[zaloguj się]

MUZYK (49) sb m

-zy- (44), -zi- (4), -si- (1).

Fleksja
sg pl
N muzyk muzykowie, muzycy
G muzyk(o)w
D muzykowi muzyk(o)m
A muzyka muzyki, muzyk(o)w
I muzyki(e)m

sg N muzyk (19).D muzykowi (9).A muzyka (4).I muzyki(e)m (1).pl N muzykowie (7), muzycy (1) BielKron.G muzyk(o)w (2).D muzyk(o)m (1).A muzyki (4) RejWiz (2), SarnStat (2), muzyk(o)w (1) StryjKron.

stp brak, Cn notuje, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Człowiek znający się na muzyce, umiejący grać na instrumencie muzycznym lub śpiewać; kompozytor, wirtuoz; w pl możliwe także: kapela, zespół grający na instrumentach muzycznych; musicus Mącz, Calep, Cn; melicus Mącz, Calep; fidicen, hymnifer, hymnologus, symphonicus homo Cn [musicusspiewak Murm, BartBydg, Mymer1, Calep] (49): HistAl D3v; Potym około ſiedli rozni Muzykowie/ Aż od wielkiego brzęku coś ſie dzyało w głowie. Więc ſie tákim porządkiem rozno rozſádzili/ Iż namniey iedni drugich ni cżym nie głuſzyli. Tu bliżey Lutniſtowie/ Arphy/ Symphonały/ A zá nimi pánienki przyſpiewáiąc ſtały. RejWiz 25; Zaſz pánienki nie ſkacżą/ muzykowie gráią RejWiz 104, 25 marg, 25v, 40v, 69, 72v, 162v, Cc6v; Choraules vel Choraula, Gracz/ skrzipek. Bębennica/ álbo ynſzi Muſik ku táńcowi gráyąc. Mącz 52b; Melicus, idem quod Musicus Muzyk/ Kantor/ skłádácz ſpiewánia/ śpiewak. Mącz 214b; Musicus, Náuczony w ſpiewániu/ Muzik. Cantor. Mącz 238c, 214d; Vczćiwy Muzyk nie zwykł nieprzyſtoynie ſpiewáć. Prot A3; potrzebá ku temu áby [dworzanin] był muzykiem/ iżby ábo ſpiewáć/ ábo ná lutni/ ábo ná iákim Inſtrumencie gráć vmiał GórnDworz Hv; Alexánder wielki/ [...] zápaliwſzy ſie muzyką/ wſtáć więc nád ſwoię wolą od bieſiády muſiał/ á bieżeć do zbroie/ do koniá: á potym gdy muzyk inákſzym kſtałtem zágrał/ tho záſię przychadzał k ſobie/ y wrácał ſie do bieſiády. GórnDworz H2, Fv; RejZwierc 154; KochPs 130; záwżdy rotámi wkoło ſiebie tąnecznikow y rozmáitych muzykow wodziłá/ ktorzy ią ſpiewánim/ gránim ná dudach/ multánkach/ ſurmach/ ná ſkrzypicách y bębnach gráiąc ćieſzyli StryjKron 427; Calep 649a, 682b; Też y Kśiężą Królewſką, Muzyki, y inné tym podobné w ſwoim regimenćie ma Kánclérz SarnStat 322, 316; PowodPr 74.

W połączeniu z imieniem [zawsze imię + muzyk] (5) : ZEnofánth Muzyk wierſze o walkách mu ſpiewał/ By mu ſercá dodawał/ tego ſie nádziewał. RejZwierz 6; BielKron 25v, 101; KwiatKsiąż K4; KochWr 39.

W połączeniach szeregowych (3): HOmerus y Hezyodus/ ći napirwey v Grekow byli nazacnieyſzy Poetowie/ Muzycy/ Gwiazdarze/ Lekárze BielKron 98, 342; A głos gędcow/ áni żadnych muzykow [Et vox citharaedorum et musicorum]/ áni trębácżow nigdy iuż więcey nie będzie ſłychan w tobie RejAp 153v.

Wyrażenia: »muzyk biegły« (1): Co by to był zá Heman niemamy nic pewnego/ chybá to/ iż muſiał być muzyk biegły. BudBib I 311d marg.

»egipski muzyk« = śpiewak wykonujący, według obyczaju egipskiego, na przemian pieśni smutne i wesołe, pełniące funkcję moralitetu (2): W onym ſławnym Egipcie ten był obycżay/ iż gdy pánowie iáki ſobie feſt cżynili/ tedy gdy byli naweſelſzy przyſzedł muzyk iáki álbo ſkrzypiec iáki/ á przynioſł ná ſobie obraz drzewiány iákoby cżłowieká vmárłego/ [...] napirwey poglądáiąc ná on obraz żáłoſne wierſze ſpiewał/ áby káżdy cżáſu nabeſpiecżnieyſzego á naweſelſzego ná to ſobie wſpominał/ iż też táki ma być. [...] Potym też záſię ine bieſiedne á weſołe wirſze ſpiewał. RejZwierc 169v, Aaa3v.

bibl »przedniejszy muzyk« = przewodnik chóru (9): Przednieyſzemu muzykowi/ ſynom Koráchowym ná Hálámoth pieśń [Victori filiis Corach]. 46. BudBib Ps 46 arg [45/1], Ps 6 arg [5/1], 47 arg [46/1], 57 arg [56/1], 58 arg [57/1], 59 arg [58/1] (9).

bibl. »święty muzyk« [o królu Dawidzie] (1): Przeto też tego ſwiętego Muzyká y s pioſnkámi iego/przyſtoynie mi ſie widzyáło w ſpołecżne thowárzyſtwo W.P.W. przyłącżyć. LubPs A2.

mit. »muzyk ubogi« [o Orfeuszu] (1): Owa ták długo ſpiéwał muzyk ón vbogi/ Ze muśiał mieć ná kóniec po ſwéy myśli bogi KochPieś 76.

Szeregi: »muzyk albo gędziec« (1): ORfeus Muzyk albo gędzyec známienity tego cżáſu był w Greciey/ o tym * też Poetowie wymyſlnie piſáli/ iż ná iego gędzenie rzeki ſtawáły/ á kámienie ſkakáło BielKron 25v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»muzyk albo skrzypiec« (1): RejZwierc 169v cf »muzyk egipski«.

Synonimy: gędziec, gracz, kantor, piszczek, śpiewak.

IM