[zaloguj się]
[pdf]

OBRĄCZKA (26) sb f

o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl du
N obrączka obrączki
G obrączki obrączek
A obrączki obrączce
I obrączkami

sg N obrączka (5). ◊ G obrączki (2). ◊ pl N obrączki (2). ◊ G obrączek (5). ◊ A obrączki (4). ◊ I obrączkami (2). ◊ du A obrączce [cum nm] (6) Leop Ex 30/3, BibRadz Ex 28/26, 27, 39/16 [2 r.], 19.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

Przedmiot w kształcie kółka; circulus Vulg, Mącz, Cn; arculus, cesticillus Cn (26): Leop Ez 10/12; Manill albo braczeloti iedni na Kſtalt obrączek WyprKr 23v; Semicirculis, Połcerklá/ półobrączki. Mącz 381d.
a. Ozdoba (najczęściej ze złota); anulus (aureus) Vulg, PolAnt; fibula, lumula Mącz (23): Chrysendeta, Kuſlik álbo ynſze naczinie ze złotemi/ álbo pozłoćiſtemi obrączkámi/ álbo łáńczuſzkámi Mącz 52c; Obrączká/ Przypaská/ właſnie przęcká v páſá. Mącz 125c; Vczyniż też cżterzy obrącki [!] złote á záwieśiż ie ná cżterzech rogách tegoż ſtołu/ przy każdey nodze ieden. Leop Ex 25/26, Ex 25/27, 30/3, 36/13; A ony dwá Láncuſzki złote/ záwleczeſz w Obrączki po końcow Napierſniká onego [Et pones duas catenas aureas super duobus anulis in extremitatibus pectoralis]. BibRadz Ex 28/24, Ex 28/23, 26, 27, 28 [2 r.], 39/16 [2 r.] (12).

W charakterystycznych połączeniach: obrączka efodowa (efodu) (3); obrączka pozłocista, złota (11); obrączkę przyprawić [gdzie] (2), uczynić (4), udziałać, ulać, wprawić [gdzie]; do obrączki [co] przywiązać; przez obrączkę [co] przewlec; w obrączkę [co] zawlec.

α. Ozdoba noszona na palcu; anulus, circulus Mącz (4): Circulus, Obrączká/ Pierſcień. Mącz 54c, 10d.
Wyrażenie: »złota, ze złota obrączka« [szyk: 1:1] (1:1): Mącz 199c; To téż nocny przewodnik/ świécá opalona/ Y broń w poznych przygodách nie raz doświadczona. Ieſt co więcéy? fácelét łzámi nápoiony/ Wnim obrączká ze złotá/ vpominek płony. KochFr 110.
β. Chrząstka krtaniowa w kształcie pierścienia (1): [treść] ku braniu y vypuſcżaniu wiatru do płuc y ku ſerczu, [...] ieſt ſucha y okrągła, iakoby z obrącżek ſlożona, á to dla wypuſzcżania lepſzego dzwięku ku mowie. GlabGad Dv.

DJ