α. Do tej pory, do chwili obecnej, do dnia dzisiejszego; adhuc Mącz, Cn, Vulg; hactenus Cn, Modrz; nunc Cn, Vulg; etiam nunc Cn (111): BierEz N4; bo do tąd był gniewieⁿ pan bog rodzaiowi ludſkiému/ ale dźis iuż gwált vdzialáł ſkázaniu ſwému OpecŻyw 9v; Iá do tąd chowálem ié/ od tąd ty boże oytcże chowáy ié. OpecŻyw 102v, 110v; LibLeg 11/47v; KromRozm I Dv; KrowObr 237; GórnDworz Kk7; GrzegŚm Av; BudBib 2.Esdr 2/16; ModrzBaz 127; Weſel ſię mátko kośćiele S. ktora ná dzieći ſwe do tąd niezgodne/ iuż ziednocżone y ſpokoyne pátrzyſz. SkarJedn 269, 250, 271, 316, 372; Oczko A3v, A4, 3, 9v, 29v; Przetoſz Hiſzpáńſka/ y Włoſká ziemiá/ od tego Luterſkiego kąkolu/ do tąd cżyſta ieſt SkarŻyw 374; StryjKron kt; CzechEp *3; KochFr 53; KochSz C2; ią tego co ſię do tąd mowiło/ ani tego/ co ſię ieſcze mowić będźie/ z tego mieyſcá nie wynioſzę. GórnRozm E, A2, B, B2v, F4v, Mv; ActReg 39, 48, 103; GostGospSieb +4 [2 r.], +4v; GrabowSet D4v; boſmy iednák dotąd nie ták dálece bronią náſzą ſtali/ iáko więcéy ſczęśćiém y rádą wáſzéy kró: M. OrzJan 91, 23, 28, 97; OstrEpit A3v; Dotąd mowił o ſtrzymawáłośći małżonkow: á teraz tych vczy, ktorzy ieſzcze w małżenſtwo nie wſtąpili. WujNT 592 marg, 81, Rom 1/13; y v nas w Polſcze ná wzór tych ſzkół Włoſkich, inſzé ſzkoły budowano, y dotąd buduią JanNKar C2, A2v, B, B3v, C2 [2 r.J; A kauzy záczęté w ſądźiéch/ ták źiemſkich/ iáko y Grodzkich/ których iuż Dekrétá záſzły ſtarym poſtępkiem/ iáki dotąd był chowan/ proſequowáné bydź máią. SarnStat 1147, 1225; SiebRozmyśl F3; dopuśćił zátym P. Bog/ iż Sáráceni ábo Turcy onę ſławną kráinę podbili/ y dotąd trzymáią PowodPr 31, 2 [2 r.], 23, 27, 30, 31 (11); VotSzl A4v; GosłCast 36; Y ták od ſwey młodośći/ rządnie ſie ſpráwuiąc/ Zyłá do tąd ſtátecżnie/ nic nie vtracáiąc. PaxLiz E2v, B4; SapEpit ktv, A4v.

Połączenia: »aż dotąd« (22): OpecŻyw 41v; Mącz 45c; BudBib Gen 32/4, Ex 7/16, Deut 12/9, Ios 17/14, Ruth 2/7; ModrzBaz 144v; CzechEp 215, 412; KochSz A4; OrzJan 65, 96; Wſtyd mię było áż do tąd/ tego wam powiedźieć. WyprPl B2; WujNT Act 13/3, Rom 8/22, 1.Cor 4/13, 15/6, Ioann 2/9; gdźiem kolwiek cżáſy me áż dotąd tráwił/ tákżem zá łáſką Bogá mego niwcżym nie zelżył ſławy Narodu mego CzahTr A3; GosłCast 3; SzarzRyt D.

»dotąd jeszcze« (1): Plántyn/ którému równia dotąd ieſcze niewidzę/ y podobno ták łácno wieki nie vyźrzą/ miał podporę od Królá Philippá Hiſzpáńſkiégo JanNKar B.

»(i) jeszcze (i) dotąd, jeszcze (...) dotąd« (4): alemſię wielce mylił/ iako ſię ieſzcże y do tąd niektorzy y zwiernych mylą. BudNT c3v; SkarJedn 260; KochFrJan 3; SarnStat 1197.

»od ... aż dotąd« (10): Leop 1.Esdr 5/16; ále wezwawſzy ich do komory/ záwárłám ie tám/ á od thego cżáſu áż do thąd/ iednom im chlebá á wody dawáłá. HistRzym 108, 37; BudBib Ez 4/14; LatHar 195; WujNT Matth 11/12, 24/21, Mar 13/19, Ioann 5/17, Philipp 1/5.

