![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: OBODWOJ | Następne hasło: [OBOJAĆ SIĘ] » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
OBOJ (865) nm
Pierwsze o jasne. W N i A sg m odmiany przymiotnikowej -ój (7), -oj (3); -ój SienLek, GrzepGeom, Oczko (2), SarnStat (2), -ój : -oj Mącz (1:3). ◊ W formach odmiany rzeczownikowej o temacie obojg- : -oj- (84). -ój- (3); -ój- Oczko: -oj- : -ój- SarnStat (73:2); ◊ W pozostałych formach drugie o jasne.
| sg | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| m | N | obój | f | N | oboja | n | N | |
| G | obojégo | G | obojéj | G | obojégo | |||
| D | obojemu | D | obojéj | D | obojému | |||
| A | obój, obojégo | A | oboję | A | ||||
| I | oboim | I | oboją | I | oboim, oboj(e)m | |||
| L | oboim, oboj(e)m | L | obojéj | L | oboim | |||
| pl | du | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| N | m pers | oboi, obyi | N | m | |
| G | oboich | G | |||
| D | oboim, obojem | D | |||
| A | m pers | oboich | A | m | |
| I | f | I | f | obojema | |
| L | oboich | L | |||
| inne formy | |||||
| pl I m pers - obojemi; pl I m an - obojmi; pl I m subst - obojma; du G m pers - oboju | |||||
Odmiana przymiotnikowa: sg m N obój (12). ◊ G obojégo (20); -égo (6), -(e)go (14). ◊ D obojemu (9); -emu (5), -ému (2), -(e)mu (2); -emu : -ému SarnStat (5:2). ◊ A obój (13), obojégo (1). ◊ I oboim (2). ◊ L oboim (5), oboj(e)m (1); -im Leop, LatHar, WujNT (2); -im : -(e)m WujJud (1:1). ◊ f N oboja (39); -a (33), -(a) (6). ◊ G obojéj (81); -éj (35), -ej (1) BiałKat, -(e)j (45). ◊ D obojéj (16); -éj (10), -(e)j (6). ◊ A oboję (36). ◊ I oboją (12). ◊ L obojéj (17); -éj (6), -(e)j (11). ◊ n G obojégo (8); -égo (1), -(e)go (7). ◊ D obojému (4); -ému (1) GórnTroas, -emu (1) SarnStat, -(e)mu (2). ◊ L oboim (5). ◊ I oboim [o rzeczownikach nijakim i żeńskim] (1), oboj(e)m [o rzeczownikach męskim i nijakim] (1). ◊ pl N m pers oboi (10), obyi (1) BielSpr. ◊ G oboich (7). ◊ D oboim (5), obojem (3); -im WujNT; -em FalZioł, CzechRozm; -im : -em SarnStat (4:1); ~ -em (1), -(e)m (2). ◊ A m pers oboich (2). ◊ I m pers obojemi (1). m an obojmi (1). [m subst obojma LustrPłoc 166.] ◊ L oboich (5). ◊ du G m pers oboju (1) SarnStat 100. ◊ I f obojema (1) MetrKor 34/133v.
Odmiana rzeczownikowa: pl N m pers oboje (85) [w tym: przy sb a. pron pl (13), przy pron sg (1)]; -e (7), -(e) (78). m an oboj(e) (2). subst oboje (105) [w tym: przy sb a. pron sg (53), przy sb a. pron pl (11)]; -e (16), -(e) (89). ◊ G m pers obojga (10) [w tym: o mężczyźnie i kobiecie (8), o mężczyznach (1), o „doktorze i aptece” (1)]; -a (7), -å (1) GórnDworz, -(a) (2). subst obojga (191) [w tym: przy sb a. pron sg (114), przy sb a. pron pl (17)], ob(o)jgu (2); -a : -u Leop (1:1), CzechEp (6:1); ~ -a (143), -(a) (48). ◊ D subst obojgu (16) [w tym: przy sb a. pron sg (4)]. ◊ A m pers oboje (18) [w tym: o kobiecie i mężczyźnie (13)]; -e (2), -(e) (16). subst oboje (93); -e (13), -(e) (80). ◊ I subst ob(o)jgi(e)m (1). ◊ L subst obojgu (20). ◊ du D subst oboju (1) PatKaz II 235. ◊ A subst [cum nm, cum sb] oboje (1) SkarKaz 121.
Składnia orzeczenia: W odmianie przymiotnikowej: oboj (co) jest (3); oboja (kto, co) była, bywa, jest, ma być, nie będzie (15); oboi (kto) byli, bywają (3). W odmianie rzeczownikowej: oboje (kto) byli są, będą, mają być (18), oboje (kto) było, jest, ma być (7); byli Leop (2), BibRadz (2), OrzQuin, BiałKat, KarnNap, SkarŻyw (2), LatHar, WujNT (3); było FalZioł, KochMon; byli : było BielKron (2:2), RejPos (3:3). ◊ oboje (co) było, jest, będzie, musi być (26), oboje (co) były, mają być (12); było MurzOrt, KromRozm II, RejPos (3), RejZwierc (2), WujJud (2), BudBib, SkarJedn, Oczko, CzechEp (2), GórnRozm, ActReg (2), SkarKaz: byli ModrzBaz, WujNT (4), SarnStat; było : byli FalZioł (4:2), Leop (2:1), GrzepGeom (1:1), BudNT (1:2).
Składnia przydawki: W odmianie przymiotnikowej: ten oboj, ta oboja, to oboje (kto, co) (32). ◊ W odmianie rzeczownikowej: N m pers oni, wy, ktorzy oboje (kto) (3). subst to, co oboje (co) (45) [w tym: o człowieku i aniele, o Bogu i prawdzie (2)], oboje te, ty, ktore (co) (5); to : te FalZioł (2:2), KromRozm II (2:2), SarnStat (2:1). ◊ G m pers tych, ktorych obojga (kogo) (2). subst tego, onego obojga (czego) (20), tych obojga (czego) (4) BibRadz, SienLek, GórnDworz, CzechEp. ◊ D subst temu obojgu (czemu) (2). ◊ A m pers ono, które oboje (kogo) (2). subst to, co, ono oboje (co) (28); te, ty, ci, które, którzy oboje (co) (8); te BielKron, ModrzBaz, SkarJedn, SarnStat, SkarKaz; to : te KromRozm III (2:1), GrzegRóżn (1:1), CzechEp (3:1). du ty oboje (co) (1). ◊ L subst tym, czym obojgu (8).W odmianie przymiotnikowej zawsze związek zgody. W odmianie rzeczownikowej: N m pers oraz A subst związek zgody (67), związek rządu (6). ◊ W pozostałych przypadkach zawsze związek zgody.
