A. Bez dopełnienia lub z dopełnieniem o treści nie sprecyzowanej (typu: co, nic, wszystko; rzecz, sprawa, uczynek) bez przydawki; agere Mącz, Modrz, Calag, Vulg, JanStat, Cn; facere Mącz, Modrz, JanStat, Cn; operari Mącz, Vulg; fingere, fungi, (rem) gerere, laborare, uti aliqua re Mącz; constituere Modrz; exercere JanStat (4491): LibLeg 7/99v; RejRozpr F4v; yuż Cżaſſu niemaſs rozmyſlać ſię yéno czinić RejKup y6; GliczKsiąż E3v; KrowObr 56v [2 r.]; BibRadz Ps 118/126; Laboro, Robię/ prácuyę/ czinię. Mącz 180d, 42a, 201b, 282a; GórnDworz Aa3v, Ll7v; RejPosWiecz ³ 97v marg; BiałKat 308v; RejZwierc 145; BielSpr 36v [2 r.]; WujJud 97v; WujJudConf 97v; RejPosWstaw [21²]v marg; gdzie zbieráłáś dziſia/ á gdzieś prácowáłá (marg) Wł/ cżyniłá (‒) BudBib Ruth 2/19, 3.Reg 20/41 [2 r.], 2.Par 25/8, Ioel 2/20, 21; Ieſli dobre vcżynki nie vſpráwiedliwiáią/ tedy to nic nie waży cżynić ábo nie cżynić. CzechRozm *4v, 89v; PaprPan O; CzechEp 60, 173; ZawJeft 21; Abowiem Bog ieſt ten ktory ſpráwuie w was y chcenie y wykonánie/ (marg) My tedy chcemy; ále Bog w nas ſpráwuie y chcenie: my tedy czyniemy; ále Bog w nas ſpráwuie y czynienie [...] (‒) WujNT Philipp 2/13, Matth 8/9, Luc 7/8, s. 237, 431 marg, Yyyyy3 (3); SkarKaz )(3, 347b, 350b, 484b; GosłCast 36 [2 r.]. 38.

