Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: OCIERAĆ

Następne hasło: OCIERAJĄCY »

OCIERAĆ SIĘ (7) vb impf

o jasne, e pochylone.

Fleksja

indicativus
praes
	sg	pl
1	ociéråm się
3	ociérå się	ociérają się

conditionalis
	sg
3	f	by się ociérała

praes 1 sg ociéråm się (3). ◊ 3 sg ociérå się (2). ◊ 3 pl ociérają się (1). ◊ con 3 sg f by się ociérała (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w. s.v. otrzeć.

Znaczenia

1. Oczyszczać lub osuszać się (1)
2. Drapać się (1)
3. Kaleczyć się, ranić się przez otarcie naskórka (1)
4. Prawdopodobnie: Przecierać oczy (1)
5. Tracić coś przez ocieranie; przen (1)
6. Przechodzić lub przepływać tuż obok czegoś (2)
- [Przen]

1. Oczyszczać lub osuszać się (1): ieſtechmy podobni ku onym co w drogę idą/ y potkáią gdzie iákie piękne drzewo s ſzyrokim liſciem/ á cień roſkoſzny pod nim/ to ſie tu pokłádą/ to ſie tu rozzuwáią/ tho ſie ocieráią/ drugim ſie przeſpáć chce. RejZwierc 170.

2. Drapać się (1): Frico – Oczierąm ſie prąpie ſie [lege: drapię się]. Calep 435a.

3. Kaleczyć się, ranić się przez otarcie naskórka; stringere Cn (1): Allido – Ottrącąm, ſzie, oczieram ſzie. Calep 54a.

4. Prawdopodobnie: Przecierać oczy (1): Rzadko chłop bywa trzeźwy/ záwżdy ſie popiją/ Wſtánie ku południowi/ ocży mu zágniją. Szátę zgniotł/ oćiera ſie/ idzie do kośćiołá BielSjem 23. [możliwe też znaczenie ‘oczyszczać się’ lub ‘drapać się’]

5. Tracić coś przez ocieranie; przen [z czego] (1): rádzęć miey tę ſláchetną pozłotkę á tę vććiwą duſzę ſwoię ná piecży/ ábyć ſie s tego proſtego ſrebrá twego nie ocieráłá RejZwierc 148.

6. Przechodzić lub przepływać tuż obok czegoś; praetercurrere, praeterire, radere Cn (2): Alluo – Płinacz ſzie oczieram, Omiwąm. Calep 54b.

ocierać się imo kogo (1): źwiérz tuż beſpieczny Oćiéra ſię imo ćię KochFr 119.

[Przen [o co]: A niewdźięcznikóm obudzáią pamięć dáry/ gdy ſie o nié oćiéráią/ gdy przed ich oczy przychodzą SenekaGórn 54.]

Formacje współrdzenne cf TRZEĆ.