[zaloguj się]
[pdf]

GROMADZIĆ (22) vb impf

-o- (10), -ó- (1) PudłFr; a jasne.

Fleksja
inf gromadzić
indicativus
praes
sg pl
1 gromadzę
2 gromadzicie
3 gromadzi
fut
sg
3 m gromadzić będzie
imperativus
sg
2 gromådź
conditionalis
sg pl
3 m by gromadził m pers by gromadzili

inf gromadzić (9). ◊ praes 1 sg gromadzę (4). ◊ 3 sg gromadzi (2). ◊ 2 pl gromadzicie (2). ◊ fut 3 sg m gromadzić będzie (1). ◊ imp 2 sg gromådź (1). ◊ con 3 sg m by gromadził (1). ◊ 3 pl m pers by gromadzili (1). ◊ part praes act gromadząc (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

1. Zbierać, składać na jedno miejsce, na kupę; exstruere Mącz, Cn; cumulare Calag, Cn; globare Mącz; accumulare, acervare, acervatim struere, aggerere, agglomerare, coacervare, coadunare, congerere, conglobare, conglomerare, constipare, construere, contrahere in acervum, redigere, regerere Cn (10): Gromadzić. Cumulare. Calag 266a.

gromadzić co w co (1): Extruere stramenta in acervum, W ſtóg gromádźić słomę. Mącz 422d.

gromadzić do czego (1): Téyby ſáméy ná Wioſnę łąki kwitnąć miáły: Téy ſáméy żąćby miano/ kiedy kłos doſtáły. Téy ſáméy ku Ieśieni do gumná grómádźić PudłFr 71.

Zwrot: »na jednę kupę gromadzić« (1): Globo, Ná yednę kupę gromádzę/ krążę. Mącz 146c.
W przen [co] (2): List mi ten cáłą rotę myśli y boiáźni Gromádźi CiekPotr 76.

gromadzić do czego (1): ábychmy Pánu Bogu poſłuſzni byli/ á wolą iego pełnili/ nie ná ſámey gołey wierze przeſtawáiąc/ do ktorey wy iák do mátnie wſzyſtko pędźićie y gromádźićie. WujJud 233.

a. O ludziach; cogere, congregare, densare Cn (4):

gromadzić kogo (3): Przy leśiech drzewem robiące rzemieślniki gromadź każdy. GostGosp 154, 32, 140.

α. Jednoczyć [co] (1): y modli ſie Bogu/ [...] á żeby nas zbáwił: y gromádźił á záchował Kośćioł ſwoy. WujJudConf 227v.
2. Powiększać ilość, powiększać stan posiadania; coacervare, construere, struere Mącz, Cn; compilare, contrahere, corradere, oggerere, stipare Cn (12): Lignor, Drew przycziniam/ Gromądzę [!]. Mącz 193b, 345c.

gromadzić co (6): nic bárzyey nye chłodzi/ yedno pyenyądze myeć/ ſkárby gromádźić/ imyoná kupowáć/ goſpodárſtwá nábywáć. GliczKsiąż M5; Mącz 422c, d, 423c; ále żeby ſie thu tylko dobrze mieli/ wcżáſow ſwych ná wſzem vżyli/ á żeby bogáctwá gromádzili. RejPosWstaw 42; iáko mrowki źiarnecżká wyborzycżne gromádżąc/ przed ocży ich nieſli RybGęśli A2v.

W charakterystycznych połączeniach: gromadzić bogactwa, imienie, pieniądze (2), skarby.

Szereg: »zbierać, gromadzić« (2): Mącz 461b; Prozné iego fráſowánié/ Prozna praca/ y ſtáránié: Zbiéra/ gromádźi/ ſkupuie/ A niewié/ komu gotuie. KochPs 57.
W przen [co ku czemu] (1): á złośnik grzechy ku grzechom gromádźić będzie. BudBib Eccli 3/28.
a. O ludziach [kogo do czego] (1): Lecż wy [...] y fáłſzywe Proroki/ y te ktorzy w náuce od was rozni ſą do Zboru wáſzego gromádźićie ábyśćie trzey álbo cżterzey ſámi we Zborze nie zoſtáli. WujJud 119.

Synonimy: 1. zbierać; 2. przyczyniać, zbierać.

Formacje współrdzenne: nagromadzić, przygromadzić, przyzgromadzić, zgromadzić; nazgromadzać, przygromadzać, zgromadzać.

Cf GROMADZENIE

ZZa