[zaloguj się]
[pdf]

ŁUDARSTWO (12) sb n

a jasne.

Fleksja
sg pl
N łudarstwa
G łudarstwa
D łudarstwåm
A łudarstwa
I łudarstwy
L łudarstwi(e)ch

sg G łudarstwa (1). ◊ pl N łudarstwa (1). ◊ D łudarstwåm (1). ◊ A łudarstwa (1). ◊ I łudarstwy (7). ◊ L łudarstwi(e)ch (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.

Zwodzenie, oszukiwanie, oszustwo; tu w przen [w tym 11 r. w związku ze światem] (12): gdy iuż krole [bestyja] zwiodłá namowámi chytremi á obleſnemi ſwemi/ [...] iuż ino ludzi poiłá winem plugáſtwá ſwego/ to ieſt/ dármi/ obietnicámi/ dobrodzieyſtwy/ łudárſtwy rozlicżnemi RejAp 141; [Niewiáſtá głupia y wrzaſkliwa/ y pełná ludárſtwá [mulier stulta et clamosa plenaque illecebris]/ á ktora nic koniecżnie nie vmie: ſiádła ſobie ná ſtołku we drzwiách domu ſwoiego/ [...] áby wołáłá k ſobie tych ktorzy idą drogą Leop 1575 Prov 9/13; WujBib Prov 9/13 (Linde)].

W charakterystycznych połączeniach: docześne łudarstwa, marne, mocne, nędzne, rozliczne (2), tajemne.

Wyrażenia: »omylne łudarstwa« (4): A ſnadźby ſie był wolał nigdy nie národzić/ á nie poznáć tego ſwiátá omylnego y s tymi docżeśnemi á omylnemi łudárſtwy iego RejPos 335v, 40v, 293, [323]v.

»łudarstwa świata (tego)« (9): vznawſzy też żeś ſie obłądził/ álbo zá fáłſzywą náuką/ álbo zá rozlicżnemi łudárſtwy ſwiáthá tego/ náwroć ſie záſię do pirwſzych ſpraw twoich RejAp 19v; O nędzny nędzniku [...] ieſlibyś [...] miał/ [...] wierzyć ſwiáthu themu márnemu á obłędnemu/ á tym nędznym á omylnym łudárſtwam iego/ iuż było ſnadź lepiey áby był s ciebie iáki kámień álbo iákie ine źwirzę ſthworzono RejPos 293, 4v, 40v, 165, 263, 326 (8).

Szeregi: »łudarstwa a kuglarstwa« (1): A Ták iuż ſtoy w tym boiu mocno/ [...] ácż cie będzie ſwiát á fortuná pocżęśći odciągáłá od tego łudárſtwy á kuglárſtwy ſwemi RejZwierc 178.

»łudarstwa a omylne obietnice« (1): nic ich nie vwiodło áni odnioſło od niego/ áni żadne ſtráchy/ áni żadne łudárſthwá á omylne obietnice thego ſwiáthá RejPos 263.

»omyłki a łudarstwa« [szyk 1:1] (2): A vważay iáko ſie maſz kocháć w tych docżeśnych omyłkach á w łudárſtwiech ſwiátá tego. RejPos 165, 342v.

»łudarstwa a pochlebstwa« (2): nic ſie nie lękáli żadnych ſtráchow ſwiátá tego/ y nic ſie nie báwili omylnemi łudárſtwy á pochlebſtwy iego RejPos 40v, [323]v.

Cf ŁUDZENIE

KCh