[zaloguj się]
[pdf]

2. ON (29147) pron

ón (228), on (205); ón OrzQuin (15), GrzepGeom (3), BiałKat (27), Strum (28), KochPhaen (3), KochPam, KochPieś (4), KochTar (2), PudłFr (9), ZawJeft, KochCzJan, KochFrag, OrzJan (10), WyprPl; on OpecŻyw (38), OpecŻywSandP, ForCnR (11), MurzHist (5), MurzNT (17), KochTr, KochJez, KochFr (7), KochMRot, KochFragJan, JanNKar (11), GosłCast; ón : on Mącz (4:5), SienLek (19:19), Oczko (8:1), KochPs (1:6), KochWr (4:3), GórnTroas (8:3), SarnStat (72:57), SiebRozmyśl (6:16). ◊ on- (2085), ón- (377); ón- GrzepGeom (20); on- : ón- BiałKat (19:140), Strum (1:148), Oczko (7:53), ZawJeft (5:1), SiebRozmyśl (149:15).

Fleksja

sg m N ón (3251). ◊ G onégo (2483); -égo (158), -ego (68), -(e)go (2257); -égo Oczko (6), KochFr, PudłFr (2), KochWrJan, ZawJeft (2), GórnTroas (3), KochCzJan, KochAp, OrzJan (4), JanNKar (3), GosłCast (5); -ego ForCnR, Strum (16), KochFragJan; -égo : -ego OpecŻyw (4:11), OpecŻywList (1:1), MurzNT (4:8), OrzQuin (1:8), SienLek (1:1), BiałKat (1:19), SarnStat (101:1), SiebRozmyśl (16:1). ◊ D onému (632), onymu (1); -ému : -ymu PaprPan (6:1); ~ -ému (52), -emu (16), -ęmu (5), -(e)mu (559); -emu ForCnR, OrzQuin (3), BiałKat (8), Strum (2); -ęmu MurzHist, MurzNT (4); -ému : -emu OpecŻyw (2:2). ◊ A onégo (921), on (1930); -égo (55), -ego (21), -(e)go (845); -égo JanNKar, SarnStat (47), SiebRozmyśl (4), GosłCast; -ego ForCnR, MurzHist (4), OrzQuin (4), BiałKat (7), Strum; -égo : -ego OpecŻyw (2:4). ◊ I onym (563), onem (13); -em RejPs (2), MurzNT, KlonŻal, GórnRozm (2); -ym : -em FalZioł (11:2), LibMal (2:1), BibRadz (10:1), SkarJedn (6:1), SkarŻyw (47:1), KlonWor (3:1); ~ -em (1), -(e)m (12). ◊ L onym (659), onem (22); -em RejKup, MurzHist (4), MurzNT, BudNT (2), GrabPospR, -ym : -em RejRozpr (1: 1), BibRadz (11:1), BudBib (4:2), ModrzBaz (2:8), PaprUp (4:1); ~ -em (3), -ęm (2), -(e)m (17); -em MurzNT; -em : -ęm MurzHist (2:2). ◊ V on (3). ◊ f N ona (1089), onå (15), on(a) (116); -å Kwiat Książ (4); -a : -å KrowObr (12:1), Leop (17:2), BibRadz (31:2), BudBib (8:1), Strum (6:1), SkarŻyw (84:3), GórnTroas (6:1). ◊ G onéj (1739), oné (12), ony (6), onyj (5) MurzHist, MurzNT (4); -y CzahTr, -éj : -y MetrKor (1:2), LibMal (4:1), GrabowSet (2:1), GosłCast (7:1); -éj : -é OpecŻyw (8:12); ~ -éj (213), -ej (11), -(e)j (1515); -ej ForCnR; -éj : -ej OpecŻyw (2:6), SienLek (8:3), Strum (11:1). ◊ D onéj (291), oné (1); -éj : -é OpecŻyw (5:1); ~ -éj (21), -ej (2), -(e)j (268); -éj : -ej OpecŻyw (2:2). ◊ A onę (1467) [w tym: -e (34), -em (1)], oną (2), onę a. oną (19); -ę : -ą GórnDworz (43:1), GórnRozm (14:1). ◊ I oną (394). ◊ L onéj (613), oné (12), ony (2), onyj (1) MurzNT; -éj : -é OpecŻyw (18:11), OpecŻywSandR (1:1); -éj : -y CzahTr (5:2); ~ -éj (66), -ej (8), -(e)j (539); -ej ForCnR; -éj : -ej OpecŻyw (7:6), SienLek (4:1). ◊ N n ono (930), oné (1); -o : -é OrzQuin (6:1). ◊ G onégo (1301); -égo (104), -ego (40), -(e)go (1157); -ego SienLek (8), Strum (4); -égo : -ego OpecŻyw (3:17), MurzNT (1:4), OrzQuin (1:4), BiałKat (2:5). ◊ D onemu (161); -emu (5) OpecŻyw, OrzQuin (2), SienLek, BiałKat, -ému (1) SiebRozmyśl -ęmu MurzNT (2), -(e)mu (153). ◊ A ono (1589), oné (7), on(e)go (2); oné RejRozm; ono : oné LibLeg (3:1), LibMal (11:1), OrzQuin (28:1), SkarŻyw (132:1), SarnStat (40:1), PowodPr (6:1); ono : onégo GliczKsiąż (14:2); ~ -é (2), -(e) (5). ◊ I onym (250), on(e)m (5); -(e)m RejPs, RejKup, GórnRozm; -ym : -(e)m FalZioł (11:1), BibRadz (6:1). ◊ L onym (437), on(e)m (19); -(e)m RejPs (3), RejKup (2), BudNT, ModrzBaz (3); -ym : -(e)m UstPraw (7:1), BibRadz (18:6), GórnDworz (5:1), GórnRozm (1:2). ◊ V ono (2). ◊ pl N m pers oni (1193), on(e) (1) SkarŻyw (61:1;572). m an oni (13), ony (9), oné (2); oni HistRzym, RejPos (2), BielSpr, CzahTr (5); ony RejAp, RejZwierc (5); oné SarnStat; oni : ony : oné FalZioł (-:1:1), HistAl (2:1), RejWiz (2:1); -é (1), -(e) (1). subst ony (586), oné (269); -y LibLeg (3), MetrKor, BierRaj, BierEz (3), OpecŻyw (8), ForCnR, PatKaz II (2), FalZioł (18), RejPs (6), RejRozpr, RejJóz, SeklKat, HistAl (3), KromRozm I (2), KromRozm II (6), KromRozm III (7), LubPs (6), GroicPorz (3), KrowObr (2), RejWiz (49), OrzList, UstPraw (2), RejFig, RejZwierz (2), BibRadz (16), BielKron (12), GrzegRóżn, KwiatKsiąż (4), Mącz (2), SarnUzn (2), SienLek (3), RejAp (27), GrzepGeom, RejPos (149), BiałKat (4), BielSat (3), GrzegŚm (7), HistLan (2), KuczbKat (21), RejZwierc (64), BielSpr (3), WujJudConf (2), RejPpsRozpr (3), RejPosWstaw, Strum (6), KochPs, StryjKron (3), BielSjem (2), KochPieś (2), PudłDydo; -é BielŻyw, BielŻywGlab, LibMal, OrzRozm (6), LeovPrzep (2), WujJud (6), BudNT (6), Oczko (2), MWilkHist, KlonŻal (2), ReszPrz (2), ReszHoz, ReszList (2), PudłFr, GórnRozm (2), ActReg (2), GostGosp, GórnTroas (3), GrabowSet (2), OrzJan, LatHar (11), KołakCath, WysKaz (4), JanNKar (2), SarnStat (22), KlonKr, KmitaSpit, PowodPr (2), CzahTr (5), GosłCast, KlonWor (4); -y : -é GlabGad (1:17), MiechGlab (3:3), RejKup (7:2), Diar (1:1), GliczKsiąż (1:1), Leop (1:9), OrzQuin (1:3), GórnDworz (2:11), BudBib (8:1), CzechRozm (19:12), PaprPan (2:1), ModrzBaz (1:31), SkarJedn (9:3), SkarŻyw (25:15), CzechEp (8:9), NiemObr (6:4), BielRozm (1:1), KochWr (1:1), GrochKal (1:2), Phil (4:1), WujNT (2:28), SiebRozmyśl (1:7), SkarKaz (6:4), SkarKazSej (3:3); ~ -é (54), -(e) (215). ◊ G onych (2038). ◊ D onym (673), oném (20); -ém RejPs (11), ComCrac (2); -ym : -ém FalZioł (7:2), MurzNT (1: 1), BibRadz (19:1), GórnDworz (4:1), ModrzBaz (21:2); ~ -ém (1), -(e)m (19). ◊ A m pers ony (412), oné (218), onych (101); -y MetrKor, ZapWar, BierRozm, WróbŻołt (2), RejRozpr (2), SeklKat, RejKup, KromRozm I, MurzHist, MurzNT (4), KromRozm II (3), LubPs (5), GroicPorz (3), GroicPorzRej, UstPraw, Mącz, RejAp (24), HistRzym (8), BiałKat (8), HistLan, KuczbKat (7), BielSpr, RejPosWstaw (2), WierKróc, BiałKaz (3), KochPhaen, ReszList, BielSen, BielRozm, GostGosp; -é BielŻyw, LibMal (3), OrzRozm, LeovPrzep, Oczko, MWilkHist, CzechEpPOrz, ReszPrz (2), ReszHoz, WerGośc (6), WerKaz, ArtKanc (3), GórnRozm (4), GrabowSet (4), KochFrag, OrzJan (4), LatHar (5), PowodPr, KlonFlis, GosłCast, SapEpit, KlonWor; -ych GrzegRóżn (2), SarnUzn, StryjKron (2), ActReg, CiekPotrHerb; -y : -ych : -é LibLeg (8:1:6), BierEz (1:1), OpecŻyw (3:1), TarDuch (5:1), RejPs (19:2), HistAl (3:–:1), KromRozm III (7:1), GliczKsiąż (14:1:11), KrowObr (5:1), RejWiz (6:1), Leop (2:1:19), RejZwierz (8:–:1), BibRadz (26:2), BielKron (15:3), OrzQuin (2:–:2), GórnDworz (–:1:6), RejPos (90:4), BielSat (1:–:1), GrzegŚm (1:–:1), RejZwierz (25:2), WujJud (–:5:1), WujJudConf (1:–:1), BudBib (6:1), MycPrz (1:1:4), BudNT (5:–:3), CzechRozm (11:19:6), PaprPan (–:1:3), ModrzBaz (14:5:8), SkarJedn (4:1:4), KochPs (3:–:2), SkarŻyw (15:12:17), CzechEp (8:1:3), NiemObr (5:15:5), PaprUp (–:1:1), Phil (–:1:1), WujNT (1:3:11), SarnStat (–:2:51), KmitaSpit (1:3), SkarKaz (3:–:3), SkarKazSej (4:–:1). ~ -é (62), -(e) (156). m an ony (20), on(e) (5), onych (2) CzahTr, KlonFlis; -(e) BielŻyw, LibMal, BielRozm, KlonWor; -y : -(e) GliczKsiąż (1:1). subst ony (1058), oné (593); -y MetrKor (3), ZapWar (4), ZapMaz, BierEz, OpecŻyw (15), PatKaz I, PatKaz II (5), HistJóz (2), TarDuch, FalZioł (23), KłosAlg, WróbŻołt (4), RejPs (19), RejRozpr (2), RejKup, HistAl (8), KromRozm I, MurzHist (3), MurzNT (4), KromRozm II (4), KromIRozm II (6), Diar, BielKom, LubPs (23), GroicPorz, RejWiz (39), UstPraw, RejFig (2), RejZwierz (8), BibRadz (37), GrzegRóżn, KochSat, KochZg, KwiatKsiąż (3), Mącz, SarnUzn (9), SienLek (11), RejAp (56), GrzepGeom (2), RejPos (268), RejPosWiecz2, BiałKat (2), BielSat, GrzegŚm (6), HistLan (4), KuczbKat (10), RejPosWstaw (6), MycPrz, BiałKaz, StryjWjaz, BielSen, PudłFr, BielRozm, GrochKal; -é BielŻywGlab, GlabGad (7), OrzRozm (4), LeovPrzep, BudNT (18), ModrzBaz (23), ZapKościer (2), MWilkHist, CzechEpPOrz, KochFr (3), KlonŻal (2), ReszPrz (10), ReszHoz (2), ReszList (4), WerGośc (5), WisznTr, GórnRozm (8), ZawJeft, KochWr, PaprUp (3), ActReg (4), GórnTroas (3), GrabowSet (13), KochAp, OrzJan, LatHar (29), KołakCath (3), KołakSzczęśl (4), WysKaz (3), SiebRozmyśl (10), KlonKr, KmitaSpit, VotSzl (5), GosłCast (7), PaxLiz, KlonWor (5), SzarzRyt (2); -y : -é LibLeg (3:7), BielŻyw (1:1), MiechGlab (1:2), LibMal (1:11), GliczKsiąż (9:14), KrowObr (26:1), Leop (3:20), BielKron (35:1), OrzQuin (3:4), Prot (1:1), GórnDworz (4:17), HistRzym (9:1), RejZwierc (106:1), BielSpr (7:3), WujJud (1:16), WujJudConf (2:8), BudBib (17:14), Strum (19:1), CzechRozm (35:10), PaprPan (2:1), SkarJedn (8:8), Oczko (1:2), SkarŻyw (78:42), StryjKron (13:1), CzechEp (28:10), NiemObr (9:10), GostGosp (3:2), Phil (1:1), WujNT (4:55), SarnStat (1:104), PowodPr (1:16), SkarKaz (10:7), SkarKazSej (3:7), KlonFlis (1:3); ~ -é (130), -e (3), -(e) (460); -é : -e Oczko (1:1), SarnStat (99:2). ◊ I m onymi (167), onémi (126); -ymi BierRaj (2), OpecŻyw (4), ForCnR, GlabGad (2), KromRozm III (2), GroicPorz, KrowObr, RejWiz (9), UstPraw, RejZwierz, SarnUzn (2), HistRzym (3), BiałKat, KuczbKat, WujJud, BudBib (3), Strum, BiałKaz, CzechRozm (5), PaprPan, SkarJedn (2), StryjKron (3), NiemObr (9), Phil, GrabowSet (2), RybGęśli, PowodPr; -émi BierEz, FalZioł, RejPs (6), RejKup, MurzNT, LubPs, GrzegRóżn, Mącz, OrzQuin, GórnDworz (2), HistLan (4), BielSpr, RejPosRozpr, ModrzBaz (6), ArtKanc, PaprUp (3), ActReg, OrzJan, SiebRozmyśl, SkarKazSej (2); -ymi : émi Leop (2:5), BibRadz (4:5), BielKron (6:1), RejAp (10:3), ReyPos (54:15), RejZwierc (1:32), WujJudConf (1:1), BudNT (1:1), SkarŻyw (11:11), CzechEp (11:2), LatHar (1:3), WujNT (1:2), SarnStat (1:7), SkarKaz (1:1); ~ -émi (9), -emi (1) OrzQuin, -ęmi (1) MurzNT, -(e)mi (115). f onymi (54), onémi (50); -ymi RejWiz, BibRadz (2), BielKron (2), OrzQuin, SienLek, HistRzym, Strum (3), CzechRozm (4), CzechEp, NiemObr; -émi FalZioł, RejPs, HistAl (2), Leop (2), RejAp (3), GórnDworz, BielSpr, WujJudConf, BudNT, Oczko, ActReg (2), LatHar, WujNT (2), SarnStat (2), SiebRozmyśl, SkarKazSej -ymi : émi RejPos (32:16), RejZwierc (2:8), SkarŻyw (3:3); ~ -émi (4), -(e)mi (46). n onymi (47), onémi (34); -ymi KromRozm II, KromRozm III, OrzRozm, GrzegRóżn, HistRzym, GrzegŚm, KuczbKat (6), BiałKaz, CzechRozm, SkarJedn, CzechEp (3), CzechEpPOrz, NiemObr, WujNT (3); -émi RejWiz, RejAp (2), BudBib, BudNT, ModrzBaz, GórnRozm, LatHar, SarnStat, SkarKazSej -ymi : -émi BibRadz (1:3), RejPos (10:18), RejZwierc (9:1), SkarŻyw (4:2); ~ -emi (1), -(e)mi (33). ◊ L onych (489). ◊ du I onyma (rękoma) (1) BierRaj 18 [zapis: onimα].

