Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: NIEPRZEMOŻNY

Następne hasło: NIEPRZEMYŚLNY »

NIEPRZEMOŻONY (8) part praet pass pf

W pisowni łącznej (6), w rozłącznej (2).

Oba e oraz o jasne.

Fleksja

sg
m	N	nieprzemożony	f	N	nieprzemożonå
	I			I	nieprzemożoną
	L			L	nieprzemożon(e)j
	V	nieprzemożony		V

pl
G		nieprzemożonych

sg m N nieprzemożony (1). ◊ V nieprzemożony (2). ◊ f N nieprzemożonå (3). ◊ I nieprzemożoną (1). ◊ L nieprzemożon(e)j (1). ◊ [pl G nieprzemożonych.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI(XVIII) ‒ XVII w. s.v. przemódz.

Znaczenia

W funkcji przymiotnika: Którego nie da się zwyciężyć (8)
- a. Fizycznie (4)
  - W przen (1)
- b. Psychicznie (4)

W funkcji przymiotnika: Którego nie da się zwyciężyć (8): [abyśmy się odmiennościam [...] monarchij rozmaitych, przedtym wolnych i nieprzemożonych [...] przypatrowali. StryjPocząt 297v.]

a. Fizycznie (4):

W formule grzecznościowej (2): Zdrow bądź Domicyanie Ceſárzu nieprzemożony HistRzym 57v, 9.

Wyrażenie: »nieprzemożona siła« (1): wielka ieſt á nieprzemożona śiłá moiá. SkarŻyw 81.

Szereg: »wielki a nieprzemożony« (1): SkarŻyw 81 cf Wyrażenie.

W przen (1):

W porównaniu (1): w nim [w Bogu] vfáć y budowáć ſię/ iák ná ſkále y opoce nieprzemożoney/ y nieomylney/ każą. CzechEp 271.

b. Psychicznie (4): iſz prawdá Kátholická/ Kośćiołá Apoſtolſkiego/ Rzymſkiego/ ſzczera y nie przemożona/ y Duchem Bożym podána ieſt SkarŻyw 80.

nieprzemożony w czym (1): Był też [Sokrates] w ſmutkach, tak nieprzemożony á iakmiarz w tey cirpliwoſci wſzytek ſwiat przeſzedł nad inſze ſkro^mnie cirpiąc BielŻyw 48.

Wyrażenia: »dużość nieprzemożona« (1): muſic chrześcijanin być mocny i nieiaką duſzością nieprzemożoną/ niezwyciężony MurzHist H3.

»wiara nieprzemożona« (1): Lecż wiárá ich nieprzemożona ná tákie pokuſy odpowiadáłá SkarŻyw 27.

Synonimy: niezłomny, niezwyciężony.

Cf NIEPRZEMOGĄCY, NIEPRZEMOŻNY, PRZEMOŻONY