[zaloguj się]
[pdf]

POSELSTWO (625) sb n

Oba o oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N poselstwo poselstwa
G poselstwa poselstw
D poselstwu
A poselstwo poselstwa
I poselstwem poselstwy
L poselstwie poselstwåch, poselstwi(e)ch

sg N poselstwo (90). ◊ G poselstwa (83). ◊ D poselstwu (12). ◊ A poselstwo (222). ◊ I poselstwem (72); -em (7), -(e)m (65). ◊ L poselstwie (70). ◊ pl N poselstwa (13). ◊ G poselstw (7). ◊ A poselstwa (31). ◊ I poselstwy (11). ◊ L poselstwåch (11), poselstwi(e)ch (3) RejWiz, RejZwierc (2); ~ -åch (6), -ach (3), -(a)ch (2); -åch RejPos (2), StryjKron; -ach OrzRozm (2); -åch : -ach BielKron (3:1).

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII w.

1. Wybrane osoby, którym powierza się przekazanie ważnych (niekiedy poufnych) wiadomości lub załatwienie spraw często wymagających pertraktacji; legatio Vulg, Mącz, Cn; legati Calag, Cn (34): LibLeg 7/35; [rada wojewody Ryńskiego do książąt i Lantgrafa] á ták rádzę vchodzić Ceſárzá poſelſtwem miernym/ przez thy ná kthorych ſie nieomylićie/ á zbroie ná Ceſárzá niepodnoſić. BielKron 226; [poseł króla czeskiego:] waſzá Ceſárſka miłość/ z cżęſtych poſelſtw/ ktorzy tho waſzey naiaſnieyſzey miłośći przypominaią [niech nie wątpi, iż] ſie ták przyiaźń iego naiaſnieyſzey miłośći przyięła y mnoży ſie/ iże y v pothomkow [...] nie będzie ná wieki wykorzenioná BielKron 332; pacificatoria legatio, Poſelſtwo o pokóy żądáyące. Mącz 285b; SarnStat 45 [2 r.], 124 [2 r.]; Táż mátká namilſza [ojczyzna]/ vczyniłá wam ſławę v wſzytkiego Chrześćijáńſtwá/ y v Pogáńſtwá/ iż od zachodu y wſchodu zacnemi poſelſtwy vczczony Kroi y pan wáſz SkarKazSej 667a.

poselstwo do kogo (1): Stąd przyſzło Iánowy ś: do pana Chriſtuſa poſelſtwo MurzNT 48v. Cf też »poselstwo posłać«, »poselstwo wyprawić«.

poselstwo skąd (1): Trzećiego dniá przymknął ſie bliżey náſz nieprzyiaćiel ku miáſtu Kánonor/ poſławſzy poſła ſwego (marg) Poſelſtwá z obu ſtron. (–) ábyſmy ie wolno przepuśćili gdźieby chćieli iecháć BielKron 459v.

poselstwo czyje [= od kogo] [w tym: ai poss (3), G sb (2), pron poss (1)] (6): [Walerius ku pospólstwu] miáſto Rzym [...] wam dobrowolnie vſtąpiło á k woli wáſzey záwżdy gotowe [...] tákież poſelſtwá pyſzne wáſze ſkromnie znaſza BielKron 108; Poſelſtwo Czarzá tureckiego ktore ná ten cżás było w Fránfurćie w koronácią. BielKron 331v; Tego też czáſſu Poſłowie Moſkiewſcy do Krákowa przyiácháli/ wnet od wrodzoney hárdośći poczęli niechcąc żadną miárą poſelſtwá ſpráwowáć/ áżby ku nim Krol pierwey powſtał (marg) Hárde Poſelſtwo Moſkiewſkie. (–) StryjKron 782; SarnStat 124, 430; SkarKazSej 667a marg.

Zwroty: »poselstwo (po)słać (a. wysyłać); poselstw wysyłanie« [w tym: do kogo (1)] = legationem mittere Vulg, Mącz [szyk zmienny] (4;2): Leop Luc 19/14; Mącz 186d; ActReg 43; A w ſpráwách Koronnych/ któré ſie dotykáć będą oſoby náſzéy/ y Doſtoieńſtwá náſzégo/ poselſtw do cudzych kráiów wyſyłánia [...] My/ y potomkowie náſzy/ nic záczynáć y czynić nie mamy bez rády Rad Koronnych SarnStat 124, 429; Teraz ſtan iákiś ſię ozywa Ewángelikow/ ktorzy kupy ſobie y ziázdy czynią: do krolow poſelſtwá ślą: [...] rządy ſwoie/ y ſtátutá/ y práwá ſtáwić myślą. SkarKazSej 682a.

»poselstwa słuchać, słuchanie« = audire legatos Calag (1:2): Calag 100a; W ſpráwách Koronnych [...] y cudzych tákże poſelſtw ſłuchánia [...] [bez Rad nic czynić nie możemy] SarnStat 430 [idem] 124.

»poselstwo wyprawić; poselstwa mają być odprawowane« [w tym: do kogo (4)] = legationem decernere Mącz; legationem mittere Vulg; legationem dare, legatum decernere, legatos mittere Cn [szyk zmienny] (5;1): Mącz 48d; HistHel B4v; Fryderyk Bárbároſſa [...] rozumieiąc żeby do opánowánia zachodnich kroleſtw pogodę miał: zacne poſelſtwo do Papieżá Alexándrá po dwá kroć wyprawił SkarJedn 256; Swięći Oycowie oni zakonni ná puſzcży [...] chcąc doznáć co by był zá duch w nim/ ktorym onę rzecż ták nową/ á nie ſłycháną zácżął: wypráwili do niego [św. Symeona] tákie poſelſtwo/ z táką náuką. SkarŻyw 30; tedy Poselstwa wszytkie ad summum Pontificem et ad alios monarchas, et extraneos Principes niemaią bydź od prawowane iedno per indigenas regni ActReg 43; WujNT Luc 19/14.

Szeregi: »poselstwo i pisanie« (1): A zaſzye przeſz czye panv Voyewodzye prziyaſzn ſwą wſkazvye. [...] kthoram pan Voyewoda yego Kro.mczi czeſthemy poſelſthwi y pyſſanym [...] offyarvye. LibLeg 11/185v.

»poselstwo (i) słowa« [szyk 1:1] (2): [cesarz turecki dawno wojnę z W.M. toczy] ále ſłowy y poſelſtwem dopiero ią teraz przypowiáda. OrzJan 88, 87.

Przen (1): bogacżowi roſkoſznemu ná męki podánemu [...] nie dano poſłá do bráciey iego. [...] Boć nie káżdemu tego poſelſtwá dozwaláią WujJud 205.
2. Sprawa, polecenie, jakie powierza się do załatwienia posłowi lub wysłannikowi, też wiadomość, jaką powierza się do przekazania; nuncium a. nuntium BartBydg, Mącz, PolAnt, Calag, Calep, Cn; res PolAnt, Mącz, Cn; annuntiatio Vulg; verbum PolAnt; legatio, mandatum, praeceptum, responsum Cn (419): ZapWar 1518 nr 2207; BartBydg 99; Zátym rzekł ieden ku drugiemu/ Dźień ten ieſtći dobrego poſelſtwá/ á ták nic dobrze czyniemy iż ták długo milczemy [...] A przetoż podźmy á opowiedzmy to w domu krolewſkim. BibRadz 4.Reg 7/9; Priamus zwoławſzy ſynow y panow rádnych/ kazał im wotowáć ná to poſelſtwo BielKron 56v, 56, 104, 217v [2 r.], 313, 384 marg (9); Nuncium res quae nuntiatur, Poſelſtwo. Mącz 254a; Nuncium alicui incutere, Przes poſelſtwo niekogo przeſtráſzić. Mącz 339b, 189b, 254a, 465d; nieſzcżęśćie lekcey mi będzie z tobą ćierpieć ocżymá widząc/ niżli vſzymá słyſząc: bo poſelſtwá więcey cżęſtokroć przycżyniáią/ niſzli ſie zſtawa. HistRzym 15v; RejPos 8v; Widząc iż to Kroleſtwo/ w ſkárby ieſt vbogie/ Nieprzyiaćiel poſelſtwá/ wſkazuie nam ſrogie. BielSat L3 [idem BielSjem 25]; [ten] ktory mi powiedział rzekąc/ oto vmárł Saul/ [...] (domniemał) ábych mu miał dáć (co) zá poſelſtwo. BudBib 2.Reg 4/10; Dobrą nowinę pániey ſwoiey nioſę/ Rozumiem temu/ że iuż dawno tego Poſelſtwá cżeka KochOdpr B3; Calag 99a; SkarŻyw 150; prożne y máłoważne to ſię poſelſtwo zdáło/ y nic mu inſzego nie odpowiedziano StryjKron 652, 472, 672; NiemObr 24; BielSjem 5, 25; To poſelſtwo maćie/ Ieśli inſzé kto powié/ wiáry mu nie daćie. ZawJeft 11; ActReg 140; Calep 709a, b; Poſłał do nich ſwe poſły/ przymierze im zrzućił/ A hárde im poſelſtwo do ich vſzu wrzućił. KmitaSpit C4; [Skanderbeg cesarzowi tureckiemu] záś odeſłał garść pieprzu gorżkiego. Y [lege: z] tym poſelſtwem że gárśćią pieprzu okorzeni/ Wor máku co mu podał przez poſłá w wiedzenie. CzahTr F3v.

poselstwo od kogo (19): Nam sye poſſelſtwo nieſlvſchne Wydzialo od niego. LibLeg 11/76v, 7/30v, 10/149v, 151, 11/162, 183; Helduſá wſzytcy nienawidzieli/ yż był názbyt popędliwy á niemoderował poſelſtwá/ zwłaſzcżá od Niemcow BielKron 218; RejPos 241, 297; iakie Poselstwo od Arcyxiązęcia IegoM [P. Pękosławski] ma donas ActReg 49. Cf »poselstwo powiedzieć«, »przyść z poselstwem«, »poselstwo sprawić«.

poselstwo do kogo (13): Poselstwo do Czeszarza Thvreczskiego od nass Soboczſkiemv dane LibLeg 7/30v, 7/8, 10v, 10/149v, 11/151; Biſkup ſniego [Rogiendorfa] ſie náſmiewał y wſkazał poſelſtwá śmieſzne do niego BielKron 312, 57 marg; StryjKron 652; ſrogie poſelſtwo donich wſkazal abi z Ziemie wijezdzali bedac pogotowiu znimi woine ztotzik [!] PaprUp C2v; ActReg 49. Cf »na poselstwo odpowiedzieć«, »poselstwo sprawić«. Cf też »poselstwo posłać«, »przyść z poselstwem«.

poselstwo ku komu (2): Poſelstwo kv Krolyowy yego mczi od pana Woyewodi Voloſkyego LibLeg 11/162; BielKron 217.

