[zaloguj się]
[pdf]

ACZCI (184) cn i pt

cn (180), pt (2).

a jasne.

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

I. Spójnik (180):
1. Wskazuje na stosunek przyzwalający (179):
A. Wprowadza wypowiedzenie okolicznikowe przyzwolenia; chociaż (31):
a. W pozycji przed wypowiedzeniem nadrzędnym (23): Owoż ieſt ten młodzieniec [...] Acżći tak niepocżeſny [...] w krotcze to oglądaſz Ze ſie nicz nie omyliſz na tym Czo pożądaſz RejJóz K7; Bo ácżći Pan powiedźiał że go prawdźiwi chwalce mieli chwálić w Duchu y w prawdźie chwalimy Páná Bogá/ nie pod figurámi/ iáko oni w ſtárym zakonie. WujJud 237.

Połączenia: »aczci ... a« (2): [Ludu mój] Acż ći przez mię z ćiebie ieſt wſzelka ćięſzkość ziętá/ á ty mnie záś związánego wiedźieſz przed Piłatá. ArtKanc E14; PaprPan V3v.

»aczci ... ale«; etsi ... sed Vulg (4): WujJud 196v; Aczći ſye téż czáſem zda że rowno robią álbo źiemię biorą: ále ſye ty nie léń chodząc po robocie Strum E5; ActReg 127; Bo áczći ieſt vkrzyżowan ze mdłośći; ále żywie z mocy Bożey [Nam etsi crucifixus est ex infirmitates [!], sed vivit ex virtute Dei] WujNT 2. Cor 13/4.

»aczci ... jednak« (3): Bo ktorzy Bogá vżywaią/ ácżći właſney ſwey iſtności nieodbędą/ iednák nieiáki dźiwny á máło nie Boſki kſtałt ná śie obleką KuczbKat 100; WujJud 216v; CzechEp 90.

»aczci ... lecz«: Acżcyem ſie był ſnadź obłądził yák błędna owyecżká/ Lecż ty mnie znaydzyeſz moy pánie LubPs cc2.

»aczci ... wszakoż, wszakże« (3 : 1): BibRadz Sap 16/14; Aczći ſię Bogá nie boię/ áni ſię żadnego wſtydzę. Wſzákoż iż mi ſię vprzykrza tá wdowa/ vczynię ią wolną [Si et Deum non timeo ... Propter daebere mihi molestiam hanc viduam vindicábo illam] BibRadz Luc 18/4; SkarŻyw 184; WujNT Luc 18/4.

»aczci ... a wszakoż« (2): Acz ći mam pilną drogę przed ſobą [...] á wſzákoż potrwam ieſzcze máło OrzRozm Bv; OrzQuin O3v.

»aczci ... ale przedsię« (2): Bo ácżći Syn sſthąpił ná ſwiáth z łoná Oycá/ ále przedſię nie opuśćił tego łoná SarnUzn E8v; RejPos 68v.

»aczci ... ale wżdy«: Bo ácżći wſzytko [...] z brzękiem dzwonowym przemija/ ále wżdy ſławá dobra nigdy zá dzwonem nie biega/ y długo potrwáć może. RejZwierc 161v.

»aczci ... jednak przedsię«: Bo ácżći one ofiáry [starego zakonu] ku odpuſzcżeniu grzechow/ ſámy przez śię niebyły doſtátecżne/ iednák przedśię dla oney iedyney ofiáry Páná Chriſtuſowey/ ktorey figurą były/ Pan Bog [...] grzechy odpuſzcżáć racżył. WujJud 233.

»aczci więc ... ale«: Acżći więc ta recepta wiele odiąć może/ Ale wierę drugiemu y máło pomoże. RejWiz 78v.

b. W pozycji po wypowiedzeniu nadrzędnym (8): BielKom B4v; OrzList e2v; Nie trudnoć to tedy Pánu Chriſtuſowi vcżynić/ że będąc w niebie/ pod właſną oſobą/ ieſt záraz prawdźiwie w tym Sákrámenćie pod oſobą chlebá: ácżći to náſz rozum przechodźi. WujJud 71v; MycPrz I C4; CzechEp 75; y mam za to ze Krol IM mnie nie zawiedzie. Acz ci tez tam iest Conditia o Lubowlą ActReg 89; mogłoby ſię zá czáſem pokoiu co odłożyć/ ná popráwę y reſtaurácyą zamkow pogránicznych [...] Aczći to ieſt właſna powinność Krolá Iego Miło: VotSzl F.

Połączenie: »aczci i«: A ták wolałem ie Rozdziałami zwać/ acżciby y na tem nic/ choćbychmy ie z Greki y z Láćinniki głowámi zwali. BudBib c2.

