Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [GRABSKI]

Następne hasło: GRABSZTYKIEL »

GRABSTWO (17) sb n

a jasne (w tym 2 r. błędne znakowanie); teksty nie oznaczają ó; o jasne.

Fleksja

	sg	pl
N	grabstwo
G	grabstwa
A	grabstwo	grabstwa
I		grabstwy
L	grabstwie

sg N grabstwo (6). ◊ G grabstwa (1). ◊ A grabstwo (6). ◊ L grabstwie (2). ◊ pl A grabstwa (1). ◊ I grabstwy (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.; poza tym XVIII w.: hrabstwo.

Znaczenia

1. Część kraju, okręg w państwie zarządzany przez hrabiego; też stanowisko zarządzającego tyrn okręgiem (15)
- a. W Polsce (7)
- b. W innych państwach (8)
2. Tytuł, godność hrabiego (1)
3. Coll. od „grabia”; hrabiowie (1)

1. Część kraju, okręg w państwie zarządzany przez hrabiego; też stanowisko zarządzającego tyrn okręgiem (15):

a. W Polsce (7): BielKron 385v; Ale potym to Grábſtwo było rychło ſkáżone przez Pány. StryjKron 547.

W połączeniu z przymiotnikiem od nazwy okręgu [grabstwo + przymiotnik] (5): Dał theż Kápitule Krakowſkiey Grábſtwo Chrobſkie (marg) Grábſthwo Chroberſkie. (–)/ kthore dzis zową Pábijánice w Siráckiey źiemi. BielKron 349, 352v; iż Syn iey Ian Granowſki z Pilce ná Grabſtwo Iároſłáwſkie był podnieſiony StryjKron 547, 547 marg.

b. W innych państwach (8): Wállis Nagolth tá kráiná ma miáſtá/ zamki/ klaſztory/ y Grábſtwá BielKron 287v.

W połączeniu z przymiotnikiern od nazwy okręgu [grabstwo + przymiotnik (6), przymiotnik + grabstwo (1)] (7): Krol Ferdynánd roſkazał ludu poſpolithemu w Tyrolſkim Grábſtwie zbroynie do Eniponthu ćiągnąć BielKron 226v, 192v, 285v, 286, 287 [3 r.].

Szereg: »księstwo i grabstwo« (1): áby też puśćił kſięſtwo Geldriyſkie y Grábſtwo Zutfáńſkie ze wſzytkyemi przyległośćiámi [...] w ręce Ceſárſkie BielKron 192v, 285v.

2. Tytuł, godność hrabiego (1): Drudzy Grabstwy y inszemi Tituły pokuszali ActReg 30.

3. Coll. od „grabia”; hrabiowie (1): Comitatus. Graffſchafft. Grabſtwo. Mymer¹ 5v.

Cf BURGRABSTWO, FALCGRAFSTWO, [GOGRABSTWO], GROFOSTWO, [GROFSTWO]