[zaloguj się]
[pdf]

NITKA (7) sb f

Fleksja
sg pl
N nitka nitki
G nitki
A nitkę nitki
I nitkami
L nitce

sg N nitka (1). ◊ G nitki (1). ◊ A nitkę (1). ◊ L nitce (1). ◊ pl N nitki (1). ◊ A nitki (1). ◊ I nitkami (1).

Sł stp brak, Cn s.v. nić, Linde XVI – XVIII w.

Cienki sznureczek ze skręconych włókien uzyskanych z różnego materiału; filum PolAnt, Cn; acia, filamentum, licium, linamentum, linum, stamen Cn (7): Iż ia z tych wſzytkich rzeczy ktore ſą twoie/ od namnieyſzey nitki áż do rzemyczká v botá/ nie od ćiebie wziąć niechcę BibRadz Gen 14/23; RejAp 159v; Pátrz záſię czo ſie ſkárbu Bożego popſuie ná owy pozłoćiſte nitki RejZwierc 57v.

W porównaniu (1): Wſzákże wżdy do tego cżáſu/ Mogłáby przyść ku vrázu/ Bychći przepuśćił ty zbytki/ Rwáłáby ſie [młodość] niż złe nitki BielKom E3v.

W przen (3): Ale kiedy więc komu/ mroz przyráźi w głowie/ Muśi tám pewnie zbieráć/ ná nitkę po ſłowie. RejZwierz 76.
Zwrot: »garło zawiesić na nitce« = ryzykować życie (1): Bo drugi cżuiąc ſie być mężem/ będzie tákim proſtakiem/ iż gárło ſwe záwieśi ná nitce/ [...] kiedy iedzie w picowánie/ ábo gdy nieprzyiacielowi kilka koni odgromić chce GórnDworz I6v.
Wyrażenie: »nitka żywota« (1): A gdy iuż ćiáło znácżnie [!] ſłábieć y nitká krotkiego y ſłábego żywotá mego przerywáć ſię pocżnie LatHar 641.
a. [Knot:
Zestawienie: »nitka gorejąca«: Nitki goreiącey nie zgáſił [linum fumigans non exstinguet Vulg Is 42/3; á lnu kurzącégo ſie nie zágáśi WujBib] SkarKaz 153 (Linde).]

Synonim: a. knot.

Cf NIĆ

TZ