Sł stp, Cn notuie. Linde XVI – XVIII w.

Znaczenia
Zaimek wskazujący (29147):
I. Zaimek przymiotny; ille HistAl Vulg, PolAnt, Mącz, Modrz, JanStat; hic, ipse, iste HistAl, Vulg, PolAnt, Modrz, JanStat; is Vulg, PolAnt, Modrz; idem HistAl, PolAnt, JanStat (24969):
1. W zwykłej funkcji wskazywania (najczęściej w dialogu) (24): (did) Kupieċ powieda iż Czart nad ſluchawa ich ſprawy. (–) [...] A patrs onego paducha Iakoć tu nakłada vcha. RejKup h7v; (did) Koſmus vkazuje co zniego [z kupca] wyſſło (–) Oni to twé wſſytky ffokſſy [!]. Czos niemiał wiąry y troſſky RejKup q7v (6); RejWiz 23 (4); Leop 2.Reg 5/23 (2); Zátym pan Bog rzekł do niewiáſty/ Przecześ to vczyniłá? Tedy niewiáſtá rzekłá/ wąż on mię zwiodł [Serpens seduxit me]/ y przetożem iádłá. BibRadz Gen 3/13 (2); RejPos 274; RejZwierc 101v; BudBib 2.Esdr 1/11; á cżárt wrzeſzcżał y wydzierał ſię. y wydárwſzy ſię/ biegał po mieśćie wołáiąc: On zły cżłek łyſy/ miáſto iáłmużny/ nos mi vpalił. SkarŻyw 508; Ono tám Troia/ widźiſz dymy oné W niebo idącé/ ſproſnie poczérnione? GórnTroas 68; WujNT Act 11/12; KlonWor 39.

Połączenie: »on to« (2): Oto iá was poſyłám iako owce wpośrzodku wilkow/ bądźcieſz tedy roſtropnęmi iako wężowie a proſtęmi iako gołębice. A ſtrzeſzcie się onychto ludzi [ab hominibus]. MurzNT Matth 10/17 (2).

Wyrażenie: »on [= ten doczesny, tutejszy] świat« (1): Wiem Pánie/ iż názwan ieſt nawyſzſzy miloſiernym/ ſthąd że ſie nád tymi smiłuie ktorzy ieſſcże ná on ſwiát/ nie przyſſli [qui nondum in saeculo advenerunt] Leop 4.Esdr 7/62.
2. Określa rzeczownik w konsytuacji: ten, który tam, wtedy jest (był), tamten, tamtejszy, ówczesny (182): Drugy [!] Sibilla byla za czeſarza oktauyana ktora gdy byla wſwym naboznym obyeranyu modlącz ſyą panu bogu podluk onego zwyczayu, y uſrzala woblocze yaſnym ſtoyącz panną pyąkną PatKaz II 58; MurzNT 88v; Leop Ier 38/4; BibRadz 3.Esdr 9/6; Ale czemu ták dawné dźieie wſpóminamy/ A za świéżych przykłádów w Gręcyéy nie mamy: Gdźie Turek ony wſzytki niezgodné Kśiążętá/ Po iednemu pozbiérał KochZg A3; RejZwierc 89v; BudBib Gen 32/13 (7); BudNT Ioann 11/49 (2); Przetoſz z wielką wiárą y ochotą tu przychodzmy: ábyſmy patrząc ná ich groby/ y ná ich zapłátę/ [...] żywot ten zwoley Bożey ták przebieżećieśmy mogli/ iákobychmy ná on brzeg zwielkimi Bogáctwy przepłynęli SkarŻyw 13 (4); ReszList 141; byli trżey bráćia rodzeni [...] Ieden z tych chćąc onę wſzyſtkę máiętnośc mieć/ brátu wyrżądzał rozmáite złośći GórnRozm Dv (2).
Wyrażenia: »ona [= przeciwna] strona« = illa pars Modrz [w tym w opozycji do: ta (12), druga (1), nasza (1) strona] (45): Pies wźiąwſzy mięſo w páſzcżeki Brnął ná onę ſtronę rzeki BierEz K3v; FalZioł V 33v (2); ony zwierzęta pocżną vciekać przeleknąwſzy ſie, ale gdy zewſząd obſtępienie dacżą [!] tedy biegaią od tey ſtrony do oney [ab una parte ... ad alteram], tak długo/ aże ſie bieganiem ſpraczuią MiechGlab 24; ZapWar 1536 nr 2493; LibLeg 10/58 (3); LibMal 1547/130v; RejKup h8v; KromRozm I M4v (2); The ſie rzecży w Behtániey działy z onę ſtronę Iordaná [trans Iordanem; zá Iordanem WujBib]/ gdzie był Ian krzcżący. Leop Ioann 1/28 (8); BibRadz Ier 25/22 (2); gdy przydzyecie do zyemie Chánáneyſkiey/ záchowaycie ſześć miaſt [...] trzy z onę ſtronę Iordaná/ á trzy z drugą ſtronę BielKron 43v (3); Deferri navi ad ulteriores Istulae littus, Być przewieźion ná onę ſtronę rzeki. Mącz 123a (4); KwiatOpis A4v (2); BielSpr 19v; ModrzBaz 28v; SkarŻyw 501 (3); ActReg 82; Cis – Z onei ſtrony. Calep 201a; Trans – Zonę ſtronę. Calep 1078b; Ultra – Zoneſtrone, dalei. Calep 1133a (5); Gdy iedni z náſzéy ſtrony/ drudzy byli z onéy. GórnTroas 28; przyſzedł ná gránice Iudſkie po oney ſtronie Iordanu [ultra Iordanem] WujNT Mar 10/1 (2).

»on świat« = zaświaty [w tym w opozycji do: ten świat (42), tu (15)] (113): BielŻyw 33 (2); LibLeg 8/133; WróbŻołt K7v (2); LibMal 1544/84; dawa pan bog za nie [dobre uczynki] dwoiaką zapłatę tv y na onym ſwiecie. SeklWyzn b4 (4); RejJóz B7v; SeklKat D3v (6); RejKup ſ7v; KromRozm I N4; Pytaligo tedy ſtraſząc go ieſli by śię téſz na onęm swiecie mąk cięſzkich niebał MurzHist P4v (2); KromRozm II b3; KromRozm III C7; KrowObr A3 (4); Leop *A3v; BibRadz I 346; BielKron 296v; OrzQuin Q; RejAp 87; iam temu kſiędzu ná on ſwiáth pomógł/ á beneficium po nim ma wziąć kto inſzy? GórnDworz Sv (3); HistRzym 51v; RejPos 30 (4); BiałKat 173v (2); KuczbKat 55; WujJud 203v; RejPosWstaw [412]v; pobudzayże ſię ku Iáłmużnie/ pewne [!] y nagrody y zapłáty będąc y ná tym y ná onym świećie. SkarŻyw 103 (6); MWilkHist D4v (2); StryjKron 155 (4); NiemObr 102; KochFr 63 (2); KlonŻal C3v; KochMRot B3v; ReszPrz 4; ReszList 183; WerKaz 294 (2); GórnRozm F4; GórnTroas 29 (4); GrabowSet L2v; niech ná ſzyię moię táż łákoma y nienáſycona śmierć śidłá nie kłádźie/ przed przyięćiem y oney łáſki/ ktorąś ty wſákrámenćie oſtátecżnego pomázánia/ bliſkim onego świátá ludźiom nágotowáć racżył. LatHar 641; Ogien czyścowy ná onym świećie. WujNT 13 marg (20); WysKaz 23 (4); SkarKaz 382b (7); SkarKazSej 670a (3); KlonWor 82 (3); Teráźnieyſzy świát nie ieſt podobny onemu. ZbylPrzyg B2v (3).

»on żywot« = żywot przyszły, po śmierci [w przeciwstawieniu do: ten żywot] (2): RejZwierc 128; A coſz mnimaſz że ći nie ſą żywi/ ktorzy z Pánem Chriſtuſem żywią y kroluią w niebie? Nie ieſtći Bog Bogiem vmárłych ále żywiących: y owſzem ten żywot náſz śmierćią ieſt/ z onym żywotem przyrownány. WujJud 56v.