poselstwo przez kogo (7): Posselſtwo przes Abrama Staroste Czarnowieczkiego od woyewodi woloskiego za lyſthem wierzącym LibLeg 10/151, 7/8, 10v, 11/108v, 162, 165v, 183.

poselstwo o co (1): Fárnezyus Kárdynał [...] iechał z Ceſárzem do Belgium/ [...] o Turku á o poſthánowienie Bożey chwały poſelſtwo miał. BielKron 218.

poselstwo o kim (2): BielKron 218; O wiezniach po pisaniu w było dwoie Poselſtwo ActReg 128.

poselstwo czyje [= od kogo] [w tym: G sb i pron (15), ai poss (8), pron poss (7)] (30): Z Roſkazanya yego k.m. na poſſelſtwo yego m. Czeſſarza Tur. przes Synay Czelebyeya stala sye ſprawyedlywoſcz poddanim Czeſſarza yego m. LibLeg 11/108v, 7/35; ALexándrowi dáry/ od Krolá Perſkiego. Niezlicżone przynieſli/ s tym poſelſtwem iego. RejZwierz 20; Ferdynandus gdy ſie dowiedział iż mu lud poráżono/ wſpámiętał ná prawdziwą rádę Laſkiego/ ktorego był ſwym poſelſtwem práwie ná iátki wydał. BielKron 313v, 217, 218; Nuncio regis accersitus, Przes poſelſtwo kroliewskie przizwány/ álbo zá roskazániem kroliewskim prziſzedł. Mącz 254a; OrzQuin D2; RejPos 234v; StryjKron 652 marg, 697; proſzę/ wſpomni ſobie wáſzá Kró: M. co były zacz poſelſtwá iego/ iáko ſie poſłowie iego ſtáwili OrzJan 87; Poſelſtwo żony Piłatowey. LatHar 698 marg. Cf Fraza, »na poselstwo odpowiedzieć«, »poselstwo powiedzieć«, »poselstwo sprawić«.

poselstwo czyje [= polecone komu] [w tym: pron poss (5), G sb i pron (3)] (8): o thim też doſtatecznie a sprawnie przes swe vſtne posselstwo [poseł wasz] dal nam znacz yz wi przyacziel nasch według naschego Pyerwſchego Zachowania dobrego y sąſſiecztwa [...] chczeczie bicz nam dobrim a wiernim przyaczielem y saſſyadem. LibLeg 11/87v, 7/99, 10/67. Cf »poselstwo sprawić«, »poselstwa wysłuchać«.

poselstwo czyje [= do kogo] (1): Ian z Laſká [...] do Papieżá Iuliuſzá y do Wenetow/ [...]/ był poſłan: Summá poſelſtwá Weneckiego przed Senatem y Kſiążęćiem ich Lauredynem/ mowił rzecżą ſzeroką BielKron 410.

Ze zdaniem przydawkowym referującym treść [w tym z zapowiednikiem: to (5); iż (6), aby (4), zaimek pytajny (1)] (11): RejZwierz 20; Zebrali ſie drugi raz Sábini ná Rzymiány/ poſławſzy pirwey poſelſtwo áby ich niewiáſty wroćili/ á winy nágrodzili. BielKron 99v; A thák poſły ony ſtym poſelſtwem [Soliman] odpráwił/ iż on zdawná Krolowi Ianowi kroleſtwo zdał thakież potomkowi iego/ ktorego bronić będę od káżdego nieprzyiaćielá iego BielKron 313v, 42, 108, 211, 215, 249v; BielSpr 40; Wielkie poſelſtwo do Iágnieſzki y iey rodzicow poſle: áby ſię ták vcżciwym y zacnym małżeńſtwem Syná iego nie hydziłá/ á wtym ták vporną nie byłá SkarŻyw 68; PaprUp C2v.

Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikiem: to (10)] (11): Y wźiąwſzy parę wołow rozrąbał ie ná ſztuki/ á rozeſłał po wſzytkich gránicách Izráelſkich przez poſły ſwe z tym poſelſtwem/ Ktobykolwiek nie wyſzedł zá Saulem y Sámuelem/ tedy ſie ták ſtánie z wołmi iego BibRadz 1.Reg 11/7, 3.Reg 15/18, 4.Reg 18/14, 22/9, 2.Par 32/9; poſłáłá k niemu [Cyrusowi] krolowá s tym poſelſtwem: Kiedyś taki nieſpokoyny/ tedy álbo ty do mnie przyiedź/ álbo ia do twego kroleſtwá/ pokuśiwá ſzcżęſcia. BielKron 112v, 64, 210, 408v; krol Eiptſki wypráwił kniemu ſtym poſelſtwem/ Co zá ſpráwę maſz zemną krolu Iudſki? BudBib 3.Esdr 1/26, 2.Par 2/3.

W połączeniach szeregowych (2): LibLeg 11/183v; maſz wáſzá kró: M. ná pomoc ſobie inſzych poſtronnych Królów y ludźi niemáło/ [...] wſzyſcy ći ſtáwią ſie wáſzéy kró: M. iáko ſkoro ſie oſłyſzą/ bądź przez poſelſtwá/ przez liſty/ przez poſły/ náoſtátek przez ſámé wieśći/ y głoſy ludzkié OrzJan 128.

Fraza: »poselstwo przychodzi (a. przychadza), przyszło« [w tym: czyje (1)] (2:1): Ceſarz chcąc vpokoić wſzythkie roznice około wiáry/ złożył Syem wálny w Spirze/ ále gdy cżęſte poſelſtwá przychadzáły z Rákus/ z Węgier/ iáko Turcy mocą ćiągną ku Wiedniu/ złożyli then Syem w Rátyzbonie BielKron 210, 213, 228.
Zwroty: »jechać (a. przyjechać) z poselstwem« [szyk zmienny] (6): BielKron 190v, 213v, 253v, 314; Z tym poſelſtwem y z ogniem w żagwi ledwo Poſłowie Moſkiewſcy máło co pierwey do ſwego Kniázia przyiecháli StryjKron 421; A iuż ták z tym poſelſtwem w imię Boże iedźćie/ Sioſtrom ſwym łáſkę náſzę y miłość powiedzćie. BielSjem 15.

»poselstwo nieść (a. przynieść, a. donosić, a. odnieść), odnoszący; odnaszanie poselstwa; poselstwo było przyniesione« = referre rem PolAnt; rem nunciare, perferre nuncium Mącz; mandata ferre a. deferre, a. perferre, a. referre, peragere, venire cum mandatis Cn [szyk zmienny] (6:1;1;1): BibRadz 4.Reg 22/9; Mącz 123d, 456a; káżdy kto miłuie/ ſtára ſie o to/ áby chęć ſwą/ [...] miłey ſwey pokazał/ kiedy niema przyiacielá tákiego/ ktoryby y poſelſtwo donośił/ y o chęći tákowey vmiał powiedzieć/ ſam [to sprawuje] GórnDworz Dd2; BielSpr 49; BielSjem 15; Calep 553a; Angielſki Krol nie chciał inácżey przyiąć thego poddánia/ iedno tym ſpoſobem [...] áby ze wſzytkiey licżby Mieſzcżánow/ ſześć namożnieyſzych [...] pod iego moc y wolą byli poddáni. To Poſelſtwo gdy było do miáſthá przynieſione/ płácż wielki wſzcżął ſie. Phil D; GórnTroas 39.

»poselstwo odda(wa)ć« (2): BielSjem 15; Mychmy dopiero wczora Poselstwo sam tym Panom oddali, bo [...] pierwey Audiencyą Posłowi Arcyxiązecemu [...] postanowieli ActReg 48.

»na poselstwo (od)powiedzieć (a. odpowiadać); odpowiedź na poselstwo, naprzeciw poselstwu« [w tym: czyje (11), do kogo (1), ku komu (1)] [szyk zmienny] (4;9:1): Na poſſelstwo pana Woyewodzyno czosz thi powyedzial y na pyſſmye podal Krol yego M. thak odpowyedziecz roſkazal. LibLeg 10/120v, 9/49v, 10/153v, 155, 11/9v, 10v (12); BielKron 459v; Tą odpowiedzią ná poſelſtwo ſwoie obráżeni Xiążętá Swatopelk y Włodimir Monomach/ pirwey ná Olechá niż ná Połowce woynę podnieſli StryjKron 195.

»poselstwo (po)słać« [w tym: do kogo (3)] [szyk zmienny] (8): LibLeg 7/41, 10/153; Ieſt dzień ſrzednie fortunny we wſzytkiem, z Kanczlerzmi a zpiſarzmi dobra ſprawa, kupczyc, poſelſtwá ſlac FalZioł V 54, V 50; BielKron 99v, 206; Abowiem to rozumiey kto cżyie poſelſtwo wzgárdzi/ iuż nie poſłá wzgardza/ ále onego co przezeń poſłał poſelſtwo ono. RejPos 234v; SkarŻyw 68.

»posłać (a. odesłać), posłany z poselstwem« [w tym: aby (4), iż (3); z przytoczeniem (2)] = mittere dicens Vulg [szyk zmienny] (15:1): BibRadz 1.Mach 7/10; niektorzy kſięża wzgárdźiwſzy narodem ſwym Polſkim/ wybrali Cżecha Dzyekaná Wrocſłáwſkiego. Kthorzy byli temu ná odpor/ poſłali do Papieża do Awinium s tym poſelſtwem/ iż wybran ná biſkupſthwo Wrocſławſkie Cżech/ ktory przychylny ieſt wierze kácerſkiey. BielKron 378v; Poſłał Zeliman tego cżáſu do krolá Zygmuntá Laſkowſkiego z Mośćiſk woytowicá/ ktory ſie iuż był poturcżył/ s tym poſelſtwem: Salembek nowy Ceſarz Turecki ten pokoy Zygmunćie chce s tobą záchowáć BielKron 408v, 57, 101v, 112v, 211, 226 (12); Ten ſłuch práwi v nas ieſth w hordzie o tobie/ iákobyś dwie głowie nośił/ ná ſwych rámionach/ á dla thego moy pan/ s tym ledáiákim poſelſtwem mnie thu poſłał/ ábym ſie przypátrzył temu GórnDworz Pv; BudBib 1.Mach 7/10; ActReg 49; [Leop Luc 7/20 (Linde)].

