[zaloguj się]
[pdf]

PRZEDSIĘWZIĘCIE (306) sb n

przedsięwzięcie (286), przedsiewzięcie (20); przedsie- LibLeg, KromRozm II (4), OrzRozm (2), PaprUp, CiekPotr; przedsię- : przedsie- Leop (1:1), Mącz (54:4), CzechRozm (22:1), Calep (1:2), PaxLiz (6:3).

przedsięwzięcie (305), wzięcie przedsię (1); przedsięwzięcie : wzięcie przedsię ActReg (4:1).

Pisownia: przedsięwzięcie (230), przedsię wzięcie (48), przed się wzięcie (26), przed sięwzięcie (1), wzięcie przed się (1).

przedsię ... wzięcie (2) [wyrazem wtrąconym jest zaimek dzierżawczy].

Pierwsze i drugie e jasne, w końcowym wahania.

Fleksja
sg pl
N przedsięwzięcié przedsięwzięciå
G przedsięwzięciå, wzięciå przedsię przedsięwzięci(a)
D przedsięwzięciu
A przedsięwzięcié przedsięwzięciå
I przedsięwzięcim, przedsięwzięci(e)m
L przedsięwzięciu

sg N przedsięwzięcié (65); -é (4), -e (1), -(e) (60); -é : -e SarnStat (2:1). ◊ G przedsięwzięciå, wzięciå przedsię (85); -å (82), -(a) (3). ◊ D przedsięwzięciu (33). ◊ A przedsięwzięcié (57); -é (3), -(e) (54). ◊ I przedsięwzięcim (5) CzechRozm (2), SkarŻyw, Phil (2), przedsięwzięci(e)m (4) Mącz (2), GórnDworz, RejPosWstaw. ◊ L przedsięwzięciu (48). ◊ pl N przedsięwzięciå (3); -å (2), -(a) (1). ◊ G przedsięwzięci(a) (1). ◊ A przedsięwzięciå (5).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w. s.v. przedsięwziąć.