czynić co (2418): MetrKor 34/268, 37/2v, 46/118; Xántus rzekł vmieſz co cżynić? On mu odpowiedział iż nic BierEz B2v, C4, G, N, Nv, S3 (11); OpecŻyw 59v, 65v, 91v, 94v, 96 (13); OpecŻywPrzedm C3; OpecŻywSandR nlb 2, 2v; ForCnR A4, C2; PatKaz II 69v; PatKaz III 135v, 145v; ZapWar 1525 nr 2164; BartBydg 239; TarDuch D4; FalZioł IV 6c, V 41v, 47v, 104v; Pirwey nicz niecżyn poki ſie dowodnie nienaucżyſz BielŻyw 131, 12, 17, 49, 81, 84 (13); GlabGad A2, H8v, I6, L7v; Gdyżem niemogł nicz cżynić czo by więthſzey pilnoſci potrzebowało, iąłem ſie był wykładania nie ktorych rzecżi z łacinſkiego piſma na polſką mowę. MiechGlab *2, 55; KłosAlg D3v; March ³ X [2 r.]; WróbŻołt L6v, O7v, 61/6; LibLeg 7/103v, 104v, 10/68, 122, 11/18v (12); RejŁas w. 64; RejPs 35v, 62, 113v,147; ComCrac 12, 12v; LibMal 1543/68v, 1544/80v, 81, 1554/190v; Iam nápiſał kto chce niechay wierzy Co ma prożny czynić wodę mierzy. RejRozpr A2; W tem ſie kochay co czynić należy. RejRozpr K3, B3, B3v, I4; RejJóz B6v, C8v, D2v, G2v, H8v (14); SeklKat D3, D4, G, I [3 r.], R4v (13); RejRozm 407, 408; Nierozumiem czo mam czynić Mam ly mowyċ albo mylczeċ. RejKup g2v; Boc to czyni mądri kazdy Komu moze daie zawzdy. RejKup 16v, g2v, Kv, k6v, k8, Mv (28); HistAl B5v, C7v, G2, H6, N3v (11); tegoż was vczą/ co ſámi czynyą/ ſwey woley vżywáć/ nikogo nyeſlucháć/ duchownym y ſwyeckim przełożonym ſye przećiwić KromRozm I D; krotofilą myędzy ſobą/ álbo co inego czynyą. KromRozm I Lv, I3v, O3v; gdy co czynię/ więcyi śię na pana boga oglądami niſzli na ludźie. MurzHist A3, K4, M3 [2 r.], S4v; Co proſty człowiek má czynić aby poznáł/ która ieſt prawá wiára MurzNT 28v marg; opuściwſzy przykázanié bożé trzymácie vſtáwę ludźi/ iako omywanié drzewianych ſtatkow/ i náléwek/ i inſzych podobnych rzeczy takich wielé czynicie. MurzNT Mar 7/8, k. 33v, 38v, 51, 76, 88v (13); A w licemyernikach to gánił/ Iż wſſyſtkye ſwe vczynki czynili/ iżeby byli widzeni od ludźi. KromRozm II yv, d2, d2v, d3, h, v (11); Coż mamy czynić/ kyedy bog ná nas tákje biſkupy y kápłany przepuſci zá náſſe grzechy? (marg) Yáko ſye mamy záchowáć/ kyedy złe biskupy y kápłany mamy (‒) KromRozm III L3, D5, F, G7v, L2, M5 (8); Diar 46 [2 r.]; DiarDop 99 [3 r.], 103, 110, 114; MrowPieś A3v; Ach ach pánie co mam dáley cżynić/ Trudno cżłeku z błędliwych drog wynidź BielKom E4v, B6v, F; [Bóg] chce tho myeć po nas káżdym cżłowyecże/ ábyſmy co czynili wprace yákye/ vrzędy á ſpráwy ſie vdawáli GliczKsiąż O, C, E5, E5v, G3, I4 (15); LubPs I4v, Mv, T6v, X4v, Yv, Y2v; GroicPorz g4, g4v, h, kk4v, oo4v (7); SeklPieś 19v; dármo chleb iedzą nic nietzynią/ nikogo nieutzą/ iedno tylko proznuią KrowObr 36v; Iáko my niewiemy co Swięći tám tzynią/ ták teſz oni nic niewiedzą/ co ſie tu ſnámi dzieie KrowObr 215, 59v, 74v, 103v, 119, 130 (22); Azaſz ręce co cżynią álbo ięzyk mowi/ Aby wżdy co podobno było k rozumowi. RejWiz 30; (marg) Co vtráciwſzy cżinimy. (–) Ieden wżdy vtráciwſzy y zoſtánie pánem/ A drugi muśi mnichem albo gdzye plebanem. Albo ieździ po wioſkach iáko po kolędzye/ Pytáiąc ſie v mnichow o iákiey árendzye. RejWiz 68v, 80v, 82, 98v, 103, 150 (18); Słyſſeli theż o bitwách ich/ y o dzieiach ich [...] tákże theż co cżynili co zá rzecży broili/ w źiemi Hiſzpáńſkiey Leop 1.Mach 8/3, Gen 31/16, Num 16/28, Deut 12/8, 25/16, Ios 1/7, 24/7 (46); Przebog obáczmy ſye/ báczmy też/ co czyniemy/ ku czemuſmy iuż przyſzli/ kczemu też náſzá rzecz poſpolita przyſzłá OrzList h4v, d3v; UstPraw G, H4 [2 r.]; Wyſzedł Kſiążę ten pyta/ co pan cżyni brácie RejFig Bbv, Aa7, Dd8v; RejZwierz 4v, 16, 31, 37, 41 (10); Bog ieſt z thobą w ſpráwách tych wſzytkich ktore czyniſz. BibRadz Gen 21/22; Ale ine ſpráwy Azáryaſzowe y wſzytko co czynił/ nápiſano ieſt w Kronikách Krolow Iudſkich. BibRadz 2.Reg 15/6, Gen 39/23, Ex 10/2, 35/1, Deut 31/21, 2.Par 7/17 (73); Goski *2v; OrzRozm A3, H4v, L3v, M, Q; Kogo przeſláduieſz álbo goniſz? pſá zdechłego? cży? komorá żywego? (iákoby rzekł/ obácż ſie co cżyniſz.) BielKron 67; áby kto nie^mnimiał áby to krol Polſki z iákiey chćiwośći álbo pychy cżynił Pruſką źiemię Tobie przywłaſzcżáć BielKron 231; Węgrzy [...] nárzekáli [...] ná Niemce/ iż ſie ich podięli bronic/ á nic niecżynią BielKron 315, 7v, 25, 26, 43, 64 (91); GrzegRóżn B, Iv, 12, I4v, M4v [2 r.] (22); KwiatKsiąż A, A4, A4v, C3v, E4v (15); Quid istic tibi negotii est, Co ty tám maſz zá ſpráwę/ álbo co tám maſz czinic. Mącz 175c; Quid pater, vivit ne? Co ociec czini/ żywli yeſzcze? Mącz 341a; Reviso quidnam Chaerea hic rerum agat, Póydę záś á vyźrzę co tam Cherea czini/ Iáko mu ſie tám wodźi. Mącz 341b; Desideo, Siedzę/ gniyę/ leżę/ nic nie czinię. Mącz 379c, 19a, 21d, 45c, 50a, 61d (122); cóżkolwiek czyniſz/ ták lęgąc/ iáko y wſtáiąc/ ták z domu wychodząc/ iáko y wchodząc: bes znáku Krzyżá ſ. żadnéy rzeczy ná Swiećie dobrze áni pocznieſz/ áni dokónaſz. OrzQuin M3, D2v, M3, O2v, S3v, T4 (9); Prot A4 [2 r.], Bv, C2, C2v, D3; SarnUzn G8v; SienLek Aaaa2; Coż ieſzcże dáley cżyni ten dobrotliwy Pan? Oto przedſię pobudza ludzi ſwięte/ ludzi pobożne/ á dodawa im Duchá ſwego ſwiętego RejAp 2v; iż ten Pan nic bez przycżyny nie cżyni/ nie bez ſpráwiedliwego ſądu á bez rozmierzenia ſpráwiedliwośći ſwey nie nie ſpráwuie. RejAp 47, BB2, CCv, 4v, 10v, [13] (54); Gánią ieſzcże ći ſthárczy w nas wiele rzecży/ ktore nie ſą áni złe/ áni dobre/ iedno iż ich oni w młodośći nie cżynili/ iáko vbieráć ſie ciepło młodemu/ ieździć ná wozie/ woźić łoſzko s ſobą/ Czo wſzythko nicz nie wádzi GórnDworz Iv; Gdy do obuwánia przyſzło/ co czynić/ żadną miárą z oſtrogámi tam nogi nie wnidą. GórnDworz P3, C8, E3, E4, E6, E7 (64); A Plato gdy go pytano/ co Pan Bog cżyni? powiedźiał [...] Geometryą ſye báwi. GrzepGeom A3v; Y pocżął myſlic ſam wſobie rzekąc: Co mam cżynić/ żem ták nędznie á hániebnie od ſwych opuſzcżon? Ale iuż wiem co vcżynię. HistRzym 42; Co mi vkażeſz cżynić? Rzekł iemu pan. Idź do miáſtá do Biſkupá á okrzći ſie. HistRzym 127v, 43, 48, 55v, 60, 65v; Coż dáley cżynić maſz? Oto iáko tą pánná maſz być w poſłuſzeńſtwie ábo rodzicow twoich/ ábo mężá twego. RejPos 306, B, 10v, 20v marg, 39v, 48 (160); RejPosWiecz ³ 98v; powiédz mi/ vczyli też tego/ álbo czynili też to Zakón Nowy: Odkrywali grzéchy/ ieſliże ié téż karze: vczyli człowieká poczćiwie żyć? BiałKat 23v, b2v, 1, 21, 63v, 73v (24); BielSat G3v, G4v; GrzegŚm A4v, 17, 31; HistLan D3, E4v, F3v; W Niedzielę ludzie co cżynić máią/ á cżego śie cżynić niegodźi. KuczbKat 295 marg, a2, 35, 60, 195, 200 (14); lepiey tho więc pámiętáią co ſie z młodu około nich działo/ niżli co przed máłym cżáſem cżynili. RejZwierc 7; Bo á co mu potym iáko Circes ludziom głowy odmieniáłá/ albo iáko Vlixes pływał/ álbo co Helenká broiłá/ ábo co Penelope cżyniłá RejZwierc 12; Cożby tu cżynić? iákożby o tym rádzic? iákożby temu zábiegáć? RejZwierc 255v, A5v, B3, 24v, 26, 42 (84); RejZwiercTrzec Aaa2v; BielSpr 6, 23v, 37v, 61, 64 (11); WujJud 35v, 95, 96v, 104, 111v (18); WujJudConf 8, 9, 42v, 67, 107v, 145v; KochList 2; RejPosRozpr b3, b3v, b4v [2 r.]; RejPosWstaw [21²], [21²]v, 22, [41²], [110²] (10); A toć (ieſt) co cżynić będzieſz (marg) To ieſt ofiárowáć (‒) ná ołtarzu BudBib Ex 29/38, Ex 34/10, Deut 1/18, 12/8, 12/14, 1.Reg 2/23 (39); HistHel C3, C3v, C4; iáko gdy go kto s cze^go vpomina thák wnethże odpowie/ iuż thy mnie nie vcz/ wiem ći ią co mam cżynić MycPrz II B, I C3, C4v, II C; Strum G3v, R2v; WierKróc A4; BiałKaz Bv, B2, E3, F, F4 (9); BudNT Mar 7/6, 13, Ioann 10/38, 14/10, 12 (14); Aby żoná nád wolą mężowę/ á ſługá nád wolą Páńſką nic nie cżynili. CzechRozm 197, 11v, 16, 19, 22v, 25v (74); Bo nie tylko co cżynił ſpráwował z winnośći/ Ale widzący krzywdę mśćił ſie y lekkośći. PaprPan Ff4, Ggv, Hh2; Iákimże to tedy práwem cżynią ći/ ktorzi nie mocą/ ani ſzáblą/ ále ábo przez dźiedźictwo [...] ábo kupnym obycżáiem doſtawſzy imienia źle go vżywáią? ModrzBaz 48v; A ták nieprácuymyż tylko w ten ſpoſob/ ábyſmy ſię ludźiam ſpodobáli ále dla tego/ iż to co cżynimy/ y dobre ieſt y Bog to roſkazał ModrzBaz 59, 1v, 2, 6, 11v, 21; SkarJedn 44, 244, 260; KochOdpr B3; Calag 558a; Oczko 2v, 20; KochPs 113; wynidzie Stárſzy nád cżeládzią/ vyrzy odartego vbogiego/ rzecże: ktoś ty ieſt/ co tu cżyniſz? idz náſtronę/ oto pánowie moi tędy wnetże poydą. SkarŻyw 135, 41, 47, 52, 59, 81 (86); A wáſze prętkié ſtrzały/ álbo łuk co cżyni Niepochybny/ o Phoebe/ y mśćiwa bogini KochTr 15; MWilkHist Cv, Hv, K3; Wezwał [...] Senatorow Polſkich ná Siem rádząc ſię coby czynić/ á iákoby zábieżeć temu odrzuceniu Xiążąt Ruſkich. StryjKron 215, 747; Bom też to co teraz klechowie cżynią y dzwonikowie/ ia z drugimi przedtym cżyniał CzechEp 65, 11, 15, 31, 43, 52 (113); NiemObr 11, 95, 104, 105, 107 (18); FRáſzki to wſzytko cokolwiek myślémy/ Fráſzki to wſzytko cokolwiek czyniémy. KochFr 4, 59, 102, 108, 115, 124; ZapKościer 1584/49v; KlonŻal E4; KochMRot B4v; ReszPrz 20, 46, 48, 51, 111 (7); ReszList 164, 172, 174; A ktożby to wſzyſtko mógł wylicżyć/ co iáwnie Bráctwá rozmáite cżynią/ one proceſſye modlitwy/ śpiewánia ReszHoz 127, 124; WerGośc 246, 256; Com iedno cżynić pocżął/ to z rąk vpadáło WisznTr 10, 24; BielSen 17, 18; Bo oni/ co my cżynim/ w śmiechy obracáią/ Náſzę ſpráwę y rádę zá błazeńſtwo máią. BielSjem 9, 6, 7, 9; KochPam 86; KochPieś 2; KochTarn 76; KIedy mátká záſnęłá pod ową leſczyną/ Powiédz/ co Tyrſis z tobą czynił pod krzewiną? PudłFr 32, 71; ArtKanc C18, E7v, E14,K5v, L13, N11v (10); Więcey ſie temu dziwuy iż to wolno cżynić/ Towar cudzy z ſzkodą wieść/ á ſwemu precż wynić. BielRozm 20; Więc rádá Koronna nie dopuśći tego Krolowi/ żeby nád práwo/ nád ſwą prżyśięgę miał co czynić/ á ludźi niewolić GórnRozm C2v, B3, E2v, K4, M3, M4 (11); ktorégo gdy pytano/ co będźieſz czynił vtráćiwſzy wſzyſtko? powiedźiał/ będę grał ná lutni/ y tym ſie pożywię KochWr 34; PaprUp F3v, Gv, L4; ZawJeft 33; gdy Dworzanie pytaią się cokrol cżyni townet odpowiedaią gałki gra ActReg 157, 6, 7, 14, 53, 83 (26); Calep 39b, 332b; bo ſie táka robotá może náleść y vf niepogodę/ y wezłą drogę: gdyż w káżdym domu záwżdy ieſt co cżynić. GostGosp 28, 6, 30, 44, 84, 122 (7); GrochKal 24; Phil B3, Q2; GórnTroas 4 [4 r.], 22, 46; KochCn B4v; GrabowSet B3, C2, I2, I2v, Q3 (7); KochFrag 45, 49, 54; iemu ſie godźiło wſzyſtko czynić/ wáſzéy K. M. tylko ſámému niegodźiło ſie dla przymiérza iuż wźiętégo nie poczynáć. OrzJan 75, 7, 8, 51, 57, 83 (11); WyprPl B2; Wſpomni Pánno coś cżyniłá/ Gdyś Syná twego ſtráćiłá/ Prace przez trzy dni vżyłá. LatHar 497, 2, 56, 137, 188, 285 (23); KołakSzczęśl C; to nigdy zá grzech człowiekowi nie bywa poczytano/ cokolwiek ćierpi ábo cżyni/ kiedy wola ná to nie zezwala. WujNT 547; Choćia tedy iećie/ choć piiećie/ choć co innego czynićie: wſzytko ku chwale Bożey czyńćie. WujNT 1.Cor 10/31, Matth 5/47, 8/9, 12/2, 23/3, 5 (136); WysKaz 5, 22; SarnStat 143, 159, 195, 263, 310 (31); SiebRozmyśl [A4]v, I4, K3v, K4; WitosłLut A2; KmitaSpit C4v; PowodPr 19; Teraz pokiſmy ná źiemi/ oboię rzecz cżyni: y karze nas ná vpominánie iáko ſędźia/ y wybawia nas od gniewu Oycá ſwego SkarKaz 4b, )( 2v, 2a, 4b, 38a, 39b (49); VotSzl C; Czyń áto co maſz czynić (‒) P. A coż ia mam czynić? (–) Skár. Wróć pieniądze CiekPotr 74, 6, 9, 14, 35, 48 (13); CzahTr A3, D4, K4; Coż mam czynić? czegoż ſie iąć? GosłCast 23; y teraz biédzę ſie z myślámi Co czynić? niewiém/ będąc ták bárzo ſtroſkány/ Co czynić? co zámyślić? GosłCast 67, 23, 58, 63, 67, 74 (8); PaxLiz D4; Niech ręká oku pięknośći iego nie zayrzy. Bo [...] to czynić co oko cżyni/ nie może. SkarKazSej 677a; A kto milczy/ á nic nie cżyni/ będąc winien czynić co może: pewne ma przyzwolenie y vcześnictwo grzechu cudzego. SkarKazSej 703b, 657a, 658a, 660a, 660b, 664b (20); ſkarz go tám iáko práwo każe: nád práwo nie nie cżyń. KlonWor 40, 14, 22, 33, 40; Coż będę czynił w ták ſtráſzliwym boiu? Wątły/ niebáczny/ rozdwoiony w ſobie? SzarzRyt A2. Cf czynić co o co, co za co; Zwroty.

