« Poprzednie hasło: NAGRAWACZ | Następne hasło: NAGRAWAĆ SIĘ » |
NAGRAWAĆ (39) vb impf
Pierwsze i trzecie a jasne (w tym w pierwszym 1 r, błędne znakowanie). ◊ W inf: -gra- (4), -grå- (1); -gra- Mącz, SkarŻyw, WujNT; -gra- : -grå- RejPos (1:1). ◊ W pozostałych formach: -grå- (24), -gra- (6); -gra- MurzNT; -grå-: -gra- RejPs (5:4), Leop (1:1).
inf | nagrawać | ||||
---|---|---|---|---|---|
indicativus | |||||
praes | |||||
sg | pl | ||||
1 | nagråwåm | ||||
2 | nagråwåsz | ||||
3 | nagråwå | nagråwają |
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
2 | m | m pers | -ście nagråwali | |
3 | m | nagråwåł | m pers | nagråwali |
fut | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | nagrawać będzie | m pers | będą nagrawać |
imperativus | |
---|---|
sg | |
2 | nagråw(a)j |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
3 | m | m pers | by nagråwali | |
f | by nagråwała | m an |
inf nagrawać (3). ◊ praes 1 sg nagråwåm (2). ◊ 2 sg nagråwåsz (2). ◊ 3 sg nagråwå (1). ◊ 3 pl nagråwają (3). ◊ praet 3 sg m nagråwåł (3). ◊ 2 pl m pers -ście nagråwali (1). ◊ 3 pl m pers nagråwali (13). ◊ fut 3 sg m nagrawać będzie (1). ◊ 3 pl m pers będą nagrawać (1). ◊ imp 2 sg nagråw(a)j (1). ◊ con 3 sg f by nagråwała (1). ◊ 3 pl m pers by nagråwali (1). ◊ part praes act nagråwając (6).
Sl stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.
nagrawać komu (1): oneż rzekną/ (nágráwáiąc tobie) zwiedli ćię/ [...] mężowie ſpokoyni twoi Leop Ier 38/22.
nagrawać kogo (29): nágráwáli nas każąc nam y gráć y ſpiewáć RejPs 204; RejKup g3v, g4; Leop Luc 22/63; A widząc Sará Agáry Egipcyánki ſyna [...] ſzydzącego (marg) Nágrawáł Izááká (‒) Rzekła do Abráhámá BibRadz Gen 21/9; Mącz 42b, 365c; A gdy cie ſwiáth niewinnie nágrawáć będzye/ maſz obmowę Páná ſwoiego RejPos 336, 311v, 321v; BudBib 2. Par 36/16; SkarŻyw 226; WujNT 121, Mar 10/34, Luc 22/63, 23/36. Cf nagrawać kogo czym; Z przytoczeniem; »żartownie nagrawać«.
nagrawać kogo czym (5): RejPs 31, 51v; RejKup h5v; ieſliby iedná ſtroná drugą [...] ſłowy iákiémi nie vczćiwémi á zwádliwemi nágrawáłá SarnStat 1163. Cf »nagrawać naigrawaniem«.
Ze zdaniem dopełnieniowym [że] (2): ábych miał ſluſſną wymówkę/ onem ktorzy żártownie mię nágráwáią iż ia mocnie dufam/ obietnicam twoiem. RejPs 178v; WujNT 121.
Z przytoczeniem [w tym: forma osobowa przy imiesłowie typu „mowiąc” (3), imiesłów przy formie osobowej typu „mowił” (3); z mową zależną (1); kogo (5)] (6): gdy mię nágráwáli niektorzy pytáiąc gdzieś podział onego bogá ſwoiego. RejPs 63v; MurzNT Matth 27/29; Powiáda też poſeł nágrawáiąc nas/ czemu záſię Ieruzálem/ y ynych kráin od pogan w źiętych nie dobędziemy BielKron 232; LatHar 713; A kłániáiąc ſię przed nim/ nágráwáli go/ mówiąc: Bądź pozdrowion krolu Zydowſki. WujNT Matth 27/29, Matth 27/41.
W połączeniach szeregowych (2): ktorzy go mieli vbicżowáć/ vplwáć/ nágráwáć/ á ná oſtátek zábić RejPos 311v; WujNT Mar 10/34.
»żartownie nagrawać [kogo]« (3): vpádnie tym rádoſć/ [...] ktorzy znienawiſći á bez przyczyny żártownie nágráwáli mię. RejPs 52, 178v, 179.
»nagrawać i urągać się« (1): O kácerſtwo Arryáńſkie cżemu nágrawaſz y vrągaſz ſię [możliwa też lekcja: nagrawasz ... się] SkarJedn 27.
nagrawać kogo (4): niedopuſſczay iem więcey tego/ áby też oni ẃięcey [!] bez przyczyny nágráwáli mnie. RejPs 52v, 83; LubPs cc6v. Cf nagrawać kogo za co.
nagrawać kogo za co (1): Ieſliż też komu złość zá złość tu kyedym oddawał/ Tedyć ſłuſſnye nyeprzyyacyel zá to myę nágrawał [Niechay przeſzláduie nieprzyiaćiél duſzę moię WujBib Ps 7/6] LubPs B6.
Synonimy: 1. naśmiewać, naśmiewać się, podrzeźniać, pośmiewać, pośmiewać się, szydzić, urągać, urągać się, wyśmiewać; 2. mamić, mylić, omylać, oszukawać, zwodzić; 3. ciężyć, cisnąć, dokuczać, dręczyć, gnąbić, gnieść, najeżdżać, przenaśladować, ściskać, trapić, trestać, uciskać.
Formacje współrdzenne cf GRAĆ.
Cf NAGRAWAĆ SIĘ, NAGRAWAN, NAGRAWANIE, NAIGRAWAĆ
KW