Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OZNAJMIĆ

Następne hasło: OZNAJMIENIE »

OZNAJMIĆ SIĘ (34) vb pf

się (25), sie (9).

o jasne; -å- (28), -a- (5); -a- SarnUzn; -å- : -a- BibRadz (2:1), CzechRozm (3:1), SkarŻyw (4:2).

Fleksja

inf	oznåjmić się

praet
	sg
1	m	-m oznåjmił się
2	f	-ś się oznåjmiła
3	m	oznåjmił się
	f	oznåjmiła się
	n	oznåjmiło się

conditionalis
	sg
2	m	byś się oznåjmił
3	m	by się oznåjmił
3	n	by się oznåjmiło

inf oznåjmić się (8). ◊ fut 3 sg oznajmi się (2). ◊ praet 1 sg m -m oznåjmił się (2). ◊ 2 sg f -ś się oznåjmiła (1). ◊ 3 sg m oznåjmił się (12). f oznåjmiła się (2). n oznåjmiło się (1). ◊ con 2 sg m byś się oznåjmił (1). ◊ 3 sg m by się oznåjmił (3). n by się oznåjmiło (2).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Ukazać się, objawić się; dać się poznać; przedstawić się (28)
2. Okazać się, ujawnić się (6)

1. Ukazać się, objawić się; dać się poznać; przedstawić się (28): In notitiam venire. Ku znáyomośći prziść oznaymić ſie. Mącz 480d; Roſpomni moy Pánie ábyś ſię cżáſu náſzego vtrapienia oznaymił [notum te fac in tempore tribulationis nostrae] BudBib Esth 14/11; Stárego teſtámentu ludzie [...] nie inácżey [Boga] ználi/ iedno ták/ iáko ſie im ſam Bog ná on czás oznáymiał: á nie ták iáko ſie iuż pod nowym przymierzym oznáymił. CzechRozm 22v; że też nikt [...] do niey [nauki słowa bożego] przydać nic nie może: áni nam lepiey/ właśniey y doſkonáley Bogá opiſáć y oznaymić: nád to/ niż ſię on ſam/ y ſyn iego potym oznaymił. CzechEp 117.

oznajmić się komu, czemu (23): Iudas y z bracią żegnaią Iozepha gdy ſie im iuż oznaymił RejJóz Pv; BibRadz I 373d marg, II 49c marg; SarnUzn D8; RejPos 113; Owa gdziekolwiek Bog z łáſki ſwey ku ſobie potárgnie kogo/ oznaymi ſie mu/ oświeći duchá vmyſłu iego/ áby go też cżłowiek táki w duchu y w prawdzie wychwalał CzechRozm 120, 75; płácżem ono vmárłe ćiáło polewaiąc wołał: Corko namilſza moiá cżemuś mi ſię dawniey nie oznaymiłá SkarŻyw 15, 15 marg, 16, 135 marg, [237] marg; CzechEp 167, 210 [2 r.]. Cf oznajmić się komu przez kogo, przez co; czemu czym; komu, czemu w kim; komu w czym.

oznajmić się komu przez kogo, przez co (2): RejZwierc 8v; Ano mowiąc o tymże iedynym Bogu ſtworzyćielu/ ktorego wyznał Chriſtus oycem ſwym/ to o nim mowi/ że go żaden bez niegoż poznáć nie może/ dokądby mu ſię ſam przez ſłowo ſwoie nieoznaymił. CzechEp 249.

oznajmić się czemu czym [= za pomocą czego] (1): Poznáłá Pánná naświętſza że iuż był przyſzedł czás/ ktorego ſię Syn iey miły cudámi y kazánim światu oznaymić miał. WujNT 309.

oznajmić się być kim, czym (2): Piękna krainá/ rádość wſzey ziemie gorá Cyion ná bok połnocny/ miáſto krolá wielkiego. Bog w páłacach iego oznaymił ſię (być) przyćiecżką [Deus in palatiis eius notus est ad elevationem]. BudBib Ps 47/4; Ten [Chrystus] przyſzedſzy ná świát w náturze ludzkiey/ oznaymił ſię być Synem Oycá niebieſkiego. nie czynionym ani ſpoſobionym: [...] ále rodzonym od wieku SkarKaz 275a.

oznajmić się komu, czemu w kim [= pod postacią kogo] (2): [Apostol] obrázem go [Chrystusa] dla tego zowie/ iż ſie w nim Bog/ z miłośći ſwey wielkiey światu oznaymił CzechRozm 37v; SkarKaz 516b.

oznajmić się komu w czym (3): BibRadz *3v; Aleć y tego niewiem ktoby też przeć miał/ że nam nie mogł nikt lepiey Bogá oznáymić/ iáko ſię on ſam oznaymił w piśmiech ś. CzechEp 118, 75.

W charakterystycznych połączeniach: oznajmić się światu (2), w piśmiech świętych; oznajmić się z miłości.

Zwrot: »jawnie, najaśniej oznajmić się« (1:1): á ktemu gdy ieſzcże mieyſcá tey náuce ſwiętey ku ſłyſzeniu nie dawamy/ w ktorey ſię nam iáwnie [Pan Bóg] ku zbáwieniu náſze^mv oznaymić racżył BibRadz *3v; RejZwierc 8v.

Szereg: »objaśnić się i oznajmić« (1): á nákoniec [Bóg] nawięcey przez onego iedynego ſyná ſwego/ ktory z nim od wiekow w iedynośći Boſtwá ſpołecżnego záwżdy był/ [...] naiáſniey ſie nam obiáſnić y oznaymić racżył RejZwierc 8v.

2. Okazać się, ujawnić się (6): Bo nic nie ieſt nákrytego/ coby ſię nie odkryło/ áni táiemnego/ coby ſię nie oznaymiło [quod non sciatur]. BudNT Luc 12/2; SkarKaz 486b.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): á on [młodzieniec] nieśmieiąć [!] ſię oznáymić żeby Zydem był/ poſzedł w drogę ſwoię SkarŻyw 452.

W przeciwstawieniu: »zataić się ... oznajmić się« (1): Gdy ſię co zátái/ ábo chytrze zaſłoną iáką pokryie/ duſzę zábije, á ieſli ſię ſzcżerze oznaymi/ przez pokutę zniſzcżeie. LatHar 137.

Fraza: »iście się oznajmiła rzecz« (1): ábo mię myſliſz zabić iákoś zábił Micráimá? y zlękł ſię Moiżeſz/ y rzekł: iśćie ſię oznaymiłá tá rzecż [vere scita est res] BudBib Ex 2/14.

Szereg: »oświadczyć się i oznajmić« (1): Ale máło było ná tym/ iż ſię to Słowo głoſem Ianowym pokryte oświádczyło y oznaymiło: ſłyſzećieſmy o nim mogli/ áleſmy ná nie pátrzyć y onego ſię dotykáć nie mogli SkarKaz 487a.

Synonimy: 1. objaśnić się, okazać się, ukazać się.

Formacje wspólrdzenne cf 1. ZNAĆ.