3. Określa rzeczownik (lub przymiotnik w funkcji rzeczownika) w kontekście anaforycznie; praedictus, praenominatus HistAl, JanStat (13534):
a. Określany rzeczownik jest powtórzeniem rzeczownika z kontektu wcześniejszego (7296): PowUrb +v (2); March1Wiet Av; Wąż niektory ſwą iámę miał/ [...] Kędy dzieći wychadzáły/ A z onym wężem igráły. BierEz L3 (34); OpecŻyw 3 (94); OpecŻywSandR nlb 2; ForCnR A2 (15); MetrKor 40/811 (19); PatKaz I 6v (3); PatKaz II 33v (11); PatKaz III 110 (5); HistJóz A2 (15); TarDuch B6v; IEſtli ktore dziecię wpadnie w gorącżkę, Tedy naprzod mamka ma pożywać karḿ zimnych á wilgotnych. Potym dziecięciu onemu ma być dawany ſok wyciſniony Mali granati FalZioł V 40v (233); przez ſen przikazano mu aby ſie tego dnia nigdziey nieruſzał, y vſłuchał thego, á tam zoſtał onego dnia, á drudzi ktorzy ſie onego dnia pławili wſzitci potonęli BielŻyw 36 (15); BielŻywGlab nlb 8; GlabGad B3 (37); MiechGlab *3v (28); BierRozm 25 (2); KłosAlg E4 (3); WróbŻołt C5v (5); LibLeg 6/118 (16); RejPs 24 (15); ComCrac 16 (10); LibMal 1543/67 (16); RejRozpr Bv (3); ConPiotr 34; RejJóz A2v (8); ZapWar 1545 nr 2646 (3); SeklKat X3 (2); RejKup p4 (4); nálezli iezioro roskoſzne/ á tám ſie położył z woyskiem. Przykazał tam Alexander las [...] wyſiec [...] kthori las był około onego ieziorá [silva in circuitu predicti stagni] s przerzecżoney trzćiny HistAl H5v (122); HistAlHUng A4; KromRozm I E3; MurzNT Matth 10/14 (9); KromRozm II cv (21); bez oboyga tego [nauki ewangelii i prawego używania świątości] koſćyoł być nyemoże [...] Y owſſem zá poznánim koſćyołá oboye ono poznáć muśimy KromRozm III C2v; (52); Diar 36 (13); GliczKsiąż A3v (15); LubPs A5 (25); GroicPorz C (49); SeklPieś 31; [Piotrowi świętemu] klutze dał Pan Kryſtus/ á nie ktoremu Swięthemu Konſtantynopolſkiemu/ albo onego Swięthego potomkom KrowObr 29v (70); RejWiz A5v (89); Leop 3.Reg 3/22 (136); OrzList C2v (2); UstPraw B2 (53); RejFig Aa2v (7); RejZwierz 12 (14); BibRadz *4v (307); Goski A8; OrzRozm I2 (29); BielKron 5v (265); GrzegRóżn B2v (43); KwiatKsiąż E3v (3); Mącz 222d (2); OrzQuin B3 (17); Prot B (2); naprzod będzie trawá/ potym zbdło/ pothym kłos/ á w kłoſie plewá/ á w oney plewie ziarnecżko pſzenicżne iáko w mieſzecżku zámyka ſie. SarnUzn C2 (9); náwarz ich w wodźie dżdżowey w gárncu miedźiánym/ á oną wodą oczy wymyway SienLek 64 (107); LeovPrzep B3v (9); dwanaſcie [aniołów] ſtało około miáſtá tego á w braniech iego [..] A powieda Apoſtoł iż ná połnocy/ ná południe/ ná wſchod y ná zachod miáſtá onego wſzędy po trzy brány to miáſto miáło RejAp 182v (257); GórnDworz B7v (72); GrzepGeom C4v (8); HistRzym [2] (288); powiádá Pan/ iż ia przeto każę [...] odebráć od nich [...] ty zaponki/ ty źwierciadłká/ ty rozlicżne wonności ich. [...] A dam/ powiáda Pan/ miáſtho okowánego páſá powroz/ miáſto roſkoſzney oney wonnośći ſmrod RejPos 306 (1226); RejPosWiecz2 92 (4); RejPosWiecz3 96v (11); BiałKat 183v (33); BielSat N2v (3); GrzegŚm A2v (7); HistLan B4v (20); KuczbKat 90 (11); gdy był poſtáwił ſłup złoty ná polu/ y kazał woźnym wołáć/ iż gdy vſłyſzą ludzie thrąbienie y rozlicżne muzyki przed ſłupem onym/ áby pádli ná ſwe twárzy/ á dáli chwałę ſłupowi onemu. RejZwierc 205 (358); BielSpr 26v (34); WujJud A5v (18); WujJudConf 201v (14); RejPosRozpr b3v (6); RejPosWstaw [212]v (17); BudBib bv (187); HistHel Bv (13); Strum B3 (127); WierKróc A3; BiałKaz I4v (2); Iwan gdy Kozań wziął/ á kośćiołow tám nábudował/ kazał práwi ná tárgoch nakupić kśiąg do onych nowych kośćiołow BudNT przedm c5v (32); StryjWjaz C2v; ktore obietnice boże/ y figury onych rozmáitych ofiar iuż też y Abráhámá vprzedziły były. Otoż tedy w onych obietnicách/ figurách/ ábo w ofiárách był iuż tą świátłośćią y wybáwićielem Chriſtus CzechRozm 30v (249); PaprPan Gg2 (3); ModrzBaz 3 (88); SkarJedn 14 (49); Oczko 6v (15); byłá iedná Chrześćiáńſka niewiaſtá/ máiąc męża pogániná [...] Y rzecże on pogánin mąż żenie ſwey SkarŻyw 101 (666); MWilkHist B2 (2); StryjKron A6 (40); znák ná ſobie rzemięſłá ktorego nośi: á rzemięſłá onego nieumie/ áni go robi. CzechEp 65; Aniołowie [...] kſztałt y ludzki [...] y Boſki [...] ná ſię bráli/ y w onym ſię kſztałćie pokázowáli/ y kſztałtu onego vżywáli. CzechEp 317 (85); NiemObr 22 (56); KochFr 63 (2); KochDz 107; KochWz 142; ReszPrz 26 (9); ReszHoz 138; ReszList 143 (7); WerGośc 217 (12); WerKaz 305; BielSen 9; BielSjem 31 (5); PudłFr 25 (2); ArtKanc C9 (2); GórnRozm A (45); PaprUp A4v (9); ZawJeft 47; GostGosp 1 (6); y wziąwſzy wiązań ſtrzał/ kthorych tákowa licżbá iáko y ſynow iego byłá/ roſzkazał káżdemu z nich onę wiązań ſthrzał złamáć. Phil B2 (21); GórnTroas 20 (2); KochCzJan A3; GrabowSet X4; OrzJan 68 (3); LatHar [+10]v (22); KołakCath C4v (3); y kroleſtwo ieſliby przeciw ſobie było rozdźielone/ nie może ſię oſtać kroleſtwo ono. WujNT Mar 3/24 (259); WysKaz 3 (7); JanNKar Cv (5); A ieſli v Kmiećiá będźie ználeźioná [...] tedy nic niebacząc ná przećiwienie dźiedźicá w tey mierze [...] máiętnośći onego Kmiećiá [dicti kmethonis JanStat 51] będą mogli/ y máią ie do Skárbu obróćić SarnStat 385; ten/ który práwo przewiedźie/ poiedźie do Stároſty onégo/ gdźie mieſzka ón/ ná którym prawo przewiedźiono. A Stároſtá potym ón/ niech doſyć czyni rzeczy oſądzonéy SarnStat 544 (322); SiebRozmyśl B2 (44); GrabPospR L3v (4); Gdziez one zabawy Stárych Polakow, y rycerſkie ſpráwy. [..,] Ey poniechayćie tych zbytkow przeklętych, A imćię [!] ſię cnoty ſpraw onych świętych. KlonKr E2; KmitaSpit A4v (4); PowodPr 4 (31); Ty [cuda] bárzo ludźie y świát wſzytek wzruſzyły/ y do wiáry ś. po wſzytkim świećie przywiodły. Bo dowodźili onymi cudámi/ iż od práwego Bogá poſłáni byli SkarKaz 417a (67); VotSzl A4 (4); CiekPotr 2 (2); CzahTr D3 (27); GosłCast 74; PaxLiz D2v; SkarKazSej 660a (25); KlonFlis A2v (3); KlonWor 6 (21); PudłDydo A4; ZbylPrzyg A4; SzarzRytJSzarz nlb 2.

Połączenia: »on sam« = ille ipse JanStat (6): poznawſzy wiárę tych niewinnych proſtacżkow ſwoich/ nic nie proſzony/ wnet tylko ná onę ſámę wiárę ich/ á ná onę proſtotę ich vcżynił dziw wielki RejPos 235v; WujJud 176v; á Symonám z onym pſem wygnał, bo pies on/ nikomu innemu ſzkody nie cżynił/ iedno onego ſamego Symoná porwał/ y o ziemię vderzył SkarŻyw 436; CzechEp 293 (2); SarnStat 344.

»on to« = ille PolAnt, Vulg (43): PowUrb +3; BierEz C3; OpecŻyw [162]v; LibMal 1545/94; A wchodząc wdom pozdrówcie i / I będźieli onto dom godny [fuerit domus digna] niech náń idźie pokói MurzNT Matth 10/13 (6); LubPs Y; RejWiz 67v; BielKron 308v; RejPos 86 (3); HistLan E4v; BudBib b (2); BudBibKaw A2v; HistHel Dv; BudNT przedm a2 (3); Chriſtus v Ianá 8 ꝟ 54. gdy onego iednego Bogá Izráelſkiego oycem ſwym názywa/ á ſam ſie nim nie cżyni: Cżegoby nigdy nie mowił/ gdyby on ſam onym to Bogiem Izráelſkim był. CzechRozm 13v (17); WujNT Mar 13/24; SarnStat 1285.

»ten i on« (1): Ani ćię [króla] też tho ruſzy/ coś s thego kroleſthwá [polskiego] dobrym/ lud Lithewſki niewdzyęcżny ochędożył y rozmnożył. Gdy ſie dobrze rozmyſliſz á rozważyſz zaſługi tego y onego ludu/ naydzyeſz to nieſprawiedliwie być od ćiebie BielKron 392v.

α. Z elipsą powtarzanego rzeczownika zastąpionego przymiotnikiem lub liczebnikiem (177): BierEz K2 (2); WOŁ [...] ieden drugiego z ktorim w Iarzmie chodzi rycżącz ſzuka, á gdy ieden robiącz vſtanie/ on drugi rycżącz nad nim żałobę vkazuie FalZioł IV 5a (4); gdy by kto był oſlepion na iedno oko á drugie czało zoſtało, tedi w onym iednym przybędzie mu oſtroſci wzroku więczey niżli kiedy w parzze [!] było. GlabGad B4v (9); MiechGlab 77; RejJóz K3v; Ten ſumnienie czną zonę miał Potem ſię żdrugą pobratał. Czo ia fortuną nazywał Onę ſlachetną przecz wygnał RejKup b3v (2); KromRozm I O3; MurzNT 31 (4); KromRozm II dv (3); KromRozm III A8v (3); GliczKsiąż E7; KrowObr 92v (2); cżłowiek zwiedzyony [...] Przeſtąpił wolą Páńſką/ Z onego wdzyęcżnego/ Sſtał ſie ná wſzem omierzłym [...] Bowiem z nieśmiertelnego sſtał ſie wnet śmiertelny/ A z onego wiernego/ márny á niewierny. RejWiz 116v (3); Leop Is 65/17; RejFig Dd4; RejZwierz 14v; BibRadz I 2d marg (5); BielKron 16v (4); By dwa byli naywyżſzy ſprawcy Niebieſcy [...] ieſli nie równi/ tedy dármoby był z nich ieden/ gdyż ón mocnieyſzy może odpráwić ſpráwę ſwą bez onego ſłábégo OrzQuin O3 (3); SienLek 18 (2); LeovPrzep H; RejAp 113 (2); GórnDworz D2v (6); HistRzym 73v; TEdy podobne ieſt kroleſtwo niebieſkie dzyęſiąciom pánien/ [...] A było ich miedzy nimi ſzalonych pięć/ á mądrych pięć. Ale ony ſzalone wzyąwſzy s ſobą lámpy ſwoie/ nie wzyęły nic do nich oleiu. RejPos [340] (15); GrzegŚm 50; RejZwierc 28 (7); BielSpr 6v (2); WujJud 206v (2); RejPosWstaw [1434]v; BudBib 2.Reg 23/23; Strum K4; CzechRozm A7v (12); ModrzBaz 3v (2); Oczko 28; SkarŻyw 3 (14); StryjKron 360; CzechEp 97 (4); WujNT przedm 8 (6); Dożywoćie bráćiéy dáné bądź dwiemá/ bądź więcéy/ [...] iż gdy znich vmrze który/ tedy oni drudzy iuż nie w dożywoćia ſucceduią/ tylko w ſummę SarnStat 86 (4); PowodPr 55 (2); Tu záś ná tym mieyſcu Pan IEZVS do kwáſu nie onego ſtárego/ ále do nowego kroleſtwo Boże przyrównywa. SkarKaz 84b (3); CzahTr D4 (4); GosłCast 4; SkarKazSej 679a.

