[zaloguj się]

DYJALOG (98) sb m

dya- (77), dia- (21).

a jasne; dyjalóg, dyjalóg- : dyjalog- OrzQuin (35 : 5).

Fleksja
sg pl
N dyjalóg dyjlógi, dyjalógowie
G dyjalógu dyjalógów
A dyjalóg dyjalógi
I dyjalógi(e)m dyjalógi, dyjalógami
L dyjalógu dyjalógoch, dyjalógach

sg N dyjalóg (17).G dyjalógu (7).A dyjalóg (5).I dyjalógi(e)m (1).L dyjalógu (16).pl N dyjlógi (5), dyjalógowie (1); -i : -owie OrzQuin (1 : 1).G dyjalógów (10); -ów (4), -(o)w (6).A dyjalógi (12).I dyjalógi (1) OrzQuin, dyjalógami (1) CzechRozm.L dyjalógoch (14) OrzQuin, dyjalógach CzechEp (8).

stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

Rozmowa (grec. δίαλογος); dialogus Calep, Cn [dialogusrozmowa Mącz 84c; ‒ rozmowa Cn] (98): Dialogus ‒ Rozmowa, dialog miedźi dwiema albo trzema. Calep 318a.
a. Utwór literacki w formie rozmowy (97) : Ku Wielmożnemu pánu Spytkowi Iordanowi z Zákliczyna/ Stániſłáwá Orzechowſkiego Roxolaná ná Exekucyą Koronną/ przez Dyálogi roſpiſáną. OrzRozm A2; Ku czemu nie záwádzą (iáko mniemam) ty Dyálogi náſze/ ktore W. M. poſyłam. OrzRozm A4, A [2 r.], Dv, D4v marg, E3, S3v, V3v; Ale byś wiedźiał/ iáką łáſkę Orzechowſkiému/ oná Rozmowá náſzá Zurowſka w Wárſzáwie ná tym Seymie v ludźi ziednáłá/ nie rádźiłbyś mu żadnych Dyálogów do śmierći piſác. OrzQuin B3v; Radbym ábyś to w Kole miedzy Poſły ſam mowił/ co thu teraz mówiſz: á zwłaſzcza/ iż ći tám Dyálógowie twoi/ wielki przyſtęp do Poſłów ziednáli. OrzQuin D4; Tedym ią nie Inkauſtem/ ále ogniem/ z Rozmowy wáſzéy támté Dyálogi piſał/ gdyż ony pożarem iáko powiádaſz/ dośiągły Królów y Céſárzów. OrzQuin D4v; Czytałem Liſt mądry y vczóny/ od Hozyuſá Kárdynałá z Trydentu do ćiebie/ w którym Chimerę y Diálogi twoie/ ón zacnéy náuki człowiek chwali. OrzQuin E; Prawdá ieſt/ że to było miedzy námi w onéy Rozmowie náſzéy wſpominano/ ále iednák nie kłáść tego było w Dyálógu/ áni do Druku dáwáć/ Ludźióm folguiąc. OrzQuin E4; Miałem był ieſzcze y o onych Dyálógoch wydánych z wámi/ ták iákom wam był obiecał/ mówić/ ále widzę iż czáſu niemáſz. OrzQuin Aa5, D4v [4 r.], Ev [2 r.], E2v [2 r.], E3 [3 r.], E4 [2 r.] (32); GórnDworz B5v; Piſał też dla dobrych towárzyſzow diálogi rozlicżne/ Koſterę s pijánicą/ Wárwáſá z Dikáſem/ Lwá s Kotem/ Gęś s Kurem. RejZwierc Aaa2; Cochmy vcżynili ich ſłowá wcále záchowawſzy/ á ſwoie tudzieſz przypiſawſzy/ obycżáiem Dyálogu iákiego. WujJud A6v; X. K. niesłuſznie ſię zá diálogi wziął, z táką zápálcżywośćią ćieleſną. CzechEp 6 marg; bo ták ieſt: iż y ludźi piſmo ś. Aniołámi zowie. Iakom ią w Dyálogách/ y potym gdźie indźiey pokázował. CzechEp 213, 5, 6, 55, 56, 80 (17).

dyjalog około czego (6): W tym Dyálogu około ſzczodrobliwośći Krolewſkiey/ y godnośći poddánych iego: a iáko tą godność ma być ſądzoná/ doſtáteczna roſpráwá ieſt. OrzRozm A [idem Nv], A, B, E4v, H3, Nv.

dyjalog o czym (2): Iáko Máchometh dopuſzcża mieć záraz wiele żon/ ták y teráźnieyſzy kácerze/ vcżą y cżynią/ a miánowićie Ochinus/ ktory piſał Dyálog de Poligamia ReszPrz 42; KochWz 135.

W tytułach dzieł i ich części (29): KromRozm I K; Piſze S. Grzegorz w niektorym Dyálogu/ iże Dyabeł iednemu Oycu wyrwał dźiećię w piąći leciech z rąk GroicPorz 114v; Summá pierwſzego Dyálogu. OrzRozm A; Dyálog Czwarty. Exekucya około Stanu Duchownego/ iákowa być ma. OrzRozm G3v, A, A2v, B, Dv, E3, K3v, Nv, S3v; To ludźie obraża/ żeś w tym piérwſzym Dyálógu Poſłom Koronnym nieumieiętność zádał OrzQuin E4; Wtóry Dyálog/ zda ſye iákoby degrádował Królá OrzQuin E2v; Czwarty Dyálog/ obráźił Arcybiſkupá i też Biſkupy/ przeto/ iżeś ié niemotámi iáwnie názwał. OrzQuin E2v, E2v [4 r.], E3 [2 r.], E4, Hv [2 r.], H3; SarnUzn F8v; ROZMOWY CHRISTIANSKIE. Ktore z greckiego názwiská/ Diálogámi zowią CzechRozm kt; kto chce więcéy co wiedźieć/ niż ſye z proſtych ſłów Moyzéſzowych podobno domyślić może/ między inſzymi niechay czyta Diálóg wtóry o miłośći/ náuczonégo Zydá Leoná KochWz 135; ReszPrz 42.

Zwroty: »pisać dyjalogiem« (1): Piſał też przed thym Kátkechizm diálogiem ludziom młodym pótrzebny. RejZwierc Aaa2.

»włożyć, wtoczyć, wwiedziony w dyjalog« [includere in dialogos, Niektórą rzecz ták napisać jakoby dwie, trzy albo kilka osób z sobą o tej to rzeczy rozmawiały Mącz 84c] [szyk zmienny] (1 : 1 : 1): Więc go áni to niechay nie obraża/ iż te oſoby/ ktore ſą w Diálog w wiedzione weſpołek wsziſcy iednego cżáſu v dworu s ſobą nie byli GórnDworz B5v; Gdzie tych [białych głow] mnie ſie włożyć w diálog polſki nie godziło/ bo áni náſze Polki ſą ták vcżone iáko Włoſzki/ áni drugich rzecży ktore owdzie ſą/ ćirpieć by ich vſzy mogły. GórnDworz B2, B6.

Szeregi »rozmowa albo dyjalog« (2): Rozmowá albo Dyálog około Exequucyey Polſkiey Korony. OrzRozm A, B.

Synonimy: rozmowa, rozprawa.

HJ