[zaloguj się]
[pdf]

KIPIEĆ (9) vb impf

Fleksja
inf kipieć
indicativus
praes
sg pl
1 kipię
3 kipi kipią
praet
sg
3 m kipiåł
conditionalis
sg
3 n by kipiało

inf kipieć (5). ◊ praes 1 sg kipię (1). ◊ 3 sg kipi (1). ◊ 3 pl kipią (1). ◊ [praet 3 sg m kipiåł.] ◊ con 3 sg n by kipiało (1). ◊ [part praes act kipiąc.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Być bardzo gorącym; wrzeć; effervere, fervere (a. ferbere) Mącz; bullire, effervescere Cn (8): Fervefacio, Zwárzić/ zgrzać/ chcę áby kipiáło. Mącz 121a; Efferveo, Kipię/ Pocę ſie názbit/ Yeſtem wielmi gorący. Mącz 121a; Deferveo, Chłodnę/ Odpłonam záś/ Przeſtayę kipieć gorącym być. Mącz 121a; Inferveo, sive Infervesco, Poczinam kipieć/ wzbiyáć ſie ná wierſch. Mącz 169d, 120d, 121a.
[Zwrot: »wrzec kipiąc«: Weźmi owieczkę co nawybornieyſzą/ á nakładź ogień z kośći pod on garniec/ y niechay wre kipiąc [fac ebullire bullitionem eius] BibRadz Ez 24/5 (Linde).]
[W przen: Duch święty mowił w Apoſtolech: Duch święty kipiał w Prorocech. WujPosN 1584 /69 (Linde).]
Przen: Być pełnym niespokojnego gwaru lub ruchu (2): Fora litibus omnia fervent, [...] Wſziſtki ſądy kipią/ to yeſt/ wielkie ſpráwy ſą ná ſądziech/ cziżbá wielka przy ſądziech. Mącz 120d; Infervescunt pisces, Poczináyą kipieć. Mącz 169d.
2. Fermentować (1): Vinum ferbet sive fervet, Szumi/ Kipi. Mącz 120d.

Synonimy. 1. wrzeć, wzbijać się; 2. burzyć się, kisać.

Formacje współrdzenne: rozkipieć, skipieć, wykipieć; wykipiać; przekipywać.

Cf KIPIĄCY, [KIPIENIE]

KW