[zaloguj się]
[pdf]

DRYJAKIEW (108) sb f

-ẃ (8), -w (1), -(w) (35); -ẃ BielKron, Mącz; -ẃ : -w SienLek (6 : 1).

-rija-(79), -rya- (21), -ria- (5), -riya- (2), -ryja- (1).

a pochylone, e jasne.

Fleksja
sg pl
N dryjåkieẃ dryjåkwi(e)
G dryjåkwie dryjåk(w)
A dryjåkieẃ dryjåkwi(e)
I dryjåkwią
L dryjåkwi

sg N dryjåkieẃ (26). ◊ G dryjåkwie (48); -e (6), -(e) (42). ◊ A dryjåkieẃ (18). ◊ I dryjåkwią (10). ◊ L dryjåkwi (3). ◊ pl N dryjåkwi(e) (1). ◊ G dryjåk(w) (1). ◊ A dryjåkwi(e) (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XIX w.

1. Uniwersalny lek sporządzony z wielu składników lub tylko jego część składowa: ziele driakwi; lek przeciwko jadowi; theriaca Mymer, Mącz, Calep, Cn (65): Tyriaca. Dryakew. Mymer1 18v; Też ſok tego ziela ſtrochą driakwie dany albo piti zwinem quartanę lecży. FalZioł I 14c; á trzeciego dnia wezmi dla poſilenia dryakwie dragmę iednę FalZioł I 17c; Iedno iſz [ziele przystęp] płod w żywocie zabija/ y theż ieſt dobry na przeciwko vkąſzeniu węża ktorego zową tyrus/ ktory w chodzi w driakiew FalZioł I 23a; boć ieſt wiele drijakw/ ktore tylko ymię drijakwie maią ale iſtnoſć prawa y dobroć iey: gdzies, Ale lud proſty á gruby [...] czebulę z ocztem więczey chwali niżli drijakiew FalZioł V 63; WIele ludzi przy pocżątku zarażenia powietrza morowego, [...] natychmiaſt daią drijakiew z winem pić FalZioł V 69v, I 4c, II 15b, IV 11a, 30c, V 43 (42); piſzą iż też w tey źiemi wężá náyduią/ ktorego zową Tyrus/ z ktorego Driakieẃ dziáłáią/ iedno kogo vkąſi káżdy vmrze á żadny ſie nie wyleży. BielKron 266v; Seplasia, [...] Rinek w mieście Capua ná którym tylko lekráskie [!] rzeczy y driakwie przedáyą. Mącz 384a; Theriaca, Driakieẃ/ lekárſtwo yeſt przećiwko yádóm. Mącz 454c; Dryakieẃ náprzećiw kożdému iádowi y trućinie bárzo dobra Weźmi goryczki czyſtéy świeżéy tártéy/ Raſtu ogrągłégo [!] tákiéż świeżego tártego/ Bobku tártego/ mirry czyſtey [...]/ możeſz przyczynić nieco ſzáffránu/ á odſzymowáwſzy cżyśćie/ treść miodową zmieſzay thy wſzyſtki prochy snią SienLek 156, 55v, 58, 74v, 109, 156v (13); Theriaces sive Theriaca [...] Medicamentum praestantissimum, multis ex simplicibus conflatum, singulare adversus venena omnia remedium. ‒ Dryakiew. Calep 1064b; Acż owá Dryakiew/ co ią z zamorza noſzą w fáſecżkach/ ná to [na powietrze] ieſt dobra GostGosp 104.
Zestawienia: »dryjakiew galenowa« (1): Drijakwie ktore wypądzaią iad z goyączego á z oſtrego zarażenia. Tiriaca magna/ to ieſt drijakiew wielka, Tiriaca diateſſereon: tak ią zową, Tiriaca galieni, to ieſt drijakiew galienowa, Tiriaca communis to ieſt drijakiew poſpolita. FalZioł V 105.

»dryjakiew pospolita« (1): FalZioł V 105 cf »dryjakiew galienowa«.

»dryjakiew wenecka« (1): wypij pirwej trochę Drijakwie czyſtey weneczkiey z trochą wody ciepłey FalZioł II 18d.

»dryjakiew wielka« (1): FalZioł V 105 cf »dryjakiew galienowa«.

2. bot. Skabioza, roślina z rodziny szczeciowatych; phyllanthes, scabiosa Cn (43):
Zestawienie: »polna dryjakiew« = Centaurea Scabiosa L. et Scabiosa Columbaria L. (Rost) [szyk 39 : 4] (43): Też ſok polney drijakwie/ gliſty morzy w żywocie FalZioł I 136b; Też komu ielita ſtolczem wychodzą polna drijakiew zdzewanną ieſt dobra vwarzywſzy á nad tym ſiedzieć FalZioł I 136c; Wezmi ſoku z polney ruty/ ſoku z polney drijakwie/ prochu hałunowego/ [...] á przyley trochę ocztu: Pomazuy tą maſcią ſwierzb. FalZioł V 109v, I 44a, 103b, V 63, 69, 71v (36); Albo ná tłucz pśich ięzyczkow/ dryakwie polnéy/ á tego z ſolą ná bolączkę przywiń SienLek 126; Dobrze théż dáć koniowi pić náśienié Dryakwie polnéy z wodą gdy moczu puśćić niemoże. SienLek 173v, 125v, 153v, 154v, 218v, Xv.

Cf DRYJAK, DRYJAKA

KN