Zamiar, zamysł, postanowienie; podjęte działania; propositum Vulg, Mącz, Modrz, Calep, Cn; intentio Mącz, Modrz, Vulg, JanStat, Cn; institutum Mącz, JanStat, Cn; sententia Mącz, PolAnt; consilium, finis, scopus Mącz, Cn; ausum, conatus, decretum, deliberatio, inceptum, inductio animi, mens, ratio, status Mącz; volitum, voluntas PolAnt; susceptum Calep; propositio, statutum, suscepta sententia Cn [w tym: czyje (222) – pron poss (138), G sb i pron (65), ai poss (19)] (306): KromRozm I G2; Diar 46, 84, 85; gdy [Aleksander] z nyeyákyego hárdego á wynyoſlego przedſięwzyęcya roſkazał ſie był Iowiſowym zwáć ſynem GliczKsiąż F5; LeszczRzecz A4v; BibRadz *4v; BibRadzBaz ktv; mamy ſzcżeśćie towárzyſzá/ ktore nam náſze przedſię wźięćie dobrze powiedzie BielKron 243v; Nulla re deterreri a proposito potuit, Zadnym obyczáyem nie mógł być odſtráſzón od ſwego przedſię wzięcia. Mącz 311d; Urgere institutum, Pochádzáć ſwym przedſie wzięciem/ przinágláć temu co ſie przed ſie wzięło. Mącz 508c, 49a, 96c, 135d, 191c, 234c (18); SarnUzn B4, Cv; GórnDworz N2, Aa5v; RejZwierc 75v [2 r.]; Przetoż nie trzymamy z tymi/ ktorzy zacność y poświącánie Sákrámentow przywłaſzcżáią [...] oſobie Kápłáńſkiey y przedśięwźiećiu [!] iego WujJudConf 165, 67; Vważywſzy to v ſiebie tedy onto mąż pamięci godny/ wſzytko ſtáránie ſwoie ktemu przedśięwzięćiu obroćił/ żeby to y dobrze y rychło wykonáno być mogło. BudBib b, bv, Eccle 8/6; Ze ſie nieprzyiaćiel káżdy muſi pohámować w przedſięwźięćiu ſwym/ bacząc ſerce iego ták wielkie MycPrz II D, A, Bv; WierKróc A3v; Nie ćieſz złych ludźi/ Boże móy prawdźiwy/ W ich przedśięwźięćiu KochPs 204; im dáley tym więcey w miłośći Bożey roſł/ y mocnieyſzym wprzedſięwzięćiu ſwoim zoſtawał. SkarŻyw 167, 15, 30, 71, 167, 234 (9); StryjKron 562, 672 [2 r.]; CzechEp 49; NiemObr 6; KochFr 32; ReszHoz 138; ReszList 192; KochPam 84; PaprUp F2, Gv; (did) IEPH[tes]: (–) Córeczká moiá muśi być wydáná (–) Wſzák przedśięwźięćié nie ieſt to od Páná ZawJeft 27, 24, 28; aby się dotakich przed się wziecia vwodzić nie dali. ActReg 149, 107, 115; Calep [862]b, 1037a, 1051b; gdy ſwym tylko przedſięwzięćim vwiedzieni będąc nikogoy inſzego do ſpraw Rzecżypoſpolitey nie przypuſzcżáią/ okrom pochlebcow Phil S3, D; GrabowSet H; RybGęśli A2; A gdy powionął wiátr ſpołudniowy/ mniemáiąc áby ſię im przedſięwźięćie zdárzyło/ puśćiwſzy ſię z Aſſonu/ płynęli przy Krećie. WujNT Act 27/13, s. 222, 575 marg, 761, Yyyyy4; JanNKarGórn D4; SarnStat *7v, 175, 306, 848, 1262; WitosłLut A2v; CiekPotr 28; CzahTr I2, K2; álbo dopómóc nie leńćie ſie ſámi/ Albo nieprzeſzkádzayćie przedśięwźięćiu memu GosłCast 48, 36, 43, 51; PaxLiz A2v, A3v, B4, C; SkarKazSej 670b; KlonFlis D4v; Bo iego [Cygana] przedſięwźięćie wſzytko ná kradźieży/ Ná fałſzu/ ná ſzálbierſtwie/ ná ſługách należy. KlonWor 8.

przedsięwzięcie czego (4): BudNT 2.Cor 11/17; lecz iednák [Witołd] od przedſięwzięcia koronowánia nie dał ſię Polſkim poſłom odwieść StryjKron 562; dowprawienia rzeczy wszytkich [...] a statecznego wziecią przed się vspokoienia, yporządku powinnego w Rptey wiele natym nalezeć rozumieią, aby Seim był co narychley ActReg 136; WujNT 644 marg.

przedsięwzięcie z strony czego (2): Do cżegoż ſie y tho przedſięwzięcie iego teráznieyſze ma s ſthrony wyſwobodzenia tych przeſtępnikow/ iedno do tego/ áby [...] Phil E3; SarnStat 834.

Ze zdaniem przydawkowym [aby (3), że (1)] (4): WujJud 170; WujJudConf 190; Iest to przedsięwzięcie IKM aby dwor swoy wporządek dobry wprawic raczeł ActReg 47; VotSzl B2.

W połączeniach szeregowych (7): Leop 2.Tim 3/10; Vestram nequeo satis mirari rationem, Nie mogę ſie wam wydźywić/ to yeſt/ vczinku rádzie/ álbo przed ſie wźięciu wáſzemu Mącz 347b, 216b; ModrzBazBud ¶5v; beſpiecżna [ojczyzna] być nie może/ gdzie przedſięwzięcia/ zdánia y ſpráwy Ciuium rozne od ſiebie będą Phil B3; OrzJan 94; Lecz ty doſtąpiłeś moiey náuki/ ćwiczenia/ przedſięwźięćia/ wiáry/ wytrwánia/ miłośći/ ćierpliwośći/ prześládowánia/ vćiſkow WujNT 2.Tim 3/10.