W przeciwstawieniu: »on ... ten« (29): MurzNT 3v; KrowObr 187v; Leop Act 27/44; RAphał był piękny Anyoł/ lecż ten z Iákubowic/ Ku tám temu vrodą/ ſnadź niepodobien nic. Lecż zda mi ſie w pocżćiwych/ obycżáioch iego/ Są wżdy iákieś vrywki/ onego cudnego. RejZwierz 62v; BibRadz I 91b marg (3); OrzQuin B3v; RejAp 78v; Wielka tu rozność ieſt/ iedney [pani] od drugiey/ y niewiem komuby ſie tey fáłſz podobáć/ á oney pirwſzey pomierne ochędoſthwo/ á ſzcżyrość nie podobáć mogłá. GórnDworz G2; GrzepGeom L3v; RejPos 109v; GrzegŚm 60; KuczbKat 330; RejZwierc 26; Iáko inſzego cżáſu pośćić zaſługá ieſt/ ták ſie w pośćie wielkim niepośćić/ grzech ieſt. [...] Abowiem one poſty ſą dobrowolne/ ále te potrzebne: one z dobrey woley pochodzą/ ále te z przykazánia y vſtáwy WujJud 193 (3); CzechRozm 173 (2); SkarŻyw 91 (3); CzechEp 32 (2); GórnRozm Cv; SarnStat *7; Roſkázuie tedy nam Pan IEZVS, ábyſmy przechodźili w ſpráwiedliwośći Pháruże: to ieſt/ ábyſmy [...] onę ludzką y zakonną/ z tą ktora ieſt z wiáry w Chryſtuſá ſpráwiedliwośćią ożeniáli. SkarKaz 312a (2).

b. Określany rzeczownik jest synonimem rzeczownika z kontekstu wcześniejszego (1386): BierRaj 23v; Zá dáktyły owce przedał/ A w okręt ich náłádował [...] Owa ſie morze wzburzyło/ Onę kogę zátopiło: Wſzytek mu tám ſtátek zginął BierEz L4v (7); OpecŻyw 25 (9); PatKaz II 58v; HistJóz B3 (2); gdy kto kielo liſtkow zgie ſzcżawiowych/ [...] a potym gdy by onego cżłowieka wąż viadl albo niedźwiadek/ nitz nie będzie ſkodzitz iemu. FalZioł I 4c (20); BielŻyw 69; GlabGad I2v (13); March2 D; MiechGlab *5 (5); WróbŻołt 106/36; LibLeg 10/145v; RejPs 116 (11); RejJóz A3v (3); SeklKat X3; RejKup p5v; kazał ſpráwić w Babiloniey Máieſtat złoty [thronum aureum]/ [...] Kazał tedy vcżynić on ſtholec [illum thronum] ná dwánaſcie łokiet wyſoki HistAl M7v (5); MurzHist R4; KromRozm II r2 (2); myędzy inymi ártykuły yeden yeſt: Wyerzę ſwyęty koſćyoł [...] A ták on członek [Concilium] obyáſniło KromRozm III C5v (8); DiarDop 102; GliczKsiąż M4; LubPs B5 (16); Bo práwą odpowiedźią ná żałobę/ Pozwány iuż ſye wdawa w rzecz/ [...] y oná ſpráwá ſpada po nim ná iego dźiedźice GroicPorz t3v (4); KrowObr B2 (3); Ano wſzytká oſiádłość co ná ſobie miewa/ [...] Lecż cżáſem nie cżekáiąc y exekuciey/ Wybije go więc żydek z oney poſſeſſyey. RejWiz 68v (48); Leop Num 6/20 (14); UstPraw A2 (8); LeszczRzecz A2v (3); RejFig Bb2v (3); RejZwierz 31v (2); A ktoby iadł onę zdechlinę/ ten powinien vpráć ſzáty ſwe/ [...] tákże y ten coby precz wynoſił on śćierw/ vpierze odźienie ſwe BibRadz Lev 11/40 (31); OrzRozm Q3 (5); gody wyſtroią według doſtátku známienićie/ [...] dobrze dádzą ieść ku więtſzey powadze onego weſela. A w onym godowániu przywiodą dziećię álbo młodzieńcá BielKron 260 (23); KochSat A3v (2); OrzQuin R2v (2); SarnUzn H; iaſtkolęthá ſpal ná proch/ á onym popiołem ná ránę poſypuy. SienLek 152v (6); LeovPrzep H; RejAp BB7 (19); GórnDworz H6v (22); Rozum człowieczy ieſt tákowy/ im więcéy co bierze przed ſye/ im częśćiéy co rozmyśla/ tym przeſtrzeniéy ſobie w ónéy rzeczy czyni GrzepGeom B4 (3); HistRzym 4v (9); A thák gdy ponieſieſz dar twoy do vbłagánia Páńſkyego/ á tám wſpomniſz iż brát twoy ma co obráżenia od ciebye/ [...] przeiednay pirwey brátá twoiego/ á potym przydzyeſz á odnieſieſz ony vpominki ſwoie. RejPos 178v (118); RejPosWiecz2 93; BiałKat 123v (4); BielSat N2 (2); GrzegŚm 12 (4); Ty ſlowá ſtárzec ſlyſząc od dziecięciá ſwego/ [...] Wdzięcżnie przyiął od dziewki ony iey obmowy HistLan A4 (6); KuczbKat 255; POtym gdy iuż do domu przyiedzieſz s tákiemi pięknemi ták iákoś ſłyſzał ſpráwámi ſwemi/ [...] Nie odmieniayże ſie iáko Márzeć ná Wioſnę/ [...] ále ſtoy ſtátecżnie przy onych ſwych pocżćiwych obycżáioch RejZwierc 24v (50); BielSpr 47; WujJud 20v (3); WujJudConf 146 (3); RejPosWstaw [1102]v (3); BudBib cv (13); HistHel Bv (3); Strum C4 (4); BiałKaz G3v; Ktobykolwiek iadł co kwáſzonego/ tedy wykorzeniona będzie duſzá oná z Izráelá BudNT Kk5v (3); StryjWjaz C; CzechRozm 16 (15); PaprPan Fv (3); A ieſliby ieden ktorykolwiek tákowy grunt nálazł/ ktoryby do oránia był dobry/ [...] tedy on przedśię wiele drugich do śiebie przyłącżał/ áby znim weſpołek onę źiemię oráli/ á przetoż ich oną rolą podźielał. ModrzBaz 47v (24); SkarJedn 25 (7); Oczko 9 (2); KochPs 166; Poznali wſzyſcy/ iſz duchá złego miáłá. Y przywodząc do niey rozmáite kápłany/ gdy nic niepomogli/ mowił on cżárt SkarŻyw 308 (129); StryjKron 320 (8); CzechEp 9 (10); NiemObr 44 (6); KochPhaen 5; ReszPrz 30; ReszList 160; WerGośc 220 (5); WerKaz 305 (2); WisznTr 11; BielSen 11 (5); BielSjem 37 (2); KochSob 66; ArtKanc B3; GórnRozm B2v (2); PaprUp B2v (5); GostGosp 140 (2); GrochKal 15 (2); Phil C3 (3); GórnTroas 36; LatHar 214 (5); WujNT Matth 18/29 (24); WysKaz 2; Woiewodá náſz [...] vćiekáiącému może dáć Gléyt do dwu Mieśięcy/ y onégo zbiegłégo [ipsum profugatum JanStat 627] może chowáć. SarnStat 156 (36); SiebRozmyśl B (5); KmitaSpit B3v; PowodPr 5 (5); SkarKaz 6a (14); CzahTr E (5); GosłCast 19 (2); SkarKazSej 679a (5); KlonFlis A3v (4); KlonWor 17 (17); PudłDydo A2v.

Połączenie: »on to« (3): BudNT przedm b5; CzechRozm 206; ćiáło śmiertelne [...] odpocżywa W nádźiei/ ktorey z mytá twoiego nábywa/ Zá ktoreś ieſt przedány: On to Wergielt święty/ Z ktorego ſkarb wypłynął ludźiom niepoięty. KlonWor 82.

α. Określany rzeczownik jest synonimicznym omówieniem lub nacechowanym emocjonalnie epitetem (476): BierEz I (3); OpecŻyw 25v (4); ForCnR E2; TarDuch B2; BielŻyw 31; GlabGad A2v; y ſtegożeś był národu nálazł Dawidá ſlugę ſwego/ [...] A nád onem przebránem ſwoiem vmocniłeś rękę ſwoię RejPs 132 (3); RejRozpr C3; RejRozm 403; RejKup n8v (2); HistAl K6v (2); MurzHist L3; MurzNT Luc 13/32 (2); KromRozm II av (2); LubPs P6v marg (8); GroicPorzRej C3v; cżłowieká ſtárego Podkał [...] A gdy iuż on śiwaſzek dokońcżył ſwev rzecży RejWiz 22 (32); Y roſpaliwſſy ſie ná Androniká od gniewu/ [...] kazał onego ſwiętokraydcę zbáwić żywotá Leop 2.Mach 4/38 (6); UstPraw Iv; KochZuz A2v; RejFig Aa2v (3); RejZwierz 6 (3); BibRadz 1.Reg 22/4 (7); W tey Orácyey ktorą miał Eſchynes/ przećiwko Kteſiphontowi/ [...] pilnie Attyki ſwe on wielki ORAtor tám vpomina OrzRozm O3 (5); BielKron 257 (3); GrzegRóżn I4; OrzQuin E (6); SarnUzn E2 (3); SienLek 194; RejAp 36 (11); GórnDworz O4 (12); HistRzym 92 (3); A gdy ſie też rozniemoże iáki krolik/ [...] álbo iáki przełożony ſwiátá tego/ izali iáko Gáwroni wſzyſcy ſie nie zlecą do śćirwu onego RejPos 243; O ſwięta pánno [...] tymeś ſłowem poráźiłá onę omylną wiárę oney nędzney á vpádłey Iewy/ iżeś ty vwierzyłá Pánu ſwoiemu/ á oná nędznicá vwierzyłá byłá cżártu ſproſnemu. RejPos 273 (95); RejPosWiecz2 96 (2); Luter wſzyſtkiey wſzetecznośći vczył [...] To maſz ónego wieprza Sáxońſkiego/ páſſobrzuchá ónych ludźi: którym ſwa wola milſza byłá/ niż poczćiwy żywot Chrześćiáńſki BiałKat 218v; BielSat D3v (2); GrzegŚm 58; HistLan B (4); Bo zábije kto oycá dziatkam ſmętnym [...] á nie brzydził ſie on złocżyńcá pomázáć krwią iego RejZwierc 148v (40); BudBib I 379a marg (6); WierKróc A2 (2); BiałKaz H2v (2); BudNT Mar 16/14; StryjWjaz A2; CzechRozm 24 (7); PaprPan B2v (5); ModrzBaz 14 (7); tákże y Theophilus/ [...] tegoſz kácerſtwá pomagał, wſzákże iuż po śiodmym Zborze mocy ták wielkiey/ iad on Heretycki nie miał. SkarJedn 212 (3); A gdy go P.Bog ludziom oznaymić á Románá z pracey wybáwić miał: áby świecá oná w domu Bożym świećiłá innym SkarŻyw 249; Ktory vpadek ſwoy iáko gorzkiemi łzámi opłákał/ á iáko ſię cżerſtwo zbłotá onego porwał SkarŻyw 598 (79); MWilkHist Bv; Ieden ieſt Pan Bog. Abowiem oná wyſokość/ nie może mieć towárzyſzá/ ábo vcześniká. CzechEp 238 (5); NiemObr 34 (2); KlonŻal C2v; ReszPrz 43 (3); ReszList 156; WerGośc 256; KochTarn 76 (2); BielRozm 29; GórnRozm D (4); PaprUp C3 (4); ActReg 100; Phil P4 (2); GórnTroas 32; LatHar 197 (2); KołakCath C3; WujNT przedm 7 (6); SarnStat 270 (8); KmitaSpit C2v (3); PowodPr 4; SkarKaz 42a (4); VotSzl B; CiekPotr 26; GosłCast 65; SkarKazSej 679b; KlonFlis E2v (3); Gżegżelicá Ieſt v ptáſtwá leśnego iáwna wſzetecżnicá [...] Więc oná fraybiterká y łotryni leśna [...] W cudzym gniaźdźie odpráwia nierządne połogi KlonWor 60; Bo báſtrowie więtſzy ſą/ łákomi y duży [...] A kiedy iuż podroſtą oni wyrodkowie: Właśnie ſię ták obchodzą/ iáko y przodkowie. KlonWor 61 (22).