czynić dla kogo, dla czego (31): RejKup aa8v; Iáko ſie Pan z Zydy obchodził/ á czo dla nich cżynił/ iż ie wiodł w obłoku. Dał im pardw mnoſtwo. Mánnę z nyebá. Wodę z opoki. LubPs Yv marg; wiele on dla mnie/ niemáło ia dla niego czynił. OrzList e3v; Pensare amicos factis. Ty zá prziyaciele mieć y ſzácowáć/ którzi nie lutuyą czinić dla prziyacielá. Mącz 288c; GórnDworz A2v; HistRzym 60; RejPos 199, 234 marg; BiałKat 18v; HistLan C3v, E4v, F3v; BielSpr 35v; WujJud 59 [2 r.]; KochPs 113; SkarŻyw 59, 292; KochFr 102; Day ábyſmy prawdźiwie ználi/ coś dla nas cżynił, wazyli/ á dóbrodźieyſtw wdźięcżni byli/ twey miłośći. ArtKanc C18, N20v; GórnTroas 4; SkarKaz 41a, 383b, 416b, 636b; Bo kto mi ſię záleca á dla mnie nie cżyni/ Ták ſię w nim bárzo kocham iáko w párſzcżywy świni. CzahTr L4; niemam Ia tego zá vczynność co się nie podoba Temu, dla kogo czyniſz. CiekPotr 48; Dawno my Páná y Bogá ſwego miłuiemy/ y czćimy/ y dla niego wſzytko czynić chcemy SkarKazSej 671a, 663b, 699a.

czynić od kogo [= w czyim imieniu] (1): ten guſtaw pierwey powiádał/ iż cżynił od Sinow Stennoná/ á gdy ſie mu poſzcżęſciło/ odzyerżał ſam kroleſtwo BielKron 199v.

czynić około czego (5): GliczKsiąż N5v; niechcąc też nic bez ich rad cżynić/ zwłaſzcżá około małżeńſtwá. BielKron 238; CzechRozm 159; SkarŻyw 68, 371.

czynić komu, czemu (96): OpecŻyw 101, 133v; BielŻyw 100; yeno y mayą dacz poymacz a obieſzycz a czynycz ym vedlye zaſlugy LibLeg 6/118; SeklKat F4, L2; RejKup i2v; ieſli Gamaliel s Phariſeuſzami i Biſkupy/ który chrześcjanum niekázáł nic czynic Act. 5. czyli Paweł który ié mordował MurzNT 66, Matth 25/45, Luc 6/23, 26; Co chcesz, aby tobie czynili ludzie, czyń im też ty. Diar 46 [2 r.], 88; GliczKsiąż A3, O6v, O7, O7v; LubPs T6v, X4v; KrowObr 63v; Leop Deut 25/17, Ios 24/31, Tob 4/16; RejZwierz 16v; Niepodnoś ręki twey ná dźiećiątko/ á nie czyń nic iemu BibRadz Gen 22/12, Ios 23/3; OrzRozm H4v; Cżemuś ſie zmowił przećiw mnie s ſynem Ieſſe Dawidem/ dałeś mu ieść y miecż? Rzekł Achimelech [...] com cżynił iemu/ cżyniłem z rádą Bożą BielKron 66v, 32, 42, 53, 231v; SienLek Aaaa2; RejAp 150v; prágną vſtáwicżnie ſmierći/ niemogącz wyćirpieć tego/ co im cżynią żony? GórnDworz Y5, S6, X7v; HistRzym 20, 26, 49; A cożby tákiemu cżynić/ iedno wypchnąć precż ná głowę/ iáko niewdzyęcżnego. RejPos 146v; ſnádniebyś to obacżył y obacżyſz pewnie z Máyeſtatu ſwiętego twego/ co cżynią imieniowi twemu ſwiętemu/ iż nie tylko áby ie poznáć ábo ie poſwiadſzáć mieli/ ále kędy iedno mogą zátłumić/ tu ie zátłumiáią RejPos 288, 171v, 204v, 206, 245, 281 (9); BiałKat 13v; BielSpr 23v, 46v [2 r.]; BudBib Gen 22/12, Ruth 2/11, 1.Reg 2/22, 2.Esdr 6/14, Iob 22/17 (6); MycPrz II C; BiałKaz G [2 r.]; BudNT Matth 7/12, Mar 7/12; CzechRozm 193; ModrzBaz 71 [2 r.], 77v [2 r.]; Cośćie cżynili iednemu z tych bráćiey moiey namnieyſzey mnieśćie cżynili. SkarŻyw 135, 135, 286, 328, 593; CzechEp 99 [2 r.], [378]; KochFr 59, 108; ReszList 172; ArtKanc Q19v; ActReg 118; GrabowSet T3v; WujNT Matth 7/12, Mar 7/12, 15/8, Luc 6/23, Act 15/29 (8); SkarKaz 44a, 386b, 387a, 552a.

czynić k woli komu, k woli czemu (16): Pani ſie twa o tym pyta czocz by k woli czynić miała A iakoć by pomagała RejJóz E3v; SeklPieś 19; Iozephus piſze iż im [Żydom] dał [faraon] złożenie w mieście Heliopolis/ cżyniąc k woli Egipciánom áby ſie z nimi nie mieſzáli BielKron 18, 154, 178; Mącz 277c; miłośćią ku niéy wzruſzonému powolna y poſłuſzna iemu kwoli czyniąc być nie chce. BiałKat 371; RejPosWstaw [41⁴]v; CzechRozm 42v, 227v; ModrzBaz 30v, 44v; KochPs 211; PaprUp L4; KochFrag 49; A ták ſie w tę rzecż wdáć/ bez Páná Oycá woley/ Niechcę: gdych mu powinien wſzyſtko cżynić kwoli. PaxLiz D4.

czynić przećiwko komu, przećiwko czemu (11): OrzList e; kośćioły połupili świąthośći nieuććili/ y wiele rzecży przećiw Bogu cżynili BielKron 251v, 443v; GórnDworz Ii6; BiałKat 281; ModrzBaz 67; quo iure, quàue iniuria, cżyni to przećiw nam I. M. cokolwiek iedno cżyni CzechEp 15, 89, 97, 205; Iaćiem koniecznie zá rzecz ſobie ſłuſzną rozumiał/ żem powinien był wiele czynić przećiw imieniowi Ieſuſá Názáreńſkiego: com y czynił w Ieruzálem/ y wielem świętych w więźieniu zámykał WujNT Act 26/9.

czynić prze kogo (14); RejRozpr B3; gdy daſz pijánicy káłámarz/ gracżowi ſeptempſalmy/ miſtrzowi do kollegium kobzę/ káznodziei cżyzmy/ wſzytko to ſobie káżdy zá poſmiech będzie miał. A ták trzebá uważáċ co prze kogo cżynić mamy RejZwierc 97v; Bárzo podobien ku świni/ Kto prze ludzi nic nie cżyni/ A ſam chce by przeń dziáłano/ Zá błazny tákie miewano. RejZwierc 232c, Bv, 97 [3 r.], 97v [2 r.], 98v, 99v (13).

czynić przez kogo, co (27): Bog Oćiec wſzytko záwſze cżynił przez Syna ſwego GrzegRóżn Cv, B, Cv, D3v, E3, I (12); KwiatKsiąż A4v; CzechRozm 41, 122v, 214; Qui enim per alium facit, kto przez inſzego cżyni/ zaż nie ſam cżyni. CzechEp 173, 125, 182, 197, 198, 199 (10); WujNT Act 21/19.

czynić za kogo (9): Gerere vicem alterius Zá kogo co czynić álbo záſtępowáć kogo w czim. Mącz 144d, 140c, 362a; KochPs 65; SkarKaz 383a, 387a. Cf »za umarłe czynić«.

czynić czym (24): KromRozm I I3; choc co na waſze przymuſzanié vſty czynię/ iednak ſercem boga okrutnie nienawidzę MurzHist K4; Przyimi o wſzechmocny Boże náſze ſpráwy zá wdzięcżne/ Ktore ſercem y rękámi tobie cżynić chcem wiecżnie. LubPs T6v; Leop Rom 3/13; GrzegRóżn I; Mącz 423a; RejPos 10v marg, 10v, 135v marg, 135v, 302; BiałKat 36 marg, 45v, 321; CzechRozm 34v; ModrzBaz 45; CzechEp 304 [2 r.]; Wſzytko cokolwiek czynićie mową ábo vczynkiem/ wſzytko w imię Páná Ieſuſá Chriſtuſá WujNT Col 3/17, s. 155, 275, 579; SarnStat 1067; PowodPr 19.

