[zaloguj się]
[pdf]

ROZKWITNĄĆ SIĘ (30) vb pf

roſ-, ros- (21), roz- (8), rozſ- (1).

sie (22), się (8).

o jasne.

Fleksja
inf rozkwitnąć się
praet
sg pl
3 m m pers rozkwitnęli się
f rozkwitnęła się m an
n rozkwitnęło się, rozkwitło się subst rozkwitnęły się
conditionalis
sg pl
3 f by się rozkwitła m an
n subst by się rozkwitnęły

inf rozkwitnąć się (3). ◊ fut 3 sg rozkwitnie się (12). ◊ 3 pl rozkwitną się (1). ◊ praet 3 sg f rozkwitnęła się (3). n rozkwitnęło się (3) HistRzym, SkarKaz, SkarKazSej, rozkwitło się OpecŻyw (1). ◊ 3 pl m pers rozkwitnęli się (1). subst rozkwitnęły się (3). ◊ con 3 sg f by się rozkwitła (1). ◊ 3 pl subst by się rozkwitnęły (1). ◊ part praet act rozkwitnąwszy się (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów) s.v. rozkwitnąć.

1. Zacząć kwitnąć; pokryć się kwiatami; florere, germinare PolAnt; expandere florem Mącz (26): iakho ſkoro ſłończe wznidzie tak ſie też [nawrot] roſkwitnie FalZioł I 49c; Wezmi kwiatki rozane ktoreby ſie ieſzcże niedobrze roſkwitnęły FalZioł II [1152]d, II [1162]b; podobien ieſt [człowiek] ku kwiatkowi ktory ſporánku ſie roſkwitnie/ á kwieczoru wziemię będźie potłoczon RejPs 134v; Calix rosae, Wnętrzna ókoliczność rożey kiedy ſie kwyát roskwitnie Mącz 32a, 32c, 275b; Názbieray rożey chocia białey álbo czyrwoney/ poki ſye nieroſkwitnie SienLek 64.
Zwrot: bibl. »kwitnąc rozkwitnąć się« (1): puſzcża y puſtynia [...] Kwitnąc roſkwitnie ſię [Germinando germinabit] y rozráduie ſię też rádośćią y hukiem BudBib Is 35/2.
Przen (17): Iuż ſie ták w kraſie ſwey [latorosłka, tj. naród wybrany] nadobnye roſkwitnęłá/ Wdzęcżne gáłąſki ſwe ſſyroko roſciągnęłá/ Od morzá áż do rzek yey buyne ſſyrokośći LubPs S3v.
a) Znaleźć się w dobrym stanie, w pełnym rozwoju, rozszerzyć się; osiągnąć pomyślność (16): Wten czás ſie rozkwitnie ſpráwiedliwy á roſkocha ſie w możnoſći ſwoiey ktorá mu ſnadz będzie roſſerzona áż od morzá do morzá. RejPs 105; A dobrotliwoſć páńſka rozkwitnąwſſy ſie iuż ták roſć będzie náwieki RejPs 151; LubPs V2; Nieprzyiaćioły iego przyoblokę wſtydem/ á nád nimi ſię roſkwitnie koroná iego [Dawida]. BibRadz Ps 131/18, *4v; SkarŻyw A2v; ták [królestwo polskie] ſtało przez ſześćſet lat: ták Chryſtuſá práwego/ y iego ś. Ewángelią piáſtowáło: [...] ták ſię roſkwitnęło/ y ták wiele narodow do śiebie ſkupiło SkarKazSej 682a.

W porównaniach (6): A thu iuż iáko oliwne gáłąſki rozſkwitnie ſie potomſtwo twoie. RejPos 264v, 159v, 334v; iáko ſłońce iużby ſie rozkwitnęłá cnotá y ſpráwiedliwość ich RejZwierc 96; Spráwiedliwy cżłowiek/ iáko drzewo pálmowe rozkwitnie ſię/ y iáko Cedér y Lyban roſkrzewi ſię. KołakSzczęśl B3v; SiebRozmyśl E4v.

Szereg: »rozkwitnąć się a rozzielenić« (1): Gdyżeś tego iſt/ iż ácżći ſie kęs ná máły cżás roſkwitnie á rozzyeleni to márne mieſzkánie twoie [...] RejPos [292]v.
α) O zjawiskach negatywnych (2): Tákie ſię złodźieyſtwá miedzy ludźmi w dobrách poſpolitych roſkwitnęły/ tákie lichwy niezbożne zágęśćiły [...]: iż trudno poznáć ieſli tu Chrześćijánie/ á ieſli Bogá znáią ná tym mieyſcu. SkarKaz 351b; SkarKazSej 700b.
2. Rozjaśnić się, rozbłysnąć się, rozświecić się; w tym: o jasności nadprzyrodzonej Chrystusa zmartwychwstałego (4): OpecŻyw 167; promień odrażáiąc ſie od złotá vderzał iey ná oblicże/ á roſkwitnełá ſie iey twarz/ ták iże byłá podobnieyſza ku Anyołu niżli ku cżłowieku. HistRzym 8, 26v.

W porównaniu [nad co (= bardziej niż)] (1): Iáko ono ćiáło Chryſtuowe [...] ná krzyżu rozgoźdźione y zdźiuráwione/ y włocznią otworzone/ y śinośćią/ krwią y ránámi wielce oſzpecone/ dźiś ſię roſkwitnęło nád wſzytki roże y lilie y gwiazdy y kámienie drogie/ y nád ſámo ſłońce SkarKaz 205a.

Formacje współrdzenne cf KWITNĄĆ.

Cf ROZKWITNĘŁY, ROZKWITNIENIE, ROZKWITNIONY

SBu