»poselstwo powiedzieć (a. (o)powiadać); powiedzenie poselstwa« [w tym: czyje (4), od kogo (3); iż (2), zaimek pytajny (1)] = edere mandata, edocere praecepta Cn [szyk zmienny] (23;1): Abram poſſel woyewodj woloſkiego gdj tho poſſelſtwo powiedzial chczial miecz odemnie na kożdj articul odpowiedz LibLeg 10/153, 7/31, 34v, 11/87, 163, 183, 183v; BierEz Fv; [Brutus od pospólstwa mówi] cżemu doſtátecżnie á otworzyſcie poſelſtwá nie powiecie/ ktorym obycżáiem nas do ſiebie przyzywacie/ á kto zá was nam będzye ręcżył/ nie możem wáſzym obietnicam gołym wierzyć BielKron 108; Wergerius legath Papieſki przyiechawſzy z Niemiec/ powiedział Papieżowi poſelſtwo/ yż Luteriani niechcą mieć Koncilium inákſzego/ iedno wolne á w Ceſárſtwie álbo ná gránicy BielKron 215, 42, 55v, 57, 57v, 58v (15); BielSpr 40; [Bene nuncias. Dobre poſelſtwo powiedaſz. TerentMatKęt Q3v].

»poselstwo przymować (a. przyjąć)« [szyk zmienny] (3): panna náſwiętſſá pokornie ijch [aniołów] proſila/ aby była ſynácżkowi porucżona. Onij z niſkim vklonem poſelſtwo przyięli OpecŻyw 174v; LibLeg 10/155v; poſeł Carzá Tátárſkiego/ Przyiáchał więc do Moſkwy do Kniaźá [!] wielkiego. [...] Stoiąc przed nim Moſkiewſki poſelſtwo przymował. MycPrz I C3v.

»przyść z poselstwem« [w tym: do kogo (3), od kogo (1)] (4): Po śmierći mizerney Saulowey/ przyſzedł do Dawidá młodzyeniec s poſelſtwem niewdzyęcżnym [...] oznaymił Dawidowi poraſzkę Izráelitow y śmierć Saulowę y ſynow iego. BielKron 68v, 319v; gdy thu do kogo przydą [posłowie królewscy] s pewnemi poſelſtwy á z wierzącemi liſty vtwirdzonemi/ iáko ie prziymuie ſwiát w pocżćiwośći wielkiey. RejPos 317v, 298.

»poselstwo sprawić (a. sprawować, a. wyprawić); poselstwo odprawione« [w tym: od kogo (5), do kogo (2), czyje (= od kogo) (1), czyje (= polecone komu) (1)] = mandata perferre Mącz, Cn; afferre nuncium, renunciare Mącz; mandata explicare, exponere, exsequi praecepta, fungi mandatis Cn [szyk zmienny] (14;1): LibLeg 7/67v [2 r.], 9/50v, 11/9v; gdy przed nim [królem Agezylausem] chwalono poſłá iednego iż krotką rzecżą poſelſtwo wielkie wypráwił/ powiedzyał ná to/ ſzewcá nigdy nie chwalę gdy ná máłą nogę wielki trzewik vdzyáła. BielKron 68v, 57, 311v; Mącz 122b, 123d, 254c; OrzQuin D2; Tedy ieden z korabiu poznał Apolloná/ y rzekł iemu: Zdrow bądź krolu Apollonie [...] wſzytcy ćię kźiążętá Ceſárzem wybráli/ á cżekáią ćie weſele z Antyochowemi kleynoty/ á wyſzedſzy z okrętu/ ſpráwił poſelſtwo á dał iemu kxiążęce liſty. HistRzym 14v; SkarŻyw 135; Spráwuy nam (ieślić zléćił) poſelſtwo od niego ZawJeft 11; SarnStat 45.

»z poselstwem się wrocić (a. wracać)« = przynieść odpowiedź; cum mandatis redire Mącz [szyk zmienny] (4): Agámenon [...] wezwał rad ſwoich/ powiedzyał im poſelſtwo Troiáńſkie. Wſzyſcy ie potwirdzili y przyſięgli záchowáć w pokoiu ty ktorzy ſie o pokoy ſtáráią. Wroćił ſie poſeł s poſelſtwem. BielKron 59v; Renuncio, Wrácam ſie s poſelſtwem Mącz 254c, 206c, 254c.

»poselstwa (wy)słuchać; poselstwo przesłuchane« [w tym: czyje (= polecone komu) (4)] [szyk zmienny] (7;1): LibLeg 11/106v; BielKron 431v; [białogłowa] widzącz iż tego/ kogo nád zdrowie ſwe miłowáłá/ pocżćiwie mieć nie mogłá/ vmyſliłá dáć wſzytkim o zięmię/ á iáko y pirwey/ nie przyimowáć áni liſtow/ áni dárow/ áni żadnego poſelſtwá ſłucháć GórnDworz Aa5v, P; BielSpr 50v; Dimitr Wielki Xiądz Moſkiewſki wyſłuchawſzy poſelſtwá hárdzie wet zá wet oddánego/ [...] myſlił ſię z Litwą w polu potkáć StryjKron 421, 787; SarnStat 45.

Wyrażenia: »poseł z poselstwem« (1): Niechćieli opiekunowie tego poſłá [Salmę Cesarskiego] ſtym poſelſtwem do krolowey [Izabeli] przypuśćić/ boiąc ſie by ſie niedałá ná to námowić iáko żeńſka płeć BielKron 311.

»ustne poselstwo« [szyk 5:1] (6): then poſſel wasch o wſitkim tim dobrze nam dal znacz przes vſſtne swe poſſelstwa Czosmi mi thes wſitko samy dobrze wirozvmiely LibLeg 10/67, 7/99, 11/87, 87v, 106v; Goniec Moſkiewſki z tákowąż pilnośćią do Wilná ma bydź prowádzón/ y tám od PP.Rad/ y liſty od niego przyięté/ y vſtné poſelſtwo przeſłucháné SarnStat 45.

Szeregi: »(tak) list i (jako) poselstwo« [szyk 1:1] (2): RejPos 317v; á ták liſty iáko poſelſtwo z PP. Rádámi oboygá narodu communikowáné/ y zá porozumieniem wſzytkich odpráwioné. SarnStat 45. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»poselstwo albo nowina« (1): Perferre nuncium, Poſelſtwo álbo nowinę komu przinieść Mącz 123d.

»poselstwo i poseł« (1): potym oni proteſtántes położyli ápelácią ſpiſáną/ iż nieprzyimuią żadnego Dekretu áni vchwały ktora ſie ſtáłá w Spyrze [...] y ſpołu poſelſtwo y poſły do Ceſárzá vrádzili poſłáć. BielKron [206]. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»poselstwo i rozkazanie (a. wskazanie)« [szyk 2:1] (3): Prothkyem gdy przyedzyeſſ na dwor Ceſzarza Thvreczſkiego bandzyeſſ zandal slyſzenya kv powiedzenyv poſzelſthwa y roſkazanya naſſego, kthore od naſſ Czeſzarzowy yego miloſczi ponyeſzyesz LibLeg 7/31, 6/55, 11/9v.

Przen (3):

poselstwo czyje (1): Ktoby przecżedł ty rozmowy/ ktoby przecżedł rozlicżne á dziwne chytre á wymyſlne ſpráwy á poſelſtwá tey beſtiey miedzy krolmi á rozlicżnymi kſiążęty/ [...] ſnádnieby zrozumiał/ iż tá beſtia [...] námowiłá wſzytek ſwiát iż vpadł przed nogámi beſtiey oney. RejAp 112v.

Zwroty: »nosić poselstwo« (1): owa proſto/ ſámá oná przed wiergiem [tj. rzutem] ſłáwá/ nośiłá od niego do niey poſelſtwo/ dobrze gruntownieyſze/ y godnieyſze wiáry/ niżby on był ſam kiedy/ liſty/ ſłowy/ ábo przez poſły/ tho ſpráwowáć miał. GórnDworz Cc5.

»rozesłać poselstwa« (1): Ci trzey [czart, państwo rzymskie i papież] ſpiknąwſzy ſie ſpołecżnie/ otho z gęby ſwoiey rozeſłáli rozlicżne/ chytre á fáłeſzne poſelſthwá miedzy krole/ [...] áby ie zwiedli ku bitwie/ á iáko ná gwałt broniąc tych błędnych á ſzcżyrych ciemnośći ſwoich. RejAp 137v.

Szereg: »sprawy a poselstwa« (1): RejAp 112v cf poselstwo czyje.
a. Wiadomość, polecenie, ktore pochodzi od Boga; obietnica, proroctwo (216): Agdy nic niedbal krol ná ſrogoſć poſelſtwá onego/ vkázuiąc pan bog znáki iż to byłá wola iego/ ták iż zaćmił ziemię onę ćiemnoſćiámi ſrogiemi RejPs 155; MurzNT 43v; KrowObr 75v; A cokolwiek Pan przez Ianá ſwiętego thu do siedmi koſciołow wſkázowáć racży/ to poſelſtwo iuż vſtáwicżnie miáłoby brzmieć w vſzoch wſzytkim Zbiorom á Koſciołom ſwiátá tego áż do dniá ſądnego. RejAp BB, 6, 17v, 20v, 29, 190v; Ale ty moy namileyſzy Krześćiáńſki cżłowiecże przypátruy ſie pilno poſelſtwu tákiemu/ wſzák cie Pan wielekroć vpomina/ iáko maſz poznáć głos właſny iego RejPos 241, 9 [2 r.], 119v [2 r.], 164, 190v [2 r.], 192v marg.

poselstwo czego (2): Abowiem przez białość koniá tego známionuie ſie poſelſtwo weſela/ nádzieie dobrey/ y pokoiu. RejAp 56v; RejPos 174v marg.

poselstwo do kogo (14): GrzegRóżn 66; A thu iuż Pan dokłáda poſelſthwá do nas pod figurą tego to koſciołá Tyátireńſkiego. RejAp 32, 16v, 23, 28v, 31, 37v, 190v; RejPos 120, 121v, 272; Moyżeſz [...] oſobne poſelſtwo miał do niego [Aarona]/ áby mu był pomocnikiem y tłumácżem do Pháraoná/ ná wyzwolenie ludu y narodu ſwego/ z ręki y niewoley iego. SkarŻyw 490, 309, 558. Cf też »przyść z poselstwy«, »poselstwo wskaz(ow)ać«.

poselstwo od kogo (18): Owo maſz moy miły ſynacżku roſkazánie á poſelſtwo do ciebie od páná twoiego/ iż ieſliżeś thák poſtánowił ſerce ſwoie [otrzymasz zbawienie] RejPos 120; O ſrogiſz to głos moy miły Pánie/ kogo ták záſtánieſz w tym márnym ſzáfárſtwie iego/ [...] iuż obacży pewne poſelſtwo od ciebie/ á pewne znáki iż go iuż racżyſz zmietowáć z onego włodárſtwá iego. RejPos 192v. Cf poselstwo od kogo przez kogo; »objawić poselstwo«, »opowiedzieć poselstwo«, »poselstwo wskaz(ow)ać«, »poselstwo od Boga«. Cf też »poselstwo przynieść«, »przyść z poselstwy«.