Sł stp notuje, Cn s.v. oboją razą; obojej płci, Linde XVI – XVIII w.
Poza związkami z rzeczownikiem i zaimkiem (288): LibLeg 3/33v; MetrKor 57/117v, 59/277; BierEz K3v, S3v; Imbier z miodem przyprawiony/ ieſt więczey zagrzewaiączy niżli z czukrem przyprawiony/ Acżkolwiek oboy ieſth dobry tym ktorzy ſą ſkłonni ku paraliżowi FalZioł III 12d; gdy dwoie dzieci/ to ieſt Blizńczowie: razem z żywotha wychodzą/ tak iże iedno nogami á drugie głową/ albo oboie nogami Bywa cięſzkie á ſmiertelne takowe rodzenie. FalZioł V 17c; rzeżuchy, Tymu/ oboyga rowno poł dragmy FalZioł V 91, I 13c, 94a, 100c, II 18c, 20c (39); W nienawiſci miey pochlebniki rownie iako fałeſzniki boć oboi nie prawie myſlą. BielŻyw 43, 90; KłosAlg F2 [2 r.], H; RejRozpr H2v; LudWieś B3v; Bych cie tak nie miłowała A ſnadz m [!] z tego kłopota Iuż ni rozum ani cżnota Nie pomoze w czom ſie w dała Oboygam iuż koſztowała. RejJóz D8, D8; Ale kyedy mowyę/ znośnyeyſſe to niż ono/ toć yuż dawam rozumyeć/ iż oboye złe KromRozm I Cv, Cv; MurzHist C; MurzNT Matth 13/30; MurzOrt B2 [2 r.]; A ták oboim też chwalon y wzywan chce być [Bóg]: nye tylko we wnętrznym vznánim/ y podnyeſyenim myſli y woley/ ále też zwirzchowną ſpráwą ćyáłá y modłą. KromRozm II h3; Nyechcę tu tfirdźić/ iż oboi źle á obłędliwye piſmo rozumyeyą álbo wykłádáyą. [...] Może być (yákoż ták yeſt) iż oboi źle: Ale żeby oboi dobrze/ rzecz yeſt nyepodobna/ gdyż ſye ſobye przećiwyą. KromRozm II q3v; Bo yednák wzrok á rozum oboye przypadek yeſt/ ácz rozny yeden od drugyego KromRozm II r2, o2v; KromRozm III B8v; Posłowie przy intencyji swej stojąc powtorzyli tego, że są gotowi o obojej tej obronie radzić, gdy też zdania IchM o obojej usłyszą, a gdy im będzie dano opatrzenie. Diar 41, 27, 41, 43; BielKom C7, G2v; PRzekłáda Prorok ſwyęty dwoiákye zgorſzenie/ ſwoy vćiſk/ á ludzi niewiernych ſzcżęſcie/ á cżyni ſobye dobre ſerce y otuchę przećiwko oboygu. LubPs K4; Owa iuż nam oboygá nie wiele zoſtáło/ Y pieniędzy nie máſz nic y rozumu máło. RejWiz 90v, 146v; A będzie mocność wáſſa/ by perz zgrzebi/ á ſkutek wáſz iáko iſkrá/ y będzie oboie podpalono ſpołu [et succendetur utrumque simul]/ á ktoby zágáſił niebędzie. Leop Is 1/31; wino młode/ zlewáią do nowego nacżynia/ tedy ták oboie bywa w cále [et ambo conservantur]. Leop Matth 9/17 [przekład tego samego tekstu BudNT Luc 5/38; WujNT Matth 9/17, Luc 5/38], 4.Esdr 8/9, Tob 3/24, Eccli 27/33, 28/14, Matth 13/30, 2.Eph 2/18; BibRadz I 526b marg, Matth 13/30; [Bóg do Kaina] wſzákże w twoiey mocy ieſt grzech vcżynić álbo ſie go vſtrzedz/ to ieſt/ wolnoć oboie vcżynić/ wſzák nád obiemá pánuieſz. BielKron 3; Y chwaliłem więcey martwe niżli żywe/ á tegom ieſzcże fortunnieyſzego ſądził nád oboie [et feliciorem utroque iudicavi Vulg Eccle 4/3]/ ktory ſie ieſzcże nie vrodził BielKron 80; Ráno rosſieway naſienie twoie/ tákież y wiecżor/ bo niewieſz ktore lepiey wzeydzie/ ieſli to álbo owo/ á ieſli oboie ſpołu dobrze/ tym lepiey [si utrumque simul, melius erit Vulg Eccle 11/6]. BielKron 82 [idem SkarKaz 383b], 152, 351, 365, 425, 462v; GrzegRóżn H3v; Mącz 234c; Latwie bywa z wody wiátr/ bo wilgotné ſą oboie OrzQuin P2, S2v; SarnUzn B3, E5, F3, [G2], G3; SienLek 5, 40v, 48v, 59v, 111 (8); Lecż mowiącz o oboygu záraz/ y o mowie/ y o piſániu/ wſzytko tho co ſie do tych cżáſow powiedziáło/ nic nie ieſth/ ieſli w káżdym zwiąſku ſłow (czo Láćinnicy ſentenciámi zową) nie będzie znáć byſtrego rozumu GórnDworz F8v, F8; á Kwádrat a.b.c.d. ieſt tylkiż iáko y Romboides b.c.d.e. ábowiém o iednym dnie ſą oboie GrzepGeom H2, F4v, Hv; HistRzym 3; RejPos 52, 74v, 209v, 338v; BiałKat 343v; KuczbKat 345; BielSpr 48v; To jest on Agamemnon nieprzezwyciężony, Oboje, i krol dobry i mąż doświadczony KochMon 25; Auguſtyn ták záśię piſze: Y Krzeſt y Kápłáńſtwo Sákrámentem ieſt oboie: przeto ſie niegodźi w Kośćiele Chrześćiáńſkim oboygá powtárzáć. WujJud 166, 77; Zywot ſpołu y śmierć/ oboie przed cżłowiekiem położono [Ante homines vita et mors] BudBib Eccli 15/17, Num 7/37, Prov 20/12; BudNT Luc 5/38, Eph 2/16, 18; [Chrystus] ták zá żydy iáko y zá