β. Tak długo, dopóty, do chwiłi bliżej określonej w kontekście; donec Cn, Vulg, JanStat; dum Cn, Modrz; usque huc Vulg, JanStat; tamdiu, tantisper Cn, JanStat; eatenus Cn (103): KromRozm I P3; dayże ropie kilká dni ćiéc/ á przykłáday do tąd oliwę z octhem/ á z miodem zárowno zmiéſzawſzy/ á ćiepło to przykłáday. SienLek 184; Ma theż miéć [koń] białe brzucho/ tedy do tąd młody ieſt. SienLek 186, 151v, 175v; StryjKron 662; LatHar 720 marg; Myślił puſtoſzyć źiemię/ do tąd ktory kogo/ Nie przemoże: á ſobie nie podbiie ſrogo. KmitaSpit B2.

Połączenie: »aż dotąd« (2): P. Iezus odpowiedáiąc rzekł: Niechayćie/ áż do tąd [Sinite usque huc Vulg Luc 22/51]. (marg) Dotąd to ieſt/ poki ich godźiná. (–) LatHar 720; SarnStat 1157.

Ze zdaniem czasowym (90):Połączenia:

»dotąd, aczby« (1): na miejsce pisarskie exnunc surrogata naznaczamy, urodzonego pana Jana Narzimskiego, ktory też we Srzensku na przyszłych roczech przysiągwszy miejsce pisarskie zasieść ma i odprawowaé dotąd, aczby pisarz był obran i przez Krola J. M. konfirmowan. ZapMaz II G 61/160v.

»aż ... dotąd« (1): tąż máścią koniowi ránę ná ięzyku pomázuy áż ſye zgoi/ do tąd mu nie wkłáday wędźidłá. SienLek 169.

»dokąd ... dotąd« (4): Dokąd były kielichy drewniáne/ y ſſkláne/ dotąd byli kxięża ſrebrni y złoci. KrowObr 106; Leop Lev 25/22; KuczbKat 390; SzarzRyt Cv.

»dotąd (...) dokąd« (13): MetrKor 34/265, 288 [2 r.], 288v, 37/1 [2 r.], 2 [2 r.]; Doktorowie nie każą ſobie wierzyć/ chybá dothąd/ dokąd ſie zgadzáią s ſlowem Bożym. KrowObr 14, 216v [2 r.]; CzechRozm 89; SarnStat 441.

»dotąd dokądkolwie« (1): a wthym ſſya chczą wyernye y pylnye zachowacz podlug mego nawyęthſzego doſczypv y Myſterſtwa they nauky mey [...] dothand dokądem kolwye wthey sluſbye vyego krolyewſkyey myloſczy MetrKor 37/4v.

»wtenczas albo dotąd ... kiedy« (1): Ale theż moim zdániem wten cżás álbo dotąd Polſká będzye kwitnęłá/ kyedy wſobye myeć może dobre kozaki GliczKsiąż K8.

»dotąd ... niż(li)« (2): Ia ieſzcże poydę dáley gdźie Dotąd niżli Słonce zaydźie. MWilkHist K2; Dotąd iednák niż prziydźie/ Y niż ktory z tych vczniów z świátá tego zéydźie/ Ciebie/ namilſza mátko/ zoſtáwił bez śiebie SiebRozmyśl K2.

»dotąd (...) póki(ej)« (14): Przeto cżłowiek dotąd trwa á nie zadchnie ſie poki w płuczach wiatr ſie zachowawa GlabGad C7v; GroicPorz b4, n2; Leop Iudith 12/4, 3.Mach 6/33; OrzQuin B3v, V3; KochPropKKoch 3; Dotąd tedy będzie trwáłá R. P. poki też w niey będą trwáły cnoty/ y dobre á ſwiętobliwe poſtánowienia. Phil P2; WyprPl C3; KołakCath C4v; SarnStat 605; VotSzl E3v; CiekPotr A2v.