poselstwo od kogo przez kogo (1): Pan Bog ieſt obrońcą á opiekálnikiem iego: gdyż ma ono pewne poſelſtwo od niego przez Dawidá nieomylnego poſłá iego RejPos 265.

poselstwo k komu (1): (did) Iezus (–) Niedźiwuy Iádámie miły Niegodziſz mi ſie s tym w poſły. [...] Idąc do mátuchny moiey Y zmieſzkałby poſelſtwo kniey. MWilkHist F4v.

poselstwo o kim, o czym (3): A tu iuż będzie poſelſtwo do koſciołá Thyátirſkiego o báłwochwálſtwie. RejAp 28v; RejPos 310. Cf »poselstwo sprawić«.

poselstwo czyje [w tym: ai poss (15), G sb i pron (14), pron poss (12)] (41): OpecŻyw 174v; MurzNT 43v [2 r.]; [Pan] iáwnie przez Proroká ná tákie nárzeka/ Kto ſie iego poſelſtwy omylnie opieka. Grożąc okrutną pomſtą RejWiz 189v; Ian ſwięty [...] záklina nas mocno á vpomina/ ábychmy ſobie nie lekce ważyli thego poſelſtwá iego/ á tego pewnego vpominánia iego. RejAp 195v, 191, 191v; rozumiey o tym Pánu á o tym Krolu niebá y zyemie/ ieſliżeć zácirpi tey krzywdy ſwoiey: ieſlibyś ſmiał sfáłſzowáć poſelſthwo iego/ á opák wywrácáć ábo inácżey cżyść liſty ſwięte iego RejPos 241; A ták gdy iuż zrozumieſz z łáſki Páná twoiego ty prawdziwe poſelſtwá iego/ [...]/ gotuyże ſie pilno [...] iákobyś był godnym á wdzyęcżnym gośćiem ná tych ſwiętych godzyech iego. RejPos 241; [Jezus] ieſzcże tu ná ſwiecie [...] rozſyłáć racżył s tym wdzięcżnym poſelſtwem ſwoim ná wſzytkę ſzyrokość ziemie zwolennki ſwoie RejPos 318v, 174v, 192v, 238v, 240v, 241 [2 r.] (14); [syn Boży] cále woley y poſelſtwá oycá ſwego niebieſkiego pilnował. CzechRozm 33; SkarJedn A4v; Niewiem czym ſię dzieie/ iż nie pomaga im poſelſtwo twoie y wołánie moie. do pokuty rzadki bárzo powſtáie. twarda rola ſtrudziłá wołu ſtárego/ á pracy ná niey w dobrym żniwie nie znáć. SkarKaz )(3. Cf »poselstwo opowiedzieć«, »poselstwo przynieść«, »poselstwo boże«.

poselstwo czyje [= polecone komu] [w tym: G pron (1), pron poss (1), ai poss (1)] (3): ſłuchay Proroctwá y pociechy ſwoiey/ kthorąć tu opowiáda ten ſwięty ſtárzec [...] gdy ták po otworzeniu ięzyká á vſt ſwoich/ ktore/ iż długo nie wierzył poſelſtwu Anjelſkiemu/ zámknione á záwárte były RejPos 298, 272, 234v.

W połączeniu szeregowym (1): Máłoli bjło innych Mędrcow y Krolow ná wſchod ſłońcá/ [...] á przedſię inne opuśćiwſzy Pan Bog/ tych tylo trzech ná ten czás tákim poſelſtwem/ obiáśnienim/ y rozumem obdárzył. SkarŻyw 25.

Ze zdaniem przydawkowym referującym treść [w tym: iż, że (12), (a)by (3)] (15): RejAp BB8; O ſtráſzneſz to á ſrogie poſelſtwo nędzniku dochodzi do vſzu twoich/ iż nigdy nie maſz ſkoſztować tego dobrodzieyſtwá Páńſkiego RejPos 160, 19v, 119, 120, 174v, 179v (11); kiedy mu [Ezechiaszowi] Iſáiás prorok powiedźiał poſelſtwo od Bogá/ że vmrzeć miał/ [płakał] BiałKaz Bv; Abowiem to ieſt poſelſtwo ktoreśćie ſłyſzeli od początku/ ábyśćie iedni drugich miłowáli. WujNT 1.Ioann 3/11, 1.Ioann 1/5.

Z przytoczeniem (2): opowiedali mu tu wdzyęcżne poſelſtwo od Páná ſwego: Iż gdyś nędzniku iuż thák poſtánowił thy nędzne myſli y tę nádzieię ſwoię o Pánu ſwoim [...] iuż tego bądź iſt/ iżeś ieſt rozwiązan przez ſwięte miłoſierdzie iego RejPos 119; MWilkHist I2.

Fraza: »poselstwo dochodzi (a. przychodzi), idzie (do uszu [czyich])« [szyk zmienny] (6:1): RejAp 191v; cokolwiek ieſt rzecżono do iednych/ iż to iuż vſtáwicżnie poſelſtwo idzye do wſzytkich/ ták iáko v Márká s. nápiſano ſtoi RejPos 277, 160, 263, 285, 310; więc ieſliby ſię co nád nádzieię przytrefiło/ ábo iákie nie trefne poſelſtwo przyſzło [vel et nunciaretur quid difficile] do tych co w ziemi mieſzkáią/ żeby ſobą nie trwożyli/ wiedząc komu ieſt poruczoná zwierzchność wſzech rzecży BudBib 2.Mach 9/24.
Zwroty: »objawić poselstwo [od kogo]« (1): ſłyſzyſz iż iedno proſthacżkom á vbogim obiáwiono to wdzyęcżne poſelſtwo od niego RejPos 10v.

»z poselstwem odprawować« (2): A s tymże poſelſtwem/ á nie z inym żadnym wymyſłem/ tu do nas nędznikow odpráwuie wſzytki ſpráwce á ſzáfárze ſwiętich táiemnic ſwoich. RejPos 121v, 118v.

»poselstwo (o)powiedzieć (a. (o)powiedać); opowiedzieć w poselstwie; przepowiadanie poselstwa« [w tym: od kogo (4), czyje (2); iż, że (3)] [szyk zmienny] (7;1;1): KrowObr 79; RejPos 119 [2 r.], 277, 284, 302v; BiałKaz Bv; Pomoż Bog Apoſtołowie Iezuſowi bráćiſzkowie. Poſelſtwo wam powiádamy Ktore zá pewną rzecż mamy. Pan Iezus iuż powſtał zmartwych Podług onych obietnic ſwych. MWilkHist I2; A toć ieſt poſelſtwo ktoreſmy ſłyſzeli od niego/ y opowiedamy wam [annuntiatio, quam ... annuntiamus vobis]: Iż Bog ieſt świátłośćią: á żadney ćięmnośći w nim nie máſz. WujNT 1.Ioann 1/5.

»przyjąć poselstwo« (1): A day nam miłośćiwie á nieomylnie zrozumieć á przyiąć to ſwięte poſelſtwo twoie. RejPos 241v.

»poselstwo przynieść (a. nosić, a. odnosić, a. przynosić); przyniesione poselstwo« [w tym: od kogo (4), czyje (2)] [szyk zmienny] (9;1): ktokolwiek przyiął go/ á wierzył [...] temu nieomylnie przynieſionemu ſwiętemu poſelſtwu iego/ iuż káżdego tákiego/ [...] przypuſzcżał do tych nowo otworzonych ſkárbow/ á táiemnic Boſtwá ſwoiego. RejPos 300, 121v, 174v, 178v, 179v, 196v; Moiżeſz [...] iuż máło nie głośne poſelſtwá ludowi onemu ktore wiodł z Egiptu przynośił od niego [Boga] RejZwierc 5; Anioł od Bogá poſłány [...] poſelſtwo odnośił y Abrámowi z iego potomſtwem błogoſłáwił CzechRozm 44; KochPs 154; SkarŻyw 490.

»z poselstwy przyść, iść« [w tym: do kogo (1), od kogo (1)] [szyk zmienny] (1:1): [św. Jan] miał być wdzyęcżnym v wſzytkich wierzących onemu záſlubieniu Páńſkiemu/ iż przyſzedł s thákiemi nowinámi á s tákiemi poſelſtwy od Páná/ do ludu ſmętnego onego RejPos 297v, 118v.

»z poselstwem słać (a. posłać, a. rozesłać, a. rozsyłać, a. wysyłać), posłany; poselstwo pos(y)łać; poselstwo posłane« [szyk zmienny] (7:1;2;1): śląc ié [Chrystus zwolenniki] z poſelſtwem y z náuką/ Nie rzekł im idźcie do ludźi/ áby ſna ták niemniémáli by tylko pobożnym mieli KRoleſtwo Boże ziáwiáć/ á złych od ich błędu nieciągnąć SienLek Ttt4v; rozlicżnie á rozlicżnemi kſtałty racżył z námi mowić Pan/ áż iuż nákoniec oſtátecżnieyſze poſelſtwo racżył do nas poſłáć przez cżłowiecżeńſtwo Syná ſwego miłego. RejAp 4v, 24; RejPos 118v [2 r.], 119v [2 r.], 174v, 318v; NiemObr 75; Tákći Pan náſz nie gárdźi vbogiémi ſwémi/ Páſtérzyki/ ſzle do nich z poſelſtwy tákiémi. SiebRozmyśl F4v.

»poselstwo sprawić (a. sprawować)« [w tym: o czym (1)] (4): to poſelſtwo Chryſtuſowe/ o pokoiu y o iednośći/ nam teſtámentem Páná náſzego oddáney/ ácż niegodni/ ſpráwuiem SkarJedn A4v; SkarŻyw 309, 479 marg; Piewſze przyśćie iego/ ieſt przodkiem dla tego/ by poſelſtwo ſpráwił/ weſele nam ziáwił ArtKanc A10.

»poselstwo (u)słyszeć; poselstwa słuchać« = annuntiationem audire Vulg (5;1): ieſt ci to wybranych pociecha [...] słuſznieć śię oni ſtego wéſelić mogą/ gdy to poſelſtwo ták weſołé słyſzą. MurzHist Gv; A ták tákie poſelſtwá á tákie ſpráwy gdy ktorykolwiek wiirny [!] Páńſki vſłyſzy/ nie tylko od Biſkupá/ [...] ſłuſznie ma przyſtáć k rádzye iego RejPos 317v, 10, 19v, 174v; WujNT 1.Ioann 3/11.

»poselstwo wskaz(ow)ać (a. rozkaz(ow)ać); poselstwo wskazane« [w tym: do kogo (9), od kogo (4); (a)by (2), iż (1)] [szyk zmienny] (11;1): Tu Pan roſkázuie poſelſtwo do piątego koſciołá Sárdińſkiego/ ktoremu groźi/ iż nie pilen poſtánowienia iego. RejAp 34, BB8, BB8v, 31, 190, 190v, 194v; Wiem też co mi zá poſelſtwo przez Dawidá wſkazał RejPos 109v, 119, 246, 270v; RejZwierc 88.