czynić nad kim, nad czym (36): BierEz R2; Bo nieprzijaciele mogi nademną cżynią y chczą cżynić wiele TarDuch D4; RejZwierz 59; BibRadz Iudic 2/7, 10; BielKron 29; RejAp 146v, 150; vcżmy ſie też tego z dobrodzyeyſtwá iego/ iáko on nam cżyni/ ábychmy też ták cżynili nád nędznieyſzemi á mdleyſzemi bliźnimi ſwemi RejPos 211v, 81, 86, 113v, 120v, 211 (14); A tu ſie też cżtąc podziwuy/ co Pan Bog cżyni nád ſwemi wiernemi/ á iáko ich ſthrzeże iáko źrzenice w oku ſwoim RejZwierc [203], 261; HistHel C3; ModrzBaz 48v, 83v; SkarŻyw 46, 135 [2 r.], 188, 250; CzechEp [401]; LatHar 724; SkarKaz 610a.

czynić z kim, z czym (240): ná myſzy piecżą mam: Ktore mi do koſzá chodzą/ A bárzo mię w chlebie ſzkodzą. Aż niewiem co z nimi cżynić/ Bych im mógł koſzá obronić BierEz P4v; OpecŻyw 4; OpecŻywSandR nlb 2; Verte eo, prout vis, czynysz nym czo chczeszh BartBydg 239; FalZioł IV 34b; KłosAlg D4v; ComCrac 12; LibMal 1545/94; LibLeg 11/170; Otoż iuż maſz naſze garla cżyń czo racżyſz z nami RejJóz O8v, K8v, O8v; RejKup f2, f2v, y4v, y8, z3v (8); y pytał ich coby Alexander cżynił z onym mákiem/ á oni mu powiedzieli/ wziął á iadł HistAl C8v, A4v, F3v; DiarDop 110; GliczKsiąż Dv; KrowObr 143v; RejWiz 85, 192; wywiodł im miłośnicę ſwoię/ y dał áby z nią cżynili co chćieli: ktorey cáłą noc zle vżywáiąe/ ſſli od niey precż ráno. Leop Iudic 19/25, Gen 16/6, Lev 24/12, 1.Reg 5/8, Iudith 12/3; UstPraw G; RejZwierz 16, 139v; Azaż ia mam co z tobą czynić krolu Iudſki? gdyż ia dźiś niećiągnę przećiwko tobie BibRadz 2.Par 35/21, Gen 16/6, 19/8, Ex18/14, Ios 9/25, 1.Reg 22/3 (11); á Sytárd zamek y miáſtho áby było w mocy Ceſárſkiey/ co będzie chćiał ſnim cżynić to mu będzie wolno BielKron 221, 11v, 12, 31v, 52v, 59v (22); GrzegRóżn C, Cv; Mącz 120b, 207d; OrzQuin S; Prot A4, C2v; SienLek 174; RejAp 66v; Czo chcecie tho znim cżyńcie/ chczecieli go dáć pſom zyeść/ chcecieli też okrucieńſtwá inego nád nim vżyć/ [...] tho wam niechay wſzytko wolno będzie GórnDworz Y3, O7, P2, Q6; RejPos 5v, 20, 159v, 185, 223 marg; BiałKat 73v; rozmyſláć ſie co s tym cżynić/ á iáko by to záſię nápráwowáć co ſie ſkáźiło RejZwierc 87; Láto gdy przydzie co z nim cżynić. RejZwierc 109, B4v, 6, 41, 55v, 79v (20); BielSpr 45v [2 r.]; KochList [2]; BudBib Ruth 2/19, 1.Reg 12/24, 2.Par 25/9, 4.Esdr 8/52, 2/4; HistHel C; MycPrz I C4v; BudNT Matth 20/15; ModrzBaz 100, 126v; y ſtali ſię iáko owce poſłuſzni/ y cżynił znimi Moyżeſz co chćiał. SkarŻyw 491, 75, 126, 179, 188, 290 (13); StryjKron 747; CzechEp 43, 92, 113, 191; NiemObr 131; KochMRot B4v; ReszList 174; WisznTr 24; BielSen 18; KochPam 86; ArtKanc K5v [2 r.], L13; GórnRozm I3v; ActReg 25, 60, 116; GostGosp 84; Zmiłuy ſię Pánie/ zmiłuy ſię nádemną/ Widząc co żáłość y bol cżynią zemną. GrabowSet S3v; LatHar 142, 318; wierzemy iż ciáło ſwe święte przewiodł przeze drzwi zámknione [...] czyniąc nád przyrodzenie/ y przećiw przyrodzeniu/ co chce z ciáłem ſwoim. WujNT 81, 286, 453, Act 15/4; SiebRozmyśl K3v; Ieſli świecki mędrzec ná złego vczniá pátrząc/ miſtrzá iego bic y kárác kazał: á coż ty ſpráwiedliwſzy nád wſzytki ludzie czynic z námi będzieſz: gdy ták złe ſłuchácze náſze widziſz? SkarKaz )(3, 457a; śiłá rzeczy podług woley y dowćipu ſwego z námi czynią. VotSzl D3; CzahTr K4; GosłCast 68; SkarKazSej 705b; KlonWor 40. Cf »co czynic z sobą?«, »jest co czynić«, »mieć co czynić«, »nie ma co czynić«.

czynić za kim, za czym (3) : GliczKsiąż C8v; Coż będźie cżynił zá dobrymi? ieſlic ma moc tę złé oſkárżác: thedyć ma tho w mocy/ áby dobré zálécał: y zá nimi prośił. BiałKat 146; WujNT 526.

czynić za kim = być z korzyścią dla koga (2): In rem tuam esse puto Mam zá to żec to pomoże/ że to zá tobą czini. Mącz 353b; Mecum ista faciunt, Zá mną to czini/ Po mnie to yeſt. Mącz 212b.

czynić w kim, w czym (19): GlabGad H8v; Chwalcie pana boga kthori wielmożnie rzecży cżyni w ludu Iſraelskim WróbŻołt 67/35; KromRozm I I3; MurzNT 176; DiarDop 114; RejPos 59, 186, 305; WujJud 114 [2 r.]; RejPosRozpr b3; CzechRozm 238v; CzechEp 122, [412]; on miałby obmyślawac r^ationes dostawac pieniedzy a on nic wtym nie cżyni y owszem gotowych rzeczy negligit. ActReg 9; SarnStat 1225; SkarKaz 382a, 578a; SkarKazSej 686a.

czynić co o co (5): BielKron 59; tám ſie náſłuchaſz co pogáńſcy krolowie cżynili o nieſpráwiedliwość RejZwierc 43v; BudBib 1.Mach 13/3; SkarKaz 386b; (marg) Mátátyaſz co cżynił o ſwoię oyczyznę. (‒) Mátátyaſz dla Rzeczypoſpo: [...] zdrowie ſwoie ważył. SkarKazSej 668b.

czynić co za co (4): OpecŻyw 150; RejKup z2; RejPos 321; A ia co cżynię/ zá dobroć ták wielką? GrabowSet N2v.