pogány vmárł/ y oboiem w iednym ćiele drogą do Bogá zoſtał CzechRozm 78v, 78v; A przedśię ſą/ ktorzi niewiem ieſli z práwá/ cżyli z obycżáiow/ cżyli z oboygá [qui nescio lege an moribus, cm vero utroque]/ pewnych cżaſow cyńſz [!] wybieráią ModrzBaz 54, 87v; ModrzBazBud π6; Heretykowie [...] obojgá nie máią/ áni wiáry/ áni iednośći przy głowie iedney widomey. A dla tegoſz káżdy Heretyk ieſt odſzcżepieniec SkarJedn 158, 272, 313, 317 [2 r.], 359; ná świećie Mniey dobr dáleko/ niżli złych przypadkow (–) Mniey/ ábo więcey/ rownali też lidzbá Oboygá/ korzyść nie wielka to wiedzieć. KochOdpr B2v; ieſliby ieſzcze ták niedoſtátek wielki Nas/ álbo od Aptéki/ álbo od Doktorá álbo od obóygá odepchnął/ [...] ſámym Rhabárbárum/ [...] nie źle ciáło przepurguiem Oczko 38, 32v; Chryſtus/ dáieć żonę y pieniądze/ vżywayże oboygá zboiáznią Bożą. SkarŻyw 103, 86, 179, 203, 341, 538; Záłośći co mi czyniſz? owa iuż oboie Mam ſtráćić/ y poćiechę/ y baczenié ſwoie? KochTr 11, 4; StryjKron 427; CzechEp 34, 40, 351, 415 [2 r.]; NiemObr 17; KochBr 152; KochPieś 52; wiárá/ y práwo (zá łáſką tych dźiśieyſzych nowych Theologów) zda ſye iż oboie ku iednému kréſu ćiągną KochWr 22; Bo kto tu gnuśnie á w oſpálſtwie żywie/ [...] Nic nie ieſt rózny od ćiáłá martwégo Bo ieſt milczący żywot oboiégo. ZawJeft 24; ActReg 74; GostGosp 6; GórnTroas 22; LatHar 127, 134, 386; Dopuśććie oboygu [pszenicy i kąkolowi] ſpołu rość áż do żniwá [sinite utraque crescere usque ad messem] WujNT Matth 13/30 [przekład tego samego tekstu MurzNT, Leop, BibRadz, RejPos 52, CzechEp 34, 40, NiemObr 17]; Oto Biſkupi ábo kápłani (bo ſię to o oboich rozumieć może/ iáko y presbyteri) ſą ſprawcy y rządzcy kośćiołá WujNT 482, 16, 477 marg, Matth 9/17, s. 57, 102 (19); WysKaz 23; JanNKar E4, F2; JanNKarKoch G3, F2v; táiemnice/ ktore mnie przez Máieſtat Krolewſki y Rády iego będą powiedźiáne/ dotykáiące ſye álbo Krolewſkiego Máieſtatu/ álbo Rzeczypoſpolitey/ álbo oboygá [vel Maiestatem Regiam vel Rempublicam, aut utrumque JanStat 269]/ żadnemu ku ſzkodzie Krolewſkiey y Rzeczypoſpolitey nie odkryię SarnStat 36, 1075; [o Chrystusie] Bo oboiá ieſt ſzczera prawdá/ śiedźi ná práwicy v Oycá w przyrodzonym y widomym ſtanie: á w Sákrámenćie ieſt niewidomie y nád przyrodzenie SkarKaz 243a, 208b, 242a, 383b, 456a, 514b [2 r.], 609a; GosłCast 38; SkarKazSej 680b, 698a; Prawo od Prawdy y też Spráwiedliwość zową: Prawdá gruntem oboygu Prawdá ieſt y głową. KlonWor 66.
~ O dwóch osobach różnej płci (78): March1 A2; O ſynu moy/ gorzeż mnie matce twé vbogié/ docżekáwſſy takowé boleſci ij ſromoty. A tak oboie od wielkié żaloſci vſtali OpecŻyw 136v, 137; RejRozpr H3v; KrowObr 164v [2 r.]; Leop Luc 1/6, 7; KochZuz A4; PAnic s pánną w ſwych rzecżach coś pilnie mowili/ A potym ſie oboie ſiedząc zámyſlili. RejFig Bb3v; RejZwierz 79; Y byli oboie nágich [et erant ambo ipsi nudi]: to ieſt Adam y żoná iego BibRadz Gen 2/25 [przekład tego samego tekstu BielKron 1v]; Ieſliby ktho zelżył niewiáſtę niewolną zmowioną za mąż/ [...] tedy oboie máią być bićiem karáni/ á nie ná gárdle [vapulabit Non morientur]/ gdyż nie ieſt wolna. BibRadz Lev 19/20, Tob 11/8; BielKron lv, 37v, 43, 44v, 122, 237v; iedno chczenie/ rzecży pocżćiwych/ iedno niechcenie rzeczy obrzydłych v oboiga będzie [u dworzanina i białogłowy] GórnDworz Mm2v, Aa5; HistRzym 54v, 113v, 115v; RejPos 18v, 295 [2 r.], 296v [3 r.]; BiałKat 26, 58v; BielSat D4; RejZwierc 32 [2 r.], 32v, 33; BudBib Tob 11/8; KarnNap G2; Ná oſtátek/ niech oboie [mąż i żona] pomni [Denique meminerint ambo]/ że rodźice ſwe/ y wſzytkie przyiacióły opuśćili dla zwiąſku małżeńſtwá ModrzBaz 33; Tráfił ſię tu w mieśćie [...] ieden Mnich nie ſtáry chodząc z niewiáſtą [...] kazałem go wziąć/ y biczmi ſkáráć/ y dáć do więzienia oboie oſobnie. SkarŻyw 99; byłá iedná Chrześćiáńſka niewiáſtá/ máiąc mężá pogániná. Oboie byli vbodzy/ mieli tylo pięćdzieśiąt groſzy. SkarŻyw 101, 135, 178 [2 r.], 285, 290, 342 (14); ZapKościer 1582/27v, 29v, 1584/46, 1591/46, 1596/85; A ty oycze/ y mátko/ zacna krwi oboie KochEpir A3v: SKárży ſie ná Iſmáelá