[zaloguj się]

MNISKI (46) ai

Fleksja
sg
mNmniski fNmniskå nNmniski(e)
Gmniski(e)go Gmniski(e)j G
Amniski A A
Lmniskim L Lmniskim
pl
N subst mniski(e)
G mniskich
D mniskim
A subst mniski(e)
L mniskich

sg m N mniski (7).G mniski(e)go (2).A mniski (3).L mniskim (2).f N mniskå (8).G mniski(e)j (1).n N mniski(e) (4).L mniskim (2).pl N subst mniski(e) (5).G mniskich (1).D mniskim (1).A subst mniski(e) (8).L mniskich (2).

stp notuje, Cn s.v. mnichowski, Linde XVIXVII w:

Przymiotnik odmnich” ‘zakonnik; monachalis, monasticus Cn (46):
a. Taki, który jest przeznaczony dla mnichów (16): Item Powyedzial yſch Anna dzyewka kthora ſluzila v Georgiuſſewey Introligatorowey vkradla they tho panyey ſwey Mſchall mnyſky LibMal 1547/137v; Bo tám muśi poniewoli tzytáć od oycá kłamce Dyabłá wymyſlone plotki/ Reguły/ y Legendy y inſze Mniſkie zabobony. KrowObr 149v, 152v.

W przeciwstawieniu: »mniskie ... kleryckie« (1): podomno ſię tym vbiorem náſzym brzydzą/ ábo by odmienić nam ty mniſkie ſzáty/ á wziąć kleryckie SkarŻyw 356.

W charakterystycznych połączeniach: mniski mszał, zabobon, żołtarz.

Wyrażenia: »kapica mniska« (2): Y kazał przynieść tyle kápić [!] mniſkich (ktorych iuſz był dał ná to nárobić) ile było Kánonikow SkarŻyw 510, 510.

»klasztor mniski« (1): iż Luter [...] zá kilá lat y rychley wſzytki klaſztory pánieńſkie y mniſkie w Sáſkiey źiemi ſpuſtoſzył/ iż w nich żadna mniſzká y mnich nie zoſtał. SkarKaz 418b.

»pacierze mniskie« (1): Godziny j paćierze po poświęceniu ſwem na Biſkupſtwo/ y kośćielne poſpolite/ y mniſkie odpráwował. SkarŻyw 575.

»mniska reguła« (1): iż te Mniſkie álbo zakonnicże Reguły y vſtáwy/ nic innego nie ſą/ iáko Bábilon ReszPrz 35; [p. wojewodzina kaliska, wszytka jest w cechu papieskim i w regule mniskiej, bo i mszy słucha, i inne bałwochwalstwa posobi AktaSynod I 425].

»mniskie szaty, odzienie« [szyk 4:2] (4:2): Capitium, Mniskie odzienie przedſobne y zaſobne. Mącz 37d; A gdzie ony Anielſkie mniſkie ſzáty? gdzie twoy żywot y ćiáło z Chryſtuſem vkrzyżowáne? SkarŻyw [237], [237], 298, 355, 356.

»mniskie ustawy« (2): Bo nápiſał mniſkie vſtáwy/ oſobnym bacżenim y ozdobną wymową/ z ktorych oſtatek żywotá iego kto ie cżjta zrozumieć może. SkarŻyw 253; ReszPrz 35.

»zakon mniski« (1): Pátrzmy tedy co o wzywániu świętych ludźi/ co o poſlubieniu cżyſtośći/ y zakonie Mniſkim/ co o ważnośći dobrych vcżynkow/ rozumiano y vcżono. ReszPrz 36.

Szeregi: »panieński i mniski« (1): SkarKaz 418b cf »klasztor mniski«.

»mniski albo zakonniczy« (1): ReszPrz 35 cf »mniska reguła«.

b. Taki, który jest wynikiem działania mnichów (16): Przyſięgá Mniska. Naprzod tymi ſlowy kożdy Mnich przyſięga mowiąc. Obiecuię być poſluſzen Reguły/ y przełożonego klaſtornego tego ninieyſzego/ y przyſſlego. KrowObr 137v, 137v marg, 144, Rrv, Ss3v [2 r.], Ss4v, Tt4; á teżem ſie tego wcżorá ſpowiedał przed Miniſtrem co ieſt v Fránćiſzkanow (marg) Spowiedź mniſka. (–) RejZwierc 27v, Bbb2; Widzę że dźiwna to Mniſka náuká. WujJud 221v; ReszPrz 22.

W charakterystycznych połączeniach: mniska nauka (4), obietnica (3), przysięga (5), spowiedź (2).

Wyrażenie: »mniskie śluby« [szyk 2:2] (4): Przeſto tedy ty ſlowá Proroká Swiętego/ nic nienależą/ áni ſię teſz śćiągáią/ ku thákowym zmyſlonym Mniſkim obiethnicam y ſlubom: Abowiem kiedyby ſię knim ściągáły/ tedyby wſzyſcy ludzie tym obytzáiem Mnichy zoſtáć muſieli KrowObr 142, 141v, 142v [2 r.].
c. Taki, który jest właściwy mnichom, charakterystyczny dla nich (14):
Wyrażenia: »pokuta mniska« (1): ábo wezmićie ná ſię tę diſcjplinę kápice y pokuty mniſkiej: abo z Kánonii y vrzędow kośćielnych dziś vſtąpćie. SkarŻyw 510.

»posłuszeństwo mniskie« [szyk 3:1] (4): Abowiem tám Pan Bog nie mowi o poſluſzeńſtwie zmyſlonym mniſkim/ ále tylko otym/ ktore on ſam roſkazał. KrowObr 139, 139 marg, Rrv, Ss3v.

»mniski stan« [szyk 3:3] (6): Stan Mniſki od Páná Chriſtuſá y od Apoſtołow vſtáwiony. WujJud 143 marg, Mm6v; SkarŻyw 93, 535; ReszPrz 38; Ten Theodozyus mnieyſzy názwány/ nie będąc nigdy ná woynie/ ále tylo z śioſtrámi/ ktore mniſki ſtan w czyſtośći wiodły SkarKazSej 680b.

»żywot mniski« [szyk 3:2] (5): WujJud 143, 144v [2 r.]; Zebych ia tylo y ćiáło moie zelżywość miáło: á zakon S. Chrześćiáńſki y żywot Mniſki/ nic w tym tákim znáku/ zelżon nie był. SkarŻyw 75; ReszPrz 38.

Szeregi: »klasztorny, mniski« (1): iednáko żywot y ſtan klaſztorny/ Mniſki zálecáli/ iednáko do dobrych vcżynkow nápomináli ReszPrz 38.

»zakonny i mniski« (1): O ſtanie zakonnym y Mniſkim nápiſał teſz kśięgi przećiw tym/ ktorzy by y gánić śmieli. SkarŻyw 93.

[Wyrażenie przyimkowe: »po mnisku«: Káźimierzá Krolewicá z Polſki wygnánego (ktory iuż był mnichem Kluniáckim) Papież rozgrzeſzywſzy/ żeby był Krolem Polſkim/ poſtánowił ná Polaki Swiętopietrze/ áżeby ſię ſtrzygli w koło ná poły po mniſku roku 1041. TurnZwierc B3v.]

Synonim: zakonniczy.

Cf MNICHOW, MNICHOWSKI, MNISZY

JB