czynić jak (490): Rozmyślnie wſzytko cżynić BierEz L3v, C2v, G; OpecŻyw 74, 94v; OpecŻywList C2; ForCnR A4, C2; PatKaz III 135v; FalZioł I 3c, IV 34c; możeli to przed Bogiem ſkrito być gdy czo cżłowiek nie ſłuſznie cżyni, odpowiedział, ani to czo nie ſłuſznie pomyſli. BielŻyw 3, 23, 44, 64, 130; GlabGad L7v; Oſtátni thermin poſtaw na przodku/ á pirwſzy na oſtatku á facit we ſrzodku/ cżyńże według reguly/ przidzieć ſrzedni termin pirwſze^go działania. KłosAlg F, A4v, D3v, D4v, Ev, E2 (12); LibLeg 6/118, 7/35, 10/96, 11/170, 173 (6); March ³ X; RejŁas w. 64; RejPs 35v, 55v, 113v, 147; RejRozpr B3v, I4; SeklWyzn Av; LibMal 1545/94; RejJóz F4v, N6v; SeklKat P3v; Wſſitko muſi zregeſtru czinicz Iuſz ſwoboda ſtoi za nicz RejRozm 407; HistAl Ev, M3v; MurzHist M3 [2 r.]; MurzNT 76, Luc 6/23, 26; KromRozm II 13v [2 r.]; KromRozm III D5; MrowPieś A3v; Kto zdrádliwie co cżyni/ vbogim ſie sſtawa/ Ale wiernemu dzyelcy/ wiele Pan Bog dawa. BielKom B6v; Bacżem iż nyeſpráwyedliwye tu wſſytko cżynimy/ Iáwnye znamy że cżynimy nyezlicżone złości LubPs Y2v, I4v, X4v; GroicPorz z3; KrowObr 98, 154, 236v; RejWiz kt 12, 71v; Wſſyſtko co cżynił Triffon/ cżynił drapieżąc/ á gwałthem wydzieráiąc. Leop 1.Mach 13/34; wſzyſtcy przećiw vſtháwam Ceſárſkim cżynią/ powiádáiąc być inſſego Krolem/ Iezuſá. Leop Act 17/7, Ex 25/40, 2.Par 31/21, 32/5, Iob 8/3, Ioann 13/27 (8); OrzList d3v; Przecż ták nieſpráwiedliwie cżyniſz dla iednego/ Gdyż kreẃ muśiſz przelewáć/ ludu niewinnego. RejZwierz 32v, 59; Ták iáko Noe wſzedł był do Archy na roſkazánie Páńſkie/ ták záſię ná iego roſkazánie z niey wyſzedł/ á nic ſwą wolą nieczynił. BibRadz I 5b marg; żaden nic w ſkrytości nie cżyni/ owſzem tego ſzuka iákoby ſławnym był BibRadz Ioann 7/4, Ex 18/17, I 138c marg, Iudic 9/48, Iob 34/12, Dan 11/3 (14); OrzRozm A3; Ale áby nic nie cżynili s ſiebie ſámi/ iedno z boſkiey obietnice/ poſłáli do Apoliná do Delfu/ pytáć co im zá odpowiedź da ná ich vmyſł BielKron 56v, 17, 29, 66v, 73v, 88 (20); KwiatKsiąż A4 [2 r.], N3; Succisiuae [!] aliquid agere, W dochwátki/ álbo/ w dorywki nieco czinic yáko też niektorzi mowią. Mącz 30b; Cani das paleas, asino ossa. Proverb. Opák co czyniſz. Mącz 33c, 13b, 14a, 16a, 16c, 33b (65); A w imię Páńſkié czynić/ nic inégo nie ieſt/ iedno od Krzyżá świętégo poczynáć to/ co chcemy dobrze w łáſce Bożéy dokónáć OrzQuin M3, M3 [2 r.]; Prot Bv, D3; SienLek 64v, 82v, 128v, 182; RejAp BB8, 176v; kiedi ſie kto s cżym łamie/ á iákoby gwałtem to cżyni/ przykro ná to káżdemu pátrzyć GórnDworz E7; gdi widzą/ że kto co od ręki/ á przedſię dobrze cżyni GórnDworz Fv, A2v, E6v, E7, Gv, I3 (17); HistRzym 26, [39]v, 49, 55v, 57v (10); Iż dobrze wſzytko ten Pan cżyni/ iż kazał głuchym ſłyſzeć á niemym mowić. RejPos 206v, 10v, 13v, 39v, 70, 77v (20); RejPosWiecz ² 90v; BiałKat 28v, 45v, 63v, 126, 261 (7); HistLan D3; Opilec nigdy nic dobrze nie cżyni/ A w ſwych poſtępkoch podobien ku świni. RejZwierc 217v, 81v, 97, 145, 171v, 178; BielSpr 23v, 38, 59; WujJud 63v, 112, 128v, 148; WujJudConf 9, 23v, 42v; RejPosWstaw [41⁴]v, 42; BudBib Prov 13/16, Ez 18/18, 3.Esdr 8/80, Eccli 10/6, Esth 14/15; HistHel C; MycPrz I C3; Strum G3v; BiałKaz F; BudNT Ioann 5/30, 8/18[28], Philipp 2/14; nie gotowem przyimowáć iedno to coby iáſnie ſłowem Bożym wyráżono było. NAVCZYCIEL. Dobrze to cżyniſz/ Boże day áby ták wſzyſcy cżynili. CzechRozm 19v, 30, 53, 67v, 70v, 77v (22); TEn poki żył ná ſwiecie/ nic nie cżynił dobrze/ Ale wſzytki niecnoty okázował ſzcżodrze. PaprPan Hh2; ModrzBaz 4v, 6, 15v, [16], 25v (13); KochOdpr B3; nie od rzeczy czynią: námázuią drudzy y grzbiet y paćierze wſzyſtki/ oleykiem Oczko 28v, 2v; Calag 147b, 220a; A ieśli obácżę żeby Biſkupi iácykolwiek/ nád poſtánowienie oycow świętych cżynili: znimi żadney ſpołecżności y złącżenia mieć nie będę SkarŻyw 520; y ſłucháiąc roſkazánia Páńſkiego/ inacżey wſzytko niſzli kazał cżynili SkarŻyw 558, 120, 125, 184, 399, 429 (9); owſzem wſzytko w breẃ práwam/ náukam/ vſtáwam y przykłádom Chriſtuſowym [...] cżyni? CzechEp 53, 4, 8, 11, 21, 66 (49); NiemObr 42, 99, 105, 106 [2 r.]; KochFr 108; ZapKościer 1584/49v; KochMarsz 153; ReszList 164; WerGośc 246; Co też mowiſz iż Pánie chodzą ochędożnie: Cżynią to zá zwycżáiem ſtárodawnym drożnie BielSjem 7, 29v; Iam ćię przed nieprzyiaćioły obłokiem nákrył/ á tyś mię zdrádźił, iął, związał, wſzyſtko opák cżynił ArtKanc E14; com cżynił dobrze álbo źle/ toć zemną ná groźnym ſądźie ſtánie. ArtKanc S11v, N11v, Q19v; GórnRozm A3, C2, D3v; ZawJeft 33; ActReg 29, 170; Calep 39b, 45a, 54b, 235b, 244b (8); GostGosp 30; Phil L; á co znam/ że twoie Zrzenice ráde widzą/ day cżynić ſerdecżnie GrabowSet P3v; LatHar 56, 207, 591; Czynić náprzećiw ſumnieniu ieſt grzeſzyć WujNT 570 marg, Luc 6/23, Ioann 13/27, 15/5, Act 17/7, 19/36 (24); SarnStat 39, 50, 125, 141, 162 (18); SiebRozmyśl I4; SkarKaz )(4, 120b, 347a, 347b, 422a, 610a; CiekPotr 47, 56, 66; SkarKazSej 694b, 698b. [Niektóre cytaty można też interpretować jako należące do znaczenia 2.]

Z przysłówkiem mało, wiele itp. (52): Lokćiem ſwoie ſłowá mierzą/ Máło cżynią wiele grożą. BierEz N2; Murm 8; BartBydg 89; TarDuch D4; Cżyn wiele á mało ſlubuy BielŻyw 130; GlabGad N8; LibLeg 11/[32²]v; RejRozpr B3v; RejKup i4v; MurzNT 81; KrowObr 145v; OrzList e3v; SEeygniowſcy wynioſłych/ záwżdy myſli byli/ Lecż temu przedſię doſyć/ w ſwych ſtaniech cżynili. RejZwierz 64, 92v; BibRadz Num 22/18; Mącz 307a, 369a; GórnDworz Dd3; RejPos 6v, 320v; BiałKat 16, 18v; HistLan C3v; WujJud 77; RejPosWstaw [41⁴]v; BudNT Mar 6/21 [= 20]; CzechRozm 17, 212v; ModrzBaz 44v; Báwiąc ſię tedy dobry páſterz głodnego onego ludu odchowánim/ y żadney pracey nieżáłuiąc/ y owſzem więcey cżyniąc niſzli pierwey/ máło co pomagáło. SkarŻyw 354, 32, 59, 68, 151, 292; Gdy potrzebá przyćiśnie/ wiele ſię cżyni y czynić może bez grzechu WujNT 133, Mar 6/20, s. 238, 391, Act 26/9, s. 505 (12); SkarKazSej 699b. Cf »mało mowi, wiele czyni«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (126); co (182), iż (21), aby (14), że (7), żeby (1), jakoby (1)] (226): OpecŻyw 74; FalZioł [*8], V 44v, 52v, 104v; O by ludzie rozmyſlali czo maią rozmyſlać, rozumieli czo maią rozumieć, wiedzieli czo ma widziano być ſłyſzeli czo maią ſłyſzec, á cżynili czo ma być cżiniono, wewſzemby powolnoſć mieli á nigdyby ſobie przeciwni niebyli. BielŻyw 170, 20, 51; y pythal go, sczyyem by tho doſzwolenyem czynyl yſz mosth sbvdowal przes Nyestr LibLeg 7/33v; LibMal 1545/ 102; RejKup f8, m4, z6; HistAl G2; KromRozm I D4; a iuſz go na ſamę bożą ſprawę i moc a miłośierdźie ſpuścili. Wſzakże przed śię co mogli to cżynili / Najmię do pana boga śię zanim mbdlili. MurzHist T2v; MurzNT 3v; ani przodkowie WKM ani WKM czynić nam tegoż nie zwykł, abyś miał co uchwałą sejmową pospolitą nazywać, nacz by ten zbior nasz szlachecki [...] nie zezwolił. Diar 88; BielKom E5; GliczKsiąż M5v; KrowObr 214, 236v, 240; Y łotrowſkie to cżynią co to w mocy máią/ Iż tych figlow nikcżemnych wolno dopuſzcżáią. RejWiz 42, 187v; Leop Deut 12/8, 2.Reg 15/26, Iudith 12/11; BibRadz I 148d marg, II 7b marg, Mar 11/5; BielKron 101, 214, 460v; Dármo robic/ czinić to co ſie záś tárgác muśi. Mącz 289c, 113c, 241d, 378a, 447b; RejAp 108v; bo też to rádá cżyni/ iż sſtępuiącz s kolebki/ vkaże cżáſem troſzkę nogi GórnDworz N5v, K7v, L8, N, N2, V (8); HistRzym 20; RejPos 49 [2 r.], 120, 251, 260, 310v; BiałKat b2v, 36; GrzegŚm 6; KuczbKat 60; RejZwierc Bv, 97v, 261; Ze Páwłowi nie przyzwolił Bárnábaſz/ toć nie z gniewu álbo roſterku żadnego cżynił WujJud 128v, 76v, 128v, 149, 170; WujJudConf 67, 145v, 240v; RejPosWstaw [21²]v; BudBib 1.Par 21/23; BiałKaz F; BudNT a2v; ſyny Abráhámowemi nie byli/ poniewaſz to cżynili/ cżego Abráhám nie cżynił. CzechRozm 30v, 46v, 122, 122v, 191v, 220 (8); co vyrzycie że ia pirwey przed wámi cżynić będe [!]/ tegoż y wy zámną cżynić nieprzeſtawayćie. ModrzBaz 23, 23v, 127v; SkarJedn 377; SkarŻyw [197], 198, 535; StryjKron A6, 59; gdyż on nie tylko tego nie cżyni/ żeby nieprzyiaćioły ſwe miłowáć miał [...] ále ſię ieſzcże ná niewinne ták bárzo śierdźi y krwie ich prágnie? CzechEp 19, *4v, 11, 15, 42, 43 (14); NiemObr 34, 105 [2 r.], 150; Nie śmiéchem ći to czynię/ ze ſye nie vkażę Ták długo KochMarsz 153; ReszPrz 20 [2 r.], 95, 111, 112; gdyż y to zniebezpieczenstwem czynię coteszż [!] piszę ActReg 161; GórnTroas 50; KochPij C3; LatHar 246; WujNT Ioann 5/19, 8/38, Philipp 3/13, 4/9, 2.Cor 11/12 (12); WysKaz 39; Iam cżynił com mógł: dáléy poſtąpic niedopuſczą śiły. JanNKar A4v; SarnStat 143, 719, 808; SkarKaz 155b [2 r.], 160a, 383a, 420b, 552a; Czyń to Pángraczy, ábyś záwſze o tym myślił CiekPotr 38; SkarKazSej 663a, 677a, 695a, 699a, 703b. Cf »czyni, co chce«.