Połączenia: »on sam« = ipse PolAnt (2): BibRadz 2.Mach 4/42; Otho ſłyſzyſz iż Pan vlecżył nędznego á zeſzłego cżłowieká: nie ſłyſzyſz áby ſie kto zá nim przycżyniał/ nie ſłyſzyſz áby go theż on ſam nędznik prośił RejPos [226]v.

»on to« (1): Ale poſpolićie żacy/ á mniſzy kśięgi piſáli/ [...] oni to mnichowſcy piſarze ni ocż inego nieſtali iedno áby cudnie piſáli BudNT przedm b4.

c. Określany rzeczownik jest hiperonimem rzeczownika z kontekstu wcześniejszego (945): [Pająk] Swe śieći w oknie záſtáwił/ Aby iáſkołkę vłowił. Oná kiedy przylećiáłá/ Wſzytek on naſtroy porwáłá BierEz O2 (5); OpecŻyw 29v (12); ForCnR C4 (3); PatKaz II 66v; PatKaz III 153v (2); HistJóz B3 (2); Gołębiętha młode Lepſze ſą na wioſnę á na ieſień/ lecie albo zimie nie tak dobre ku zdrowiu/ abowiem na ony cżaſy ziarnem nawięczey żywi. FalZioł IV 21a (23); BielŻywGlab nlb 13 (2); Cżemu ſol trzeſzcży na ogien wſipana. (‒) Bowiem w oney materiey zimney zoſtawa nie iaka wilgota GlabGad I7v (9); przyeli do Morawy y do Bohemſkiey ziemie, y przewiedziawſzy ony krainy iż były puſte [...] poſtawili oboz MiechGlab 43 (9); LibLeg 10/146v (2); RejPs 77 (4); LibMal 1543/67 (2); ConPiotr 33v; RejKup d7v (3); HistAl C6v (12); ZapWar 1550 nr 2665; KromRozm I E3v; MurzHist E3 (3); dáł pobić wſzyſtkj dźieći któré były w Bethleem j wſzyſtkich kraiách miaſta onego MurzNT Matth 2/16 (2); KromRozm II g2 (4); KromRozm III D7 (8); Diar 22 (4); MrowPieś A3v; BielKom D; GliczKsiąż N3v; LubPs Iv (6); GroicPorz 13 (2); KrowObr 78v (3); RejWiz 20v (8); zeſſli ſie do padołu Błogoſláwienia: ábowiem iż tám błogoſláwili Pánu/ názwáli mieyſce ono Padołem Błogoſláwienia/ áż do dziſieyſſego dniá. Leop 2.Par 20/26 (36); OrzList e2; UstPraw Dv (2); KochZuz A2v (2); RejZwierz 17 (4); BibRadz I 1a marg (44); OrzRozm K (7); nawiązáłá gołębiom ogniá do nog/ tákież wroblom puśćiłá ie: Gdy tedy oni ptacy ná gniazdá ſwe przylećieli domy popalili BielKron 427v (46); GrzegRóżn F4v; KochSat [C2]; KwiatKsiąż N3v (2); OrzQuin Mv (5); SarnUzn B6v (3); Dom [...] nie ma być ná mieyſcu bágniſtym bliſku [!] Ieźiorá álbo błotá/ gdźieby moczono Len álbo konopie/ iż dla tego/ ony wody byłyby ſmrodliwe SienLek 2v (6); LeovPrzep C2; RejAp 26v (9); A gdy trefi ná co trudnego/ áby ſłowy ktemu ſpoſobnemi/ rzecż onę ták wywiodł/ żeby ią káżdy poiąć/ [...] mogł. GórnDworz F8v (5); HistRzym 27 (10); zwaśnił ſie ná Ochmiſtrzá krolowey cnotliwey oney/ á ná właſnego Stryiá iey/ ták iż iuż był ſzubienicę zbudował pośrod dworu ſwego/ ná ktorey miał obieśić onego niewinnego cżłowieká. RejPos 127 (125); RejPosWiecz2 94v (2); BiałKat 131; HistLan D2 (4); KuczbKat 25 (7); Albo też Dawid gdy powſthał przećiwko iemu on ſwowolny ſyn iego Abſálon/ [...] iáko ſie bárzo o to ſtárał on ſwięty krol/ iákie woyſká ſzykował. RejZwierc 265 (47); BielSpr 44; WujJud 58v (3); WujJudConf 61 (2); KochList nlb 3; RejPosRozpr b3v; RejPosWstaw [1103]; Y Przybliżył ſię mieſiąc ſiodmy/ á ſynowie Izráelowi (byli) w mieśćiech/ á (ták) zgromadzili ſię (on) lud iáko mąż ieden do Ieruſzalimá. BudBib 1.Esdr 3/1 (48); HistHel Bv (3); MycPrz II C (3); Strum C3 (2); WierKróc A2v; BialKaz C4v; BudNT przedm a5 (7); StryjWjaz C4v; CzechRozm 20 (25); PaprPan Dd4 (5); pozwał Murenę iuż náznácżonego ná Conſulat, iákoby przez dáry onego vrzędu doſtał. ModrzBaz 95v (15); SkarJedn 50 (5); Oczko 4v (5); prośił go áby iego powinnego [...] vzdrowił: kazał go przywieść y mowił onemu choremu /áby ſię zárzekł ſwych przodkow błędow SkarŻyw 30; y wyćiſnąwſzy winá/ koſztował nápoiu onego/ miáſto wody SkarŻyw 271 (131); KochTr 13; StryjKron 95 (16); CzechEp 32 (8); NiemObr 57 (10); KochFr 26; KochSz A4; KochWz 136 (2); ReszList 141; WerGośc 255; BielSen 10; ArtKanc C9 (2); BielRozm 3; Ani ſię prżykrży poddánym pod Krolem/ pod Ceſarżem/ pod regimentem iednego/ gdy on zwierżchni Pan/ [...] roſkázuie podług práwá. GórnRozm M4v (4); PaprUp B4 (3); GostGosp 146; GostGospSieb +3v; GrochKal 20; Phil C (3); GrabowSet T2v; OrzJan 16 (2); KołakCath A4v (2); Apoſtołowie poſłáli Piotra y Ianá do Sámárytanow/ [...] iż bárzo wielka rzecz byłá/ on lud odſzczepieńſki w wierze vgruntowáć. WujNT 429 (30); WysKaz 10; JanNKar E2v; SarnStat 32 (27); SiebRozmyśl D (3); KmitaSpit A3v (2); PowodPr 12 (8); SkarKaz 40a (13); VotSzl Dv (3); CzahTr D3v (3); GosłCast 56; PaxLiz E2v; Bo mu páłacu ſwego Láteráńſkiego vſtąpił/ á potym y Rzymu: y imiony wielkimi ſtolicę onę nádał SkarKazSej 680a (4); KlonFlis G (2); KlonWor 6 (7); SzarzRyt Cv.

Połączenia: »on tam« = ille PolAnt (4): LibLeg 10/69; MurzNT Matth 18/1; Wyſtąpiwſzy ná cżoło oney źiemie dwádźieſciá dni mieſzkáliſmy tám/ bo ſie nam oni tám ludźie dobrymi y goſcinnymi vkázowáli BielKron 444v; A on iſty báłámut ze dzwonkiem y z puſzką/ Zywie ná tę łeż dobrze y z ſwą pánią duſzką. Więc ſie w oney świątyni Kośćielnym obierze/ Wierutny łotr/ co gmerze w oney tám ofierze. KlonWor 48.

»on to« = (2): BibRadz 2.Esdr 13/24; powodowéy ſtronie iáko y pozwánéy Dilácię pozwaláią do dwu niedźiél ná Wizią ku okazániu przed Woźnym, [...] A ieſliby też powód ná onéy wiziiéy przed onym to vrzędem pooránia álbo gwałtu inákſzégo niepokazał [...] tedy obwinionégo wolnym bydź ſkázuią SarnStat 1285.

d. Określany rzeczownik jest nazwą desygnatu implicite zawartego w treści kontekstu wcześniejszego (2632): Lew gdy żábę rzegocąc słyſzał/ [...] Wroćił ſie do głoſu onego. BierEz K3v (7); zamknąwſſy ſie w ſwé komorce w wieczor/ przez onę wſſytkę notz nabożnie bogu wſſechmogącému modliła ſie OpecŻyw 32v; Zoſtawiwſſy ona niewiaſta ſwoie wiadro albo dzbán/ biegła do miaſta/ ij rzekła onému ludu w mieſcie OpecŻyw 50v (24); ForCnR D3; PatKaz II 56v; PatKaz III 154; HistJóz C3 (3); gdy vwarziſz piołyn w wodzie albo w winie, a potrzimaſz vcha nad oną parą/ tedy głuchoſć y piſzcżenie vſmierza. FalZioł I 1d (83); BielŻyw 74 (2); Cżemu natura nozdrze vcżyniła. [...] bowiem nie byłoby nicz żadnieyſzego gdy by były dziurki one aże w głowę ziaiące. GlabGad B7v (12); MiechGlab *5 (6); WróbŻołt 43/4 (3); LibLeg 6/118 (2); RejPs 76 (8); ComCrac 16; RejRozpr Fv; SeklKat F2; RejKup R; A wſzedſzy do koſciołá Hamonowego/ vcżynił tám ofiáry/ proſił tám Alexander onego bogá áby mu prawdziwe odpowiedzi obiecował. HistAl B6 (14); HistAlHUng A3v; KromRozm I E4 (4); MurzHist B4; MurzNT 88v; Tákże [napisał] do Philipczykow/ pozdrawyáyąc on zbor KromRozm III H8 (7); BielKom E8; GliczKsiąż F2 (4); LubPs E3 (6); cokolwiek płácą v Sądu/ kłádą przed Przyſyężniki/ potym po Sądźie trzeći groſz Piſárzowi z onych pieniędzy oddźieláią GroicPorz d3v (13); KrowObr 8 (6); O płákáćby káżdemu kwitnącey młodośći/ [...] ách gdzyeſz ſie ony látá náwroćiły/ Wierębychmy ſwych cżáſow inácżey vżyli. RejWiz 190v (31); Leop Gen 21/31 (21); UstPraw F2 (5); RejFig Cc6 (2); SVlpicius w Egipcie miał dwá właſne ſyny/ Ktore mu tám pobito/ márnie bez przycżyny. Kleopátrá Krolowa wnet morderze one/ Poſłáłá mu do Rzymu/ iáko obwinione. RejZwierz 27v (16); Ale gdy was podádżą/ Nie troſzcżćie ſię/ iáko/ abo cobyśćie mowili/ ábomiem [!] wam będzie dano oney godziny [in illa hora] cobyśćie mowili. BibRadz Matth 10/19 (63); Gdym był w Niemcoch á potym we Włoſzech/ przypátrzywałem ſye niewoli ludźi onych OrzRozm L3v (9); piſzą ptaká iednego być ná świećie Fenixá/ ktory gdy [...] ſtárzeie ſie/ vcżyni ſobie gniazdo [...] położy ſie ná tym y obumrze/ z kośći onych y z rożmáitych rzecży wonnośći ożywie BielKron 264; [Jagiełło] gdy s przygody pirwey lewy both álbo trzewik obuł niż prawy/ on dzyeń niefortunny mnimał być BielKron 387 (38); GrzegRóżn A3; Mącz 248c (3); OrzQuin Rv (2); Prot D2v (2); Albo ſok rućiány wvſzy mu ley/ á one liśćie tłuczone/ ná ſkroni mu przykłáday. SienLek 54; możeſz miaſto oleiu Bobkowego bobku ſámego nátłuc/ á prochu onego wſypáć. SienLek 107 (120); LeovPrzep a2 (2); RejAp 2 (19); Iechał [...] cżłowiek otyły/ á iákiś mędrek vźrzawſzy on iego wielki brzuch/ powiedział GórnDworz Qv (17); GrzepGeom A3 (3); HistRzym 4v (8); Każe ſie theż nam ſtrzedz tych kthorzy ſie tylko páſą około dworow krolewſkich/ przyodzyewáiąc ſie w miękkie odzyenie/ á dla onych pożytkow ſwoich nie ſmieią mowić prawdy RejPos 10v (121); BiałKat 123v; GrzegŚm 59; HistLan A3 (2); KuczbKat 360; wneth gi kazał żywo obłupić/ á onę ſkorę wypráwiwſzy/ kazał z niey ſthołek vcżynić RejZwierc 56; krol/ gdy był wielką wielkość ludzi ná woynę wywiodł/ [...] páthrząc ná ony woyſká pocżął płákáć. RejZwierc 170; Przypominałćibych okolicżne kroleſtwá/ ony wielkie kſięſtwá/ á zacne Monárchie/ iáko ſie zá náſzey pámięći burzyły/ iáko ſie odmieniáły/ iáko ſie oni poteſtatowie w nich łomili RejZwierc 185 (67); BielSpr 21v (4); WujJud 149v (2); WujJudConf 129 (2); RejPosRozpr b4v (5); RejPosWstaw [413] (2); y zárzeże iy ]baranka] wsytko mnoſtwo zboru Izráelſkiego miedzy wiecżory. Y wezmą (oney) krwie/ y włożą na dwá podwoia BudBib Ex 12/7 (28); HistHel C3; Strum C2 (8); Zabiegli mu dwá opętáni zgrobow wyſzedſzy/ ſrodzy wielce/ że nie mogł nikt oną drogą minąć. BudNT Matth 8/28 (4); StryjWjaz C2; CzechRozm A4 (15); PaprPan A3v (3); KamNap ktv; nieinácżey będźie pocżytan/ iedno iáko on Saul Krol Izráelſki/ ktory w onem narodźie był y náśláchetnieyſzy y navrodźiwſzy ModrzBaz 23v (13); SkarJedn 90 (16); Oczko 1v (9); Y był ták ſrodze bity/ á w onym okrutnym bolu/ y męce/ áni ſię ruſzył/ áni wołał/ áni ſtękał. SkarŻyw 75 (141); StryjKron 16 (11); CzechEp 226 (6); NiemObr 58 (4); Strzały znáczą/ że nagle człowieká vgodźi/ A z onéy rány żaden zdrowo nieodchodźi. KochFr 81; KlonŻal C3; KochPhaen 17; KochWz 136; ReszPrz 66; WerGośc 227 (4); WerKaz 282 (2); BielSen 7; ArtKanc G16v (2); BielRozm 23; GórnRozm B4v (15); KochWr 28; PaprUp B2 (6); ActReg 131; GostGosp 4 (6); Phil L3; GrabowSet Nv; LatHar 131 (7); KołakCath C5; A gdy wygnano rzeſzą; wſzedſzy viął ią zá rękę/ y powſtáłá dźieweczká. Y rozeſzłá ſię tá ſławá po wſzytkiey oney źiemi. WujNT Matth 9/26 (49); WysKaz 6 (6); GDy Márſzałek Koronny odiéżdża ode Dworu, tedy oná wſzyſtká władza zoſtawa przy Márſzałku Nadwornym SarnStat 313 (87); SiebRozmyśl C3v (8); ZapMaz II G 97/90v; GrabPospR M2; KmitaSpit A4v (3); PowodPr 4 (10); Czekałem ćię Pánie kiedy mię záwołaſz: myślęć ſię ochotnie odezwáć: áby mię ná onę godźinę nic nie trzymáło SkarKaz 553a (17); CiekPotr 2; CzahTr D3v (5); GosłCast 43 (2); SkarKazSej 674b (10); KlonFlis A3 (3); KlonWor 7 (12); SzarzRytJSzarz nlb 2.

