« Poprzednie hasło: PRZESYPIAĆ | Następne hasło: PRZESYPIANIE » |
PRZESYPIAĆ SIĘ (13) vb impf
sie (11), się (2).
e oraz a jasne.
Fleksja
inf | przesypiać się | |||
---|---|---|---|---|
indicativus | ||||
praes | ||||
sg | pl | |||
1 | przesypiåm się | |||
3 | przesypiå się | przesypiają się |
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | przesypiåł się |
inf przesypiać się (3). ◊ praes 1 sg przesypiåm się (1). ◊ 3 sg przesypiå się (2). ◊ 3 pl przesypiają się (4). ◊ praet 3 sg m przesypiåł się (2). ◊ part praes act przesypiając się (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w. s.v. przespać się.
Znaczenia
Spędzać pewien (zwykle niedługi) czas na spaniu; dormire PolAnt; addormiscere Calep; condormiscere, edormire, paululum dormire, redormire Cn (13): Ten [sługa] rzekł/ pánie ſłyſzałem/ iż Doktor po łáźni/ Kazał ſie wam przeſypiáć RejFig Dd8, Dd8; Meriditare, Przeſipiáć ſie o przipołudniu. Mącz 218d, 70a; Ale/ iáko ow pielgrzym/ ktory lecie kiedy go pracza/ y gorączo námdli/ o południu przeſypia ſie w cieniu przy iákiey ſtrudze: ták ia też odpocżnę ſobie przy tym wdzięcznym ſzumie żywey wody/ ſłow páná Derſniakowych GórnDworz Ov; RejZwierc 252; CzechRozm 249; Iáko ten we zbroi Wytrwa/ ktoremu cżáſem y w iedwabiu ćięſzko? Iáko ſtráż będzie trzymał/ á on y w południe Przeſypiáć ſię náucżył? KochOdpr C3; Calep 22b; [WokabulŁacPol 277; a kiedy się z drogi po obiedzie [królowi] spać zachce albo odpocznąć, nasieką drobno brzozowego liścia z chrustem, miasto materacu rozłożą na ziemię, położy się i przesypia jak w nalepszym pokoju. PiotrDzien 290; UrsinGramm 300; BielKron 1597 208; PlutBBud O4v].
Zwrot: »na łożku, w łożnicy się przesypiać« = dormire in cubiculo PolAnt [szyk zmienny] (2:1): ſynowie Remmoná [...] weſzli w dom Izbozethow/ A on ſie przeſypiał w łożnicy ſwey w południe. BibRadz 2.Reg 4/5; Mącz 8d, 70c.
Przen [w czym] (1): Nádzieie żadney do zbáwienia mieć nie może/ kto ſię wiednym Korabiu Piotrowym [tj. w Kościele katolickim] nie wiezie: w ktorym Chryſtus náucża/ y w ktorym ſie przeſypia/ y ktorego od potopu y náwáłnośći brońi SkarJedn 368.
Formacje współrdzenne cf SPAĆ.
Cf PRZESYPIANIE
AN