W charakterystycznych połączeniach: odstraszon, odtargniony od przedsięwzięcia; odstraszyć z przedsięwzięcia; przedsięwzięciu przekażać, przeszkadzać, zabieżeć; przedsięwzięcie [swoje] odnawiać, osięgnąć, przewieść, na stronę odłożyć, zachowować; przedsięwzięcie [czyjeś] brać (wziąć) przedsię (2), forytować, naprawić, (po)hamować (uhamować) (3), rozerwać, skazić, wytrącić (2), złomić; cieszyć w przedsięwzięciu, dogadzać, (po)hamować się (2), szkodzić, uskromić się, ustać, zostawać; przedsięwzięcie ustawa, zdarzyło [=~powiodło się] się; przedsięwzięcie chwalebne (2), czyste, dobre, harde, lekkie, niedobre, nieobaczne, niepewne, nieroztropne, niestałe, nieuważone, pewne, płoche, proste, przesławne, serdeczne (2), szczere, szkodliwe, ślachetne, święte (4), uporne, wyniosłe, zacne (2), złe (2).

Zwroty: »przedsięwzięcie brać« (1): Abowiem to iácy [= tylko] przedśięwźięćie biorą/ áby dni niektorych náznácżonych pokármy brákuiąc/ [...] nákłádáli brzuch inemi pokármy. WujJudConf 190.

»przedsięwzięcie czynić« (1): ktorą [sprawę, tj. przekład Biblii] nie ſkwápniem zácżynał/ ánim tego przedſięwźięćia ſwego tylko ſwym właſnym zdániem cżynił BibRadz *2.

»dzierżeć się przedsięwzięcia« = in sententia perseverare, tenere institutum Mącz [szyk zmienny] (5): Suum quoddam institutum consequuntur, Dzierżą ſie nieyákiego ſwego przedſię wzięcia. Mącz 385b, 390b, 413d, 417a, 418a.

»przedsięwzięcie (przed sobą) mieć« [szyk zmienny] (4): Consilii mei rationem exquirit, Chce ſie wybadáć ná mnie co zá przed ſię wzięcie przed ſobą mam. Mącz 336d, 341a, 423c; Cżaſu potrzeby [...] y niewiáſtá okrzćić może: y owſzem y Zyd/ y niewierny/ by tylko miał to przedśięwźięćie/ że chce cżynić co kośćioł cżyni WujJud 170; [DesidWilkow 1589 33v].

»od przedsięwzięcia oderwać« (1): oburzył [młodzieniec] ná ſię ſrogość nieprzyiaćioł duſznych/ ktorzy go od tego przedsięwzięćia [tj. modlitw]/ chytrymi y rozmáitymi pokuſami/ oderwáć chćieli. SkarŻyw 56.

»odmieni(a)ć przedsięwzięcie; przedsięwzięcie się odmieniło; odmienne przedsięwzięcie« = mutare sententiam, ratio mutata est Mącz (4;1;1): Muliebris sententia, Nieſtáłe/ Niepewe/ odmienne przedſię wźięcie. Mącz 235d; Mutavi sententiam, Rozmyśliłem ſie/ odmieniłem ſwe przedſię wzięcie. Mącz 382d; Mutata velificatione, Obroćiwſzy żagiel/ odmieniwſzy ſwe przed ſięwzięcie. Mącz 479b, 207c, 239a, 347b.

»przedsięwzięcia odstąpić; od przedsięwzięcia odstąpić, odstać; przedsięwzięcie opuścić« = incoepto desistere Mącz [szyk zmienny] (5;1:1;1): Movere a sententia, Odſtąpić przedſię ſwego wzięcia. Mącz 233d, 396d; RejPos 189; RejZwierc 38; Zácżym ſprzećiwnicy iego przedśięwzięćie ſwoie opuśćić muśieli BudBibKaw A2v; SkarŻyw 68; StryjKron 667; CzechEp 421.

