[zaloguj się]
[pdf]

CISKANIE (8) sb n

-a- (7), -å- (1) SkarŻyw; teksty nie oznaczają é (Cn e pochylone).

Fleksja
sg
N ciskani(e)
G ciskaniå
D ciskaniu
A ciskani(e)
I ciskånim

sg N ciskani(e) (2). ◊ G ciskaniå (2). ◊ D ciskaniu (2). ◊ A ciskani(e) (1). ◊ I ciskånim (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu oraz XVIII w. s.v. ciskawka.

1. Rzucanie; strzelanie; iaculatio, peritia iaculandi Cn (7): Libratores etiam, Drabi którzy tylko ſtrzelby á cyskánia przećiw nieprziyacielowi vżiwáli. Mącz 192c.

ciskanie czego (3): Poſpráwiał też Ozyaſz/ wſſyſtkiemu woyſku tharcże [...] y proce ná ćiſkánie kámienia [ad iaciendos lapides]. Leop 2.Par 26/14; BibRadz 1.Mach 6/51. Cf Wyrażenie.

ciskanie na kogo (1): Y ſchodziły ſię drugdy ony proceſſye z wielkim rozruchem/ y ná ſię ćiſkanim SkarŻyw 87.

ciskanie czym (2): Nie przepomnię też tu owego ćwicżenia ktore v dworu nie do końca ieſzcże zágáſło/ [...] iáko ieſt kámieniem ćiſkánie GórnDworz E3v; ModrzBaz 11.

W charakterystycznych połączeniach: ciskanie kamienia (3), kamieniem (2).

Wyrażenie: »ciskanie [czego] z proc« (1): Ozyaſz [...] kochał ſie wielkośći ludu Rycerſkiego [...] rosſzykowawſzy ie ná woyſká ſwoie/ niektore ku ſtrzelbie/ drugie ku ćiſkániu kámienia s proc BielKron 88.
2. Uciskanie, ugniatanie (1): Zaſię yle kroć ſie gim powalenie/ ſpadnienie/ albo pchnienie/ ciſkanie, albo zbytnie vderzenie: przidawa [...] Ty iakmiarz przycżyny odchodzenia płodu Niewiaſtam brzemiennem przydawaią ſie FalZioł V 31.

Synonimy: 1. miotanie, strzelanie; 2. ucisk.

Cf CISK, CISKAĆ, CIŚNIENIE

MM