Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: 3. KROCIĆ

Następne hasło: KROCIUCHNO »

KROCIĆ SIĘ (12) vb impf

sie (8), się (4).

o pochylone.

Fleksja

indicativus
praes
	sg
3	króci się

praet
	sg
3	m	krócił się
3	f	króciła się

praes 3 sg króci się (10). ◊ praet 3 sg m krócił się (1). f króciła się (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI(XVIII) w. s.v. krocić.

Znaczenia

1. Stawać się krótszym, przemijać (o czasie, życiu, zdrowiu) (11)
2. W funkcji strony biernej od „1. krocić”: być pomniejszanym, ograniczonym (1)

1. Stawać się krótszym, przemijać (o czasie, życiu, zdrowiu) (11): Wſzák myſląc zdrowie ſie kroći BielKom Gv; Iuż w tákyey wyelkyey żałośći żywot ſie moy kroći. LubPs H2; SienLek 33v; á iſz ieſzcże gonić bjło á gubić ie potrzebá/ á dźień ſię kroćił: rzekł Iozue: Słońce nieruſzay ſię y Mieśiącu ſtoy. SkarŻyw 503.

W charakterystycznych połączeniach: kroci się dzień, zdrowie, żywot (2).

Fraza: »czas się kroci« [szyk zmienny] (7): RejJóz O6v; RejKup x8, z6; Bo cżás ktory vpłynie/ iuż ſie nie náwroći/ Práwie iáko letnia mgłá/ ták ſie bárzo kroći. RejWiz 190v; (nagł) Co grał o roſkazánie. (‒) [...] á więc miły pánie/ Pomy iż ſie cżás kroći wżdy o roſkazánie. RejFig Cc4; SarnUzn D7; Czás ſie króći/ czy mię dźiś odpráwić niechcećie? WyprPl Cv.

2. W funkcji strony biernej od „1. krocić”: być pomniejszanym, ograniczonym (1): Czym doſtoieńſtwo ich krolewſkie/ y władza ſię nie kroćiłá ani kurczyłá SkarKaz 692a.

Formacje współrdzenne cf KROCIĆ.

Cf 1. KROCIĆ