»od przedsięwzięcia (dać się) odwieść; z przedsięwzięcia zwieść; dopuścić się uwieść przedsięwzięcia« = a consilio revocare Mącz [szyk zmienny] (3;2;1): Pecunia ab institutis suis abduci, Dopuśćić ſie vwieść ſwego dobrego przed ſię wzięcia łákomſtwem. Mącz 413d; Aliquem de coelo detrahere, Odwieść kogo od yego śláchetnego przed ſię wźięcia. Mącz 461d, 505b; támże dziwnemi namowámi chcieli ią [starcy Zuzannę] zwieść z onego zacnego przedſięwzięcia iey RejZwierc 201v, 38; StryjKron 562.

»odwrocić (a. nawrocić), odwrocony od przedsięwzięcia« (2:1): BielKron 307; Aversus a proposito, Odwrócony od swego przed ſię wzięcia. Mącz 487b; iżeby to ſámo mieyſce mogłoby náwroćić ty niebożątká/ od tego płochego [...] przedſięwzięcia. SarnUzn E4.

»na przedsięwzięciu omylić się; pomylić przedsięwzięcie« (2;1): Variavit sententiam timor, Boyaźń mi pomyliłá moye przedſię wzięcie/ álbo niemogłem od boyáźni ták rzeczy wypráwić/ yákom chciał. Mącz 475c; CzechRozm 135v; ziácháli ſię tu ná ten święty y powſzechny Zbor [...] zwielkim przenaświętſzey iednośći/ y ſtárey miłośći wznowienia prágnienim. y na ſwym ſię przedſięwzięćiu nie omilili. SkarJedn 270.

»przedsięwzięcie osłabić; w przedsięwzięciu słabieć« (1;1): wſzákże myſlámi onemi/ pocżął nieco w ſwoim przedſięwzięćiu ſłábieć SkarŻyw 166, 200.

»pokinąć przedsięwzięcie« (1): Acż był przećiw Rzymiánom zácżął [Porsena] wielkie boye/ Prętko s wſtydem pokinął przedſięwzyęcie ſwoye. PaprPan X3v.

»przedsięwzięcie popsować« (1): złośćiwa myśl przedſięwzięćie ich popſowáłá [labefecit sententiam eorum]. BudBib Eccli 3/25.

»przedsięwzięcie prowadzić« = uti instituto Mącz (2): niktore [umysły] łatwie w każdey rzecży argument y ſrzodek mogą naleść przes ktory ſwoie przedſię wziećie [!] prowadzić mogą KwiatKsiąż Kv; Mącz 413.

»do skutku przywieść przedsięwzięcie« (1): Ty [Boże] do ſkutku maſz przywiéść przedśięwźięćié moie KochPs 202.

»w przedsięwzięciu stać; stateczne (a. stałe) przedsięwzięcie; w przedsięwzięciu stateczność« = stabilis sententia Mącz; firmum propositum Modrz [szyk zmienny] (1;4;1): Mącz 411c; RejZwierc 38; BudBibKaw A3; Niech iedno do tego przyſtąpi pilność/ ſtátecżne przedśięwźięćie/ á ſerce męſtwá prágnące ModrzBaz 8v; ActReg 136; A IESLIBY vpornie w ſwym przedśięwźięćiu ſtał [broniący wwiązania w dobra], tedy ſzláchtę onégo powiátu ma Stároſtá ruſzyć SarnStat 545.

»dosyć (u)czynić, dosyć się dzieje przedsięwzięciu« [szyk zmienny] (8:1): Ieſzcże ſie tu nie doſyć dzieie przedſięwźięćiu memu CzechRozm 29v; Oczko A2v; á ći záraz ſprzyſięgli ſię Tiranná zámordowáć/ y vczyniliby byli doſyć przedſięwzięciu przeſławnemu/ ále ich ieden Bulgárzyn wydał StryjKron 607, 508; WerGośc 230; LatHar 628; CzahTr E2, Gv; PaxLiz Cv.