W częściej występujących określeniach przysłówkowych czasu i miejsca: »na on czas a. w on czas, a. onego czasu, a. onych czasow itp.« = tunc HistAl, PolAnt, Vulg, JanStat; in (illis) diebus, in tempore illo, ex (eo) tempore PolAnt, Vulg; illo a. eo tempore, exinde Vulg; hunc, in illa hora, in diebus ipsis, in die ipsa a. illa, in temporibus, ad dies illas, ad diem hanc, a die illa, a tempore illo PolAnt; post Mącz; pro illo tempore JanStat (779): BierEz F3 (5); hnet iego twárz na oney chuſcie ſie wyrażyla/ iaká w on cżas byla. OpecŻyw 137v (6); FalZiołUng V 119; BielŻyw 59; GlabGad G3v (5); MiechGlab *2 (8); WróbŻołt 43/2 (4); LibLeg 10/62 (13); RejPs 35 (4); ComCrac 13; zeznali yſch then Ianek krawczik yeſth chłop nyſzky Byalokurowathi a na on czaſz wzyelonym Gyermaczku a wbyaly zupiczi chadząl LibMal 1551/160 (2); RejJóz L6 (3); ZapWar 1548 nr 2656; RejKup Pv (2); A cżegom ná on cżás [tunc] przez záſlepienie pychi nie widział/ teraz [nunc] przez niskoſć pokory widzę HistAl Gv; MurzNT 8v (9); KromRozm II c4v (6); Bo w inych źyemyách krzeſciyáńſkich [...] ná on czás/ áni przed tym tego nye dźyerżano KromRozm III E2v (10); Diar 22 (3); DiarDop 117; Te ſlowá kthore Krates won cżás w vſtách myewał/ iſcye dzis może tho nyektorym ná ocży wyrzucáć. GliczKsiąż M2; LubPs A6 (7); KrowObr B4 (12); Sáſsábáſár [...] záłożył fundámenty kośćiołá Bożego w Ieruzálem/ á od onego cżáſu áż do tąd buduie ſie ten kośćioł Leop 1.Esdr 5/16 (15); RejZwierz 23 (3); BibRadz I 13b marg (37); OrzRozm G (3); Zá onych cżáſow miał Hieroboám ſyná imieniem Abia BielKron 83; Bacżąc Herod krol znáki ſwięte [...] vmyſlił wſzytki dzyeći pobić/ ktore ſie kolwiek onego cżáſu kędy porodziły BielKron 138 (18); choć mam na łbie rogi, [...] Przedſiem uſzedł za boga wony dawne cżaſy KochSat A2 (3); Mącz 254d; OrzQuin C3v; Prot A4v (4); SarnUzn B6v (6); SienLek 33; RejAp 2v (26); GórnDworz B6 (12); HistRzym 29; TA Ewányelia ſwięta ku wielkiey pocieſze á rádości wſzemu narodowi ludzkiemu ná on cżás/ y potym/ ſpráwnieby miáłá być. RejPos 12; A biedá będzye brzemiennym álbo dzyathki v pierśi ſwych dzierżącym ná ony cżáſy. RejPos 258v (107); BiałKat 136; BielSat N3v; GrzegŚm 14; HistLan A4v (3); KuczbKat 100 (2); RejZwierc 15v (10); BielSpr b4 (24); KochMon 25; WujJud 10 (13); WujJudConf 19v (3); RejPosRozpr c (3); RejPosWstaw [412]; BudBib Deut 1/9 (18); BudBibKaw A2v (2); HistHel B4 (2); MycPrz II A3; WierKróc Bv; BiałKaz I2 (2); BudNT przedm b3v (10); StryjWjaz C4; CzechRozm 15 (37); PaprPan A3v (5); ModrzBaz 18 (13); SkarJedn 15 (14); KochOdpr D; Oczko A2 (3); SkarŻyw 27 (35); MWilkHist L3v; iákoż potym było kilko Xiążąt Mázowieckich Troydenow/ tym imięniem Litewſkiego Xiążęćiá Troydená názwánych. Bo Mázurowie onych czáſſow częſte przes ſpolne Małżeńſtwá powinowáctwá z Litwą potwierdzáli StryjKron 365 (20); CzechEp 39 (22); NiemObr 6 (30); KochFr 28; ReszPrz 5 (3); ReszList 141; WerKaz 279; BielSjem 20 (2); PudłFr 29 (2); ArtKanc N4; GórnRozm B2 (5); KochWr 28 (2); PaprUp B (2); ActReg 139 (3); GostGosp 42; Phil L3v (3); GórnTroas [3]; GrabowSet T4v; OrzJan 56 (3); LatHar 643 (5); A pod onym czáſem sſtał ſię rozruch niemáły WujNT Act 19/23 (71); JanNKar C (5); dowiedźie: iż ná ón czás y onégo dniá miał ſpráwę álbo Rok o więtſzą rzecz. SarnStat 769 (11); SiebRozmyśl F4 (2); KmitaSpit A4v; PowodPr 54 (5); SkarKaz 3b (14); CiekPotr 35 (2); CzahTr A2v; SkarKazSej 689a (3); KlonFlis A3; PudłDydo A2v.

»onego (to) dnia, a. w on (tam) dzień, a. w one (a. ony to) dni itp.« = in illa die, in die ipsa, die ipsa Vulg, PolAnt; die illa, in diebus illis, a die illa, post dies illas, in his diebus Vulg; ex illa die, diebus illis PolAnt; in ipsis diebus HistAl (175): OpecŻyw 85v; gdy ktory cżłowiek zgryzie dwie ziarncze gorcżycze á dwie ziarncze pieprzu natſzcżo/ tedi onego dnia nietrzeba mu ſie bać nagłey ſmierci FalZioł I 125b (2); WróbŻołt 145/4; HistAl A8v; I s ſtało śię wonyto dni/ przyſzedł Ieſus z Nazareth Galileiſkiégo/ i ochrczon ieſt od Iána w Iordáme MurzNT Mar 1/9 (6); KrowObr 121; y będzie Krol krolował/ á będzie mądry y będzie cżynił Sąd y ſpráwiedliwość ná źiemi: Onych dni/ będzie zbáwion Iudá/ á Izráel będzie mieſſkał dufále Leop Ier 23/6; Przyſſli/ y oglądáli gdzie mieſſkał/ y trwáli v niego przez on dzień Leop Ioann 1/39 (35); Ktory [Saul] oborzywſzy ſie mordował kápłany/ á zábił ich dniá onego ośmdźieſiąt y pięć mężow/ ktorzy noſili Efod lniáne. BibRadz 1.Reg 22/18 (38); Zá dniow onych/ to ieſt zá Herodá krolá/ był kápłan imieniem Ioáchim etc. BielKron 143v (7); SienLek 90; RejAp 76; Y był ieden kowal w mieśćie imieniem Fokus/ ktory onego dniá iáko y inego záwżdy robił. HistRzym 48v (2); RejPosWiecz2 92 (4); RejPosWstaw [1432]; oto ia przyidę/ y mieſzkać będę wpośrzodku ćiebie mowi Iehowá. Przyłącżą ſię też narodowie mnodzy do Iehowy wdzień on BudBib Zach 2/11 (34); BudNT Ioann 11/53 (3); CzechRozm 79v (2); Oczko 28; SkarŻyw 211 (4); MWilkHist I3; LatHar 69 (4); A żaden nie mogł mu odpowiedźieć ſłowá: áni śmiał żaden od onego dnia niocz go więcey pytáć. WujNT Matth 22/46 (18); SarnStat 769; KmitaSpit Cv; PowodPr 74; SkarKaz 7b (4).

»na onym miejscu, a. na ono miejsce, a. z onego mieśca itp.« = in locis illis PolAnt, Vulg; ab eodem loco, in loco (ipso a. illo), loci illius Vulg; in idipsum PolAnt (41): OpecŻyw 52v (4); PatKaz II 23 (2); HistJóz D2v; Gdy kogo niedźwiadek z ije morzki/ tedy ſokiem z miętki pomazać/ albo też prziłożić na ono mieſcze FalZioł IV 39b (2); KrowObr 89; Rzekł pothym Iezus: Każćie ludziom ſiedzieć. A było ſiáná wiele ná onym mieſcu. Leop Ioann 6/10 (5); powſtawſzy Piotr w pośrodek zwolennikow/ rzekł: (á było ich w kupie miánowićie tám ná onym mieyſcu iákoby ſto y dwádźieśćiá) BibRadz Act 1/15 (2); SarnUzn C; RejAp 12v; Iż widzyałem złoſniká w myſli podnioſłego iáko drzewo Cedrowe/ á potym po máłey chwili idąc przez ono mieyſce ſzukałem á nie mogłem náleść mieyſcá y pámiątki iego. RejPos 228v (3); ModrzBaz 75; Florentius [...] nápráwił białe głowy/ áby tám gdzie iego bráćia widzieć mogli/ igráły/ do złych myſli pobudkę im cżyniąc: co bacżąc S. Benedict [...] vſtąpił z onego mieyſcá SkarŻyw 250 (10); NiemObr 48; GórnRozm G4v; PaprUp C2; WujNT Ioann 6/10 (3); SarnStat 1285; Więc on niezbędny oſzuſt twierdzi zá rzecż iſtą/ Ze widźiał właſnym okiem Dźiewicę przecżyſtą; Ktora mu roſkazáłá chwałę Bożą mnożyć/ I tám ná onym mieyſcu kośćiołek záłożyć. KlonWor 47.