Sará Abrámowi/ Ze ſie będąc bękártem równa dźiedźicowi: Y prośi/ áby z mátką wygnał precz oboie KochMRot C2v; WerKaz 296, 297, 304, 305 [2 r.]; BielSjem 22v; BielRozm 31; LatHar 685 [2 r.]; byli oboie [Elżbieta i Zacharyjasz] ſpráwiedliwymi przed Bogiem [erant autem iusti ambo ante Deum]/ [...] A nie mieli ſyná: przeto iż Elżbietá byłá niepłodną/ á byli oboie podeſzłymi w ſwych lećiech [ambo processissent in diebus suis]. WujNT Luc 1/6 [przekład tego samego tekstu Leop, RejPos 295, LatHar 685], s. 4, 22; Przypátrzże ſię tey parze: iákiey krwi oboie/ Y iákich ſtanow biorą ná ſię śluby twoie. WitosłLut A4; CiekPotr 81 [2 r.]. ~
Z rzeczownikiem w sg, lub liczebnikiem w funkcji rzeczownika [w składni zgody] (399): March1 A2; BierEz S3v; A tę oboię rzecż mily Iezus mogł vkazatz/ ijże on był krolem ij bożym ſynem OpecŻyw 130v, 97; ForCnR Av; PatKaz II 83v, 84 [6 r.]; Cwikła tak czarna iako y byała oboya mało thucży cżłeka FalZioł I 20a, ++5d, I 20a, 46c [2 r.], 67b, 85d (14); GlabGad B2, F6v, I8v; MiechGlab nlb 2,3, s. 10, 47; KłosAlg F2; LibMal 1554/183v; KromRozm I M3v; Przed zborzęnięm miaſta Hieruſalem powiedaią że wkościele bożęm było poſtanowiono Bałwofalſtwo i Bałwán/ ktorą śię oboią rzeczą pán nabarźiéi brzydźi/ i ta oboia rzecz nawięcyi vznanié i chfałę pana boga zagaſzá i puſtoſzy MurzNT 116, 91; Lukaſz widźyawſſy oboyę tę Ewányelią [Matusza i Marka]/ ſpoſob národzenya Kryſtuſowego/ [...] wypiſał KromRozm II dv, o4v; KromRozm III C2v, F2; Diar 41 [3 r.]; SeklPieś 31; A Pan ſzedł przed nimi [ludem żydowskim] vkázuiąc im drogę/ we dnie w słupie obłokowym/ wnocy w słupie ogniſtym: áby był wodzem ich ná drodze/ oboiego czáſu [ut dux esset itineris utroque tempore]. Leop Ex 13/21, 2.Mach 8/22; BibRadz *2v; Nortmáni ná brzegách morſkich ſobie mieſzkánie vdziáłáli/ á do Włoch wiechawſzy kroleſtwo Neápolitáńſkie y oboię Sycilią záłożyli BielKron 292v, 26v, 128v, 129v, 292v, 337v (8); GrzegRóżn D3; In colloquium venerunt amborum exercitum duces, Prziſzli w rozmowę hetmáni oboyego woyſká. Mącz 197c, 105b, 155b, 162d, 231a, 430b, 509d [2 r.]; SarnUzn B3; SienLek 84v, 154v; GórnDworz P2v, V3v, Gg8v; Archimedes [...] Poſtáwił proſto laſkę ná ciéniu ónéy Wieże/ ták iż obóy ćień/ od laſki y od Wieże/ poſpołu ſye ná iednym mieyſcu kończyły. GrzepGeom O3; RejPos 351; KuczbKat 150; GrzegŚm Av, 53; BielSpr 46v; WujJud 128v, 182; A ták pożywánim oboygá onego ćiałá Chriſtuſowego/ [...] y krwie raz wylaney przywłaſzczamy ſobie ſpołecżność y vcżeśnictwo. CzechRozm 261v, 186v, 248v; ModrzBaz 4, 37, 72, 137v: SkarJedn 45, 176; Oczko 11v, 32, 33v [2 r.]; Oboiá rzecz wtobie zgodę nálázłá/ ktora wżadney inney poſpołu ſtać niemogłá: to ieſt máćierzynſtwo z pánieńſtwem. SkarŻyw 112, 159, 243, 341, 398, 455; KochTr 25; StryjKron 26, 95, 285; CzechEp 212, 218; NiemObr 159, 167, 176; KochEpit A2v; VKaż mi ſię/ Mágdáleno/ vkaż twarz ſwoię/ Twarz/ która práwie wyraża różą oboię. KochFr 106; KochPhaen 3, 15; KochPieś 73; ZawJeft 13, 23; ActReg 155; GórnTroas 59; LatHar 50, 122, 165 marg, 285, 287; Chryſoſtom záś piſze: Iż ná tymże iednym ſtole oboiá ofiárá wielkonocna/ y figury/ y prawdy/ byłá ſpráwowána. WujNT 115; Przetoż Páweł ták oboy narod vgadza y miárkuie; że áni ſię Żydom wynośić dopuſzcza/ [...] áni Pogánom nádymáć ſię przećiw Zydom WujNT 521, przedm 17 [2 r.], s. 195, 252, 318, 368 marg (12); WysKaz 35; ZWaláiąc ná prośby źiem Brzéſkich y Inowłocłáwſkich vſtáwiamy: áby oboiéy téy źiemi [ut utrique terrae JanStat 115] ieden Seym źiemlki w Rádźieiowie ná potym był ſkłádan. SarnStat 32; VStáwiamy/ ták chcąc mieć: áby w oboiéy Zupie [in utraque Zuppa JanStat 45]/ ták w Wielickiéy iáko w Bochenſkiéy tylko robili ſześćdźieśiąt tych/ którzy ſól wyćináią SarnStat 379; ROki wtóré Ziemſkié w Kuiáwách/ oboygá Woiewództwá/ [...] odpráwowáć zwykły SarnStat 727, 42, 87, 203, 371, 375 (12); PowodPr 77, 82; Teráz pokiſmy ná źiemi/ oboię rzecz czyni [Chrystus]: y karze nas ná vpominánie iáko ſędźia/ y wybawia nas od gniewu Oycá ſwego SkarKaz 4b, 243b, 608b; SkarKazSej 664a; SzarzRyt C2v, C3v.