Ze zdaniem okolicznikowym [w tym z zapowiednikiem: tak (19); jako (21), jakoby (5), aby (3), by (2), coby (1), iżby (1), żeby (1), ile (2)] (36): A k temuć ieſt moiá rádá/ Ták cżyń iżby byłá bláda: Nie iedz nie piy/ áni ſypiay/ A chcąc ſie chorą vdziáłay. BierEz Qv; FalZioł II 18a, 19b, V 23d; abyſmy patrzaiącz nan zawżdy tak żywi byli, á wſzitko iakoby on widział tak cżynili. BielŻyw 102; KłosAlg F3v; SeklKat N3; RejKup I3v; Leop 3.Reg 21/22, Is 57/11; BibRadz *2v, 1.Reg 1/23, Ier 50/21; Rzekł Iakob/ iuż iáko ſie wam podobá cżyńcie/ iedźcie á kupcie dobrego zboża BielKron 17v; Mącz 168c, 243a; SienLek 84v; Ieſliże kąty proſté ſą/ tedy ták czynią iákom dopiéro powiedźiał/ wiodą ſzérzą ná dłużą/ multiplikuiąc liczbę dłużéy przez liczbę ſzérzéy. GrzepGeom Kv; RejZwierc 107; RejPos 283v; BielSpr 12; wſzytko (ták) cżynił iáko Huzzijahu oćiec iego cżynił BudBib 4.Reg 15/34, Ier 11/4; Strum G3v; WierKróc B3 [2 r.]; CzechRozm 159, 267; ModrzBaz 70, 126; MWilkHist D3; CzechEp 126, 181; OrzJan 133; ſług twoich ktorzy czynią ile mogą/ nie zowie niepożytecznymi WujNT 267, Ioann 13/15.

B. Z dopełnieniem bliższym (najczęściej nazwą czyn ności), którego treść precyzuje znaczenie, „czynić”. Połączenie takie można zastąpić czasownikiem utworzonym od tematu dopełnienia; agere, facere Modrz, JanStat, Vulg, Cn; dare, reddere Vulg, Cn; edere, emittere, imponere, praemit tere, uti Modrz; operari Vulg [co] (3125): BierEz C4v; OpecŻyw 63, 65v [2 r.], 96; PatKaz I 1v, 4; ato prorocztwo they ſybylle przyąly proroczy ſzwyączy y czynyly gadanye y uyklad pyſaly yey proroczthwa PatKaz II 58; ZapWar 1533 nr 2407; Gdy trunki prziymuieſz/ tedy krwie nie puſzcżay/ ani małżeńſkiego vcżynku cżyń. FalZioł V 59v; płocż vſta iżby tham ono płokanie mogło na mieſtcze bolącze przychodzić/ á tego cżyń płokania cżęſto przez dźień. FalZioł V 81, I 145b, III 34c, IV 7a, V 33, 49v (10); Piſał kxięgi Theofraſtus o ożenieniu do Iowiana w ktorych pytanie cżyni, możeli ſie mądry ożenić BielŻyw 108; LibLeg 7/35v, 11/80v, 81v, 164; ComCrac 13v, 14, 20v, 21v; Y wiele inych wykrętow cżynią wymawiaiącz ſię ſtego vcżynku złego SeklWyzn o3; LibMal 1546/ 121v, 1548/ 144v; SeklKat M4v, Nv; Niechay ſie nie podnoſi twe ſerce w pychę dla zwycięſtw ktores cżynił. HistAl E6, H8, M3; MurzHist Ov; [ołtarz] na ktorym czyniono/ to wonnych rzeczy zapálanié MurzNT Luc 1/11, Ioann 10/37, 38; KromRozm III D8, G4v; przynieśli kartę, napisaną ręką p. Kanclerzową, czyniąc jakoby poprawę onegdajszego podania. Diar 51, 54, 93; DiarDop 113, 116; Nie cżyń koſztu więtſzego niż dochody znoſzą BielKom C5; Tám gdy przyſſedł/ yął rzecż cżynić á námawyáć żonę yego GliczKsiąż D4v; Szermyerz dotąd vcżnyá ſwego vcży ſſermowáć/ ſztuki cżynić/ páraty wypráwyáć/ áż go miſtrzem oſtáwi GliczKsiąż O2, K5, M4; Wnidźcyeſz wſſyſcy w ſwyęte bramy yego/ Wyznawáyąc yáko Páná ſwego/ w páłacoch yego cżynyąc wyznánye LubPs X2; W Tym Pſalmie ieſt modlitwá Pána Kryſtuſowá/ w kthorey cżyni żądánie pomſty nád żydy ſprzećiwniki ſwymi LubPs Y6v, O3, Y2; GroicPorz b; KrowObr 170 [2 r.]; RejWiz 55v; Ale ſiodmego dniá/ Sobbotá Páná Bogá twoiego ieſt. Nie będzieſz cżynił żadnego ucżynku weń/ ty y ſyn twoy Leop Ex 20/10; Słyſſeli theż o bitwách ich/ y o dzieiach ich kthore mocnie á mężnie cżynili w Gáláciey Leop 1.Mach 8/2, 4.Reg 12/3, 17/11, Ier 50/15, 3.Mach 4, Ioann 9/4 (8); UstPraw C3v, I; LeszczRzecz A6; RejZwierz 34, 77; Spráwuie wiecżerzą Páńſką/ y cżyni w nocy kazánie. BibRadz Act 20 arg, *3, 3.Reg 8/59, Ier 32/44, II 64c, 2.Petr 1/15; Goski A4; ták iuż opuśćiáła Polſka Koroná ieſt/ że wnię wiázdy Tátárowie czynią gdy chcą OrzRozm C3; ieſli bogowie ſą prawdziwi/ wiedzą myſli ludzkie/ á wiedzyáwſzy/ cżynią rozeznánie ſpráwiedliwe BielKron 60; ſiali/ oráli/ winnice ſpráwiáli/ y ine roboty cżynili BielKron 99v; ſzli tedy ku Budzyniowi od wiedniá po práwey ſtronie Budzyniá/ ále bárzo leniwie/ niepotrzebne cżyniąc záſtánawiánia. BielKron 314; cżynił potym ſam cżworo żeglowánie/ dwoie od Krolá Ferdynándá Káſtyliey/ á dwoie od Krolá Emánuelá Portugálſkiego BielKron 446v, 62v, 165v, 212, 238v, 319 (16); Abowiem ktorzi kxięgi nieporządnie cżytaią/ teras od konca czynią poćżątek/ zaś pośrzodek czytaią KwiatKsiąż L, I, L4; Choragus [...] który koſztunek czini/ á pieniądze wydáye ná taneczne y ynſzych gier rzeczi. Mącz 52b; Declamo, declamaciyą á rzecz czinię Mącz 55c; Ire grandibus gradibus, Wielkie kroki czinić Mącz 104b; Káncelaria [...] gdzie poſpolite xięgi/ w które zapiſy czinią/ leżą. Mącz 148c, 5a, 76a, 92b, 106b, 119b (24); kiedy miedzy iedzenim/ wielkie napitki cżyni/ toćiem przekaża żołądkowi SienLek 13, 24, 24v, 35, 39v, 170; RejAp 50v; Przyſzli raz paniętá w máſzkárach przed krolá/ tákże cżyniąc ſwoy thaniecz parámi GórnDworz R8; BiałKat 241, 356, 358v; Owa tám s płácżem cżyniąc wielkie nárzekánie/ Rzekłá HistLan D3; KuczbKat 185; RejZwierc 21 [2 r.], 80; kiedy ſie woyſká pothykáią/ [...] ſtrzelbá puka/ konie kwicżą/ ludzie okrzyki cżynią/ w trąby trąbią BielSpr 6; Chorążowie/ kthore obierano k themu godne/ ktorzy cżytáć y piſáć vmieli y lidżbę cżynić BielSpr 15, 4, 16, 68; ten chwálebny Sákráment/ w ktorym Pan Chryſtus bogáctwá Boſkiey ſwey przećiw ludźia^m miłośći obfićie roźlał/ cżyniąc pámiątkę dźiwow ſwoich WujJud 221, 142v, 239v; RejPosRozpr b3v, ev; BudBib A2v, 1.Mach 7/24; Strum I; WierKróc A3v, A4; BudNT Ii8v; weźmi ná páńſtwo to/ ſwiętą Koronę/ W niey wiáry/ y praw Bożych cżyń pilną obronę. StryjWjaz C3; ácżkolwiek v Ieremiaſzá y v Ezáiaſzá ná mieyſcách náznácżonych ieſt zmianká Bábilonu [...] wſzák że ſą mieyſcá inſze ktore nie cżynią/ żadnego przypominánia Bábilonu/ áni oney niewoley/ tylko ták zgołá o zgromádzeniu ich do źiemie ich mowią CzechRozm 117v, 20, 56v, 60v, 77 [2 r.], 110v (15); Wiele ieſt śláchćicow [...] ktorzi y nakłády więtſze cżynić [sumptus maiores facere] y sług więcey chowáć zwykli niżli ich máiętność znośi. ModrzBaz 83, 29, 34, 36 [2 r.], 39, 52v (14); Dwie żywe żenie mieć á rozwody węzłá małżenſkiego cżynić/ to ieſt przećiw Ewánieliey SkarJedn 240, A4, 107 282; KochOdpr A3v; Oczko 11 [2 r.], 11v, 16; A gdy bárzo był drápány y z orány Piotr miły/ żadnego ſtękánia nie cżynił SkarŻyw 41; Vſzu teſz y ięzyká bárzo ſtrzegł: obmowek żadnych áni cżyniąc áni przyimuiąc. SkarŻyw 292, 31, 118, 242, 278, 309 (21); StryjKron 47, 95, 245; CzechEp 19, 141, 152 [2 r.], 164, 219 (18); Ieſliż nie cżynię ſpraw oycá niego/ nie wierzćie mi NiemObr 101, 7, 46, 101, 104, 105 [3 r.] (10); kołá wſpółecznym miiániu/ Czynią dźwięk bárzo wdźięczny ku ſłuchániu. KochFr 57; KlonŻal E3; WerGośc 235; WerKaz 302; ArtKanc N6; Poſłowie ziáchawſzy ſie/ cżynią z Kśiężą ſpory BielRozm 6, 8; GórnRozm B2v, C4; PaprUp Ev; ActReg 14 [2 r.], 64, 76, 113, 139, 156; Circunſtrepo ‒ Wkoło zgielk czinię. Calep 199b; Concio ‒ Kazalnica, katedra z ktoreij rzecz czinimij. Calep 232b; Erogo ‒ Widaię, nakład czinię. Calep 372a; Praeloquor ‒ Przedmowę czinię. Calep 835a, 215a, 249b, 291a, 306b, 371a (20); Phil G3; GórnTroas 30; wielcy ludźie rozſądek czynią/ co ſie álbo dobrze álbo źle sſtánie OrzJan 119; LatHar 123, 210, 325, Aaa8; RybGęśli Bv; Przecz zgiełk czynićie y płáczećie? [Quid turbamini et ploratis] WujNT Mar 5/39; [heretycy] ſię ſámi wyłączáią y odſtąpienie czynią WujNT 836, 16, 332, Ioann 10/38, s. 350, Act 2/16 (14); od czytánia też któré będą czynić v ſądu/ nic práwie nie máią bráć. SarnStat 804 [idem 816, 911], 64, 82, 143, 199, 215 (32); nie ſam háyno iuż widzę bieg cżyni/ Nie ſam rzadkie powietrze ſkrzydły bierze ſwymi WitosłLut A3v, A2; te pożytki obywátelow powiátu ſwego vpátrowáć/ y ſzácunek in genere cżynić będą. GrabPospR L4; Mieſzcżány też vrząd ich podźieli/ wedłuk pożytkow ich [...] ſkąd iednego pieſzego wypráwę cżynić będą GrabPospR M2v, Kv [2 r.], K4v [2 r.], L2v [2 r.], L4, M (20); KmitaSpit C5; PowodPr 15, 49, 69; SkarKaz 121a, 352a, 387b [2 r.], 577b, 607a; VotSzl Ev; CiekPotr 15, 21, 80; SkarKazSej 698a; Te ſłowá długie cżynił Apollo ſpániáły SapEpit A3v; A z tym tu cżynię koniec rymow. KlonWor 81; SzarzRyt A, D.