B. W funkcji wskaźnika nawiązania z odcieniem przyzwolenia nawiązuje do treści poprzedzającego wypowiedzenia, wprowadza dodatkowe objaśnienia, niekiedy zaczyna nowy okres; wprawdzie, wszakże (148): Acżći śmierć groźna wſzelkiemu Nawięcey cżłowieku złemu BierEz O3v; RejJóz D7v; MurzHist N4 (2); MurzNT 176; LubPs B3v; Aczći to dźiś iuż ná Swiećie niebárzo nowiná/ Ze máły dym wylátuie z wielkiego kominá. GroicPorz C4; RejWiz 60v; KochSat B3; RejAp 61; GórnDworz L5v; iedno trochę ći [w geometryjej się obierają] co rolą álbo Imienié z naymu mierzyć zwykli: áczći y tákowych v nas w Koronie nie wielé naydźie GrzepGeom A4 (2); RejPos 130; RejZwierc 160v (3); WujJud 251 (3); BudBib 3. Esdr 8/76; Strum M; CzechRozm 198v; Do Grecyey y do Meneleuſá. ACżći to co ſie sſtáło odſtáć ſie nie może/ Záwſze ſpráwiedliwemu pomoż mocny Boże. PaprPan Ff4 (6); ModrzBaz 66; KochOdpr C2; Jam sye téż ocknął. Aczćiem práwie Niepewien/ ieslim przez sen słuchał/ czy ná iáwie. KochTr 25; Bo ták duch ś. mowi iż temu biáda kto złe dobrym/ á dobre złym názywa [...] (ácżći to teraz ludźie dźiwnie ſzácuią/ y oto ſię gniewáią) CzechEp 10v (9); CzechEpPOrz 5; KochJez Bv; dźiéćię ſwoie: W rękę mężowi dayćie: dźiećię miłé ſwoie: Aczći iuż/ właſnie mówiąc/ wáſzé ieſt oboie. KochEpit A3v (2); NiemObr 161; GórnRozm E4 (3); WerGośc 266; PudłFr 59; RybGęśli B2; Potrzebá ieſt tego, ile może bydź wyſtrzégáć ſie powtarzánia: Aczći ná niektórych mieyſcách trudno ſie tego vwiárowáć. SarnStat 299; SiebRozmyśl H4v; PaxLiz E3v.

Połączenie: »aczci więc«: Napewnieyſza to wyſługá Co z Bogá idzie á s pługá/ Aczći więc drudzy bywáią/ Co ſie z nędze wygryzáią. RejZwierc 233v.

a. W połączeniach z dodatkowymi międzywypowiedzeniowymi przeciwstawnymi wskaźnikami zespolenia zapowiada uzupełnienie i uwydatnienie treści wprowadzonego wypowiedzenia przez wypowiedzenie przyłączone dodatkowym wskaźnikiem zespolenia; wprawdzie, wiadomo że (92):

»aczci ... ale« (61): RejKup o7 (2); RejWiz 133; OrzList e2v; RejZwierz 112; O corki Ierozolimſkie/ ácżćiem ieſt przycżerńſza/ álem ieſt wdźięcżną [Nigra sum, et decora; Czarnaciem ale piękna Wuj] BibRadz Cant 1/4; powiedźiał/ Acżći oni w zbroiách ſwych/ y w zuchwálſtwie vfáią/ álećieſmy my vfánie náſze położyli w Pánu wſzechmogącym [Illi namque armis confidunt, ... ait ... nos autem in omnipotente Deo; Bo oni prawi, we zbrojach swych ... ufają: ale my ufamy w Panie wszechmogącym Wuj] BibRadz 2. Mach 8/18; Aczći duch ieſt prędki/ ále ćiáło mdłe. [ipse quidem spiritus promptus at caro infirma; Duch wprawdzie ochotny, ale ciało mdłe Wuj] BibRadz Mar 14/38; ácżći wſzyſcy bieżą/ ále ieden zákład bierze [omnes quidem currunt, unus vero accipit bravium] BibRadz 1. Cor 9/24; OrzRozm N4; OrzQuin O2v; RejAp 152v (4); GrzepGeom L2; Bo ácżci ſie káżdemu zda iż wierzy w Bogá/ ále tho iáwnie okażą owoce iego RejPos 245 (7); HistLan E2; RejZwierc 23 (13); WujJud 236 (3); Acżći bywáły y ſą ieſzcże roſterki y ſwary w koſciele/ ále ie nam roſkázuie piſmo ſwięte vgáśić RejPosWstaw [1434]; BudBib Eccli 3/9 [3/21] (2); Strum P (3); Acżći ſyn cżłowiecży idzie iáko oniem ieſt nápiſano/ Ale biádá cżłowiekowi onemu/ przez ktorego ſyn cżłowiecży będzie wydan [Ipse quidem filius hominis vadit, sicut scriptum est de eo; vae autem homini illi, per quem filius hominis tradetur] BudNT Mar 14/21; CzechRozm 61 v; PaprPan 3 (3); ModrzBaz 35v; SkarJedn 27; przeſzłym świádectwam/ ácżby ſię mogło więcey inſzych przydáć: ále mi ſię zda zá niepotrzebną. CzechEp 199 (2); PudłFr 54; ActReg 165 (2); Phil E; Bo áczći zmyſły twe oſobę chlebá wyświadczáią ále ćiebie niech vmocni wiárá. WujNT 286; CzahTr Bv.

