[zaloguj się]
[pdf]

DZIECINA (20) sb f

e oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N dziecina dzieciny
G dzieciny
D dziecinie dziecin(o)m
A dziecinę dzieciny
I dzieciną
V dziecino

sg N dziecina (6). ◊ G dzieciny (3). ◊ D dziecinie (3). ◊ A dziecinę (1). ◊ I dzieciną (1). ◊ V dziecino (1). ◊ pl N dzieciny (3). ◊ D dziecin(o)m (1). ◊ A dzieciny (1).

Sł stp brak, Cn s. v. dziecię, Linde XVII – XVIII w.

Dem. od „dziecię” ‘nieletni, niemowlę’; czasem z odcieniem politowania; infans PolAnt; liber, pignus, puer, puerculus, puerus, pupulus, pusio, pusus Cn [wyraz pojawia się w końcu XVI w.] (20): Miał ku onym ſwoim ćięſzkośćiom y tę niemnieyſzą/ iſz oney dziećiny pilnował/ y ſtáráć ſię o iego wychowánie muśiał. SkarŻyw 184, 308 marg; KochTr 2; świádectwo Iehowine/ ieſt prawdźiwe/ ktore z proſtaká ábo z dziećiny cżyni mądrego [sapientem efficiens parvulum (marg) simplicem (‒) PolAnt Ps 19/8]. CzechEp 112; SkarKaz 83b; SkarKazSej 679b; Y iuż tak on pochlebcá dźiéćinę vcżćiwą Zwiedźie/ y powieda mu iákby prawdę żywą. KlonWor 55.

W porównaniach (5): LatHar 130 [3 r.]; My tu ná źiemi iáko młodſzy bráćia á przećiw im [świętym] iáko dźiećiny/ nic wielkiego czynić dla nich nie możem. SkarKaz 636b; SkarKazSej 679b.

Wyrażenia: »licha [= słaba] dziecina« (1): rownie więc ták licha Dźiećiná zoſtáwiona do mátki ſwéy wzdycha. KochPs 195.
Szereg: »(nie) dziecina ani starzec« (1): Iuż tám więcey dźiećiny nie będzie áni ſthárćá [!] [ultra infans dierum, neq senex] kthoryby niemiał doydź lat ſwych BibRadz Is 65/20.
Przen: Człowiek dorosły, ale słaby albo mało wart, nic nie znaczący (5):
Wyrażenia: »dziecina licha« [szyk 1 : 1] (2): to do nas [ksiądz kanonik] zna y ták nas ſobie ſzácnie/ żeſmy/ [...] ſą dźiećiny liche: ktorych vderzenia ſzkodźić nie mogą CzechEp 92, 92.

»maluczka dziecina« (1): Drugi go pięśćią w ſzyię/coć winien chudźino/ Miiáć było z dáleká/ máluczka dźiećino. GosłCast 42.

»dziecina niewinna« (1): Ma dźiećiná niewinna/w młodych lećiéch ſwoich/ Karanié wziąć bezwinné/ dla obietnic móich? ZawJeft 43.

Szereg: »sierota i dziecina« (1): Wyśćie oycowie náſzy y opiekunowie/ á my śieroty y dźiećiny wáſze. SkarKazSej 665a.
a. O Chrystusie (1) : Iáko ſię tey dziećinie wrząd dáiećie/ ktora nie mowi/ áni ſię zda rozumieć? SkarŻyw 27.

Cf DZIECIĄTECZKO, DZIECIĄTKO

SB