»lud (a. ludzie, a. narod itp.) obojga pogłowia, rodzaju, obojej płci« = populus utriusque sexus Miech; homines a. personae utriusque sexus JanStat [szyk zmienny] (8:2:6): FalZioł ++5d; MiechGlab 6, [90]; KromRozm I Av; ták żonam iáko y dziećiom ich oboigá pogłowiá/ wiernie z tych rzeczy ktore poświęczone byli obrok dawáno. Leop 2.Par 31/18; [Żydzi pobrali wszytki miasta króla Seon] pobiwſzy lud od nawiętſzego do namnieyſzego oboygá rodzáiu BielKron 42, 30v, 45v, 121, 170v, 299; BiałKat 226; Litwá [...] zebrawſzy wielkie woyſko/ wtárgnęli do ziemie ſláchetney Pániey Xiężny Dobrzyńlkiey/ gdzie ſześć tyſięcy ludźi oboiey płći/ iednych wiążąc/ drugich ſiekąc pomordowáli StryjKron 320; vſtáwiamy/ y ſkázuiemy: áby obywátelom ſzláchćicóm álbo téż proſtégo rodu oboiéy płći ludźiom/ [...] Gléyt y vprzeſpieczenié [...] było dane SarnStat 921, 157, 942.
»oboja natura« [o boskiej i ludzkiej naturze Chrystusa] [w tym: być z obojej natury (1), mający oboję naturę (1)] (5): GrzegRóżn K4v; SkarŻyw 358; Ieſliż o nim [o Chrystusie] może być dobrze mowiono: iż ieſt z oboiey nátury ábo ze dwu nátur złożony? cżyli ieſt zlany abo ſpławiony/ cżyli zmieſzány [...] Zadne ſię z tych nie podoba (mowienie) tylkoż ſię podoba/ ziednocżony CzechEp 77; A daymy to/ żeby y ſámo ono z Pánem Iezuſem ziednocżenie/ y oboiey nátury iego vcżeſtnictwo/ cżłowieká tę świątość przyimuiącego/ łáſki domieſzcżáło LatHar 244, 203.
»oboj narod, oboje państwo« [o Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim] [w tym: kto (14), co (30) obojego (a. obojga) narodu, państwa] [szyk zmienny] (57:10): LibLeg 10/97v, 11/133v; ComCrac 11; Bo ieſliby dwá Pánowie [królowie] mieli być/ ieden w Koro. Pol. drugi záś w Kſię. Litew. s tąd byłby prętki vpadek oboygu Páńſtwu MycPrz II C2, II Dv; Pokoiewi vrzędnicy ktorzy zoboiga narodu bedą takkoronni iako y WXgo Lgo zadnych znich wVrzędy Pieczętarskie y Marszałkowskie wdawać się nie maią ActReg 47, 31, 32, 40, 43, 133 (8); SEym Wálny Koronny [...] zá rádą pánów Rad oboygá Pánſtwá/ iáko czás y potrzebá Rzeczypoſpolitéy przynośić będźie/ powinni go ſkłádáć. SarnStat 30; My/ y potomkowie náſzy/ nic záczynáć y czynić nie mamy bez rády Rad Koronnych oboygá narodu SarnStat 125; GRánice Koronné oboygá narodu y wſzyſtkich Pańſtw do Korony należących/ od wtárgnienia nieprzyiaćielá wſzelákiego/ obroną opátrowáć/ nakłádem náſzym mamy SarnStat 130; A temu oboiemu Narodowi żeby iuż wiecznémi czáſy iedná głowá/ ieden Pan/ y ieden Król ſpólny roſkázował: (marg) Polſká z Litwą iedno ćiáło.( —) SarnStat 1020, 7, 25, 28, 45 [2 r.], 75 (50); SkarKaz )(4. Cf »Rzeczpospolita obojga narodu«.
»oboj narod« [o kobietach i mężczyznach] (1): [Marius poraził Cymbry] ktorych ták wielki pocżet był trzy kroć ſto tyſiąc oboygá narodu. BielKron 130.
»oboja osoba« [o Eucharystii] [w tym: przyjmowanie Sakramentu pod oboją osobą (1)] (12): Pyęknaćby rzecz byłá/ oboyey oſoby świątoſći vżywáć. KromRozm I G3v, G3 [3 r.], G3v; Ktoby tego przał/ że w tym Sákrámenćie pod káżdą zoſobná oſobą/ y pod káżdą cżąſtką oboiey oſoby gdy ieſt oddźieloná/ ieſt zupełny Pan Chryſtus/ ten przeklętym niech będźie. WujJud 263v, 178, 247v, Mm3v, Mm8; WujNT 331 [2 r.].
»oboja płeć« [w tym: [kto] obojej płci (20)] = uterque sexus JanStat [szyk 28:3] (31): GlabGad M; Nomen scilicet substantivum, Oboyey płći/ ták ſámcowi yáko y ſámicy prziſwoyte. Mącz 106b; widząc Theologowie pogáńſcy ſtárzy/ że iedná ſámá płeć doſkonáłośći w ſobie mieć nie może/ przywłaſzcżáią oboię płeć bogu GórnDworz X8; WujJud 264v; iuż niezlicżeni męcżennicy oboiey płći/ y rożnych lat/ [...] wſzytki naiázdy báłwochwálſkie przełomili SkarJedn 389; Poſt ieſt vſpokoienie duſz náſzych/ ſtárym vcżciwość/ młodym náuczyciel/ powśćiągliwym miſtrz: wſzytki látá y płeć oboię/ iáko iákim wieńcem zdobi. SkarŻyw 92, 114, 429, 472, 574; LatHar ++2, 202, 323; zákázuiemy [...] áby świetckié oſoby oboiéy płći w ſądy duchowné nie wdawáły ſie o rzecz świetcką SarnStat 113, 63, 349, 594, 685, 882 (9); PowodPr 9; SkarKaz 277b, 635b. Cf »lud obojej płci«.
»oboje prawo« [o prawie duchowym i świeckim] = utrumque ius JanStat (10): ſpráwá około Teſtámentu/ ma bydź w oboim práwie Duchownym y Swietckim ſądzona SarnStat 215, 215. Cf »obojga prawa doktor«.