»przedsięwzięcie (wy)konać, (s)kończyć« [szyk zmienny] (3:3): GórnDworz E2; chcąc wykonáć przedſię wzięćie ſwoie/ ſzukáłá rády od Páná Bogá SkarŻyw 13; Phil N3; Látwiuchno ták przebędźieſz roznopłynne brody/ Y przedſięwźięćie ſkońcżyſz bez znácżney przygody. RybGęśli Cv; PaxLiz C2v, D4.

»przedsięwzięcie wypełnić« (1): Perficere instituta, Przedſię wzięcie wypełnić. Mącz 116a.

»w przedsięwzięciu (wy)trwać; przedsięwzięcie trwa« = in proposito permanere Mącz, Vulg; propositum manet Vulg; institutum servare, perseverare in proposito Mącz; in instituto perseverare JanStat (11;1): LibLeg 11/185v; Leop Rom 9/11; A tak ieſliżeby cżego wyrozumieć niemogli/ tedy tego niechay natychmiaſt nieporzucaią [...]/ ale tym więcey w tym przędſięwźięćiu [!] niechay trwaią. KwiatKsiąż L2; Mącz 311d, 383b, 389a, 390b; BudBibKaw A3; Yſz mi iuſz Pan Bog [...] do tego przywiodł/ iżem w ſwym przedśięwźięćiu do końcá wytrwáłá SkarŻyw 15; WujNT Act 11/23; SarnStat 409, 1131.

»zamieszać przedsiewzięcie« (1): hnet my wyrwiemy też propoſicyą ſwą/ od propoſicyey Krolewſkiey bárzo rozną/ ktorą zámieſzamy wſzytko przedſye wźięćie Krolewſkie OrzRozm C3.

»przedsięwzięcia zaniechać (a. poniechać)« [szyk zmienny] (3): Neſtoryuſá pátryárchę Konſtántynopolſkyego nápomináli/ áby przedſyę wźyęćya ſwego kácyrſkyego ponyechał KromRozm III P7v; PudłDydo A4v, 21.

Wyrażenia: »postanowione przedsięwzięcie« (1): przyczyny téż inſzéy niemáſz/ czemuby ſie [Turek] kwápić nie miał do poſtánowionégo przedśięwźięćia ſwégo złégo OrzJan 86.

»przedsiewzięcie umysłu« (1): Scopus Metaphorice, Koniec á cél ku któremu ſie kto bierze y skłánia/ przedſiewzięcie vmysłu. Mącz 373d.

Szeregi: »cel a przedsięwzięcie« (1): Finis, Koniec, Też Cél á cziye przedſięwzięcie. Mącz 127d.

[»intencyja abo przedsięwzięcie«: Także y [...] w ſpráwách wſzytkich potrzebá po proſtu pocżynáć: To ieſt Intentią/ ábo przedſięwźięćie we wſzytkich proſte y cżyſte máiąc DesidWilkow 1589 33v.]

»przedsięwzięcie albo mniemanie« [szyk 1:1] (2): Mącz 466d; ktorzy [Luter i Melanchton] tych Ceremoniy Kośćielnych/ áni obrázow/ áni Mſzey nie odrzucáią. (–) Ktorych my przedśięwźięćia álbo mniemánia nie chwalimy/ ále owſzem gánimy WujJudConf 206. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»przedsięwzięcie a postanowienie« (1): áby według obránia przedſięwźięćie á poſtánowienie Boże [propositum Dei] trwáło Leop Rom 9/11. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»przedsięwzięcie i powołanie« (1): áby [...] to wſzytko co z dáru twego przed ſię wźięli/ álbo obiecáli/ ochotnie wypełnili/ á przedſięwźięćiu y powołániu ſwemu doſyć vcżyniwſzy/ onych rádośći [...] po śmierći ſwey doſtąpili. LatHar 628.

