• Instrukcja
  • I. Materiał Słownika
  • II. Podział materiału na artykuły hasłowe
    • 8. Odmianki fonetyczne
    • 9. Odmianki słowotwórcze
    • 10. Formy supletywne
    • 11. Odmiana rzeczownikowa i zaimkowa
    • 12. Imiesłowy
    • 13. Homonimy
    • 14. Wtórne funkcje form fleksyjnych
    • 15. Połączenia wielowyrazowe
    • 16. Połączenia z przysłówkami na -o
    • 17. Formy zwrotne
    • 18. Połączenia z różnymi cząstkami wyrazowymi
    • 19. Formy czasownika być
    • 20. Użycia, które mogą być zakwalifikowane do różnych haseł
  • III. Hasło
  • IV. Specyfikacja gramatyczna
  • V. Część gramatyczna
  • VI. Stosunek do innych słowników
  • VII. Semantyka
  • VIII. Frazeologia
  • IX. Cytaty
  • X. Lokalizacje
  • XI. Synonimy
  • XII. Formacje współrdzenne
  • XIII. Odsyłacze
  • XIV. Układ Słownika
  • XV. Indeks frekwencyjny
  • XVI. Użycia spoza naszego kanonu źródeł
  • XVII. Sposób traktowania kustoszy, żywej paginy i tekstów erratowych
  • Dodatek: pochylenia i miękkości oraz poprawki lokalizacyjne

9. Odmianki słowotwórcze.

Odmianki słowotwórcze uważamy w zasadzie za różne jednostki leksykalne. Oprócz wypadków oczywistych za odrębne hasła uważamy też pary przymiotników typu

przykwaśny i przykwaśniejszy.

a. Wyjątki.

Do wyjątków redagowanych łącznie należą następujące wypadki:

aa. Przy niektórych wspólnych formach gramatycznych.

Odmianki słowotwórcze wyrazów, posiadające niektóre formy gramatyczne wspólne lub trudne do odróżnienia, jak:
pewne czasowniki na -eć: -ić (ewentualnie -ać), np.

dzierżeć : dzierżyć : dzierżać,

o ile w materiale występują formy urobione od tematu praes, gdyż temat ten jest wspólny dla wszystkich odmianek;
zaimek wszystek:

wszytek : wszyciek

ze względu na N pl wszyscy;
niektóre przymiotniki twardo- lub miękkotematowe ze względu na N pl m pers -i;
synonimiczne rzeczowniki różnych rodzajów, np.

biodro : biodra,
szata : szat

ze względu na zbieżność niektórych form fleksyjnych;
niektóre rzeczowniki jednostkowe i zbiorowe, np.

kamień : kamienie,

ze względu na identyczność niektórych form fleksyjnych albo niemożność ich odróżnienia w zabytkach niekreskujących, np.

sg n kamienié : N pl kamienie.

bb. Zrosty i złożenia.

Synonimiczne zrosty i złożenia, np.

biała głowa : białogłowa,
swawola : swowola.

cc. Ich derywaty.

Derywaty zrostów i złożeń, różniące się od siebie samogłoską spójki, np.

wielkinocny : wielkanocny : wielkonocny.

dd. Spójniki.

Odmianki słowotwórcze spójników, w których nie stwierdzamy żadnych różnic znaczeniowych ani też widocznych różnic w procentowym rozkładzie wariantów między poszczególne funkcje, np.

albo : abo,
abowiem : albowiem,
choć : chocia : chociaj.

Osobno jednak redagujemy (gromadząc z kolei odmianki typu poprzednio wymienionego) te warianty, które różnią się dodaniem do tematu partykuły lub jej postacią, np.

aboli,
abociem,
abojem,
chociać : choćci : chociajci,
chociaż : chociajże : choćże : chociaże.

ee. Przysłówki.

Przysłówki występujące w postaci skróconej i nie skróconej, np.

dziś : dzisiaj : dzisiaś,
tam : tamo.

Przysłówki na -o i -e w zasadzie są odrębnymi hasłami. Wystąpienie w materiale stopni wyższych może jednak decydować o połączeniu ich w jedno hasło. Dzieje się tak wówczas, gdy co najmniej jedno użycie comp lub sup nie da się jednoznacznie zrekonstruować na podstawie stanu panującego w danym tekście (tj. gdy w tekście brak stopnia równego lub gdy stopień równy jest zaświadczony w obu odmiankach).