czynić dla kogo (1): ponieważ máią żony y dzieći/ muſzą dla nich więtſzy nákład cżynić. ModrzBaz 139.

czynić do kogo (29): GliczKsiąż A3v, F4v; Słyſſałem tho co mowił ten lud/ cżyniąc rzecż do ćiebie: wſſyſthko dobrze mowili. [quae locuti sunt tibi, bene omnia sunt locuti] Leop Deut 5/28, Act 12/21; BibRadz I 353v, 411b marg; Mącz 331a; GórnDworz R4v; RejPos 231v; BiałKat 133v; KuczbKat 245, 275; nie dármo ono Sálomon w ſwey prośbie kthorą cżynił do Páná dokłádał: Bogáctwá zbytniego nie dáy mi moy miły Pánie RejZwierc 169; KochOdpr C3v; SkarŻyw 174; BielSen 8; PaprUp E4v; ActReg 82, 94, 105; nieprzyiacioły do gniewu y iádu wzruſzyło/ á zwłaſzcżá zá przymowkámi ktore cżynił do nieprzyiacioł/ názywáiąc Hetruſki niewolnikámi Krolow Phil C; OrzJan 122; ſłuchayćie tey ktorą teraz do was czynię obmowy WujNT Act 22/1, s. 510, 512, Rom 11/2; SarnStat 886; PowodPr 20; Nádto świątobliwé oné Oświadczenia/ poſpołu y z vpominánim Czynił ſtátecznie do niéy GosłCast 59.

czynić od kogo (1): Márſzáłek iego [Kniazia]/ cżynił od nas rzecz/ choćiaſmy go o to nie nie żądáli/ w ty ſłowá. BielKron 434v.

czynić około kogo, około czego (20): Sendziak [...] my dal mocz abich swamy namowy czinyl okolo tich granycz LibLeg 11/76v; Diar 84; Luter z Zwingliuſem rozmowy cżynili około wiecżerzy páńſkiey BielKron 206v, 58; SarnStat 980. Cf »pilność czynić«.

czynić z kogo, z czego (72): HistJóz D2; Nie cżyń kuńſztow s przyacioł nie przywodź ku grzechu BielKom C5v; KrowObr 27v; RejWiz A7v; wyſcie mu kubek vkrádli s ktorego ſam pija y wiezdzby cżyni. BielKron 17v; Derideo, ludibrio habeo, ſmiechowisko z kogo czinię/ náſmiewam fię/ ſzidzę z kogo Mącz 41a; GórnDworz Kk7v; RejPos 200v; przekład/ gdy iy nie zárázem z onego ięzyká cżynią/ w ktorem one kśięgi nápiſano/ ale przez drugi ięzyk bywa przepuſzcżan/ niemoże być ſzcżyry ani doſkonáły. BudBib I B2; CzechRozm 13; ModrzBaz 60v; SkarŻyw 62, 457; CzechEp 135, [397]; Pátrzyć/ zkąd bym mieć mógł w ſwéy chudobie podporę. Z czego iáko rozumiem poczet muſzę czynić. KochMarsz 154; BielSjem 29; PaprUp I3; kto bowiem ſámego ſiebie chwali kto s ſpraw ſwoich iákichkolwiek pochwałę cżyni/ podobny bywa owemu Rycerzowi/ ktory ſie z męſthwá ſwego zwykł chełpić Phil M3; OrzJan 24; WujNT 171, Col 2/15; GrabPospR L3; tedy wielkie tryumphy/ wielkie śmiechy/ y chechotánia będą z tego cżynić. PowodPr 73; GosłCast 90. Cf »liczbę czynić«.

czynić komu, czemu (55): OpecŻyw 101; Nádzieię ſwą pokłáda vpełną wbogu á vćieczkę ſobie cżyni ku niemu wewſſech ſprzećiwnoſćiach ſwoich RejPs 64v, 150v; ComCrac 16; LibMal 1544/86; KromRozm I Bv; Diar 91; DiarDop 116; Przed oblicżym Aniołow twych będęć cżynił ſpiewánie LubPs dd6v; GroicPorz gg3v; Leop Ps 118/62, Dan 6/2; BibRadz I 273c; Mącz 136b, 220b; mocnieyſzym mocnieyſze przepuſzczenie czynić. SienLek 38; GórnDworz Aa7, Kk7v; RejPos 181, 259; RejPosWstaw 110v; CzechRozm 92; Przełámuie płácż łudzki wyſokie obłoki/ Ktoremu niechcąc cżynić dáley Bog odwłoki/ Vkazał cie Hetmáná PaprPan B; ModrzBaz 92; SkarŻyw 31, 107, 305, 459, 560; CzechEp 126, [393]; NiemObr 41, 66, 174; ReszList 162; PaprUp K, K2, K2v, L3v; GostGosp 114; GrabowSet C3; OrzJan 104; WujNT 568; SarnStat 954, 980, 1217; GrabPospR L4v; temu piſmu ſwemu koniec cżynię. PowodPr 84; lepiey ſzkodę mieć/ á przeſzkody niewinnym do ich zbáwienia nie czynić SkarKaz 422b; GosłCast 7; SkarKazSej 663a, 666a, 694b [2 r.], 696b.

