« Poprzednie hasło: CIERPKAWY | Następne hasło: CIERPKO » |
CIERPKI (13) ai
cierpki (5), cirpki (7); cierpki FalZioł, KlonŻal, Calep (4); cirpki GlabGad (7).
Teksty nie oznaczają é (Cn e pochylone).
[sup cierpcz(e)jszy (Linde)].
Fleksja
sg | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
m | N | ciérpki | f | N | ciérpk(a) | n | N | ciérpki(e) |
I | I | ciérpką | I |
pl | ||
---|---|---|
L | ciérpkich | |
inne formy | ||
sg n a. pl subst N - ciérpki(e) |
sg m N ciérpki (7). ◊ f N ciérpk(a) (1). ◊ I ciérpką (1). ◊ n N ciérpki(e) (2). ◊ pl L ciérpkich (1). ◊ sg n a. pl subst N ciérpki(e) (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.
Znaczenia
- 1. Gorzkawo-kwaśny (o smaku) (11)
- 2. Ściągający, zaciskający, powodujący drętwienie (1)
- *** Bez wystarczającego kontekstu (1)
1. Gorzkawo-kwaśny (o smaku); acerbus, peracerbus Calep, Cn; austerus Calep (11): Takieſz gdyby matcżyne mleko było nieiako cierpkie á przykre/ tedi natſzcżo nigdy nie ma dziecięciu pokarmu dawać. FalZioł V 36; Przetho też w nich mięſo ieſt cirpkie, ku pozywaniu nie godne, y owſzem trąci potem GlabGad E6, I6 [3 r.]; Pátrz iż z grobow nie wyraſta/ ni máćicá winna/ [...] Tylko ćierpkie tarnie á głog/ á nieſzcżęſne płonki/ Od ktorych zęby trętwieią KlonŻal C4; Calep 15b.
Wyrażenie: »smak cirpki« (2): Tem też obycżaiem ſmak cirpki ſprawuie ięzik ku odtworzeniu w nim porow GlabGad I6, C6v.
Szereg: »kwaśny, cierpki« [szyk 2 : 1] (3): Ale ſmak kwaſny cirpki albo oſtry dla zimna w nim panuiącego, zciſka cżłonki GlabGad C6v; Calep 118a, 774a.
2. Ściągający, zaciskający, powodujący drętwienie; adstrictus Cn (1): [chleb pszenny] [...] ma w ſobie nie iaką lipkoſć [...]. Zaſię Ięcżmienny chleb ieſt cirpki przeto więcey wyſuſza niżli tucży GlabGad G6.
*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Asper – Chrupiasty, przikri, czierpki. Calep 103a.
Synonimy: 1. gorzki, niedostały, przykry.
Cf CIERPNIĄCY, CIRPNY
DM