Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [MŁOKICINA]

Następne hasło: MŁOKOSEK »

MŁOKOS (12) sb m

Teksty nie oznaczają ó (Cn oba o jasne).

Fleksja

	sg	pl
N	młokos
D	młokosowi	młokos(o)m
A	młokosa	młokosy
I	młokos(e)m

sg N młokos (3). ◊ D młokosowi (1). ◊ A młokosa (5). ◊ I młokos(e)m (1). ◊ pl D młokos(o)m (1). ◊ A młokosy (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI i XVIII w.

Znaczenia

1. Młody człowiek płci męskiej (12)
2. [Nowicjusz, człowiek niedoświadczony, niewprawny]

1. Młody człowiek płci męskiej; iuvenis Calep, Cn; adolescens, imberis, iuvenculus Cn (12): iż iednego zacne^go młokoſá/ krol/ o rowne przewinienie/ w więzięnie wziąć kazał GórnDworz R5v, R5v, T8; Ześ do rády dał pobráć nikcżemne młokoſy/ Ktorym nie ludzi rzędzić dáć było kokoſzy. PaprUp Ff3; Calep 572b [2 r.]; Niemal wſzyſcy mowili o tym Dobrochowſkim [...] Ze wyzuł tego głupcá młokoſá z dobr iego. CiekPotr B4v, A4v, 58; [Puber sive pubes mas ad generandum aptus, et foemina ad concipiendum. Mlokos. Vorwachſen Cervus Inst C5v].

W przeciwstawieniu: »leciwy ... młokos« (1): ieſli pan będzie ſtárym/ á dworzánin młodym/ wielkie podobieńſtwo/ iż lećiwy pan/ młokoſá Dworzániná rozumem/ y vmieiętnoſcią przeidzie GórnDworz Kk.

Szereg: »młokos ani panienka« (1): wybił młodź ich miecżem [...] Nie miał lutośći nád młokoſem/ áni nád pánienką [adulescentis et virginis Vulg 2.Par 36/17; nád młódźieńcem y pánienką WujBib]/ y nád ſtárcem/ áni zgrzybiáłym PowodPr 11.

Pogard. (1): Nadſługuią młokoſom/ ludźiom zgłupiá hoynym: [...] Ktorym dobra przypádły bez prace y troſki/ Po rodźicách y krewnych KlonWor 55.

2. [Nowicjusz, człowiek niedoświadczony, niewprawny:

W przeciwstawieniu: »pachołek dobry ... młokos«: Napirwej aby rotmistrz kożdy towarzysze stateczne, godne miał, ktorzyby dobre konie mieli, pachołki dobre, stateczne, umiejętne, nie młokosy [Kopia 4: młokoski] UstWojsk 88.]