[zaloguj się]
[pdf]

GRADUS (8) sb m

-å- (5), -a- (2); -å- SkarŻyw, SarnStat (2); -a- SkarJedn; -å- : -a- BielKron (2 : 1).

Fleksja
sg pl
G grådus(o)w
A grådus grådusy
I grådus(e)m grådusami, grådusy
inne sg A (lat.) - gradum; Abl - gradu

sg A grådus (1). ◊ I grådus(e)m (1). ◊ pl G grådus(o)w (1). ◊ A grådusy (1). ◊ I grådusami (1) BielKron, grådusy (1) SarnStat. ◊ (lat.) sg A gradum (1). ◊ Abl gradu (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

Jednostka miary czegoś, część, stopień, szczebel czegoś [gradus – wschod BartBydg; ‒ chód, chódzenie, ście,też wschód, stopnie; słopień ku dostojności jakiej albo powyszszeniu Mącz 147c; – słopien, postępowanie Calep; krok, kroczenie, stąpanie; krok miara; krok stopa; miesce względem porządku, godności, poważania; stopień, słopień; szczebel u drabiny; wstęp do czego, wstępowanie ‒ gradus Cn] (8): Kopr ſwoyski ieſt ciepły y ſuchy/ niedochodzącz trzeciego ſlopnia ciepłoſci, á ſuchy miedzy pirwſzim á między wtorim graduſem FalZioł I 7c; bo wyſokość gwiazdy pułnocney w Iſlándiey/ ktorą gwiazdę zową Polus Arcticus/ namniey ſie nie zgadza z graduſámi podnieſienia wyſokośći Tileńſkiey BielKron 292v, 461; SarnStat 600.
Szereg: »stopień (a. słopień) albo (i) gradus« (3): Gorá Taurus w Azyey/ ktorey ieſt wzdłuſz dwádźieśćiá ſłopniow álbo grádúſow BielKron 461; Piotr S. ſtopień iáki nád inne mieć muśi/ ieſli porządkiem ma być od innych rożny. A to nie wlidzbie (bo lidzbá ſtopniá y grádum nie cżyni) ále wdoſtoieńſtwie onym SkarJedn 74; SarnStat 600.
a. Rozdział w piśmie, książce (1): NA obrzydzenie grzechu niecżyſtego/ piſze Ioánnes Klimakus Gradu 15. SkarŻyw 442.

Synonimy: słopień, stopień.

AL