»obojga prawa doktor« = utriusque iuris doctor JanStat [szyk zmienny] (8): Dan ieſt przez ręce przerzeczonych Naywielebnieyſzégo Oycá Kśiędzá Ianá Biſkupá Włodzłáwſkiégo y Kánclérzá/ y wielebnégo Ianá Lutká z Brzéźia oboygá Práwá Doktorá Ardźiakoná Gniéźnieńſkiégo SarnStat 900, 900 [2 r.], 905 [2 r.], 1056, 1104, 1107.
»oboje przyrodzenie« (3): Androgine ſą w Africe/ ktorzy oboie przyrodzenie máią á ſpołu ſie mieſzáią/ máią práwe pierśi męſzcżyznie á lewe żeńſkie/ Hermofrodite. BielKron 8; Androgynos, Który oboygá przyrodzenia yeſt tak męskiego yáko y niewieśćiego Mącz 9c; ActReg 32.
»Rzeczpospolita obojga narodu« (3): Tempore Interregni máią ſie obá [hetman koronny i Wielkiego Księstwa Litewskiego] o obronie téy prowinciiéy/ y zádźierżeniu iéy przy ſpólnéy Rzeczypoſpo. oboygá narodu znáſzáć/ káżdy władze ſwéy nád ludźmi ſwégo narodu vżywáiąc. SarnStat 426, 1019, 1204.
»oboj stan« [o stanie duchownym i świeckim] [zawsze: [kto] obojga stanu] = uterque ordo a. status JanStat [szyk 8:7] (15): ComCrac 19v; ConPiotr 32; gdy náucżeni ludźie doſtoieńſtw ſobie należących niemáią/ á ći co doſtoieńſtwá máią niedbáią o to áby byli vcżonemi/ tedy wiela/ á bez máłá przednieyſzych powinnośći/ od oboygá ſtanu ludźi [ab utrisque desiderent officia] y Rzecżpoſpolita y Zbor potrzebuie. ModrzBaz 135v; Pánowie y Rádá oboygá Stanu wedle ſtárádawnégo zwyczáiu/ Piérwéy/ niż ku wybiérániu poſtąpią/ Séym wálny dla obiéránia poſtánowią SarnStat 11; ſkázuiemy przez ninieyſzy Liſt: áby ſześć tylko z oboygá ſtanu oſób niżéy nápiſánych byli ná to vważenié y popráwę Praw náznáczeni SarnStat 55, 10, 208, 213, 360, 605 (11); VotSzl C2v.
»oboja strona« [o uczestnikach sporu, pertraktacji lub kontaktu; w tym: z obojej strony (9), na oboję stronę (3), od obojej strony (2)] = utraque pars Modrz, JanStat (57): MetrKor 34/133, 134; PatKaz III 138v; LibLeg 6/119, 11/20; Tá miłosć tedy nye z okrucyeńſtwá/ nie z żadney furiey/ nye z háńbyenya wyráſtáć ma/ ále s tákyego vmyſlu/ ktoryby pomagał oboiey ſtronye y oycowi y ſynowi. GliczKsiąż G3; naprzednieyſza ſędźiego powinnośc ieſt/ ſpráwę oboiey ſtrony powodowey y obżáłowáney/ doſtátecżnie wyrozumieć. ModrzBaz 87v, 112, 125 [2 r.]; Iuliuſz znáiąc chytrośći ich [heretyków]/ pozwał oboię ſtronę [heteryków i Athanazego] do Rzymu/ ná ſąd ſwoy: áby przed nim ſpráwiedliwość ſwoię pokazáli SkarŻyw 391, 569; KochSz B4v; ZawJeft 12; ActReg 147; Cżym dał znáć ten zacny Mędrzec [Karneades] że tá R. P. záchowána być w ſwey mierze nie może/ gdzie z oboiey ſtrony/ thák s ſthrony zwirzchnośći iáko y poddánych byłoby zániedbánie praw Phil D2v; A gdźie oboiá ſtroná znáków znácznych między dźiedźinámi nie będźie miáłá/ tedy powodowa ſtroná ku dowodowi gránic/ [...] ma bydź przypuſczoná. SarnStat 464; oboiá ſtroná/ to ieſt/ My/ y Miſtrz/ y Zakon/ wybiéramy ſobie vczćiwégo w Kryſtuśie oycá Kśiędzá Kryſztoffá Biſkupá Lubuckiégo SarnStat 1073, 144, 159, 460, 464, 557 (41); PowodPr 46.
»oboja strona« [o Bogu i ludziach] (2): á iednák nie ieden z Bogiem Oycem áni z námi/ ále z oboią ſtroną ieſt iedno [o Chrystusie]. A dla tegoż też Pośrzednikiem ieſt oboiey ſtrony/ bo oboią náturą obudwu doſięga/ Oycá Bogá y ludźi. GrzegRóżn K4v.
»oboj(-e) testament, zakon, przymierze (boży(-e) a. pański(-e))« [o Piśmie Św. Starego i Nowego Testamentu] (11:5:3): Mącz 165c; Bo w oboiem Teſtámenćie/ powiadá/ iedneſz rzecży ſą: ále w ſtárym záćmione/ á w nowym obiáſnione WujJud 78v, 79 [2 r.], Mm7, Nn4v; WujJudConf 27v; gdy te święte oboygá przymierza kśięgi z drukárnie nieboſzcżyka brátá náſzego Maćieiá Káwiecżyńſkiego/ [...] wychodziły/ Myśliliſmy ná to komubychmy ie naſłuſzniey offiárowáć mieli. BudBib A; SkarJedn 247; [o św. Antonim] Bo ták w oboygu teſtámenćie z mądremi y głębokiemi wykłády był biegły SkarŻyw 544, 2; CzechEp 98, 131; Spowiedź záſię zálecono/ kiedy z rozmáitym trądem do Kápłanow iść w oboim Páńſkim zakonie niektorym kazano LatHar 109, +++v, +++2, 285; WujNT 196, 456.