»zesłać poselstwo« (1): Omyy mię/ á śnieżnéy iáſnośći nábędę: Zeſli mi poſelſtwo weſołé/ á kośći Twym gniewem zſtrápioné vżyią rádośći. KochPs 76.

Wyrażenia: »poselstwo od Boga, Boga, Pana, boże (a. boskie), Pańskie« [szyk 18:1] (5:3:4:4:3): o wſſelkim poſelſtwye poćyeſſnym á zbáwyennym/ od Bogá/ bądź ná piſmye/ bądź vſtmye/ álbo też ćichą ſpráwą przez páná Kryſtuſá/ y ápoſtoły yego nąm podánym KromRozm III B7v; KrowObr 5; A iáko Prorocy cżáſu ſwego gdy mieli poſelſtwá do ludu od Bogá/ Pokornymi y ćichymi byli: świádcżą tho ich piſmá/ y żywoty/ y śmierći. GrzegRóżn 66; O nędzny cżłowiecże iákoż ſię nie maſz ćiſnąć s tymi vbogiemi tłuſzcżámi/ ábyś ſłuchał tego poſelſtwá á tych miłośćiwych obietnic Páná ſwego. RejPos 174v, 118v, 119, 119v, 174v, 179v (9); BiałKaz Bv; Bonifacyuſz [...] puśćiwſzy ſię do Amánáburgu/ ieſzcże więcey duſz pozyſkał: y kláſztor [...] zbudował/ á ſam do Háſſyey Káttorum z poſelſtwem Bożym/ miedzy głębſze pogáńſtwo pobieżał. SkarŻyw 517, 309, 479 marg, 558; SkarKazSej 706a. Cf »według poselstwa Paóskiego«.

»poselstwo z nieba« (1): O ſmętnaſz to byłá pioſnká onemu nędznemu mocarzowi á kſiążęciu ſwiátá tego cżártowi ſproſnemu/ gdy vſłyſzał to poſelſtwo z niebá/ iż iuż ſie sſtał pokoy ludziom ná nędzney ziemi RejPos 19v.

»słowne poselstwo; słowa poselstwa« (1;1): O mogłyżby każdemu brzmieć w vſzoch iego ty ſłowá tego ſrogiego poſelſtwá twoiego: iżeś iuż nieboracżku oſkárżon/ á iuż wſtań á podź s thego włodárſtwá twoiego/ á ſpraẃ ſie s ſzáfunkow twoich. RejPos 192v; Chwalćie/ o Anyołowie mężni/ chwalćie go [Pana]/ Którzy ſłowné nośićie poſelſtwá iego. KochPs 154.

»święte poselstwo« [szyk 5:1] (6): ieden mowił ku Apoſtołowi ze cżterzech zwirząt/ to známionuie iż ſie ty dziwy tego poſelſtwá ſwiętego á nowego miáły dziać ná zyemi á nie ná niebie. RejAp 57, 191v, 194v; O ſwięteż to poſelſtwá nam odnośić racżyſz náſz miły Pánie s they błogoſłáwioney łodki twoiey. RejPos 174v, 241v, 300.

Szeregi: »głos a poselstwo« (1): rozſzyrzał ten głos ſwięty ſwoy/ á to nieomylne poſelſtwo ſwoie/ ktore przynioſł z niebieſkiey wyſokośći [...] miedzy ine narody RejPos 300.

»nowina a poselstwo« [szyk 2:1] (3): A s tymże to poſelſtwem/ á s tymiſz to wdzięcżnymi nowinámi/ tu odpráwuie ten ſwięty Pan do nas zwolenniki ſwoie RejPos 118v, 165v, 297v.

»poselstwo a (i) obietnica« [szyk 2:1] (3): [Jan święty] Zádziwowawſzy ſie ták wdzyęcżnemu poſelſtwu/ y tákim obietnicom [...] vpadł przed nogámi poſłá onego áby mu był dał chwałę iáką. RejAp 159; RejPos 174v [2 r.].

»i poseł i poselstwo« (2): Trzecie maſz vważáć/ y poſłá y poſelſtwo/ ieſlićby iáką náukę ábo iákie ine poſelſtwo przynośił/ niżli iáko ie ſłyſzyſz od Páná ſwego RejPos 121v, 234v.

»poselstwo a przestrzeganie« (1): Tu iuż Pan roſkázuie áby ty ſwięte poſelſtwá iego/ á ty miłośćiwe przeſtrzegánia iego iáwnie á iáſnie dochodziły do vſzu wiernych iego RejAp 191v.

»rozkazanie (a. wskazanie) a poselstwo« [szyk 2:1] (3): Oto ſłyſzyſz iż powieda: Iż tho ieſt błogoſłáwiony ktory ſtrzeże tego poſelſtwá á wſkazánia mego. RejAp 191; RejPos 120, 240v.

»poselstwo a (i) słowo (pańskie)« (2): iż miáło iáko ſtrzałá z łuku ná ſwiáth wybieżeć á wynidź ſłowo Páńſkie á tho nowe poſelſthwo ktore on ná ſwiát przynieść racżył s táiemnośći zákrytych tego dziwnego Boſtwá ſwego. RejAp 56v; RejPos 320.

»wola a poselstwo« (1): zbáwiciel [...] przynioſł nam iuż iáwnie wolą á poſelſthwo Bogá Oycá náſzego niebieſkiego/ iż iuż ony obiethnice wypełnić racżył RejPos 179v.

Wyrażenie przyimkowe: »według poselstwa« (1):
~ Wyrażenie: »według poselstwa Pańskiego« (1): Aggeuſz tedy poſeł Páńſki według poſelſtwá Páńſkiego [in nunciatione Domini]/ mowił do ludu/ Ia z wámi ieſtem/ mowi Pan. BibRadz Agg 1/13. ~
α. O Ewangelii; bonum nuntium Mącz (41): Vkázuycie iuż wſzytkim to poſelſtwo wdzyęcżne/ Ktore cżyni pożytek wſzem ná wieki wiecżne. RejPos C4v; (marg) Do kthorych Pan poſłał Ewánielią á co ieſt rozwięzáć (–) Bo ſłuchay tu/ iż to poſelſtwo nie ſciąga ſie ni do kogo inego/ iedno do iętych á do tych ktorzy ſą ſercá ſkruſzonego RejPos 118v, 119, 120.

poselstwo czego (6): BibRadz II 2a marg; RejPos [136]v; Ewánielia poſelſtwo miłośći/ oznáymuie narodom ku wielkiey rádośći/ bo nią wſzelkie wątpienie z ſwych ludźi odgania/ á o łáſce ſwey Boſkiey káżdego vpewnia. ArtKanc N15. Cf »poselstwo Ewanjelijej«.

poselstwo o kim, o czym (5): Otworzże nędzne á zákchnęłe vſzy náſze/ ábyſmy beſpiecżnie ſłyſzeć mogli to wdzyęcżne poſelſtwo o tym kroleſtwie ſwiętym twoim RejPos 313, 275v; ArtKanc G12v; te były pierwſze ſłowá Ewángeliey/ to ieſt/ weſołego poſelſtwá/ o wćieleniu ſyná Bożego/ y o náſzym przezeń zbáwieniu y odkupieniu WujNT 194, 1 marg.

poselstwo czyje [zawsze: G sb i pron] (5): RejPos 119; POcżątek dobrego poſelſtwá (marg) Al. Ewánielionu (–) Iezuſa Chriſtá ſyná Bożego/ iáko nápiſano w prorocech BudNT Mar 1/1, 2.Thess 1/8. Cf »poselstwo Pana«.

Z przytoczeniem (2): RejPos 10; Idąc po wćiornaſtkim świecie/ káżćie wſzemu ſtworzeniu/ To naweſelſze poſelſtwo/ o ludzkim wykupieniu/ Kto vwierzy będźie [...] zbáwion/ á kto záś wierzyć nie będźié/ iśćie będźie zátrácon. ArtKanc G12v.

W połączeniach szeregowych (4): A tać ſprawiedliwość ieſt naweſelſzé poſelſtwo a nowina Ewangeljiéi S. i prawá Ewangeljá/ Doktóréi nás wołá wſzyſtko piſmo S. MurzNT 3v; Mącz 109a; nic o to niedbamy/ że nie idzyemy do niego/ ábychmy ſłucháli onych nieomylnych ſłow/ náuk/ obietnic/ á ná wſzem wdzyęcżnego poſelſtwá Páná ſwoiego. RejPos 275v, 118v; [EVangelion albo Euangelium, ieſt Greckie ſłowo/ ktoreſię rozumie iákobyś rzekł/ Dobre zwiáſtowánie/ albo Dobre (lub weſołe) poſelſtwo/ álbo orądzie (iáko náſzy ſtárzy mawiáli.) BudNT Ff6v].

Zwroty: »poselstwo podawać« (1): A toć ieſt właſnie Ewánieliją/ to ieſt/ dobre/ miłe/ y wdziętzne poſelſtwo/ ktore P. Bog podáie wſzytkim wiernym KrowObr 44.

»poselstwo posłać« (1): [Pan Bóg] ſwiętą Ewányelią/ to ieſt/ poſelſtwo dobre obiecał poſłáć wſzemu ludu ná zbáwienie z iego [Adama] potomſtwá/ tho ieſt/ Páná Kriſtuſá BielKron 3.

»przepowiadać (a. rozpowiadać) poselstwo« (2): Pan Kryſtus przepowiádáć Ewángelią wſzelkiemu ſtworzeniu kazał/ to ieſt/ dobre/ weſołe y miełe poſelſtwo. KrowObr 75v; RejPos 118v.

»poselstwo przynieść; poselstwo przyniesione« [w tym: od kogo (4), skąd (1)] [szyk zmienny] (6;1): Drugie drzewo żywotne ieſt Pan Kriſtus/ ktory nam przynioſł poſelſłwo [!] dobre [zakon łaſki/ z] ducha á z wody odnowiony krześćiánom wierzącym iemu. BielKron 2v; RejAp 1v; Pan [...] tę ſwiętą Ewányelią zoſtáwić racżył/ ábychmy wiedzieli á vcżyli ſie tego/ iákoby nas to wdzyęcżne poſelſtwo dochodzić miáło od niego/ ktore on nam przynioſł/ iáko wielki poſeł/ á z wielkiego kroleſthwá RejPos 119v; vbodzy á proſtacżkowie poználi á opowiedáią Ewányelią/ to ieſt/ ty nowe poſelſtwá á ty nowe pociechy z Máyeſtatu niebieſkiego od niego przynieſione. RejPos 305v, A6, 118v, 119.

