[zaloguj się]
[pdf]

ARCHANJOŁ (69) sb m

-ani- (35), -any- (28), -angi- (3), -angy- (1), -ang- (1); skrót (1).

Oba a jasne; -ół BiałKat, -oł-; pisane dużą literą 59 r.

Fleksja
sg pl
N archanjoł archanjołowie, archanjeli
G archanjoła archanjoł(o)w
D archanjołowi archanjoł(o)m
A archanjoła archanjoły
I archanjołem archanjoły
V archanjołowie

sg N archanjoł (25); -ół (1); -(o)ł (24). ◊ G archanjoła (17). ◊ D archanjołowi (5). ◊ A archanjoła (1). ◊ I archanjołem (1). ◊ pl N archanjołowie (4) OpecŻyw, WróbŻołt, LatHar, SiebRozmyśl; archanjeli (1) ArtKanc. ◊ G archanjoł(o)w (6). ◊ D archanjoł(o)m (1). ◊ A archanjoły (3). ◊ I archanjoły (1). ◊ V archanjołowie (4).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI – XVII w.

Najstarszy w hierarchii anioł; archangelus Murm, Mymer1 (69): a ono ią niebo przyięlo z weſelim/ archaniolowie z ſpiéwanim OpecŻyw 186, 7v; PatKaz III 90v; Archágelus, eyn ertzegel. Archangoł. Murm 1; Mymer1 2v; Iákoż nie tylko ták nálázłá/ iáko od Archániołá ſłyſzáłá CzechRozm 161, 163v; ArtKanc N19, S20v; KołakCath C5; Potym náſtąpi trąbá oná Archányołá iáko pozew do ſądu SkarKaz 6a.
Wyrażenia:»archanjoł pański« (2): Ná dzyeń Micháłá ſwiętego Archániołá Páńſkiego. RejPos 329–332 żp, 328v cf »Michał Archanjoł«.
Zestawienia:»Archanjoł Gabryjel; Gabryjel archanjoł« (9 : 4): BierRaj 17 cf »Michał Archanjoł«; STąpil z nieba w ten cżas archaniol Gabryel z wielką ſwiatloſcią OpecŻyw 101, 7, 9, 184; PatKaz III 114; BiałKat 223v; RejPosRozpr b3v; iáko ſamże Archánioł Gábryel do pánny mowił CzechRozm 156, 161; y przez onę niewyſłowioną pokorę/ w ktorey odpowiedźiáłáś Archányołowi Gábryelowi LatHar 487, 7, 478.

»Archanjoł Jeremijel; Jeremijel Archanjoł« (1 : 1): Y odpowiedział ná tho Ieremiel Archángioł Leop 4.Esdr 4/36 [idem] BudBib 4.Esdr 4/35 [36].

»Michał Archanjoł; Archanjoł Michał (Michaił)« (22 : 3): Proſſα ij was ſwyαcy archangyolowye Mych[alye] Gabrielyu Rafalye BierRaj 17; KrowObr 159, 169v; Ewányelia ná dzyeń Micháłá ſwiętego Archániołá Páńſkiego RejPos 328v, 329–332 żp cf »archanjoł pański«; Ziáwienie S. Micháłá Archániołá/ wyięte z Brewiarzá Rzymſkiego. SkarŻyw 422, 414 żp, 422 [3 r.], 518; MWilkHist A2; Leżałeś w Micháyłowie Potym kędy byłá Archániołá świętégo Cérkieẃ Micháiłá. KochJez B4; SPowiádam ſię Pánu Bogu [...] błogoſłáwionemu Micháłowi Archányołowi LatHar 84, ++3, ++5, 85, 323, 326, 424; Kędy/ iáko/ y kiedy był ten ſpor Micháłá Anchániołá [!] z ſzátánem o ćiele Moyzeſzowym/ o tym w żadnym piſmie nie nie czytamy. WujNT 835, Iudae 9, Aaaaaa; PowodPr 38; CiekPotr 15.

»Archanjoł Rafał«: BierRaj 17 cf » Archanjoł Michał«.

»Święty Michał Archanjoł« zamiast daty 29 września (dzień poświęcony w kościele św. Michałowi): [Roki mają być odprawowane] á drugi raz w Poniedźiáłek piérwſzy przed świętym Micháłem Archániołem. SarnStat 1213.

Szereg:»anjoł (i) archanjoł; święci anjołowie (i) archanjołowie; anjołowie (i) archanjołowie (niebiescy)« (13 : 3 : 2): tamo anieli z archanioly tańtzuią OpecŻyw 3v; WróbŻołt Q4; RejPs 146v; ále ony wſzytki Kſiążętá/ Mocarze/ Anyoły/ y Archányoły niebieſkie? RejPos 169; RejZwierc 1v, 69; tym dał Pan Bog táką moc/ iákiey áni Aniołom/ áni Archániołom/ zlecżyć [!] niechćiał. SkarŻyw 91; WerKaz 281; Wſzyścy Swięći Anyołowie y Archányołowie modlćie ſię zá námi. LatHar 173, 41, 142, 398, 425, 473, 654; WujNT 669; Tám Swięty/ Swięty/ Swięty/ wſzyſcy Aniołowie Spiewáią/ przed ſwym pánem/ y Archániołowie. SiebRozmyśl K4v; SkarKaz 243b.

TG