»z obojej strony« [o dwóch przeciwległych stronach czegoś] = in a. ex utraque parte Vulg (7): MetrKor 34/135 [2 r.]; LibLeg 11/151v; Pięćdzieſiąt przęcek oponá będzie miáłá z oboiey ſthrony/ thák przypráwionych Leop Ex 26/4[5]; BibRadz I 46b; Y woyſká ktore ſą ná niebie ſzły zá nim ná koniách białych/ obleczone w biśior biały y czyſty a z vſt iego wychodźi miecz (marg) z oboiey ſtrony (–) oſtry; áby im bił narody. WujNT Apoc 19/15; w któréy ſtáréy rzéce álbo potoku/ álbo w ſtárym rzéczyſku ludźie/ którzy z oboiéy ſtrony dźiedźiny mieſzkáią [homines utramque villam seu haereditatem illam inhabitantes JanStat 420]/ wolnie będą łowić SarnStat 466. ~
Z rzeczownikiem w pl [w składni zgody] (50): Przygadza ſie też bliznięta razem nogami chcieć naſwiat wychodzić, Ieſtli oboie dzieci głowamiſie [!] obroczą, Tedy baba iedno naprzod czo napilniey ma brać/ A pothym zaſię drugie ma wynoſić z żywota. FalZioł V 23b; Cżwarte dla mdłoſci macicze y takieſz żył, ktore oboie cżłonki krwie w ſobie zadzierżeć nie mogą/ ale ią ſwiebodnie opuſzcżaią. FalZioł V 27v, I 63a, 85a, 135a, V 117; Y zeſlan ieſt Angioł Páńſki ſwięty Ráchffáł/ żeby oboie ono ludzi vzdrowił [ut curaret eos ambos]/ kthorych w ieden cżás modlithwy przed oblicżym Bożym ſą powiedziáne. Leop Tob 3/25; WyprKr 54; BibRadz I 218v; BielKron 52; Nátłucz pśich iężykow z polną dryakwią/ á źiół tych oboygá zárowno weźmi SienLek 153v; HistRzym 129; BielSpr 58v; A kiedy miedzy wojska oboje wjachali, Zastanowiwszy konie, z woza wysiadali [starzec i Antenor]. KochMon 28; Ewánieliſtá Lukaſz [...] oboie kśięgi ſwoie/ to ieſt/ y Ewanieliá y Dzieie Apoſtolſkie/wyſokiego ſtanu cżłowiekowi/ ná imię Theofilowi/ offiárowal. BudBib A; BudNT przedm b2v, d3; Ale to iednák z dokłádem tym wyznawam: że tego ták nie rozumiem áni trzymam/ iáko oboi Troycżacy CzechRozm 22v; A do tych oboich praw y przyrodzonych y Bożych [Ad has vero utrasque leges et naturae et diuinas]/ vſtáwy roznych narodow [...] máią być vchwalone ModrzBaz 74, 71, 125; Widziſz iako tu Auguſtyn S. te oboie mieyſcá w Ewánieliey/ to ieſt/ danie poboru/ y modlitwę zá Piotrá/ o przełożeńſtwie Piotrá Swiętego/ nád inne Apoſtoły mądrze y wiernie wykłada. SkarJedn 71; CzechEp 293; Powiédz nam/ iákim tribem rzeczy ſye toczyły Niżli oboie woyſká ku ſobie przybyły? ZawJeft 12; LatHar 120; Ci Diákonowie ná to obráni byli/ áby oboim ſtołom ſłużyli/ ták świętym ołtarzom/ iáko y ftołom poſpolitym. WujNT 419, przedm 18, s. 396; Będą tedy mieli ći pánowie Prowizorowie deputowáni z pány Podſkárbiemi oboiemi/ facultatem w doſtawániu pieniędzj SarnStat 441, 77, 1019, 1081, 1114; SkorWinsz A2; [Kamienica druga wielka, która jest między obojma muroma na zachód słońca LustrPłoc 166].
»oboje rodzice« [w tym: szlachcic z obojga rodziców (2)] = utrique parentes JanStat (4): vſtáwiamy áby w káżdych Kápitułách kośćiołów przerzeczonych ná Doſtoieńſtwá/ personatus, y vrzędy/ y Kánonie y Prebendy nie byli bráni/ tylko oſoby té/ któré ſą obywátelmi Króleſtwá Polſkiégo ſzláchćicy z oboygá rodźiców [Nobiles ex utroque parente JanStat 194] SarnStat 178 [idem 922]; którzyby nie byli z oboygá rodźiców národzeni y wychowáni obyczáiem ſzláchćiców [...] niech ná wysſzé [urzędy] nie wſtępuią SarnStat 179 [idem] 236, 922.
»Rzeczpospolita obojga narodow« (2): Za ſpólną zgodą ieden drugiému/ gdyby obá bydź nie mogli [hetmani polski i litewski]/ vſtąpić ma władzéy nád wſzyſtkiémi ludźmi iáko neceſsitas ſpólnéy Rzeczypolitéy oboygá narodów okaże. SarnStat 426 [idem] 1205. ~
W połączeniu z zaimkiem w sg wskazuje na dwa obiekty rozważań wymienione wcześniej lub później (99): OpecŻyw [170]; Siedḿ krow cudnych á ſiedḿ kłoſow plenich známyonuyą ſiedḿ lat żyznoſtzi á oboie to iednę rzetz známyonuią HistJóz B2; Wezmi Dactillow iednę Librę/ miodu poł libri/ poſmaż tego oboyga na węglu FalZioł III 20b; Gdy dobri cżas krew puſzcżać: Tedy też dobrze bańki ſthawiać. [...] To oboie ſluſznie y pożytecżnie bywa puſzcżano. FalZioł V 59v, III 24d, 40d, V 93 [2 r.], 111; Kochałem ſie w tym ſludze a takież w czney żenie [...] Teraż mię to oboie dzywn e [!] przyſtroiło RejJóz 1; MurzHist G; MurzNT 26; MurzOrt B2v; KromRozm II a2v, b4, m4v, n, q; A ták ácż yeſt w koſćyele práwym ſſczyra á zdrowa náuká ewányeliey/ y práwe vżywánye ſwyątoſći: A nigdźye go indźye nyemáſz: A bez oboygá tego koſćyoł być nyemoże KromRozm III C2v, B7v, C2v, E8v [2 r.], K3; Diar 97; IEſt modlithwá zá kościoł y zá kroleſtwo Boże/ áby Pan Bog tho oboie w łáſce ſwey záchowáć racżył