[zaloguj się]
[pdf]

NACISKAĆ (4) vb impf

Pierwsze a jasne; końcowe prawdopodobnie jasne (tàk w -ać).

Fleksja
inf naciskać
indicativus
praes
sg pl
1 naciskåm
3 naciskają
praet
pl
3 m pers naciskali

inf naciskać (2). ◊ praes 1 sg naciskåm (1). ◊ [3 pl naciskają.] ◊ praet 3 pl m pers naciskali (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn); poza tym XVIII w. w innym aspekcie i znaczeniu.

1. Wywierać nacisk fizyczny, gnieść; (fortius vel arctius) premere, (gravius) pressare, imprimere, pressius tangere Cn (2):
a. Cisnąć krótkimi, powtarzałnymi ruchami [czym na co] (1): ma matka onego dziecięcia palczem naciſkać na dziąſla FalZioł V 37v.
b. Uwierać [kogo] (1): [trzecia błonka broni dzieciątko] dla grubuſci [!] á nieiakiey twardoſci: ktoraby miała naciſkać dzieciątko z ſtrony Secundiny/ to ieſt Lożyſka. FalZioł V 16.
2. Wywierać nacisk psychiczny, gnębić, prześladować; deprimere Mącz (2): Deprimo, Potłumiam/ náćyskam. Mącz 321a.
a. Żądać, aby ktoś robił coś wbrew swej woli, zmuszać [na kogo] (1): yz to wyeczey zmvſchenia vczinila [...] kiedi nanie [lege: na nię] naczyskaly panowie LibLeg 11/40v.
b. [Dawać się dotkliwie odczuć [na co]: Na których to sejmikach przełożony będzie postępek sejmu tego i potrzeby te R. P., ktore na nie [lege: nię] naciskają AktaSejmikPozn 1600/228.]

Synonimy: 2. ciężyć, dokuczać, dręczyć, gnąbić, gnieść, nagrawać, naigrawać, przenaśladować, trapić, trestać; a. przymuszać, przypierać.

Formacje współrdzenne cf CISKAĆ.

KW