[zaloguj się]
[pdf]

ŁAKNĄĆ (78) vb impf

a jasne.

Fleksja
inf łaknąć
indicativus
praes
sg pl
1 łaknę łakni(e)my
2 łakniecie
3 łaknie łakną
praet
sg pl
1 m łaknął(e)m m pers
3 m łaknął m pers łaknęli
fut
sg pl
1 m będę łaknął m pers
2 m m pers będziecie łaknąć, łaknąć będziecie, będziecie łaknęli
3 m będzie łaknął, łaknąć będzie, będzie łaknął m pers będą łaknąć, łaknąć będą
conditionalis
sg pl
2 m być łaknął m pers
3 m m pers by łaknęli

inf łaknąć (4). ◊ praes 1 sg łaknę (1). ◊ 3 sg łaknie (7). ◊ 1 pl łakni(e)my (2). ◊ 2 pl łakniecie (2). ◊ 3 pl łakną (14). ◊ praet 1 sg m łaknął(e)m, -(e)m łaknął (9). ◊ 3 sg m łaknął (18). ◊ 3 pl m pers łaknęli (3). ◊ fut 1 sg m będę łaknął (1). ◊ 3 sg m będzie łaknął (3), łaknąć będzie (3); będzie łaknął KrowObr, Leop; łaknąć będzie BudNT, WujNT, będzie łaknął: łaknąć będzie RejPos (1 : 1). ◊ 2 pl m pers będziecie łaknąć (2) Leop, RejPos, łaknąć będziecie (2) WujNT, będziecie łaknęli (1) MurzNT. ◊ 3 pl m pers będą łaknąć (3) Leop, RejAp, WujNT, łaknąć będą (1) CzechRozm. ◊ con 2 sg m być łaknął (1). ◊ 3 pl m pers by łaknęli (1). ◊ part praes act łaknąc (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII (z Cn) i XVIII w.; poza tym XVII(XVIII) s.v. łaknienie.

Pragnąc pokarmu; adesurire, esurire Calep, Cn (78): MurzNT Matth 12/3, Mącz 2/25; KrowObr 191; LubPs O4v; BibRadz Ps 50/13, Eccli 16/26, Mar 11/12; Calag 290a; A gdy łáknął náſz Pan Zbáwiciel/ przyſzedł k niemu Diabeł kuśićiel ArtKanc C16v; Calep 23a; LatHar 350; A ieſli kto łáknie/ niechże ie domá [Si quis esurit, domi manducet] WujNT 1. Cor 11/34, Matth 4/14, s. 48 marg, Matth 12/3, 21/18, Mar 11/12 (8).

W połączeniach szeregowych (8): BibRadz 1.Cor 4/11; RejPos 82v, 163; [Jezus] Gdy płákał/ pośćił/ prágnął/ łáknął/ poćił się BiałKat 86; CzechEp 60; WujNT Matth 25/35, 42, 1.Cor 4/11.

W przeciwstawieniach: »łaknąć ... jeść (6), nasycić (6), nakarmić (5), najeść się (2), napełnić (2), skosztować(2), być pijanym, pożywać« (25): SeklKat M; MurzNT Matth 25/42, Luc 6/21, 25; LubPs Y5v marg; KrowObr 191; mowi Pan Bog/ Oto ſludzy moi będą ieść/ á wy będziecie łáknąć [ecce servi mei comedent, et vos esurietis]. Leop Is 65/13, Is 9/20; BibRadz Matth 25/35, 42; RejPos 158v, 159v, 163; BudBib Prov 6/30, Eccil 24/24 [29]; BudNT Rom 12/20; gdy [Bóg] gi raz nákarmi y náſyći nigdy potym ludzie łáknąć y prágnąć áni ieść będą. CzechRozm 115v; ReszHoz 117; WysKaz 8; Biádá wam ktorzyśćie ſię náſyćili: ábowiem łáknąć będźiecie [Vae vobis qui saturati estis, quia esurietis]. WujNT Luc 6/25, Luc 6/21, Rom 12/20, 1.Cor 11/21, Philipp 4/12; SkarKaz 4b.

Przysłowie: Kto złemu wyknie/ cżęſto łáknie. BierEz S2.
Szeregi: »potrzebować a łaknąć« (1): Zaśćie nigdy nie czytáli co vczynił Dawid/ gdy potrzebował á łáknął ſam [quando necessitatem habuit et esuriit ipse] y ći co z nim byli? WujNT Mar 2/25.

»(nie) łaknąć, (a, ani, i) (nie) (u)pragnąć« = esurire et sitire PolAnt, Vulg [szyk 26 : 4] (30): SeklKat L2v, M; MurzNT Matth 25/42; Pocieſzliwa obietnicá thym ktorzy łákną y prágną/ że ye Pan hoynye wſzytkiego dobrá duſznego y cieleſnego náſyćić raczy. LubPs Y5v marg; ktokolwiek tákowego karmi/ ktory nie łaknie/ y tákowego poi/ ktory nieprágnie nigdy/ ieſt podobny ſſalonemu. KrowObr 191, 190v, 191 [3 r.], 191 marg, Vu3; Nie będą łaknąć/ áni prágnąć [non esurient neque sitient]/ áni ich vtrapi gorącość y ſlońce Leop Is 49/10; BibRadz Matth 25/35, 42; [Tantal] ſtał w wodzye do gęby á prágnął [...] takież iábłká mu na rozgach wiſiáły do ſámey gęby á łáknął BielKron 21; RejAp 69v; Komu ſmákowáć może iedzenie/ picie/ ſpánie/ ieſli pirwej nie łáknął/ nie prágnął/ á ſen go nie morzył? GórnDworz H8v; RejPos 158v, 159v; RejZwierc 189; BudBib Eccli 24/24[29]; BudNT Rom 12/20, Ioann 6/35; CzechRozm 115v; SkarŻyw 22; ReszHoz 117; WysKaz 8; WujNT Ioann 6/35, Rom 12/20, Apoc 7/16. [Ponadto w połączeniach szeregowych 9 r.]

W przen (1): Sámi zá to niewierni Iudaſzowie tyią. Szpitale łakną/ pragną/ źiębną/ nędzę klepią KlonWor 50.
Przen: Pragnąć dóbr duchowych [czego ]: [przekład i aluzje do Vulg Matth 5/6] (8):

W przeciwstawieniu: »łaknąć ... być nasyconym« (7): Błogoſláwieni ći co łákną y prágną ſpráwiedliwośći : ábowiem iey będą náſyceni [Beati, qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi saturabuntur]. Leop Matth 5/6 [idem WujNT]; RejPos 263v; RejZwierc 140; LatHar 599; KołakSzczęśl B2; WujNT Matth 5/6; SkarKaz 632.

Szereg: »łaknąć i pragnąć« = esurire et sitire Vulg (8) : Leop Matth 5/6; RejPos 263v; prágnąć á łáknąć ſpráwiedliwośći/ to ieſt/ tám iey ſzukáć ſkromnie/ pomiernie á poććiwie/ gdzie ſłuſznie ma być ſzukaná RejZwierc 140, 140; LatHar 599; KołakSzczęśl B2; WujNT Matth 5/6; SkarKaz 632.

Synonimy: głodnieć, głodzić się.

Formacje wspołrdzenne cf ŁACZNĄĆ.

Cf ŁAKNĄCY, ŁAKNIENIE

JZ