LubPs dd2; A ták miárę záchoway w ſkąpośći á w zbytku/ Abowiem to oboie nie cżyni pożytku. RejWiz 18v, 40v, 142; RejZwierz 27, 66v, 91; Sáduceuſzowie powiedáią iż nie máſz zmartwychwſtánia/ áni Aniołá áni Duchá/ Fáryzeuſzowie záſię tho oboie wyznawáią [Pharisaei autem confitentur utraque] BibRadz Act 23/8, Prov 27/3, I 378c; OrzRozm Q2; GrzegRóżn L2; OrzQuin V v; SienLek 86; RejAp 80v; ma być Dworzánin/ áni názbyt wielki/ áni názbyt máły/ bo więc oboygu temu dziwuią ſie ludzie GórnDworz E; oboie tho/ y ochędożnym być/ y nie wydwárzáć ſie z rzecżami/ ieſth dobre w ſobie GórnDworz E8, C5v, L2, S4, Hh8v, L16; Abowiem ieſt/ y Bog prawdziwy/ y cżłowiek prawdziwy/ á tho oboie w iędnę [!]/ perſonę złącżywſzy/ tedy tho ieſt czo názywamy prawdziwy Kryſtus. RejPos 91, 3v, 46v, 204, 206, 319; KuczbKat 20; Abowiem tenże to Ariſtoteles ták to więc w ſwych rozmowach rozważał/ iż ia wolę mieć rozum á náukę niż bogáctwo bo mię to ſnádnie opuśćić może/ ále to oboie áż mię do grobu doprowádzić muśi RejZwierc 13, 18, 124, 144, [203]; RejPosWstaw 41v marg; BudBib Prov 20/10, 27/3; CzechRozm 184v, 209v; ModrzBaz 134v; KochOdpr B4v; Oczko 36; A iákoż tu śmiał to piſáć/ żem ſię pierwey z nim/ to ieſt lub z Papieżem iáko pryncypałem/ lub z nimi wſzytkimi (co oboie ieſt niepodobną rzecżą) nie roſpárł. CzechEp 326, *2v, 55, 79, 202, 218 (11); NiemObr 145; KochFr 108; A nie ták ſię to mowi/ żeby tá ſłuſzność miáłá prżodkowáć/ bo toż ieſt co y práwo/ ále gdy oboie to poſpołu ieſt/ tedy ſłuſzność práwo kieruiąc/ ſpráwiedliwość czyni doſkonálſzą. GórnRozm Gv; ActReg 127 [2 r.], 128; Przetoſz odrzućić żale y te fráſunki precż. Płákáć śmierći/ toćby teſz płákáć národzenia/ Bo to oboie mamy rowno z przyrodzenia. KołakCath C; Abowiem ćiáło pożąda przećiwko duchowi: á duch przećiw ćiáłu. Bo to oboie ſpołu ſię ſobie ſprzećiwiáią [haec enim sibi invicem adversantur] WujNT Gal 5/17, s. 337, Act 23/8, s. 611; WysKaz 15, 32; JanNKarGórn H; SarnStat 77, 491; PowodPr 81; głupie mowić, nierozmyſlnie czynić, Oboie to Pán graczy w pożyćiu ſzkodliwe. CiekPotr 37, 7; CzahTr E4v.
W połączeniu z zaimkiem w pl wskazuje na dwa obiekty rozważań wymienione wcześniej lub później (21): wezmi [...] gumi arabicum/ kadzidła ſtartego/ oboyga z nich po poł lotu FalZioł V 115v; Vſtáwy ktore w koſcyele ſą obyáwyony/ nyektore mamy z náuki ná piſmye wydáney/ nyektore z Apoſtolſkyego podánya w táyemnicyſmy przyyęli/ ktore oboye rowną moc máyą ku bogomodlſtwu KromRozm II h4; KromRozm III Fv; GAllus Wibius był Ceſárzem dwie lecie s ſynem ſwoim Woluzyanem/ ktore oboie zábił Emilianus z Meſſyey w Afryce/ gdy ſie z nimi potykał. BielKron 152v; GrzegRóżn C; GórnDworz Gg7; iáko Plato w ſwoich kſięgach w ktorych opiſuie práwá powieda/ iż nie wołowie nád wołmi/ nie kozy nád kozámi/ ále nád oboymi temi ludzki narod [sed utrisque hominum genus] dáleko nád nie zacnieyſzy ieſt przełożony ModrzBaz 13, 7, 30; KochOdpr D2; CzechEp 372; NiemObr 11; przerzeczeni złoczyncy zá ich wyſtępki przez Stároſty y Vrzędniki oboiu nas [vtriusque nostrum JanStat 880] práwnie niech będą karáni SarnStat 1100, 6, 310.
~ O dwóch osobach różnej płci (6): Tedy modlitwá tych oboygá [Tobiasza i Sary] [Et audita est oratio amborum] byłá wyſłuchána przed máieſtatem Bogá Nawyżſzego. BibRadz Tob 3/18; Trzecie mamy obacżáć/ dziwną ſpráwę Duchá s. iáko przywiodł y pánnę y Iozephá/ ktorzy oboie byli z narodu Dawidowego/ [...] do onego miáſtecżká/ w ktorym obiecan był zbáwiciel. RejPos 21; wy oboie/ dlategośćie tu ſtánęli/ abyśćie święte Małżeńſtwo miedzy ſobą domá pozwolone/ teraz potwierdzieli KarnNap F2; SkarŻyw 444; ZapKościer 1587/72; KochFr 97. ~
Z rzeczownikiem w pl [w składni rządu] (6): Ale iż Anyołow częſć/ á oboye pirwſſych ludźi wnet zprzodku/ ſwobody oney źle vżywáyąc/ od Bogá y woley yego ſye odwroćili/ łáſkę bożą vtráćili KromRozm III A7; Pariſowi powiedzyano o iey [Heleny] przyiechániu/ vbrał ſie w krolewſkie odzyenie/ á gdy było ráno ſzedł do kościołá/ tám ſie oboie przypráwionych w ſzáty koſztowne przywitáło z rádoſcią/ żądáiąc ſie z dawná ſpołu widzyeć. BielKron 56; Trafiło ſie álbo s przygody álbo przez moc/ iż oboie dobrych á pokornych vmárło/ Arunt mąż Tulliey/ y żoná Tárquiniuſá pyſznego. BielKron 103, 330; ZapKościer 1587/74; Boże/ [...] Weźḿ ſam pod ſwą ſtraż mych dźiatek oboie. GrochKal 7.
Z rzeczownikiem w du [w składni zgody] (2): Oboie ty dwie cnoćie wſtrzymywáłość y poſłuſzeńſtwo ſławnie wypełnili oni czterzey młodźieniaſzkowie w Bábiloniey SkarKaz 121a.
MN