»poselstwo sprawować (a. sprawić)« (2): Ewánieliſtowie ſą/ ktorzy Ewanielią Swiętą przepowiedáią/ tho ieſt dobre poſelſthwo ſpráwuią/ iáko był Pan Bog obiecał przes Proroká/ mowiąc: Dam ći Ieruzálem Ewánieliſtę. KrowObr 4; RejPos [136]v.

Wyrażenia: »dobre poselstwo« = bonum nuncium Mącz; evangelium PolAnt [szyk 11:1] (12): KromRozm II c3; Aleć by to niebyło/ dobre y weſołe poſelſtwo/ y niebyłoby teſz dáremne odpuſztzenie grzechow/ iáko Swięty Páweł powiáda/ ieſliżeby ludzie/ po ſmierći w Cżyſcu mieli być/ y tám niewiem dokąd ſię ſmáżyć? KrowObr 75v, 4, 44, 75v; [Chrystus] zá złośći ludzkie żywot ofiárował [...] ſam ieden v bogá iednacżem będąc/ niemożem ták dobrego zdrowego poſelſtwá/ ku ktoremu náſze ſerce gore odſtępić BielKron 200v, 3, 137, 143; Mącz 109a; BiałKat a4; BudNT Mar 1/1, [Ff6v].

»poselstwo Ewanjelijej« (3): MurzNT 3v; będącz Pánem á Krolem wſzego ſwiátá/ pokornie [...] przychodzić racży do ſwoich wiernych z wdzięcżnym poſelſtwem Ewányeliey s. RejPos 1, 8.

»nowe poselstwo« (5): oto macie Duchá mego ſwiętego/ idźcieſz po wſzytkiemu ſwiáthu/ roſpowiedáiącz Ewányelią/ to ieſt to nowe/ zyáwienie miłoſierdzia Bogá oycá niebieſkiego/ y to nowe á wdzięcżne poſelftwo RejPos 118v, A6, 10, 305v; SkarKaz 241a.

»poselstwo Pana, od Boga« (2:1): KromRozm II c3; [chrześcijanin] ſtáráć ſie będzye/ áby popráwiał żywotá ſwoiego/ á iżby ſtał mocno przy náuce á przy woley Páná ſwego. [...] to poſelſtwo Páná náſzego ſciąga ſie do tákiego káżdego RejPos 119, 275v.

»święte poselstwo« (1): to ſwięte iego poſelſtwo [...] ni do kogo ſie inſzego nie ſciąga/ iedno do tych ktorzy ſą [...] ſercá ſkruſzonego á poſtánowionego/ thák w wierze iáko y w nádzyei ſwoiey/ o miłoſierdziu Páná ſwego. RejPos 119.

»wesołe poselstwo« = evangelium PolAnt (11): MurzNT 3v; KrowObr 75v [2 r.]; BibRadz II 2a marg-, Mącz 109a; Iezus powiedzyał im: Idzcye powiedzcye Ianowi czo widzicie á ſłyſzycie: Iż ſlepi widzą/ chromi chodzą/ głuſzy ſłyſzą/ trędowáci ſą ocżyſcieni/ vmárli wſtawáią/ á vbodzy weſołe poſelſthwo Ewányeliey prziymuią RejPos 8; BudNT 2.Thess 1/8; ArtKanc G12v; Kſięgi máiące w ſobie dobrą nowinę, ábo weſołe poſelftwo o przyśćiu obiecánego Meſziaſzá: nápiſáne od Máttheuſzá S. WujNT 1 marg, 15 marg, 194; [Powiedam tedy z tymi, którzy spisali Jezusowo wesołe poselstwo, aby żaden żony, dzieci, ojca, matki [...] więcej nie miłował niżli Boga i nauki jego TraktKom 325].

»zbawienne poselstwo« (1): A nic inego nye yeſt tá to Ewányelia yedno dobre á zbáwyenne poſelſtwo od Bogá KromRozm II c3.

Szeregi: »ewanjelija, (a, to jest) poselstwo« [szyk 7:1] (8): KromRozm II c3; KrowObr 44, 75v; oświećił go [św. Pawła jadącego do Damaszku] Pan Bog rozumem przez dobre poſelſtwo/ to ieſt Ewányelią BielKron 143, 3, 137; Otho nieboracżku cieſz ſie tym/ iżem ia iuż przyſzedł vzdrowić ſlepotę y chromotę twoię/ á iżemći przyſzedł s tą Ewányelią á s tym nowym poſelſtwem/ iżći iuż przeiednan ieſt gniew Bogá Oycá twego. RejPos 10; ArtKanc N15. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»nauka i poselstwo« (1): Gdybyſmy z nową náuką y z nowym poſelſtwem iáko oni [apostołowie] przychodźili/ ſłuſznieby ſię cudow v nas vpomináć mogli SkarKaz 241a. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»nowina abo poselstwo« [szyk 2:1] (3): RejPos 275; Euángelion po Grecku, ieſt dobra nowiná, ábo weſołe poſelſtwo. WujNT 15 marg, 1 marg. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»poselstwo, wskazanie« (1): O wdzięcżneſz to poſelſtwo/ o ſwięteſz to było wſkazánie nam nędznym/ ięthym/ á zámknionym pod grzechem/ á pod ſrogim gniewem Pánſkim więźniom iego. RejPos 118v.

»zjawienie a poselstwo« (1): Idźcie á powiedaycie káżdemu ſtworzeniu Ewányelią. A tho ieſt to nowe zyawienie á to wdzyęcżne poſelſtwo wſzytkiego dobrodzieyſtwá/ ktorem ia wam ſpráwił. RejPos [136]v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»zwiastowanie a poselstwo« (1): idąc po ſwiátu nic inego [apostołowie] nie powiádáli/ iedno Ewányelią ſwiętą/ tho ieſt/ tho nowe zwiáſtowánie iego/ á nowe á wdzyęcżne poſelſtwo/ kthore on nam ſam [...] przynieść racżył RejPos A6. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

β. O zwiastowaniu Marii Panny oraz św. Anny i Elżbiety (43): Panna będątz tego poſelſtwa wdzięcżna/ hned na ſwé kolana poklęknąwſſy/ o trzy rzecży iego ſwięteé miloſcij ieſt proſila. OpecŻyw 177v; pan bog [...] ią matką Synowi ſwemv obrał/ y tvdzież dla wiary iei/ ſkoro v wierzyła/ y poſelſtwv przyzwoliła/ pocżęła Syna bożego/ y porodziła. SeklWyzn F; błogoſłáwionaś miła pánno żeś vwierzyłá poſelſtwu temu/ ábowiem iuż ſie to wſzytko wypełni w tobie/ co ieſt thobie powiedzyano od Páná twoiego. RejPos 305v, 269v marg, 271v; Pánná [...] z ſwey wielkiey pokory ták odpowiedźiáłá/ Do Aniołá, co przezeń to poſelſtwo miáłá: Otom ia ieſt pokorna [...] ArtKanc A4, A3v, A5; LatHar 251, 480, 510; będąc od Bogá wielkim poſelſtwem vczczona/ będąc od Anyołá wſławiona/ máiąc w żywoćie ſwoim tworcę y páná wſzytkiego świátá: nie podnioſłá ſię z tego. SkarKaz 580b, 580a.

poselstwo do kogo (2): Słuchayże pilno moy miły bracie/ w tey ſwiętey rospráwie/ iákie to było poſelſtwo s táiemnice Troyce s. do tey pánny iuż miánowáney/ y z dawná przeźrzáney ku pocżęciu tego to cżłowiecżeńſtwá Páńſkiego RejPos 271, 17. Cf też »poselstwo przynieść«.

poselstwo ku komu (2): Pan buog roſkazuie Gabrielowi ku pannie Marij poſelſtwo z ſwe rady. OpecŻyw 7. Cf »poselstwo sprawić«.

poselstwo czyje [= do kogo] [w tym: pron poss (1), G pron (1)] (2): Swięta pánno tubyś ſie dopirko ieſzcże więcey zátrwożyć mogłá/ niżli z onego pirwſzego poſelſtwá ſwoiego: bo thu iuż nie cżłowiecżeńſkie á niepodobne rzecży v ſwiátá dochodzą do vſzu twoich RejPos 272, 304v.

poselstwo czyje [= od kogo] [w tym: G sb (2), a i poss (2)] (4): OpecŻyw 7v; LatHar 251; Tegoż ániołá poſelſtwo do Pánny Máriey/ y wćielenie Páná Chriſtuſowe. WujNT przedm 33. Cf »poselstwo przyjąć«.

Zwroty: »poselstwo przyjąć« [w tym: czyje (= od kogo) (1)] [szyk zmienny] (3): Panna dóſtoyna przyięla z niewymowną radoſcią ono poſelſtwo OpecŻyw 38v; PatKaz I 8v; LatHar 517.

»poselstwo przynieść (a. przynosić, a. odnieść, a. odnosić)« [w tym: do kogo (2), skąd (1)] (6): LatHar 10, 12; [Gabriel do Zachariasza o narodzeniu Jana] ieſtem poſłan ábych mowił do ćiebie: á iżbychći to dobre poſelſtwo odnioſł [et haec tibi evangelizare]. WujNT Luc 1/19, s. 194; SiebRozmyśl M; Kto iey powiedźiał iż Anyoł z nią gadał/ y wielkie poſelſtwo przynioſł/ ktorym oná bez cudow żadnych ták trudne y dźiwne rzeczy vwierzyłá? SkarKaz 580a.

»poselstwo sprawić« [w tym: ku komu (1)] [szyk zmienny] (3): ſprauywſzy anyol poſelſtwo ku blogoſlauyoney annye oth boga, takyeſz yoachyma nauyedzyl PatKaz II 69; ArtKanc A3v, A4v.

»(u)słyszeć (a. wysłuchać, a. słychać) poselstwo« [szyk zmienny] (6): O takyeſz ſzwyątha anna uſlyſzawſzy oth anyola poſelſtwo uuyerzyla y począla w duſſy tą rzecz przez uyarą PatKaz II 65, 64v; RejPos 271, 272; Pánná ſię themu wielce poſelſtwu zdźiwiłá/ Bo tákiego poſelſtwá nigdy nie ſłycháłá. ArtKanc A3v; SiebRozmyśl A3v.

Wyrażenia: »poselstwo od Boga« (5): PatKaz II 64v [2 r.], 69; Przyſzedſzy Anioł ku niey, pięknie ią pozdrowił/ A poſelſtwo od Bogá tymi ſłowy ſpráwił [...] ArtKanc A3v; SiebRozmyśl M.

»orędzie poselstwa« (1): Gabriel prziſſedwſſy ku pannie Marij/ zwiaſtowál iey ſyna bożego pocżęcijé orędzié poſelſtwá troycé ſwięte. OpecŻyw 7v.