»praca i przedsięwzięcie« (1): Wiem iáko ſprzećiwnicy moi tę moię pracę y przedśięwzięćie ſzácuią BudNT przedm a6v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»rada [= zamiar], przedsięwzięcie« (1): Mea sic est ratio et sic animum induxi meum, Tá yeſt moyá rádá moye przed ſię wzięcie/ y ná tom ſie yuż vdał. Mącz 347b. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»umysł (a. myśl, a. myślenie), (i, a, albo) przedsięwzięcie« = cogitatio et intentio Vulg [szyk 10:2] (12): Penitus introspicite Catilinae caeterorumque mentes, Vważćie á weyźrzićie dobrze w ych vmyſły y przedſię wźięcie. Mącz 407a, 127d, 311d, 413c; RejZwierc 38; CzechRozm 262v; ReszPrz 76; Phil B2, N3; Boć żywe ieſt ſłowo Boże [...] rozeznawáiące myśli y przedſięwźięćia ſerdeczne. WujNT Hebr 4/12, s. 108; SkarKazSej 694a. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»przedsięwzięcie, (i) wola« [szyk 1:1] (2): Ut vestrae mentes atque sententiae cum populi Romani voluntate, suffragiisque consentiant. Aby wáſze vmysły y rády z ludu Rzimskiego wolą y przedſię wzięciem ſie zgadzáły Mącz 216b, 445b. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

W przen (3): wſtąpi nieiákie przedſię wźięćie w ſerce thwe [ascendent verba super cor tuum] BibRadz Ez 38/10; Ale teraz zá pomocą Chryſtuſową [...] iáko wtorym Chrztem/ ſwoim ſię przedſięwzięćim [św. Blezylla] obmyłá SkarŻyw 196; Thákowym tedy vmyſłem y przedſięwzięćim będąc vzbroieni [...] Phil B2.
Przen (2): A też thám pewnie nigdy fortuná we drzwi nie zákołáce [...]/ bo iey cnothá v drzwi záſtąpiłá/ woli ſwe hárcowniki obroćić ná łákomce/ ná wydzierácże/ á ná nikcżemniki/ bo wie [...] iż tám y s pożytkiem y s powagą vżywie przedſięwzięcia ſwego. RejZwierc 135v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): A przeto ia ták dzierżę/ iż nie to było głowne przed ſię wzięcie nátury/ żeby ludzi chorobam/ niewcżáſom/ y doległoſciam poddáłá GórnDworz H8v.

a. Zamiar wytrwania w tym, co uważa się za swój obowiązek (16): Lepſza niż v Pántuſá rádá v náſzego/ Co nie mogł przedſięwzyęcia złomić Troiáńſkiego PaprPan K4; Ktore [klasztory] gdy kwitną/ á ſwe vſtáwy y przedśięwzięćia záchowuią/ niewypowiedziáną pomoc duſzom ludzkiem czynią. SkarŻyw 464, 143, 150; widząc Atánázyuſá w ſwym przedśięwźięćiu vpornego/ kazał go precż wygnáć NiemObr 130; Wſzák z przyrodzeniem co ſię mocowáli/ W ſwym przedſięwźięćiu prędziuchno vſtali WisznTr 24.
Zwroty: »dosyć uczynić przedsięwzięciu« (1): Ze nic po nabożeńſtwie tu pánu wielkiemu/ Gdyż ma doſyć vczynić przedſięwzięćiu ſwemu. Prot B2v.

»przedsięwzięcie odmienić« (1): áby tego przedſięwźięćia y prágnienia náſzego ktore ſię wſzczęło z nátchnienia twoiego/ żadna pokuſá odmienić nie mogłá. LatHar 617.

