[zaloguj się]
[pdf]

KĘSAĆ SIĘ (8) vb impf

sie (5), się (3).

W inf kęsać się. W pozostałych formach kąs-.

Fleksja
inf kęsać się
indicativus
praes
pl
3 kąsają się
praet
pl
3 m an kąsali się
conditionalis
sg pl
1 m bym się kąsåł m pers
3 f m an by się kąsali

inf kęsać się (2). ◊ praes 3 pl kąsają się (3). ◊ praet 3 pl m an kąsali się (1). ◊ con 1 sg m bym się kąsåł (1). ◊ 3 pl m an by się kąsali (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Gryźć się, szarpać się zębami (8):
a. W funkcji zwrotnej; przygryzać (1):
Zwrot: peryfr. »kęsać się w wargi« = milczeć, być smutnym (1): Contrahere rictum, eorum est qui moesti aut meditabundi sedent, Włożić piſzczele w miech/ kęſáć ſie w wárgi/ to yeſt milczeć y ſmutnym być. Mącz 355d.
b. W funkcji wzajemnej; o zwierzętach: walczyć między sobą (7): Hetman Wilká á dwá Pſy áby ſie kąſáli/ Kazał puśćić RejZwierz 28v; RejPos 334.
Szeregi »kęsać się, rwać, targać« [szyk zmienny] (2): owa wiele roznych śierſcy beło miedzy nimi [psami]/ miedzy ktoremi wielką niezgodá byłá/ ták że ſię miedzy ſobą rwáli/ tárgáli/ kąſáli CzahTr D3, D3v.
Przen (3):
a) O ludziach: kłócić się zajadle, bić się (2):
Zwrot: »zębami, do ząb się kęsać [z kim o kogo, o co]« (1 : 1): a zębámi bym ſye ia o tákowego Krolá z nieprzyiaćielem iego kąſał OrzRozm N3v; NiemObr 11.
b) Wykluczać się (1): rozumyeyąc to/ że głádkosć s cnotą w yednem gmáchu zgodzić ſie nye mogą záwſſe/ vſtháwicżnye ſie myędzy ſobą kąſáyą. GliczKsiąż P7v.

Synonimy: b. rwać się, targać się.

Formacje współrdzenne cf KĘSAĆ.

MM