»poselstwo posłane« (1): Wthore bylo począczye tey myloſzczyuey panny wſerczu y w duſſy ſzwyątey anny a tho gdy uuyerzyla anyolouy uyſluchawſzy poſelſtwo od boga knyey poſlane PatKaz II 64v.

»z poselstwem posłan(y), wyprawiony; w poselstwie posłany« [szyk 3:1] (2:1;1): LubPs T4; RejPos 269v, 312v; Wypráwiony ieſt z poſelſtwem Anyoł Gábryel/ od Bogá/ do Pánny: á tey imię było Márya. LatHar 528 marg.

Szeregi: »objawienie i poselstwo« (1): tam ze [św. Anna] zetkala ſyą z yoachymem panem ſwym zweſelym przyuytala gy pouyedayącz mu, anyelſkye obyauyenye y poſelſtwo oth wſzechmocznego boga PatKaz II 64v.

»poselstwo i powieść« (1): Pánnie naświętſzey Máryey/ zá wielkie to błogoſłáwieńſtwo Elżbietá S. pocżytáłá/ iż vwierzyłá poſelſtwu y powieśći Anyelſkiey LatHar 251.

»słowa, poselstwo« (1): Té były ſłowá iego/ toś poſelftwo miáłá. A ty/ o pánno/ coś ná to zá odpowiedź dáłá? SiebRozmyśl F3.

3. Misja poselska; sprawowanie urzędu lub czynności posła; legatio Vulg, Mącz, Calep, Cn; legativum Mącz; allegatio Calep (172): LibLeg 11/43v; Leop 2.Reg 4/10; ſą też y inni zacni dźielni ná Dworze ludźie/ których dowćip y dźielność/ ták ná woynách/ iáko y ná Poſelſtwách dźielna ieſt OrzRozm R2, R2; Granwellanowi Niemcy dziękowáli/ yż ſie mierniey w poſelſtwie obchodził BielKron 218; Gerárdus Welthuichus przyiechał z poſelſtwá z Thurek/ y przynioſł zá pięć lath przymierze. BielKron 230, 108, 211, 213v; Mącz 186d [2 r.], 254c; GórnDworz Q7v; HistRzym 22v; BielSpr 48v; Pánowie [...] prośili Odoná Arcybiſkupá Kántuáryyſkiego/ áby po Krolá poſłał/ żeby go do Pánow przywiedziono/ y by dobrze niechćiał/ przyćiągniono. Ná tákie poſelſtwo/ káżdy ſię wymawiał SkarŻyw 309; Papieſz iego [św. Bernardyna] pracey ná niektore trudne poſelſtwá vżywał: ktore on ſzcżeśliwie ku cżći Bożey odpráwował. SkarŻyw 462; (did) Iezus. (–) Aleś koſmáty nieboże W tey wielbłądowey śiermiędze. Zlękłáćby ſie ćiebie mátká Nie ná poſelſtwo tá ſzátká. MWilkHist Gv, G; O Iednę nic perſonę/ doſyć innych mamy/ Ktora więcey głoſow ma/ tey poſelſtwo damy. BielSjem 12; Calep 53b, 589a; SkarKazSej 694a.

poselstwo do kogo [w tym też: ad aliquem (1)] (8): LibLeg 11/172; Papież wybrał ná Kárdynálſtwo Stániſłáwá Hozyuſá [...] kthorego theż vżywał w poſelſtwie do Ceſárzá Ferdynándá. BielKron 239; Piſze też [Herberstyn o Iwanie Wasilowicu]/ iż przy nim roſkazał Bazylemu trzećiakowi/ gotowáć ſie w poſelſtwie do Ceſárzá Máxymilianá BielKron 429, 331v; StryjKron 687; poſelſtwo Borká Kánoniká ad Comitem de Naſau. SarnStat 1224. Cf »poselstwo sprawować«. Cf też »w poselstwie jeździć«, »w poselstwie posłać«.

poselstwo od kogo (11): o wybijány [!] [godzinie] wnoc/ wćiągnął do Frankfortu Abram Sztráſz vrodzony Polánin w poſelſtwie od Carzá Tureckiego/ do Ceſárzá Rzymſkiego/ w ſześćidzieſiąth koni/ pocżtu thákowego. BielKron 331v. Cf »w poselstwie jeździć«, »w poselstwie (po)słać«, »poselstwo sprawować«.

poselstwo około czego (1): fvndamenth był mego posselſthwa około pansthwa vąngierskiego LibLeg 9/49v.

poselstwo o co (1): okrom tych coby byli w poſelſtwie o rzecz poſpolitą/ álbo iżby kto z rotą żołdował z roſkazánia náſzego w dálekich ſtronách/ táki może mieć liſty náſzymi odwłokę w Sądzye tylko przes rok. UstPraw H2.

poselstwo czyje [= polecone od kogo] [w tym: G sb i pron (4), pron poss (2), ai poss (1)] (7): LibLeg 9/49v; Pánie Rzymſkie [...] ná tym mieyſcu gdzye vbłagały Koryolaná/ dáły zbudowáć znamienity kościoł Fortunie niewieściey/ iż to ony rychley vbłagały niż męſzcżyźni poſelſtwy ſwemi. BielKron 110, 435v; RejPos 288; O odieździe Alexandrowym do Litwy/ o poſelſtwie iego do Moſkiewſkiego/ y o przymierzu z nim StryjKron 687; áni kśiądz Arcybiſkup Gniéźnieńſki/ áni Biſkup Krákowſki/ áni inni Biſkupi nie máią próśić/ álbo którymkolwiek obyczáiem vpraſzáć Doſtoieńſtwá Kárdynálſkiego/ álbo Poſelſtwá Stolice Apoſtolſkiéy/ przez dozwolenia náſzégo/ y wſzyſtkich Rad Króleſtwá. SarnStat 171. Cf »poselstwo krolewskie«.

poselstwo czyje [= polecone komu] [w tym: pron poss (5), G sb i pron (4)] (9): LibLeg 4/26v; przez Poſelſtwá/ y przez ziázdy ſwe Krolá Polſkiego przywiedli/ áby on Seym w Piotrkowie ſłożył/ á tám Exekucyą vczynił OrzRozm Bv; BielKron 436; RejPos 298, 317v; Támeś [Janie] y Páná [tj. króla] záſtał/ y poſelſtwá ſwégo Słuſzny poczet vczynił KochPam 83; Posłowie od Electora Brandenburskiego [...] Wymawiali tez Pany swe ze się za Arcyxiązęty Rakuskiemi, na Electiey przyczyniali [...] wymawiali też istam moram swego Poselstwa ActReg 168; SarnStat 1224 [2 r.].

Z przytoczeniem (1): Eumedus poſelſtwo ſpráwował od Alexándrá w ty ſłowá: Iż dziwuie ſie Alexánder twoiey niedbáłośći á leniwośći/ iż ſie ku walce nie rychło gotuieſz iákoś vmienił/ przeto chce wiedzyeć co chceſz dáley z nim pocżynáć. BielKron 125.

Zwroty: »by(wa)ć, bywały w poselstwach; być na poselstwie« = esse in legatione Mącz, Cn; esse in legationibus Mącz [szyk zmienny] (8:2;2): LibLeg 9/50, 52v; UstPraw H2; [Jeronim Łaski] bywáiąc w wielkich poſelſtwách wiedział ſpoſob Turecki y wſzytkich krolow możność BielKron 311; [Jan Łaski] Był cżłowiek roſtropny/ ſpráwny/ w wielkich poſelſtwách bywáły BielKron 422v, 424v, 429v; Munus legationis recusare, Niechcieć wziąć daru będąc v kogo w poſelſtwie. Mącz 75c, 186d, 428d; SarnStat 775, 911.

»w poselstwie jeździć (a. (przy)jechać, a. (przy)jeżdżać)« [w tym: do kogo (11), od kogo (6), dokąd (1)] = legationem obire Cn [szyk zmienny] (21): thimy czaſchi yachal wpoſelſthwye tlumacz zelwowa. od w. Kro. mczi. Turek przeſz zyemye naſche. LibLeg 11/155v, 9/51v, 11/106v; poſeł Wenecki Gábryel Tryniſan/ w poſelſtwie iechał do Skánderbegá od Wenetow/ proſząc áby z Turkiem przymierza niedzierżał. BielKron 253v; Zofia Grecżká [...] Náwiodłá potym męża/ iż by ſobie niemoc zmyſlił/ gdy przyiadą Tatárowie w poſelſtwie/ áby ich leżąc ſłuchał. BielKron 428v; Pánowie/ ſą v niego [Kniazia Wasyla] iáko vrzędnicy. Gdźie ktoremu z łáſki Staroſtwo chce dáć/ tho na iego woli/ á s tego muśi káżdy rok płát dáwáć/ y s thego w poſelſtwie iecháć gdźie każą/ y na woynę. BielKron 429, 59v, 108, 183, 422v, 426 (11); Iuż nie mowię o Biſkupy/ ktorzy wżdy y w rádzie ſiadáią/ y dwory ſwe cżáſem ku potrzebie poſyłáią/ y w poſelſthwiech ieżdzą/ y inſze wżdj brzemioná Koronne iáko táko noſzą y podeymuią. RejZwierc 187, 273v; gdy Włodimirz był wielkim y ſławnym po wſzytkim ſwiecie Monarchą [...] przyieżdzáli do niego w poſelſtwach od rozmáitych Krolow/ Xiążąt y narodow náuczyćielowie rozmaitych wiar/ y zakonow StryjKron 135; BielSjem 12; PaprUp C2v, E4v; ActReg 83.

»pobieżeć w poselstwie« [w bajce o zającu] (1): Záiąc pobieży w poſelſtwie/ Bowiem ſkacże bárzo cżerſtwie. BierEz S2.

»w poselstwie, na poselstwo, w poselstwo (po)słać (a. przysłać, a. rozsyłać, a. wysłać); posłan w poselstwie« [w tym: do kogo (12), od kogo (2)] = legare Calep [szyk zmienny] (17:1:1;1): LibLeg 7/67v, 10/113, 154, 11/87; MetrKor 46/47v; [sroka do orła] Krolu miły możeli być/ Chćiáłáćbych rádá poſłużyć. Mam ći ſwe wſzytki doſtátki/ Cudne pierśi ięzyk prętki/ Pośleſzli mię gdzie w poſelſtwie/ Spráwięć wſzytko bárzo cżerſtwie BierEz O3; Bodaybych ia do śmierći nie znał páná twego. Ieſliże tym doſtátkiem ſwoie komorniki/ Co w poſelſtwiech rozſyła/ ták tám chowa wſzytki. RejWiz 159; Był poſłan knim młodzyeniec ieden ſláchecki w poſelſtwie/ ktorego Myncarz zábił BielKron 202v, 239, 311, 311v, 412, 424; Laelius Rzymiánin gdy do Sypháxá nieprzyiaćielá ſwego w poſelſtwie ſłał/ fam też przy nim iáko ſłużebnik iáchał BielSpr 38, 37; Poſlecie go [Rusaka] w poſelſtwie dobrze ie odpráwi/ Ledwie mu ták roſkażą iák on lepiey ſpráwi. PaprPan B3; StryjKron 682; CzechEp 304; BielSen 8; Calep 589a.