»przedsięwzięcie osłabić« (1): Lecż zazdrośćiwy Smok [tj. szatan]/ [...] pátrząc ná niewieśćią á vłomną płeć/ iáko mądrze z śideł ſię iego wywichłáłá y ku gorze ſię cnot [...] podnośiłá/ [...] podmioty wſzelákie w ſercu iey pokładáł/ ktoremi by iey vmyſł y przedſięwzięćie/ ábo rozerwáć/ ábo oſłábić mogł. SkarŻyw 14.

»w przedsięwzięciu, przy przedsięwzięciu stać; stateczne przedsięwzięcie; w przedsięwzięciu stały« [szyk zmienny] (1:1;1;1): nie raz przyſzedł iey był powroz w ręcze/ ále ſie zań/ ſtátecżnego przedſięwzięczia dziewká/ iąć niechcziáłá GórnDworz Bb2; ſtoy przedſię mocno przy onym przedſięwzięciu ſwoim/ á długo ſie rozmyſlay niżli co maſz vcżynić. RejZwierc 25v; Pánnie náſzey/ ſłużąc cżás nie máły/ Záwſze w przedśięwźięćiu ſwym każdy z nas był ſtały. PaxLiz Bv, E2.

»trwać w przedsięwzięciu« (1): Ale prawdziwe męſtwo/ pochodzi s ſtátecżnego namyſłu/ gdy cżłowiek więczey ſobie pocżćiwość waży/ niż wſzytki niebeſpiecżeńſtwá ná ſwiecie: á chociaż ſmierć przed ſobą widzi/ iednák ták ſtale/ á mocnie trwa/ ſerczem y vmyſłem vgrunthowánym/ w ſwym przedſię wzięciu/ iż mu ono niebeſpiecżeńſtwo/ do tego/ áby niemiał cżynić co iemu należy/ nigdy w nicżym nie przekáźi. GórnDworz Y.

Wyrażenie: »zaniechanie przedsięwzięcia« (1): [...] przeſtrzegáiąc go/ iſz Chrześćiánie bárzo ſą trudni do zániechánia przedſięwzięćia ſwego. SkarŻyw 444.
Szeregi: »przedsięwzięcie i pragnienie« (1): LatHar 617 cf »przedsięwzięcie odmienić«.

»przedsięwzięcie i stałość« (1): A przyſtąpiwſzy [Mucjusz Scewola] do ogniá rękę ſwą práwą weń włożył/ ktorą gdy nie z zmárſzcżoną twarzą palił/ Krol Porſená tákowemu przedſięwzięciu y ſtałośći zdziwiwſzy ſie s ſtołká ſwego ruſzył ſie/ y kazawſzy onego Młodzieńcá od ogniá odiąć/ łágodnie do niego zácżął mowić Phil C2.

»umysł i przedsięwzięcie« (1): SkarŻyw 14 cf »przedsięwzięcie osłabić«.

b. Cel, intencja wypowiedzi, zwłaszcza tekstu pisanego (69): ListRzeź w. 17; Piſał też Yan S. obyáwyenye: Coż tám yeſt yego przed ſye wźyęćye? KromRozm II e4v, c4v marg; Ale gdyż ći ſye przedſye náſze wźięćie niepodoba/ powiedzże mi ſwe zdánie OrzRozm D; Mnie ſie zda/ iżem doſyć iáſnie pokazał/ że ſtárzy z więtſzą pociechą niż młodzi miłowáć mogą/ á to było moie przedſięwzięcie GórnDworz Ll8, B8; A thák tho Apoſtoł s. nadobnie ſtoſ⟨uie⟩ ku ſwemu przedſięwzyęciu/ áby nas przytárgnął ku więtſzey pilnośći dobrych vcżynkow. RejPosWstaw [213]v, [213]v; Ale iuż też cżytelniku y naſzemu ſię przedśięwźięciu przypatrz ktoregośmy ſię przy tem tłumácżeniu trzymali. BudBib b3v; pátrzayże ná pocżątek kápituły tey wſzytkiey y ná przedſięwźięćie/ to ieſt/ ſkąd [pisarz] rzecż ſwą zácżyna/ o cżym ią y ku ktoremu końcowi prowádzi CzechRozm 36v, 3, 11, 19v, 23, 52 (17); StryjKron 86, 562; Gdyż Dawidowe krotkie y proſte przedśięwźięćie to ieſt w tym Pſálmie CzechEp 166, 36, 152, 153, 155, 166, 259; NiemObr 7, 14, 45; ſądźić o tym/ nie ieſt rzecz náſzégo przedśięwźięćia teráznieyſzégo. KochWz 136; WujNT 299, 393 marg; KlonFlis A3.