α. Między określanym rzeczownikiem a pewnym wyrazem z poprzedniego kontekstu istnieje związek słowotwórczy (321): Zoná iedná mężá ſwego/ Pogrzebſzy go vmárłego. Záwżdy on grob náwiedzáłá BierEz G4v (2); OpecŻyw 53 (2); MetrKor 40/814; HistJóz A4v; á tego wina ſie day napić temu ktory by miał ſledzionę zatwardziałą [...] á onę twardoſć roſpądza mocznie FalZioł I 53b (7); BielŻyw 82; GlabGad B2 (10); BierRozm 13; WróbŻołt ſſ6; LibLeg 10/113; RejPs 117; SeklWyzn b3; HistAl M8; KromRozm II 1 (2); KromRozm III E8 (2); Jeśliżeby kto [...] miał za to, aby był przeciw prawu pisanemu przesądzon, tedy będzie takiemu każdemu wolno onego sędziego swego wojewodztwa o to pozwać Diar 96 (2); LubPs A4v; Mężoboycá ktory ſye kryie álbo zbieży/ [...] niemáły dał znák do tego/ że ieſt onego Mężoboyſtwá winien GroicPorz n4v (4); KrowObr 184v; RejWiz 50v (11); A Iudás wyſlał ná wyſpiegowanie woyſká iego/ tedy dáli mu (oni ſzpiegowie) ſpráwę thymi ſlowy Leop 1.Mach 5/38 (5); UstPraw C4 (6); LeszczRzecz A2v; RejFig Ee3v; RejZwierz 11; Ciągnęło też przy nim wiele poſpolſtwá ktorych było ták wiele iáko ſzáráńczey ábo piaſku ná źiemi/ ták iż oney wielkoſći iego liczby nie było BibRadz Iudith 2/10 (5); OrzRozm D3v (2); BielKron 9v (12); GrzegRóżn L4; OrzQuin T3v; potym tho w ćienką chuſtkę zwięzáć á on węzełek thám wetknąć SienLek 109v (11); RejAp 57 (5); iż Iulius Ceſar będąc łyſym/ rad bárzo chadzał w ſwoim zwyciężnym wieńcu/ áby pokrył onę łyśinę. GórnDworz N6 (10); HistRzym 60 (5); gdy Pan Iezus wymiáthował dyabelſtwo kthore było nieme/ á gdy ie iuż wypędził/ przemowił on niemy RejPos 76v (41); GrzegŚm 58; RejZwierc 2 (21); BielSpr 11v (2); RejPosWstaw 44 (2); BudBib Ios 9/7 (3); Strum C4; BudNT Matth 18/32; CzechRozm 56 (12); PaprPan Hh5; ModrzBaz 27v (11); SkarJedn 10 (3); Oczko 34 (2); dowiedział ſię on Miſtrz iego w klaſztorze/ iſz ieſt więzniem Chryſtuſowym. O Boże moy iáko ſię vrádował: [...] iáko znim być w więzieniu onym prágnął. SkarŻyw 75 (25); poſłał do Dubrowná z liſtámi/ dáiąc znáć o zwycięſtwie ſwieżym nád Moſkwą/ [...] á kazał vmyſlnie onym poſłáńcom tám iácháć/ gdzie rozumiał iż ich miáłá poimáć ſtraż StryjKron 772 (3); CzechEp 148 (2); WerGośc 222; BielRozm 22; GórnRozm C4v (9); PaprUp Hv; przykłádem Medykow/ ktorzy cżłonki w ćiele cżłowiecżym ſkáżone prze to odćináią/ y on iad á ſkazę wykorzeniáią Phil L; LatHar 219 (2); Nie możeć żaden ſprzętu mocarzowego wſzedſzy w dom ſplondrowáć/ ieſliby pierwey mocarzá onego nie związał WujNT Mar 3/27 (7); SarnStat 190 (37); SiebRozmyśl D2v (4); GrabPospR M2v (2); SkarKaz 487a; CzahTr E; GDy Sámuel ludowi Bożemu krolá Saulá poſtáwił: dał im znáć/ iż kroleſtwo ono trwáć nie miáło SkarKazSej 683a (3); KlonWor 11.
e. Określany rzeczownik jest nazwą tego, co wcześniej wyrażone było czasownikiem lub jest syntetycznym ujęciem całej treści poprzedniej wypowiedzi (1199): BierEz C3v (8); tamże ſie dopiro náń rzucili/ ij z iego ſukienki wloſneé go odarli. Dlá targaniá onego wielkiégo/ korona z głowy iego náſwiętſſé ſpadla OpecŻyw 138 (12); PatKaz II 33; y plakał go [Jakuba] wſzytek Eipt ſýedḿdzýeśiąt dni a do konawſzy oney żałoby mowil Iozef HistJóz E3v (2); FalZioł IV 23b (4); GlabGad L8v (2); MiechGlab 57 (2); BierRozm 18; RejPs 45v (7); LibLeg 11/94v; RejRozpr O3v (3); RejKup k8 (2); MurzHist T2v; MurzNT Mar 13/24; KromRozm II d2 (2); KromRozm III C5 (6); LibMal 1554/190v; Diar 25; DiarDop 115; GliczKsiąż F5 (3); Y roźlali nyewinną kreẃ ſynow y corek ſwych/ [...] W onych ſproſnych vcżynkach ich [ziemia] byłá pokalona LubPs Y3v (9); GroicPorz g4v (2); KrowObr 185v (2); Ano ſie łſną Száfiry/ Rubiny/ Szmárági/ Dyámenty rozlicżne á koſztowney wagi [...] A oni dwá zá ſtołem co pyſzno ſiedzyeli/ Pátrząc ná ony dziwy/ áż práwie pomdleli. RejWiz 26v (33); Leop 2.Par 32/2 (13); UstPraw C3 (3); KochZuz A4v; RejFig Eev (3); Abram ſyná chciał ſpalić/ ále iego Wiárá/ Wdzyęcżnieyſza Pánu byłá/ niż oná ofiárá. RejZwierz 132 (6); BibRadz I 2b marg (23); OrzRozm O3v; BielKron 194 (10); KwiatKsiąż N2; OrzQuin R2 (2); SarnUzn D5 (2); SienLek 51v; RejAp BB7 (18); GórnDworz F6 (34); HistRzym 29v (5); Iż gdy thu vpádły brát twoy przećiwko tobie wykrocży/ [...] á prośi cie ábyś mu ono przeſthąpienie iego przepuśćił/ dla imieniá Páná ſwoiego RejPos 120 (133); RejPosWiecz2 92v; BiałKat 278v (2); BielSat C4 (2); GrzegŚm 12 (2); HistLan B4v (5); nie być theż oną kozą co dziurą przez płot ná kápuſtę pátrzy/ á tylko iż ocżymá onę ſwoię chuć odpráwi RejZwierc 18v (91); tákże ſtoiąc ſkákał wzgorę áż ſie zápoćił z oney prace BielSpr 47 (4); WujJud 95 (2); RejPosWstaw [213]v (5); BudBib Ex 29/34 (11); HistHel Bv (3); Strum L4v (2); BudNT przedm a2 (4); CzechRozm A7v (19); PaprPan A3v; ModrzBaz 22v (14); SkarJedn 88 (10); Oczko 5v; SkarŻyw 341 (219); KochTr 21; y przyſzedł vbłoćiwſzy ſię y vſzárgawſzy á iáko łotr oſzárpawſzy ſzáty po chrośćie y zgłodzony do Corki ſwoiey [...] Od tey tedy woney nędzy poznány/ był z wielką rádośćią y weſelim wdzięcznie przyięty StryjKron 442 (17); CzechEp 24 (8); NiemObr 57; KochFr 49; WerGośc 229 (6); WerKaz 305 (2); BielSen 19; ArtKanc D8v; BielRozm 22; GórnRozm A4v (5); KochWr 29; PaprUp A3 (8); ActReg 59 (3); GrochKal 15; Phil F3 (3); KochAp 5; Nie ták rozumieć maſz/ żebyś ſię áni ſumy pożyczoney ſpodziewáć nie godziło [...] ále ábyś pożyczał/ nie ſpodziewáiąc ſię [...] zyſku dla onego pożyczku WujNT 217 (4); Aczby ten/ który zábiie człowieká/ wedle Práwnych vſtaw miáł/ [!] bydź ná gárdle karan: wſzákże my ſrogość onę vſkramiáiąc vſtáwiamy SarnStat 604 (15); duſzá naświętſza/ do piekłá sſtąpiłá/ By oné święte oyce/ z mąk ich wybáwiłá: Którzy onéy pociechy/ ták dawno czekáli SiebRozmyśl I (5); KlonKr D3; PowodPr 81; SkarKaz 244a (7); Gdy kto komu czego Pożyczy [...] Z przyiaćielá nábędźie wnet nieprzyiaćielá, Zá onę ſwą vczynność CiekPotr 79; CzahTr K4 (3); GosłCast 20 (4); PaxLiz B2 (3); SkarKazSej 666a (5); KlonFlis C3v (2); Leży trzy dni/ trzy nocy: iákoby w połogu. Więc w onym prożnowániu záchce ſię roſkoſzy KlonWor 34 (9).

W przeciwstawieniu: »on ... ten« (3): pomnię/ żem ią [pannę] był rozgniewał/ [...] czo rozważáiąc v ſiebie/ y znáiąc ten iey gniew być ſluſzny/ bo z mego przewinienia/ widziáłá mi ſie oná pirwſza boleść iáko nic/ przećiwko tey wtorey GórnDworz C5v; CzechRozm 46v; Bo to nie puł rzecży z Bogiem woynę wieść: y nie ládá ſzcżęśćie/ w iego łáſkę znowu przyść: oná rzecż ſerce trwoży/ á tá záśię niewyſłowioną pociechę przynośi. LatHar 158.

Połączenia: »on sam« (1): Gdyż wſzytek ſwiát nań pátrząc/ káżdą ſpráwę iego/ Szácuie/ gdzieſz ten ma być ſercá weſołego. A on ſam iego fráſunk/ vmorzy go ſnádnie. RejZwierz 21.

»on to« (3): Bo gdy ſie iuż ſtárzeie ociec ábo mátká/ [...] Tedy dziatki w oney to ich zeſzłey ſtárośći/ Ty przy nich podeymuią prace y pilnośći. HistLan B2; Achab wnet powiedział/ Swoiey żenie Iezabel/ o wſzytkim co wiedział. [...] Iezabel/ [...] Nie bárzo wdzięcżna byłá/ oney to nowinie. HistHel C2v; CzechRozm 155v.

