[zaloguj się]
[pdf]

NICOWAĆ (28) vb impf

o oraz a jasne.

Fleksja
inf nicować
indicativus
praes
sg pl
2 nicujesz nicujecie
3 nicuje nicują
praet
sg pl
3 m nicowåł m pers nicowali
fut
sg pl
3 m będzie nicowåł m pers nicować będą

inf nicować (6). ◊ praes 2 sg nicujesz (2). ◊ 3 sg nicuje (11). ◊ 2 pl nicujecie (1). ◊ 3 pl nicują (4). ◊ praet 3 sg m nicowåł (1). ◊ 3 pl m pers nicowali (1). ◊ fut 3 sg m będzie nicowåł (1). ◊ 3 pl m pers nicować będą (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Przewracać materiał na lewą stronę (najczęściej w celu naprawy, odnowy); replicare sic, ut extra fiat quod fuerat intus Cn [co] (28): Dał go [osła] Bog do Rymárzá/ vźrzał on gárbuie/ Oſlą ſkorę ná wywrot/ bárzo ią nicuie. RejZwierz 121.
Przen (27):
a) Przeinaczać, fałszować, przewrotnie interpretować; drobiazgowo roztrząsać podkreślając wady, krytykować; interpolare, transformare Cn (26): Gdyż też oni ſłowá yego nicowáli/ A práwye nád oley fáłſſem przenikáli/ Sercá wyernych Páńſkich/ wyodąc ie do złego LubPs Ov; [najdzie kaźń] ná owe przechyrki co Práwo nicuią GroicPorzRej C3v; BiałKat 323v; Ktore proroctwo/ ábo obietnicę/ ácż też wſpomina X. K. y także ią iáko y inſze piſmá nicuie CzechEp 296, 84, 148, 312.

nicować w co (1): Nie máſz kácerſtwá ſzkodliwſzego/ iedno gdy kto [...] zmyſł duchowny obráca w ćieleſny [...] á náukę też niebieſką nicuie w źiemſką etc. CzechEp 111.

nicować czym (1): iego fortelne/ á pod cżás ſproſne y nieumieiętne dowody/ ſłowem Bożym nicować będą. NiemObr 93.

W połączeniach szeregowych (5): Izaſz tu niewidzićie/ iáko ſlowá Ducha ſwiętego wywracáią/ nicuią y ſromocą? KrowObr 224v, 1v, 50v; CzechEp 77; Teć y wiele innych mieyſc piſmá S. on ſproſny bluźnierz odćina/ pſuie y nicuie według mozgu ſwego. WujNT przedm 7.

W charakterystycznych połączeniach: nicować dowody, ewanjeliją, miejsce, naukę niebieską, obietnicę, pisma, Pismo Święte (miejsca Pisma Św.) (6), prawdę, prawo, proroctwo, słowa (słowo) (Ducha Św., Zbawiciela) (5), (nalepsze, zacne) sprawy (2), wiarę (apostolską) (2), wszytko dobre; nicować słowem bożym; nicować nasubtylniej, sprośnie.

Zwroty: »opak nicować« (3): Ale czoż proſtaczy krzywy Gdy ſą taczy Ludzie zywy. Czo ie wty błędy wprawiaią A wſytko opak niczuią. RejKup d3; KrowObr 50v; Iuż tám máło rozumu gdzye vpor pánuie/ A by nalepſze ſpráwy opák on nicuie. RejWiz 8v.

»na ręby nicować« (1): Leć [!] nie wiem co za vmyſł w ludziech ſie nayduie/ Który tak zacne ſprawy na ręby nicuie MycPrz I [C]2v.

Szeregi: »nicować i krzyżować« (1): gdyż y ſámey Ewángeliey nie folguią: ále ią rozmáićie nicuią y krzyżuią. WujNT 204.

»psować, (i) nicować« (3): ná Arcibiſkupá [...] powſtał/ iż mu bronił Kościołow Katolickich pſowáć/ y wiáry nicować. StryjKron 767; NiemObr 157; Czechowic w twoim nowym teſtámenćie toż mieyſce ták pſuie y nicuie WujNT 305. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»nicować i (abo) (wy)opakować« [szyk 1:1] (2): CzechEp 282; A więc to nie pogáńſtwo/ wiárę Apoſtolſką ták ſproſnie nicować y wyopákowáć? PowodPr 35.

»nicować abo wyszpacać« (1): iż też tákże duch święty ieſt Bog iáko oćiec [...] czego nigdziey w piſmie świętym niemáſz: choćiaby ie też kto naſubtylniey nicowáć ábo wyſzpácáć chćiał. CzechRozm 13v.

»wywracać i nicować« (2): Ale wy iakośćie zwykli inſze piſmá ſwięte wywrácáć y nicowáć ku ſwemu pożytku y vpadu/ ták teſz y to piſmo ſwięte wywrácaſz y nicuieſz KrowObr 179v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.].

b) Psuć (1): a wſzákoż vſtáwicżne pátrzánie ná tę czudność/ cżęſthokroć niczuie rozſądek á bacżenie cżłowiecże GórnDworz Mm3v.

Formacje współrdzenne: przenicować, wynicować.

Cf NICOWANY

AŻ