przedsięwzięcie czego [= tekstu] (2): Co dla tego tu teraz przypominam/ áby ſię z pámięći przedśięwźięćia tych kśiążek nie wybijáło CzechEp 285, 161.

przedsięwzięcie o kim (1): iuſz ſie tu iáſnie á dowodnie Publius Libo/ o ktorym tu náſze wſzyſtko przedſięwzięcie ieſt/ okaże StryjKron 66.

przedsiewzięcie w czym (1): Apoſtołow drugich przed ſye wzyęćye w piſányu. KromRozm II e marg.

cum inf [zawsze w: przedsięwzięcie [czyje] jest] (5): KromRozm II d2; rozumiey W.M. iż wſzytkim ſtanom folgowáć y piſáć tákie vpomnienie/ moie było przedſięwźięćie. WerGośc 205; WujNT 298, 393, 529.

Ze zdaniem dopełnieniowym [zawsze: żeby, aby] [zawsze w: przedsięwzięcie [czyje] jest] (5): BudNT przedm d; CzechRozm 75v; NAſze záiſte ná ten cżás przedśię wźięćie było/ ábychmy do przywrocenia ták zacney rzecży/ ony ktorzi to w ſwey mocy máią/ námowili ModrzBaz 135; CzechEp 134, 144.

W połączeniach szeregowych (2): ále w przedſięwźięćiu y w celu/ ábo w końcu/ do ktorego ſie rozdział ten śćiąga/ bárzo pierwſzemu rozdziałowi [...] ieſt przećiwny. CzechRozm 98v; WujNT 193.

Zwrot: »wrocić się ku przedsięwzięciu sw(oj)emu, do swego (a. naszego) przedsięwzięcia swego« = ad propositum redire Modrz [szyk zmienny] (3:2): OrzQuin Hv; SarnUzn F3v; RejPosRozpr c4; BudNT przedm c3v; My tedy puśćiwſzy to ná ſtronę/ wroćimy ſię do przedśięwźięćia náſzego. ModrzBaz 61.
Szeregi: »koniec abo przedsięwzięcie« (1): ktorego [Pisma Św.] ten ieſt koniec/ ábo przedśięwźięćie/ áby [...] prawdy nas vcżyło. CzechEp 134.

»zmysł (a. umysł) i przedsięwzięcie« (3): ieſli zgołá ná właſność ſłow á nie ná vmyſł y przedſięwźięćie Apoſtolſkie pátrzyć będziemy. CzechRozm 35, 151, 417.

α. Wersja tego, co się twierdzi (3): bo gdy ie [dziecię] obie ſwoiem zwáły/ á ni iedná niemiáłá cżem przedśięwźięćia ſwego podeprzeć [neutra autem probare posset intentionem suam]: powiedźiał [Salomon] iákoby ie miał ná dwoię rośćiąć ModrzBaz 89v; KOnrad v Dominiká vpominał ſie domu/ y chćiał ji mieć: á ku dowodowi ſwégo przedśięwźięćia/ Konrad ſześć świádków wedle Sędźiégo roſkazánia poſtáwił. SarnStat 578 [idem] 688.

Cf PRZEDSIĘWZIĄĆ

KW, (ALKa)