»dotąd (...) aż(-by, -e) (gdy)« (50): OpecŻyw 172v; Diar 30; Z ktorych ſlow náuká tháka nam vraſta/ że dotąd vcżyć ſie potrzebá áż będzye znáć wkiem náukę GliczKsiąż M8v, D5, N2v, O2 [4 r.], O2v [2 r.], O8v; Oddam wdzyęcżne ſluby ſwe imyenyowi yego/ Po wſſytki dni żywota tu mego nędznego/ Do tąd áż gdy myę weźmye do kroleſtwá ſwego. LubPs O6, O2v, V3v, Y, cc4, dd2v; GroicPorz C4, 113v; BielKron 330; OrzQuin V3; HistRzym 31v; HistHel B2v; A ták wſzytkie rády y ſpráwy/ máią być odłożone do tąd/ áż ono zápalenie krwie opłonie [Itaque differendae sunt consultationes et actiones omnes tantisper, dum et sanguinis ebulitio deferueat] ModrzBaz 7v; Oczko 11, 17, 20v, 27 [2 r.], 27v [2 r.]; MWilkHist I; StryjKron 6; Phil M2; KochCzJan A3; y folgowáć niemaſz áni pracéy/ áni ſtárániu/ áni pilnośći żadnéy do tąd/ áżby poiednawſzy Niemce/ mógł ſie przywróćić żądny pokóy wſzyſtkiému krześćiiáńſtwu OrzJan 133; áby gdy mátká vmrze/ ſynowie nie mogli ſie od oycá vpomináć dóbr y dźiedźictwá w téy częśći/ która po mátce ná nie ſpádnie/ dotąd/ áżby drugą żonę poiął [donec ad secundas nuptias convolabit JanStat 574]. SarnStat 588 [idem 631], 354, 631, 634, 913, 1115; SiebRozmyśl B; KlonKrGum Av; PowodPr 14; Do tąd iey nie opuśći/ áż zalęże w grobie. PaxLiz C2, D3; SapEpit [B2], B4v.

»dotąd ... pokąd« (4): Yákoby cyeslá okręt ábo ſzkutę yáką vrobiwſfy y vbudowawſſy/ dotąd yey ſtrzeże á o oney pyecżą á ſtáránye ma/ pokąd yey ná brzeg morſki nye przyprowádzi. GliczKsiąż Q2v, N, N2, Q2v.

»(aż) dotąd, że« (2): Zátym iednemu z nich/ na imię Reiflowi/ przepił pełną/ á potym ieden ku drugiemu/ do tąd/ że ſię popili ták bárzo/ że ieden drugiego niemógł znáć. WerGośc 231; SarnStat 1157.

»pokąd (...) dotąd« (1): á pokąd krzeſciyáńſkye imyę będźye kazano/ dotąd ony też bez vłomku ſtáć będą. KromRozm I N8v.

** Bez wystarczającego kontekstu (2): Hactenus Aż poty/ áż do tąd. Mącz 449b; Calag 92b.

α. Do tego miejsca, tu; ad id locorum, eatenus, hucusque, usque Cn (20): KrowObr 42; O Pánie Boże cożem ia ieſt/ á co ieſt zá dom moy/ żeś ty mnie dotąd przywiodł [quia fecisti me venire huc usque]. BibRadz 1.Par 17/16; GórnDworz Z5v; A ták y mnie potrzebá/ do tąd przypędźiłá/ Zem ſzukáiąc Práktyká/ nigdźiey niezbłądźiłá. PaxLiz C4.

Połączenia: »aż dotąd« (1): I rzekłem/ áż do tąd wylewáć będzieſz/á dáley niepoſtąpiſz [Usque huc venies et non procedes amplius]/ y tu będzieſz roſtrącżáć nádęthe wáły twoie. Leop Iob 38/11.

»od (...) aż dotąd« (2): Zruſſył lud/ náucżáiąc po wſſyſtkim Zydowſtwie/ pocżąwſſy od Gálilei áż do tąd [usque huc]. Leop Luc 23/5 [przekład tego sarnego tekstu] WujNT Luc 23/5.

Określa miejsce w tekście (w wypowiedzeniach wskazujących na koniec cytatu) (11): Do tąd Hilárius. WujNT 286, przedm 11, s. 537, 821; Dotąd ſłowá z lámentu Ieremiaſzowego wybráne. PowodPr 10, 14, 41, 42, 58, 73, 81.

Ze zdaniem miejscowym [ze wskazaniem kierunku wstecz: tam] (2):

Połączenia: »dotąd skąd« (1): Sed redeamus ad illud ubi divertimus, wróćmy ſie do tąd z kądeśmy vſtąpili. Mącz 487d.

»skąd (...) dotąd« (1): Bog pokoiu zetrze ſzátáná pod nogámi ich rychło/ á tych ktorych zwodźił oświeći náuką prawdźiwą/ áby ſkąd wypádli/ do tąd ſię záś náwroćili wſzyſcy ReszList 179.