Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OBŁOCZEDLNIA

Następne hasło: [OBŁOCZENIE] »

OBŁOCZEK (17) sb m

Oba o oraz e jasne.

Fleksja

	sg	pl
N	obłoczek	obłoczki
G	obłoczku
A	obłoczek

sg N obłoczek (11). ◊ G obłoczku (1). ◊ A obłoczek (4). ◊ pl N obłoczki (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XIX w.

Znaczenia

1. Deminutivum od „obłok” (7)
2. Zawiesina, zmętnienie w moczu (10)

1. Deminutivum od „obłok”; nubecula Murm, Mymer¹, Mącz, Calep, Cn (7): Murm 16; Mymer¹ 4v; RejWiz 43; Mącz 252b; HistHel C2v; Calep 706a; [Volck 416; ArtNom A7].

W porównaniach (1): Oto máluczki obłoczek iáko dłoń człowiecza wyſtępuie zmorzá [Ecce nubes parva sicut vola viri ascendit e mari] BibRadz 3.Reg 18/44; [Bo iáko chmurká álbo obłocżek máły y śrzod biáłá dniá ſłońce ludźiom záſłoni/ iż go vyrzeć nie mogą: Ták ten ćiemny obłok ćieleſnego rozumienia o kroleſtwie iego záſłániał im ocży/ áby nie zrozumieli piſmá świętego GrzegŻarnPos 1597 200v].

W charakterystycznych połączeniach: obłoczek maluczki, mały, nadobny.

[Szereg: »chmurka albo obłoczek«: GrzegŻarnPos 1597 200v cf W porównaniach.]

2. Zawiesina, zmętnienie w moczu; nubecula aranae similis sedimentum Cn (10): Czo znamionuie obłoczek w vrinie. FalZioł V 8v; Taki obłocżek znamionuie obciążenie płucz/ y cięſzkoſć dychawicżną pierſi cżyni, á nawięczey gdy then obłocżek na wierzchniey poſtaci vriny: pływa. FalZioł V 9; Też to maſz wiedieć [!] iż gdy w vrinie na ſamem dnie będzie zgromadzienie [!] tego obłocżku/ zaoſtrzonego/ białego. Taki lekarze zową Ipoſtaſis. FalZioł V 10v, V 1v, 5v [2 r.], 9 [3 r.].

W porównaniu (1): Gdy cżłowiek zdrowy albo ten ktori z niemoczy zmaga: zoſtawi vrinę w ſkleniczy lekarzkiey/ po godzinie vſtogi ſie w oney vrinie na dnie iakoby iaki Obłocżek na dnie miąſſzy/ á ku wierzchu cienki iakoby kregiel FalZioł V 9v.