»poselstwo sprawować (a. sprawić a. odprawować, a. odprawić), czynić; w poselstwie się sprawować; sprawowanie poselstwa; poselstwo sprawowane« [w tym: do kogo (2), od kogo (2)] = legari Calag; legationem agere a. gerere Cn [szyk zmienny] (27:1;1;1;1): Przithym v.C.M. oſnaymvye yzem sye wthym posselsthwye thak yako byla wolya y Instructya v.C.M. sprawował LibLeg 9/49v, 7/41; [posłowie węgierscy] w niedźielę wtorą w poſt/ w kośćiele ná żamku [!] Krakowſkim poſelſtwo ſprawowali BielKron 388v, 125, 217v [2 r.], 429v; RejZwierc 9v; poſeł Carzá Tátárſkiego/ Przyiáchał więc do Moſkwy do Kniaźá [!] wielkiego. Siedząc ſobie/ poſelſtwo od Carzá ſpráwował. MycPrz I C3v; BudNT q7 marg; StryjWjaz A4; PaprPan B3; Lucianus Biſkup y Báſilius Diakon poſelſtwo pilnie ſpráwowáli. y liſty oddáli SkarJedn 189; Calag 99b; [św. Chryzostom] Poſelſtwo cżyniąc złotą mową ſwoią/ ze lwá/ owcę vcżynił: y z Ceſarzem go [rebelianta Gainę] poiednał. SkarŻyw 88; A ono [pacholę] taką wymową poſelſtwo odpráwowáło/ iżem ſię ſam ſwoiey mowy záwſtydził. SkarŻyw 126; Aaron z Moyżeſzem poſelſtwo ſpráwował do Pharáoná. SkarŻyw 490 marg; MWilkHist Gv; Tego też czáſſu Poſłowie Moſkiewſcy do Krákowá przyiácháli/ ktorych w zebrániu Senatorow gdy Krol do ſpráwowánia poſelſtwá vczćiwie przyprowádzonych przypuśćił [...] [czekali] áżby ku nim Krol pierwey powſtał StryjKron 782, 652, 722, 782 [3 r.]; CzechEp 229; BielSjem 12; PaprUp G2v; ActReg 49 [2 r.], 98; SarnStat 125.

Wyrażenia: »poselstwo koronne« (1): Ale ini/ którzy ná tákowych ſądźiéch zwykli śiádáć/ [...] záwżdy niech będą powinni oſobámi ſwémi bydź: wyiąwſzy ieſliby który z nich był niemocny/ ábo był ná Poſelſtwie Królewſkim álbo Koronnym SarnStat 911.

»poselstwo krolewskie« (1): SarnStat 911 cf »poselstwo koronne«.

»na poselstwo obieran« (1): áby żaden ná Poſelſtwo nie był obiéran/ który rzecz y ſpráwę ſądowną [...] miał. SarnStat 42.

Szeregi: »legacyja i poselstwo« (1): A Biſkupá záś nie naydźie żadnego/ á Kśiędzá rzadkiego/ ktoryby ſię [...] pracámi świeckiemi więcey niż kośćielnymi zábáwiáć nie miał. To w rádźie záśiádáiąc: to ſądy wſzelákie y Tribunálſkie ſądząc: to rozmáite legácye y poſelſtwá odpráwuiąc etc. CzechEp 229.

»służba (a. posługa), (a, albo) poselstwo« [szyk 2:1] (3): Voiievodovie, Caſtellani Czeſniczy y ynni vrzedniczy ziemſczy przez nas dani [...] Commiſſiae viecze y inne ſądy a povinnoſczi ich vrzęndv naliezącze, mayą vypelniacz chibą zeby poſſelſtwem a poſlugą rzeczi poſpolitey albo Kroliewſką naſſą zaproznieni beli. ComCrac 1543/14v, 1543/15v; SarnStat 775.

»poselstwo i urząd Merkuryjusow« (1): Mercurialis, Co ku poſelſtwu y vrzędóm. Mercuriuſowym należy. Mącz 217c.

Przen (1):
Zwrot: »poselstwo sprawować« (1): Oczy pierwſzé poſelſtwá ćicho ſpráwowáły/ A ſerdecznych táiemnic ſobie ſye zwiérzáły. Potym y zobopolna mowá przyſtąpiłá/ On twoim ſługą chćiał być/ á tyś nie gárdźiłá. KochPam 82.
a. Misja z polecenia Boga (41): Archanioł prziiąwſſy to poſelſtwo z ſtąpil ku blogoſlawioné dziewici weſolo OpecŻyw 7v; Apostolatus, Poſelſtwo/ Vrząd Apoſtolski. Mącz 12d; SkarŻyw 479.

poselstwo czego (1): Apoſtołowie ś. [...] moc tę krorą [!] ſami od Páná Bogá/ ná poſelſtwo zbáwienia ludzkiego/ wzięli/ duchownemu ſwemu rodzáiowi/ y potomſtwu przez ręce kłádzienie/ y święcenie kápłánſkie zoſtáwili y polećili. SkarJedn 48.

poselstwo do kogo (4): gdy ſię Moyżeſz Pánu Bogu z poſelſtwá do Pháraona tym wymawiał/ iſz wymowy niemiał: vſłyſzał ony ſłowá od Páná Bogá SkarŻyw 489; SkarKaz 241a. Cf »poselstwo sprawować«.

poselstwo czyje [= polecone komu] [w tym: pron poss (8), G pron i sb (3), ai poss (2)] (13): MurzNT 43v [2 r.]; RejAp 195v; wedle oney ſtároſwieckiey á proſthey przypowieśći/ iż ſtárſzy Bog niż ſwięthy Marćin/ przyimi thák zá wdzyęcżne/ iż thu ieſt naprzod położoná pámiąthká onego poſelſthwá Anyelſkiego RejPos 269, 120, 271 marg; Oglądáyże ſię ná to ábyś tego za poſłáńcá Bożego nie miał/ ktoryć vkázáć żadnej tákiej piecżęći ſwego prawdziwego poſelſtwá nie mogąc/ ſam ſię śle SkarJedn 50, 47, 48, 267; Moyżeſz [...] wſzedł z Aaronem do Pháraona/ y ná podporę poſelſtwá ſwego od Bogá: á pokazanie mocy tego ktory go poſłał [...] cżynił cudá przed nim SkarŻyw 479, 479 marg; SkarKaz 241a.

poselstwo czyje [= polecone od kogo] [w tym: pron poss (4), ai poss (3)] (7): KromRozm III M3; Coż tym ſługam ſwoim pothym wſzytkim poſelſtwie ſwoim wſkázowáć racży? RejAp 191; SkarŻyw 479. Cf »poselstwo sprawować«, »poselstwo boże«.

Zwroty: »poselstwo poruczać« (1): wſſyſtkye ápoſtoły pan yednoſtáynye wybrał/ y ná ſwyát wyſlał/ yednoſtáynye im poſelſtwo ſwoye poruczáyąc KromRozm III M3.

»poselstwo sprawować (a. odprawować), sprawujący« [w tym: do kogo (2), od kogo (2), czyje (= polecone od kogo) (1)] = legatione fungi Vulg [szyk zmienny] (15:1): Apoſthołowie ſą poſlowie/ áby poſelſthwo/ według roſkazania Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego ſpráwowáli KrowObr 3v; Leop 2.Cor 5/19; RejPos 119v, 240v; A ták ſpráwuiemy poſelſtwo ná mieścu Páná Chriſtuſowym/ nie inácżey iedno iákoby Bog ſam nápominał ludźie przez nas. WujJudConf 87v; BudNT Eph 6/20; [list do Hebreow] Abráhámá y ty iego gośćie wſpomina/ y Aniołámi ie názywa/ ktorzy imienim Bożym do Abráhámá y Lotá poſelſtwo od práwowáli. CzechRozm 43v, 8, 32v, 47v; SkarŻyw 490; WujNT 519, 2.Cor 5/19, s. 633, Eph 6/20; Y do rády y Senatu iego ydo Rycerſtwá iego/ y do domu y ſług iego/ y ná Seymách y ziázdách/ odpráwowałem Pánie Zbáwićielu poſelſtwo twoie SkarKaz )(2v.

Wyrażenia: »poselstwo od Boga, boże« [szyk 5:2] (4:3): z obietnice o błogoſłáwionym naſieniu nikt ſobie Aniołá nie cżynił/ áni choćby chćiał/ vcżynić mogł. Bo inſzy ieſt Bog: inſzy Anioł od Bogá poſelſtwo ſpráwuiący CzechRozm 47v, 8; SkarJedn 47; SkarŻyw 479; Ionás y zá morze vćiec chćiał/ áby od poſelſtwá Bożego do Niniwen prożen być mogł. SkarKaz 241a; Doſyć było ſynom Aaronowym/ ná dowod poſelſtwá ſwego od Bogá y kápłáńſtwá ſwoiego/ vkázáć rodzay y pochodzenie od Aaroná oycá ſwego/ ktorego vrząd cudámi P. Bog wyświádczył. SkarKaz 241a, 240b marg.

»pieczęć poselstwa« (2): SkarJedn 50; Gdy Pan Bog [...] dał [Mojżeszowi] cudá wielkie wrękę iego/ zá piecżęć poſelſtwá ſwego/ wziął ná ſię on vrząd SkarŻyw 479.

»plenipotencyja poselstwa« (1): A on [wierny poseł od Pana] tobie wnet vkaże plenipotencią poſelſtwá ſwego RejPos 120.

»powołanie na poselstwo« (1): z ſynow iego [Aarona] kápłani náſtawáli ieden po drugim iż ſám rodzay był piecżęćią kápłáńſtwá ich y powołánia ná poſelſtwo Boże/ do ludzkiego zbáwienia ſpráwowánia. SkarJedn 47.

α. O męce Chrystusowej (1): wyſzły nań ſrogie ſentencie od Bogá oycá ſwego. A iżby był to wdzyęcżne poſelſtwo odnioſł Bogu oycu ſwemu/ á ofyárował mu ty wſzytki zaſługi ktore vcżynił dla cżłowieká nędznego RejPos 107v.

Synonimy: 2. polecenie, sprawa; a. obietnica, proroctwo, wiadomość, wskazanie; α. ewanjelija, nauka, nowina, orędzie; β. objawienie, powieść, zwiastowanie; 3. legacyja, sprawa.

JR