Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: CEDROWANY

Następne hasło: CEDRUS »

CEDROWY (98) ai

-e- (15), -é- (1) SiebRozmyśl; o jasne.

Fleksja

sg
m	N	cedrowy	f	N	cedrowå	n	N	cedrow(e)
	G	cedrow(e)go		G			G	cedrow(e)go
	D			D			D	cedrow(e)mu
	A	cedrowy		A	cedrową		A	cedrow(e)
	I	cedrowym		I			I	cedrowym, cedrow(e)m
	L	cedrowym		L			L	cedrowym

pl
N	subst	cedrow(e)
G		cedrowych
I	m	cedrow(e)mi
	f	cedrow(e)mi, cedrowymi
	n	cedrow(e)mi
L		cedrowych
V	subst	cedrow(e)
inne formy
pl A - cedrow(e)

sg m N cedrowy (4). ◊ G cedrow(e)go (3). ◊ A cedrowy (1). ◊ I cedrowym (2). ◊ L cedrowym (2).◊f N cedrowå (1). ◊ A cedrową (2) ◊ n N cedrow(e) (20). ◊ G cedrow(e)go (16). ◊ D cedrow(e)mu (1). ◊ A cedrow(e) (15). ◊ I cedrowym (5), cedrow(e)m (1) BibRadz. ◊ L cedrowym (1). ◊ pl N subst cedrow(e) (5). ◊ G cedrowych (4). ◊ A cedrow(e)(6). ◊ I m cedrow(e)mi (1). f cedrow(e)mi (2), cedrowymi (1); -(e)mi BielKron; -(e)mi:-ymi BudBib (1 : 1). n cedrow(e)mi (1). ◊ L cedrowych (2). ◊ V subst cedrow(e) (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

Znaczenia

1. Przymiotnik od „cedr” ’roślina‘ (39)
2. Przymiotnik od „cedr” ‘kosztowny budulec’ (59)

1. Przymiotnik od „cedr” ’roślina‘ (39): przez iednę rżécżkę/ ktoré dziáno Cedron/ dlá drzéw Cedrowych OpecŻyw 97; A iako Cedrowe drzewo na gorze Libanus tak ſie rozmnoży. WróbŻołt ff4v, 28/5, hh8v, 148/9; RejPs 120; HistAl L6; LubPs K2v, ff3v; BibRadz Iob 40/12; BielKron 79, 433; Picea, Drzewo z cedrowego rodzayu. Mącz 299a, 45c [3 r.], 436c; iáko drzewo Cedrowe nád iáſną wodą ſtoiące/ ktore nigdy od wiátru wrzuſzone [!] być nie może RejPos 147v, 72v, 228v, 314v; Lecż bądź drzewem Cedrowym ktore ſwe wonnośći/ Podawa z Libáńſkich gor RejZwierc B4v, [28³]v, 33, 51v, 212v; BudBib Eccli 24/13; Niech tu zápuſzcżą trwáły gay cedrowy KlonŻal D2v; Calep 176b; iáko drzewo Cedrowe wyſoko wznieśione ná gorze Libanie LatHar 410, 347, 606.

W charakterystycznym połączeniu: drzewo cedrowe (30).

Wyrażenia: »cedrowy owoc« = cedris Calep, Cn (1) : Cedrides ‒ Cedrowi owoc. Calep 176b.

»sok cedrowy, żywica cedrowa« = cedrium Mącz; cedria Calep, Cn [szyk 2 : 2] (3 : 1): Cedratus Sokiem Cedrowym nátárty álbo námázány. Mącz 45c, 45c, d; Calep 176b.

Zestawienia: »rzeka cedrowa« = potok Cedron (1): ij ſſedl s nijmi za rzékę Cedrową do ogroda OpecŻyw 98.

»woda cedrowa« = potok Cedron (1): A gdy ćię prowádźili przez onę wodę Cédrową/ vpadłeś ná twarz twoią SiebRozmyśl B3v.

2. Przymiotnik od „cedr” ‘kosztowny budulec’; cedrinus Mącz, Calep, Cn (59): A ſień wiecżſſa byłá okrągłá/ máiąc trzy rzędy z kámieniá ćioſánego/ á ieden rząd drzewá Cedrowego v heblowanego. Leop 3.Reg 7/12, Lev 14/4, 6, 2.Reg 5/11, 3.Reg 7/11, 9/11 (9); Oczyśći tedy dom krwią wroblá [...] drzewem cedrowem/ Izopem/ y iedwabiem czerwonem. BibRadz Lev 14/52, Lev 14/49, 51, Num 19/6, 3.Reg 6/9, 10 (11); BielKron 36v, 37, 69v, 70, 77, 77v; Rimam non capit Cedrus, Cedrowe ſie drzewo nie ſzczepa Mącz 35a, 45c [2 r.], 140c; będzyem [...] ná pámęć [!] przywodzić ono drzewo Cedrowe ná ktorym rozbit był dla thego nędznego ocżyścienia náſzego. RejPos 215, 47 [3 r.], 47v, 103v [2 r.], 214v; BiałKat 138v; Y zbudował śćiány domu we wnątrz z deſzcżek cedrowych BudBib 3.Reg 6/15; A (ná onych) cedrowych (tárćicách) ktoremi był dom obit/ były wewnątrz wyrznione iábłuſzká leśne BudBib 3.Reg 6/18, Lev 14/4, 6, 3.Reg 6/9, 10, I 187b marg (18); Calep 176b; Dawid/ gdy ſobie dom y páłac koſztowny zbudował z cedrowych drogich drzew SkarKaz 455b.

W charakterystycznym połączeniu: drzewo cedrowe (40).

Cf CEDRYNOWY