[zaloguj się]
[pdf]

SARKAĆ (8) vb impf

W inf sar- (2), sår- (1); sar- Mącz; sar- : sår- SienLek (1:1); drugie a jasne; w pozostałych formach sår-, [sar-].

Fleksja
inf sarkać
indicativus
praes
sg
1 sårkåm
3 sårkå
praet
pl
3 m pers sårkali
imperativus
sg
2 sårkåj

inf sarkać (4). ◊ praes 1 sg sårkåm (3). ◊ [3 sg sårkå.] ◊ [praet 3 pl m pers sårkali.] ◊ imp 2 sg sårkåj (1). ◊ [part praes act sarkając.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Wciągać coś w siebie, wchłaniać; sorbere Mącz, Calep, Cn; cyathissare Mącz (8): [Sorbeo Ich suppe Sárkam. ArtNom O2.]
a. Za pomocą ust: pić, połykać (5): Tez wezmi Tyriacum/ czo ią zową dijateſſeron/ dawayże ſarkać rodzączey, To też płod vmarły wygania. FalZioł V 33v; Sorbeo, Sarkam/ razem połykam/ wypiyam. Mącz 402d, 76a; Calep 993a.

sarkać co (1): Albo kto ſárkáć niemoże ſoku námienionego/ thedy ſobie niech da wdmuchnąć piorkiem w nos prochu z ſuchey ſzáłwiey tártego. SienLek 72v.

b. Za pomocą nosa; subducere naribus a. naso Cn (3):
Przysłowie: Flare simul et Sorbere proverbium. Weſpołek dąć y ſárkáć álbo dech w ſię bráć. To yeſt dwie rzeczy w ſpołek czinyc niepodobno yeſt Mącz 130c.
Zwrot: »[co] (sobie) w nos sarkać« [szyk zmienny] (2): GDy komu z noſá śmierdźi/ ma wźiąć ſoku miętczánego/ á ten częſto ſobie wnos ſarkáć/ od tego mu pomoże. SienLek 72v, 74v; [Złé wilkośći/ boleśći w głowie/ y w mozgu [piżmo] wyſuſza/ á to ſárkáiąc w nos przypráwiáiąc z oleiem de Kerwá UrzędowHerb 335a].
Szereg: »sarkać albo dech w się brać« (1): Mącz 130c cf Przysłowie.
2. [Głośnym prychaniem okazywać niezadowolenie, obruszać się; conqueri, queri, quiritare Cn [na co]: Ná tákowe vſtáwy przodkowie ſarkáli/ Tákowego pomiaru bárzo ſie lękáli ZbylPRozm Gv.

sarkać na co: Jakoż teraz i sam Turek na to nasze zwłóczenie sarka, że tak długo nic się pewnego nie posłało Mowy 216.]

Synonimy: 1.a. chłystać, pić, połykać, sarbać, wypijać.

Formacje współrdzenne: wsarkać, wysarkać; sarknąć, posarknąć, wsarknąć, wysarknąć; posarkawać; posarkiwać; wysarkować.

Cf SARKANIE

MN