[zaloguj się]
[pdf]

REKTOR (19) sb m

e oraz o jasne.

Fleksja
sg pl
N rektor rektorowie
G rektora
D rektorowi rektoróm
A rektora rektory
I rektor(e)m

sg N rektor (3). ◊ G rektora (3). ◊ D rektorowi (1). ◊ A rektora (1). ◊ I rektor(e)m (4). ◊ pl N rektorowie (3). ◊ D rektoróm (2), [rektorum]. ◊ A rektory (2).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

Ten, kto kieruje czymś, przewodniczy czemuś [rector – rządziciel, sprawca, urzędnik Mącz 349c; –rządziciel, sprawca Calep; rządca, rządziciel, sprawca – rector Cn] (19):
a. Przełożony uniwersytetu, szkoły; rector JanStat (12): to ſkázuiemy: áby Ordinarii locorum nie tylko przy Tumſkich kośćiołách/ ná ſzkołách Rectory/ Miſtrze mieli/ [...] ále téż po miáſteczkách [...] niech Bákáłarze będą SarnStat 199; przerzeczony Rector/ żaki y Studenty ſwé in cauſis criminalibus mnieyſzych/ [...] ma moc ſądźić SarnStat 203, 201, 204 [4 r.].

rektor czyj (1): chcemy/ áby wſzyſcy żacy y Studenći do Krákowá przyiéżdżáiący/ [...] ſwégo Rektorá mieli/ któryby ie w ſpráwách mieyſkich vczył/ ſądźił/ y Iurisdycią miał nád wſzyſtkimi SarnStat 202 [idem] [HerburtStat 387 (Linde)].

W połączeniu szeregowym (1): Rektoróm Vniuerſitatis, Doktoróm/ Mágiſtratóm/ Bákáłarzóm/ Studentóm/ Piſárzóm/ Drukarzóm/ Bibliopolóm/ Bedelluſóm [...] Artykuły ſpiſáné [...] chowáć obiecuiemy SarnStat 201.

[W porównaniu: Ale rychleyby ſię ználażł [!] ten ſproſny gwałt przyktorymkolwiek zwas ſámych Xięży áboteż przykim od was vſidlonym/ á was iáko zacżek Rectorá ſłuchaiącym Kátholikow Respons F2.]

Wyrażenia: [»rektor kolleijum«: Wſkaſuiem wſſem [...] naſzem milem wiernem y poddanem/ Naſzem Praelatum/ iako koſciolow naſſich Praeſidentom/ y Rectorum Collegium naſſego Kroliewiećkiego [...] naſſe laſkawe poſdrowienie UstKościel a2.]

»rektor szkolny« (1): áby Rektorowie ſzkolni ná ſzkołách w ſzkołách mieli godné á obyczáyné y nieſwowolné żaki SarnStat 199.

»rektor universitatis, akademijej« (2:1): Ale żeby pod tytułem Studentſkim od kupców [...] iákie zdrády nie były czynione: ſkázuiemy w téy mierze przyśiędze wierzyć [...]: y niech świádectwá liſtowné od Rektorá Vniuerſitatis vkázuią SarnStat 202; RECTOR AKADEMIIEY, y iego zacność. SarnStat 202, 201.

b. [Gubernator, namiestnik: Taż saitia przystąpiwszy, że niedaleko miasto Wenetów jest Sitia, gdzie mieszka rektor, dała znać, że ja tam też jadę, i był Antonio Barochi, kupiec, u gubernatora, którego tam rektorem zową; więc już tam na mnie czekano. RadzPodróż 202.]
c. Przywódca, przełożony Kościoła chrześcijańskiego [czego] (2):
Wyrażenie: »rektor Kościoła bożego« (1): Ambrozy S. Dámáſá żowie Rectorem wſzytkiego kośćiołá Bożego SkarJedn D3.
Szereg: »sprawca abo rektor« (1): gdyſz wſzyſtek świát Boży ieſt kośćioł/ wſzákże kośćioł ſię zowie domęm Bożym ktorego dźiś ſprawcą ábo rektorem ieſt Dámáſus SkarJedn 109.
d. Proboszcz (1):
Wyrażenie: »rektor kościelny« (1): roſkázuiemy/ żeby Stołowégo álbo Kolędy Rektorowie kośćielni niewyćiągáli nápotym od ſwych Párochianów poniewolnie. SarnStat 191.
e. Przełożony zakonu augustianów (1): Ci mniſzy zową ſie Auguſtyniani/ w Aſſerugu na przednieyſzy Klaſſtor maią/ Stárſzego ſwoiego Rektorem zową. KrowObr 136.
f. [Przewodniczący synodu innowierczego:
Wyrażenie: »rektor synodu«: A.D. 1583 Iunii [...] zaczął się akt synodu wodzisławskiego, na którym obrali rektorem synodu p. Stanisława Karnińskiego Iwana AktaSynod III 81.]
g. Prowadzący obrady sejmowe (1): Dáleko więcéy należy Królowi Iego M. y Rectoróm Séymowym ná to pieczą mieć, áby owé zbytnié Oratoriȩ vſtáły SarnStat 46; [Wojewoda siradzki. Argute et arte na rektory i piórka płoche przymówki czyniąc, też na votum ks. arcybiskupa [...] pozwoleł AktaSejmikPozn 1590/111].
h. Dostojnik, człowiek mający wpływ na sprawy państwa (2): Ian Ocieſki Slachcic będąc Bakalarzem/ przez godnoſc á za Slugi v Krolowei Boni bel Kantzlerzem Koronnem niebywalci Rectorem ale ſie nacnocie rozumiał PaprUp C, H4v.

LWil