[zaloguj się]
[pdf]

OSŁAWIĆ SIĘ (16) vb pf

sie (9), się (7).

o jasne, a pochylone (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf osłåwić się
praet
sg
1 m -em osłåwił się
3 m osłåwił się
f osłåwiła się, osłåwi(e)ła się
n osłåwi(e)ło się
plusq
sg
3 m był się osłåwił
conditionalis
sg pl
3 m by się osłåwił m pers by się osłåwili

inf osłåwić się (4). ◊ fut [2 sg osłåwisz się.] ◊ 3 sg osłåwi się (1). ◊ praet 1 sg m -em osłåwił się (1). ◊ 3 sg m osłåwił się (3). f osłåwiła się (2), [osłåwi(e)ła się]. n osłåwi(e)ło się (1). ◊ plusq 3 sg m był się osłåwił (2). ◊ con 3 sg m by się osłåwił (1). ◊ 3 pl m pers by się osłåwili (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. osławić.

1. Zdobyć, zyskać dobre imię, sławę; zasłynąć, wsławić się, okryć się sławą (9): Assequi nomen, Sławy dobrey doſtać/ osławić ſie. Mącz 385a; SkarŻyw 167.

osławić się czym (4): Iáko go pothym wzięto było do krolá/ gdy ſie iuż był tym wykłádániem ſnow oſławił RejZwierc [203]; ktorzi pámiętáiąc ná przodkow ſwoich męſtwo/ rádźiby ſię też biegłośćią rzecży woiennych/ gdyby ſię tráfiłá iáka długa woyná/ osławili [artis bellicis inclarescere vellent]. ModrzBaz 103v; Tám ſię iáwnie iego świątobliwość cudy niemałemi nád choremi/ oſławiłá SkarŻyw 336. Cf »po wszystkim świecie się osławić«.

osławić się czym u kogo (1): StryjKron 562 cf »po wszystkim świecie się osławić«.

osławić się być za kogo (1): puśćił ſie do Mácedoniey/ á tám ſie zá doktorá nośił w ſtole/ w náukach gwiazdárſkich/ áż ſie zá známienitego Aſtronomá być oſławił. BielKron 122v.

Zwroty: »po wszystkim świecie, per universum orbem się osławić« [szyk zmienny] (1:1): od przedſięwzięcia moiego/ ktorymem ſię iuſz po wſzyſtkim Swiecie/ y v wſzyſtkich Krolow y Xiążąt oſławił StryjKron 562; ActReg 77.

»osławić się wszędy« (1): Ieſlićby Kryſtus zmartwychwſtał/ Dopieroćby ſwoy błąd rozśiał. Iużby ſie oſławił wſzędy MWilkHist D2.

Szereg: »osławić się i ozdobić« 1): ze in principio regiminis Regy osławieło się per vniuersum orbem, y ozdobieło principium panowania Króla Igomsci ActReg 77.
2. Stać się znanym, zyskać rozgłos (6): Capere nomen ex aliqua re, Osławić ſie. Mącz 35a; niż ſie Chriſtus y Ewánielia oſłáwiłá/ y niżli to iáſnie ludźie poználi/ że Bog cos nowego y przedtym niezwycżáynego ná świećie vcżynił CzechRozm 186v; [gdy się osławieła śmierć królewska, przystało wszytkim panom [...], aby się beli do arcybiskupa zjachali PismaPolit 216].

osławić się komu, czemu (3): palam omnibus innotescere, Wſzem ſie osławić. Mącz 90c. Cf »osławić się wszytkiemu światu«.

osławić się czym (1): ModrzBaz 42 cf »osławić się wszytkiemu światu«.

Zwroty: »osławić się wszytkiemu światu« [w tym: czym (1)] [szyk zmienny] (2): ná ono męſtwo y w rycerſkich Spráwách biegłość/ którą ſię był oćiec iego wſzytkiemu świátu osławił [qua pater suus toti orbi maxime erat conspicuus]. ModrzBaz 42; ActReg 96.

»osławić się wszędzie« (1): Tedy ſie im po myſli wſzytko zdarzáć będzye/ Lecż nacż Potym wynidzye/ oſławi ſie wſzędzye. RejWiz 140.

3. Zniesławić się (1): [Tua ſama in dubium ueniet. Ty ſie oſlawiſz przydzieſz we złe domnimánye. TerentMatKęt K6v.]

osławić się w czym (1): famam subire, Osławić ſie w czym nievczćiwym. Mącz 117b.

Synonimy: 1. ozdobić się; 3. zhańbić się.

Formacje współrdzenne cf SŁAWIĆ.

MŚ