[zaloguj się]
[pdf]

BURZLIWOŚĆ (18) sb f

Teksty nie oznaczają ó; prawdopodobnie o jasne.

Fleksja
sg pl
N burzliwości
G burzliwości
D burzliwościåm
A burzliwość burzliwości
L burzliwości burzliwościåch

sg G burzliwości (2). ◊ A burzliwość (1). ◊ L burzliwości (3). ◊ pl N burzliwości (2). ◊ D burzliwościåm (1). ◊ A burzliwości (5). ◊ L burzliwościåch (4).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Burzenie się, fale morskie, sztorm, burza; tempestas Vulg (18): rozmáite wodne możnoſći podnioſly ſumne burzliwoſći ſwoie RejPs 138v; RejAp 129v; Adaestuo ‒ Iuſzęſzię, zburzliwoſzczy wodney. Calep 21b.
Szeregi: »morze i burzliwość«: morze y wſſytki burzliwoſći iego ſą wpoſluſſeńſtwie twoiem RejPs 94.

»burzliwość i wicher«: Pan w burzliwośći y w wychrze [!], drogi iego [Dominus in tempestate et turbine viae eius]/ á mgły ſą prochem z nog iego. Leop Nah 1/3.

Przen. Niebezpieczeństwo, zasadzka: niepokój, bunt, zamieszki; bezprawie; tribulatio Vulg (13): my Zydowie piſálichmy/ do was w vtrapieniu y burzliwośći á náiażdżce [in tribulatione et impetu] ktore przypadáły ná nas Leop 2. Mach 1/7; Pánie w thym niebeſpiecżeńſtwie á w tey burzliwośći pływánia náſzego/ po tym mizernym morzu ſwiátá tego RejPos 51v; SkarŻyw 86.
Wyrażenia: »burzliwość morza« (2): iż ſie nie dáli od niego [Pana Boga] odbić áni odſthráſzyć żadnym wiátrom áni żadnym burzliwoſciam thego morzá ſrogiego á obłędliwego ſwiátá tego [...] ále [...] przebili ſie poſpołu z nim przez wſzytki niebeſpiecżeńſtwá żywothow ſwoich RejPos 263, 175.

»burzliwość świata tego, tego świata« (7): áby w nawiętſzych burzliwoſciach y zámieſzkach ſwiátá tego nigdy nie vſtawáłá wiará náſzá. RejAp 73v, 71, 175; áby cie nie zálały á nie zátopiły ty márne burzliwośći thego ſwiátá RejPos 176, 158v, 177v; RejZwierc 176v.

Szeregi: »morze a burzliwość« (2): Morzem tho iuż wiemy iż piſmo zowie ten [...] nędzny ſwiát. A s tegoż to morzá/ á s teyże to burzliwośći oto ſłyſzymy iż powſtáłá byłá beſtia o ſiedmi głowach RejAp 105v; RejPos 158v.

»wiatr ani burzliwość«: RejPos 263 cf »burzliwość morza«.

Synonim: nawałność.

Cf BURZA, BURZKA

ZZie