[zaloguj się]
[pdf]

DŁUGOWIECZNY (11) ai

Pisownia łączna (10), rozłączna (1).

o oraz e prawdopodobnie jasne (tak Cn).

comp długowieczni(e)jszy (1).

Fleksja
sg
mNdługowieczny fN nNdługowieczni(e)jsz(e)
I Idługowieczną Idługowiecznym
pl
N m pers długowieczni
A subst długowieczn(e)

sg m N długowieczny (4). ◊ f I długowieczną (1). ◊ n N długowieczni(e)jsz(e) (1). ◊ I długowiecznym (2). ◊ pl N m pers długowieczni (2). ◊ A subst długowieczn(e) (1).

Sł stp: długowieczni, Cn notuje, Linde XV – XVII w.

1. Długo trwający, długo żyjący, stary, starożytny; longaevus Vulg, Cn; anus ai., longiturnus. macrobius, perdiuturnus, polychronius, vivax Cn (11): Długowiecżny y poććiwy then ieſt głową/ á prorok náucżáiący kłamſtwá ten ieſt ogonem. Leop Is 9/15; Vdawáli ſię do roſkoſzy ćieleſney/ będąc zdrowi/ y dużi/ y długowiecżni/ po kilu ſet lat żyiąc. SkarŻyw 269, 271, 593; żyćie [świętych] długowiecżnieyſze/ niżli przed potopem ieſzcże Máthuzálemowe LatHar 600; Poydźie ná cżás potomny ten dom długo wiecżny [mężnych Sapiehów] SapEpit Bv.
Szeregi: »dorosły i długowieczny« (1): Iuż Rzymſka ſtolicá doroſłą y długowiecżną będąc/ w ſłuſzbie Bożey Koronowáną byłá SkarJedn 388.

»długowieczny i barzo stary« (1): Dwadzieśćiá lat y iedno ná Papieſtwie ſiedząc świętą śmierćią święty żywot zápiecżętował: długowiecżny iuſz y bárzo ſtáry [Leo św.] a pełny dobrych vcżynkow będąc SkarŻyw 319.

2. Mający długo trwać (3): A przetoż/ [starodawni ustawce] y práwá dobrze á porządnie ſpiſáli/ y ludźiom potomnym zá długowiecżne [leges ... longum victuras] zálećili. [...] co pewnego ábo długo trwáiącego poſtánowić mogą ći ktorzi ſię więcey około goſpodárſtwá [...] báwili. ModrzBaz 97; á rácż ią [królową] [...] długowiecżnym zdrowiem y ſzczęśćiem obdárzoną/ ná gośćiniec wiekuiſtego zbáwienia prowádźić LatHar 627.
Szeregi »trwały i długowieczny« (1): Rácż weſele tu náſze trwáłym y długowiecżnym vcżynić LatHar 32.

Synonimy: 1. długotrwały, stary; 2. długotrwały.

Cf [DŁUGOWIEKI]

KCh