czynić ku komu, ku czemu (15): Bowiem ku paniętom Tatarſkiem nieſluſza przez podarza przyſtępu cżynić. MiechGlab 18; Dawid zá Sálomonem ſwem ſynem cżyni przyczynę ku bogu RejPs 104v, 64v; LibLeg 11/48v; RejKup Ee; LibMal 1554/ 189; LubPs S4v; RejWiz [A10]v; Leop Ps 29/9; woláłem do Bogá mego/ y wysłuchał głoſu mego z koſćiołá ſwego/ á wołánie ktorem cżynił k niemu/ przyſzło áż do vſzu iego. BibRadz Ps 17/7; Mącz 388a; RejPos 199v; CzechRozm 160v; ArtKanc Pv; SarnStat 82.

czynić (na)przeciw(ko) komu, przećiwko czemu (11): RejPs 45; a on ſám śiebie potępiá/ wymową rzádko słychaną przećiwko ſobię [!] wywody cżyni MurzHist K2; KrowObr 147; Tego dowodu Zbáwiciel náſz vżywał/ kiedy przećiwko Sáduceuſom gadánie cżyniąc/ z nieśmiertelnośći duſz/ ćiał zmartwychwſtánie pokazał. KuczbKat 90; MycPrz II B; CzechRozm 8v; ModrzBaz 35; KochPs 4; ActReg 3v, 40; iáko do Bogá [Heliasz] rzecz cżyni przećiwko Izráelowi WujNT Rom 11/2.

czynić na kogo, na co (27): DiarDop 100; GliczKsiąż M3, O2v; BielKron 415v; wykład álbo wyrozumienie czinić ná autory Mącz 148b, 244a; GórnDworz Ee6; RejPos 332v; HistLan B2; WujJud 181v; Są ći/ ktorzi ná okazáły pogrzeb wielki koſzt y nakład każą cżynić ModrzBaz [38], 50v, 83, 99v, 119v, 121; ArtKanc F2v; Bo zá hoynieyſzy poſag, hoyniéy mogły żyć, expenſy ná krzćiny dźiećióm ſwym cżyniąc, y ná poſági SarnStat 1271, 345; GrabPospR Kv, N, N3v [2 r.]; SkarKaz 2a, 386a; VotSzl Fv; CiekPotr 10.

czynić o kogo, o co (13): DiarDop 103; GliczKsiąż N4v; GórnDworz Hh6; o ten wymyſł nowy/ tákie ſpory cżynią. WujJudConf 253; CzechRozm 145v; ModrzBaz 28, 134; SkarJedn 275; BielRozm 8; ActReg 121; PowodPr 66; SkarKaz 382a; o to rozſądek cżynili. Iáka zgodá iáka ieſt miłość woyſká tego/ Przećiwko nim gotowem nieprzyiaćielſkiego. CzahTr E.

czynić za kogo (2): Káżdy zá ſyę Bogu będźye lidżbę czynił. KromRozm I Bv; BiałKaz Dv.

czynię czym (17): na tho vymowky czyn obyczaynye a krothkyemy slowy, wrzecz syą dlugo nyewdavayancz LibLeg 7/35; A thak wiele ludzi proſtych ktorzy tym zielem wroſzki rozmagite y guſla cżynią. FalZioł I 153b; potym cżynić mazanie mieſcz przerzecżonycb, oleyki y tłuſtoſciami namienionemi FalZioł V 19c, IV 29b, V 26, 84; WróbŻołt aa5v; BielKron 306v; manibus pedibusque sonum aliquem facio, Rękomá kláskam/ Nogámi y rękomá yáki dźwięk álbo ſzum czinię. Mącz 306a, 3a, 49b; SienLek 199; zá onemi tarcżámi ſzli do palá krokiem ſwoim/ cżynięcy ſztuki ſzermierſkie miecżem álbo rohátyną BielSpr 4; SkarŻyw 114; PaprUp L3v; praw nie wykonywaćie/ á do ſpráwiedliwośći fałſzywą wolnośćią ábo ráczey ſwowolnośćią/ przeſzkody ſámi ſobie czynićie. SkarKazSej 666a, 694b.

czynić między kim, między czym (18): LubPs Z3v; Duch ſwięty żadnego bráku miedzy ludzkimi oſobámi nie tzyni/ y żadnemu ſtanowi ludzkiemu nie folguie KrowObr C2; BibRadz Ex 18/16, I 138c marg; Tedy oni rzekli: Loſuymy. Y cżynili los miedzy ſobą HistRzym 114; WujJudConf 156v; CzechRozm 98v; Gdźie zgołá cżyniąc porownánie między mową Bożą [...] w ſtarym Teſtámenćie powiedźiáną/ á między mową Bożą [...] w nowym przymierzu vcżynioną: nie tylko nowy nád ſtáry wyſtáwia. CzechEp 281, 84; NiemObr 83; SarnStat 117, 120, 132 [2 r.], 172, 214; Chryſtus rozdźiałow miedzy bráćią czynić niechćiał. Proſzę nie dźielćie ſię temi trzemi dźiedźictwy: Religią/ Krolem/ y Oyczyzną miłą SkarKazSej 675b, 684a.

czynić nad kim, nad czym (6): To naſmiéwanijé ij ijné rozmaijté nad nijm cżynili OpecŻyw 109v; Przypátrzże ſie [...] opátrznośći iego/ ktorą on tu cżyni nád tym ſtádkiem ſwoim RejPos 168v, 183v, Ooo5; nád zábitem Meſſyaſzem [...] mieli lámenty ták boleſne cżynić iákie cżyni mátká nád ſmierćią iedynego ſyná ſwego LatHar 257.

czynić za kim (9): Stat a me, Przi mnie ſtoyi/ zá mną tę rzecz cżyni. Mącz 417b; BiałKat 133v; Swiętych [...] prośimy o to áby przycżynę zá námi cżynili/ y cżego nam trzebá vprośili. KuczbKat 365, 275; ModrzBaz 60v, 119; SkarŻyw 174; ActReg 102; Phil E2.

czynić z kim, z czym (8): ZapWar 1529 nr 2373; czárownice [...] wielkie czáry s tym [mięsem źrebięcia] czynią. Mącz 156c; RejPos 246; A cżyniąc z nim przypodobánie Aniołow káp: 2. v 2. 3. zacnieyſzym go nád ony Anioły cżyni CzechRozm 45; CzechEp 155; ArtKanc S17; GostGosp 154; SarnStat 336.

czynić na kim (1): A on znaiątz pańſką łaſkę/ pocżnie na nijm cżęſteé wyproſy cżynicz ForCnR Cv.

czynić o kim, o czym (116): PatKaz I 10v; BielŻyw 114, 129; Gdyż [poeci] lepak o ludziech nie rządnych pamiątkę cżynią tam ſie warować mamy ich vcżynkow y theż naſladowania, á vſzy zaſłonić BielŻywGlab nlb 12; GliczKsiąż D3; RejWiz A7v; UstPraw G4; BOgáty pijánicá związał ſobie głowę/ Doktorowie ſie zeſzli/ cżynić o tym mowę. RejFig Ee; BibRadz Ex 23/13, Ez 22 arg; BielKron 211; KwiatKsiąż F2; Mącz 334c, 388a; kował cżynił wſpominánie o klocu ſtráconym HistRzym 121; wasći przeſládowáć będą/ y ſłowá y wyznawánie wáſze/ ktore o mnie cżynić będzyecie RejPos 335v, 129v, 274v, 308; WujJudConf 200v; CzechRozm 181; ModrzBaz 61v; SkarJedn 190; CzechEp 213, 236 [2 r.]; NiemObr 41; WerGośc 211; ArtKanc G16; Phil N; cżyni ná gorze ono oſobne kazánié o błogoſłáwieńſtwách y o doſkonáłośći Chrześćijánſkiey. WujNT przedm 35, przedm 36, Act 24/25; O czym ſzérokié diſcurſy czynić, niémáſz plácu y czáſu do tego. SarnStat 1271, 1146, 1280; CiekPotr 86. Cf »pilność czynić«, »wzmiankę czynić«.

czynić w kim, w czym (22): LibLeg 10/121v, 11/137v, 172v; ComCrac 18v; Dokądże ći grzeſſnicy ták będą miły Pánie/ W tych nieznośnych ſwych ſproſnoſcyách cżynić przechwalánie LubPs V3v, bb2v; KrowObr 59, 201; GórnDworz G3v, Ee7; KuczbKat 215; CzechRozm 99; SkarJedn 225; ActReg 6, 43; W czym/ té obádwá vrzędy/ żadnéy zwłoki nie máią czynić: ále quotienſcunque táka ſpráwá przypádnie/ onę niemieſzkánié odpráwić SarnStat 272, 275, 336, 411; GrabPospR N4; Roſkázuie Bog [...] áby Hetmáni ábo Rotmiſtrze/ w ludźie poſpolitym ná woynę wywiedźionym brák cżynili PowodPr 62; CzahTr [Dv].

W charakterystycznych połączeniach : czynić brak (6), dowod (5), dźwięk (5), kazanie (28), koniec (11), koszt (13), kroki (4), kurzenie (4), mowę (4), namowy (7), nakład (26), obmowę (9), obrony (6), okrzyk (6), pamiątkę (11), poczet (4), prośby (17), przedmowę (7), przeszkody (6), przyczynę (7), rozdział (11), rozmowy (4), rozsądek (18), rzecz (34), rzeczy (50), skoki (4), słowa (8), spor (9), śpiewanie (4), tryumfy (5), ucżynki (72), wjazdy (5), wołanie (5), wykład (4), wyprawę (18), wywody (11), wyznanie (7), zamknienie (15), zapis (15), zgiełk (4).