»aczci ... jednak« (3): WujJud 70v (2); Aczći po prawdźie/ nie com go [statutu] swiádom [...] v ſądu częſto bywáiąc. Jednák bárżobym nie rad o tym mowił GórnRozm D4v.

»aczci ... jeno«: Aczci ná ty Pręty robotá pobożna y ſpora/ ieno ktoby iéy nie rozumiał koło odbiéránia tych Prętów prędko ſye ſam oſzuka. Strum F3v.

»aczci ... lecz« (5): RejWiz 115; Aczćiechmy ćiemnicę ználeźli zamknioną [...] lecz gdyſmy otworzyli/ żadnegoſmy we wnątrz nie nalezli. [quidem carcerem invenimus clausum ... aperientes autem intus neminem invenimus; ciemnicęśmy naleźli zamknioną ... lecz otworzywszy żadnegośmy w niej nie naleźli Wuj] BibRadz Act 5/23; KochOdpr B3v; Acżći ku niemu [pożytkowi] nie ládá iáko W. M. przyidzieſz. Lecż áż zá pilnym y cżęſtym [...] w rzecż tę wglądániem CzechEpPOrz 5; CzahTr C4v.

»aczci ... przedsię«: Acż ci go [syna] ty nye daſz do ſzkoły ná náuki dobre/ przedſię go domá od złosći nye vſtrzeżeſz GliczKsiąż J7v.

»aczci ... wszakże; wszakoż« (3 : 2): OpecŻyw 18; áczći tu ták piſano/ áby káżdy ſam mógł wyrozumiéć/ wſzákże nie każdy iednákiéy ieſt rozrywki/ ieden może rychléy wyrozumiéć niż drugi. GrzepGeom B4; Acżćiem ia ieſt złożon niemocą/ wſzákoſz waſzę vcżćiwość y dobrą wolą przećiw mnie łáſkáwiem ſobie przypominał BudBib 2. Mach 9/21; CzechRozm 263; WujNT 425.

»aczci ... a wszakoż; a wszakże« (4 : 3): BibRadz Iob arg; ACżći wſzędźie gdźie weyrzyſz poproſtu piſmo mowi [...] áwſzákoſz nie ktore piſmá iáſnieyſze GrzegŚm I; RejZwierc 138v (2); Bo ácżći Kśięża iáłmużnę biorą/ kiedy ią im dáią/ á wſzákże Mſzey nikomu nie przedáią WujJud 180v (3).

»aczci ... a wżdy«: Acżći ieſt nieźrzetelne, á świátu mierźione/ á wżdy ma dáry obfite/ przez Kryſtá Páná nábyte ArtKanc K11v.

»aczci ... ale przedsię, ale przedsie« (2 : 1):tákżeć y ięzyk/ ácżći ieſt máły cżłonek/ ále przedſie wielkie rzecży podnośi. [ita et lingua modicum quidem membrum est, et magna exaltat; tak i język małyć wprawdzie członek jest, ale wielkie rzeczy podnosi Wuj] Leop Iac 3/5 [idem] KuczbKat 335; Aczći ieſt Rybá iákoby wzgárdzóna [lin]/ ále przedśię niezły Strum Qv.

»aczci ... ale wżdy« (3): Acżci cżáſem ſkorupká w cżym ſie zmáże z młodu/ Będzye iuż śmierdzyáłá potym y po chłodu. Ale wżdy śiłá zwycżay złomi przyrodzenia/ A wiele ſie odmieni przypadkow s ćwicżenia. RejWiz 59v (2); BielSpr c2.

»aczci ... jednak przedsię«: ácżći Piſmo Boże w ſobie doſtátecżne ieſt/ iednák przedśię potrzebá do niego przydáć poważność wykłádu Kośćiołá Powſzechnego WujJud 28v.

2. Wprowadza podrzędne wypowiedzenie przyczynowe; bo, ponieważ; quia PolAnt: Nie czyńćież tego corki moie [nie czekajcie]/ áczći ieſt więczſzá żáłoſć moiá niż wáſzá [Ne, filiae meae; quia foret amaritudo mihi valde plusquam vobis ]/ ábowiem ręká Páńſká obroćiłá ſie przećiwko mnie. BibRadz Ruth 1/13.
II. Partykuła (2):
1. Uwydatniająca; i to: Zalmi tego belo barzo/ ſliſzac to od onego meza/ atz cij ieſtze od ſwego nie od opcego/ ale poſpolicie mowią: Co ſwoi z zalem mowi tho ſobie opci napoſmiech obraca PaprUp H2.
2. Życząca; niech, niechaj: (A cżciby) y Mefiboſzet mogł ieść v ſtołu niego/ (marg) Abo też ták cżytay (Y rzekł krol) Amefiboſzeth niech ie vſtołu. (‒) [Et Mephiboseth comedet super mensam meam; a Miphiboseth będzie jadł u stołu mego (marg) abo aczciby Miphiboſeth mógł jeść. (–) Wuj] iáko ieden z ſynow krolewſkich BudBib 2. Reg 9/11.
*** Dubia prawdopodobnie zamiast ażci (2): CzechRozm 254v; CzechEp 305.

Cf ACZKOLWIEĆ, ACZKOLWIEKCI

KK