α. Między określanym rzeczownikiem a pewnym wyrazem z poprzedniego kontekstu istnieje związek słowotwórczy (310): BierEz O2 (2); tak ijm ſmierdzialo z ijch vſt niecżyſtych/ aż ſerce milégo Iezuſa od onego ſmrodu omdléwalo OpecŻyw 115 (5); PatKaz I 6v; PatKaz II 60v; gargarizuy/ tho ieſt płocż vſta iżby tham ono płokanie mogło na mieſtcze bolącze przychodzić FalZioł V 81 (8); przeciw iemu wyſzedł, chcząc go proſić aby miaſta iego nie kaził. To pobacżywſzy krol Alexander vprzedził go w oney prozbie BielŻyw 154 (2); BielŻywGlab nlb 15; GlabGad B6v (3); MiechGlab 20; RejPs 117 (2); Czyniąc doſyć ſwoim ſtanom Kłániayćie ſie káſztelanom Ano więc ony pokłony Bárzo nam tępią zagony RejRozpr C3v (2); RejJóz K8; SeklKat X3v; KromRozm III K8v (4); LibMal 1554/190v; GliczKsiąż I; Kyedy cyelcá vlánego zá Bogá chwalili/ Támże ſye w oney chwale ſwey yáko bydło sſtáli LubPs Y3 (2); GroicPorz g4v (10); KrowObr 82 (2); Idzye nędznik żáłoſnie [...] Niewie [...] gdzye ſie obroćić/ Przy kimby wżdy żáłośći oney ſobie ſkroćić. RejWiz 185 (5); Leop Mar 6/2; UstPraw E3v; RejZwierz 21v (2); BibRadz Gen 1/10 (7); A gdy Florencyą obiegł/ [...] w onym oblężeniu otruł go mnich zakonu Dominikow w Bożym ciele BielKron 185v (2); OrzQuin T3v; SienLek 11v (6); RejAp 43v (11); GórnDworz K4v (6); HistRzym 4v (2); iż chociábych ſie obłądził á vpadł w iáki grzech [...] podnośi mie záwżdy z onego vpadku moiego. RejPos 109v; A ſpiewáli iákoby iáką pieśń nową/ [...] A żadny nie mogł zrozumieć ſpiewániu onemu RejPos 342v (51); RejPosWiecz2 95v; BiałKat 28v (5); KuczbKat 95 (5); Zdać ſie też zá pociechę cáłą noc pić/ ſkákáć/ bębnáć/ [...] Bo zá ony ſkoki bolą nas więc boki. A ono też piwo piło ie co żywo. RejZwierc 114 (18); BielSpr 45v (2); WujJud 83 (3); WujJudConf 199v (2); RejPosRozpr c3v (2); RejPosWstaw [213] (2); BudBib 2.Par 15/15 (4); BudBibKaw A2v; HistHel Cv; Strum G4v (2); Temu záś co nie robi/ ále tylko wierzy [...] pocżytaná bywa oná wiárá iego ku ſpráwiedliwośći. CzechRozm 211v (18); PaprPan Gg2v; KarnNap B3v (2); Druga/ choćiaby ſię y omylił/ wſzákże ieſli z ſzcżerego ſercá mowi [...] ono iego omylenie godnieyſze ieſt odpuſzcżenia/ niż gniewu. ModrzBaz 65 (8); SkarJedn 208 (2); Y tám modlitwę cżyniąc záſnęłá: y vyrzálá [!] we śnie onym S. Iágnieſzkę SkarŻyw 70; vkazał mu ſię święty Sámſon/ y ſrodze go vbicżował/ [...] ták było ſrogie ono bićie/ iſz rány ná ćiele/ y śiność trwáły SkarŻyw 593 (32); StryjKron 200 (3); CzechEp 5 (7); NiemObr 9 (4); BielRozm 11; GórnRozm Cv (2); OrzJan 124; WujNT 424 (4); SarnStat *8 (12); SiebRozmyśl C; GrabPospR M2v; PowodPr 4; Iáko człowiek ofiárowany będźie y zábity: á iáko Bog ofierze oney da moc áby wſzytki grzechy świátá zgłádźiłá. SkarKaz 515b; Y Dányel tráfił co ſię krolowi śniło/ y co on ſen znáczył. SkarKaz 518b (11); GosłCast 67 (2); SkarKazSej 675a (3); KlonWor 47.
f. Określany rzeczownik jest jednym z elementów wcześniej wymienionego zbioru (76): MetrKor 40/811 (4); Też pczoły zachowawa w vloch iże nigdzie niepoleczą z onego vla/ kiedy [...] onym zielem będzieſz po mażował [!] vle. FalZioł I 52c (11); GlabGad D5 (3); ComCrac 14 (5); KromRozm III I7; gdy małżonkowye w ſtadle á w przyworze małżeńſtwá ſwego dzyatki máyą myeć: [...] mayą [...] myſlić o tym/ coby ſie myáło dzyać z onym dzyecyątkyem. GliczKsiąż C7; Naprzod áby złoczyńcow nie karał áni dręczył z nienawiſći/ [...] áby to czynił ná poſługę bliźniego ſwego przećiw ktoremu on złoczyńcá wyſtąpił. GroicPorz g4v (4); UstPraw A3 (6); OrzRozm S2; BielKron 24v (2); RejAp 81v (2); GórnDworz Y; RejPos 152v (3); BiałKat 253v; Tákież moſty/ ktore miedzy Turki nowo powſtháły [...] przynáſzáią folgámi pod mury [...] położą on moſt ieden koniec ná murze/ á drugi ná źiemi BielSpr 63v; WujJud 135v; RejPosRozpr c3v; BudBib cv; Trzymałem ſię też oney vſtáwy/ ábym ſtrofuiąc wyſtępki nikogo niemiánował: tákże mi żaden zá złe mieć niemoże/ chybáby ſię ſam pierwey do cnego wyſtępku przyznał. ModrzBaz 2 (6); SkarŻyw 558; CzechEp 359; GórnRozm I3v; LatHar 665 (2); A Woiewodowie [...] máią vczynić Conuokácią Dignitarzów y vrzędów Stárośćich/ y Rády onégo Woiewodztwá głównieyſzégo miáſtá SarnStat 280; Sędźiowie w Woiewództwách y źiemiách obráni [...] máią przy ſądźie źiemie onéy/ y przy vrzędźie Stárośćim/ rotą Sędźiégo Ziemſkiégo w Státućie opiſáną przyśiądz SarnStat 853 (14); KlonWor 27 (2).
4. Określa rzeczownik w kontekście epiforycznie (zapowiada, że bliższe określenie rzeczownika pojawi się w dalszej części wypowiedzi) (6864):
a. Zapowiadane bliższe określenie rzeczownika jest przydawką lub przymiotnikowym określeniem predykatywnym (486): gdzie ony miloſciwé ſlzy przeláné nad Ieruzalem/ ij przy ſmierci Lazarzowé. OpecŻyw 84 (2); wezmi iego [czosnku] naſienie y poſiey, cżiń tak pięć razow/ tedy on cżoſnek piątego ſiania iuſz będzie iadem/ dla ſwoiey zbythniey gorączoſczi. FalZioł I 5c (3); GlabGad B4v; WróbŻołt ſſv; RejPs 94v (3); LibLeg 11/84; RejKup 18v; KromRozm II c (4); GliczKsiąż E8v; Coś zá cud zyáwił w oney zyemi przy Yordanye LubPs L4 (6); nie dla tego/ ábyſmy hańbić álbo ſromoćić mieli/ onę nachwálebnieyſzą Offiárę/ ras ná krzyżu vtzynioną/ Páná Iezu Kryſtá Syná Bożego KrowObr 167v (9); Więc z onego dobrego dármoć nádánego/ Wſpomagay kędy możeſz wżdy też y drugiego. RejWiz 187 (8); Leop *B2 (2); RejZwierz 4v (2); Iezuſá/ ktory wybáwia nas od onego gniewu przyſzłego. BibRadz 1.Thess 1/10 (12); BielKron 73v; OrzQuin E4 (4); Prot C2; iákoż tho ieſt brzydki owocz á práwie grono winá onego płonnego á kwáśnego y ćirpnącego. SarnUzn H5v (3); LeovPrzep a; Iż ieſli ty mnie moy miły Pánie nie pokropiſz onym Izopem we krwi ſwoiey omocżonym/ nie będę nigdy ocżyſcion. RejAp 8v (25); GórnDworz H7 (4); RejPos 213 (88); RejPosWiecz2 93v; O záprawdę raczył nam pan Chryſtus onę śmierć przez piérwſzégo Iádámá ná nas wnieśioną ocukrowáć BiałKat 176 (5); áby duch był záchowan w dźień on páná Iezuſow [in die Domini nostri Iesu Christi PolAnt, Vulg 1.Cor 5/5]. GrzegŚm 63 (6); KuczbKat 275 (3); RejZwierc 33 (11); WujJud 13v (3); WujJudConf 14 (4); RejPosWstaw [213] (3); BudBib b2 (2); HistHel [A2]; MycPrz I [A3]; Ten ono mieyſce v Iohaná ś. wpirwem liśćie wrozdziale 4. wirſzu 2. ták ná Láćińſki ięzyk przełożył. BudNT przedm c2 (7); Pamiętáć záwżdy ma powſzechne ono roſkazánie Chriſtuſowo/ o miłośći nieprzyaćioł ſwych CzechRozm 240 (40); PaprPan B; ModrzBaz 13v (8); Wſtąp w tę Lodkę Piotrá wielkiego/ w ktorey ſie beśpiecżnie ná on brzeg żywotá wiecżnego przewieść możeſz SkarJedn 386 (10); Oczko 6 (2); KochPs 178; Lecż ogień [...] pogáńſtwo ono około ſtoiące palił. SkarŻyw 70 (36); MWilkHist G2 (2); StryjKron 220 (6); gdy grzeſzącego nie każe [Chrystus] prześládowáć/ áni mordowáć/ iáko y ſam to po ſobie przećiw cudzołożnicy oney/ do niego przywiedźioney pokazał Ian 8.ꝟ 1. CzechEp 29 (22); CzechEpPOrz **4; NiemObr 72 (11); WerKaz 296; BielSenJoach 3; ArtKanc D8v (4); GórnRozm M3; pitalem co tez rozumiał o onei conuocatijei w Roku 1585. PaprUp H2 (4); ActReg 22; GrochKal 3; Phil D4 (3); GrabowSet F4v (5); OrzJan 65 (2); Duch S. záſię/ áni rodźi/ áni vrodzonym ieſt/ ále od obudwu pochodzącym/ iáko oná rzeká kryſztałowi podobna/ wychodząca/ w kśięgách obiáwienia S. Ianá/ z ſtolice Bożey y Báránkowey. LatHar 380 (11); KołakCath C2v; KołakSzczęśl A3v; Słońce ſię obroći w ćięmność/ á kſiężyc w krew/ przedtym niż przyidźie on dźień Páńſki wielki y znáczny [dies Domini magnus et manifestus]. WujNT Act 2/20 (29); WysKaz 19 (2); JanNKar D; Tu Státut ón znieśiono o wyręczeniu bydłá po trzy kroć. SarnStat 676 (13); SiebRozmyśl [A3]v (5); KlonKr C (2); PowodPr 54 (2); Lecz ná on czás ſądu tego rzeknie káżdy SkarKaz 4a (8); GosłCast 4 (5); PaxLiz C3v; V ſtárych Rzymian Praw onych ná 12 tablicách piſánych/ y dźiećiom ſię vczyć/ y iáko pioſnki śpiewáć kazano. SkarKazSej 697b (2); KlonFlis G3; KlonWor 3 (2); SzarzRyt A3v.
α. Określany wyraz jest imieniem własnym (6): CzechRozm 108; HVmnickich tho zacny dom iák kiedy onego/ Antygoná w Azyey bárzo fortunnego PaprPan Q4; SkarŻyw 299; GrochKal 20; NIe ták był bolem teſkliwym tárgány/ [...] Zmyślny Protheus/ [...] NIe ták on Pyram ſwą ręką przebity RybGęśli C4v; SapEpit B.
b. Zapowiadane bliższe określenie rzeczownika jest rzeczownikowym określeniem predykatywnym (213): Co téż ony ſſlachetné panié ſieſtrzyce dziewice Marié matki bożé dzialaly OpecŻyw 151; RejKup h5; LubPs A4v (2); ták teſz ieſt dar niemnieyſzy/ poznáć onego złoſliwego ſyná zátráconego/ przećiwniká Bożego Antykryſta KrowObr 50v (11); RejWiz 36v; Służąc oney Krolewnie/ Poſpolitey rzecży RejZwierz 79; BibRadz Bar 5/4 (4); OrzRozm M2 (2); ku ktoremu porządkowi záwżdy ią [prostotę] wiedźie on miſtrz nalepſzy prawdá GrzegRóżn A2; OrzQuin N4v; áż w tey iáſnośći przydzieſz do onego ſłoncá wiecżnego/ to ieſt/ do práwego iuż vznánia Páná twoiεgo RejAp 34 (7); Dopiero on wodz tych przerzecżonych cznoth przyſtąpi/ tho ieſt mądrość GórnDworz Ff8; ſceptrum á kroleſtwo onego ſrogiego krolá/ á onego okrutnego poborce/ iáko go tu Prorok zowie/ Cżártá á ſprzećiwniká náſzego RejPos 15v; Zápomni y onego naypocżćiwſzego klenotu ſwego/ cnoty ſwoiey RejPos 247 (38); iż w ónych táiemnicách ſtráſzliwych (tho ieſt we Mſzy) mamy ná vmárłé pámiątkę BiałKat 356; KuczbKat 105; ále donoś wſzytko do onego wſzech ſmyſłow woytá á do woytowey/ to ieſt do rozumu á do pámięći RejZwierc 15v (23); WujJud A5; WujJudConfl 71; RejPosWstaw 42v; Y poświęćićie on rok/ rok pięć dzieſiąty BudBib Lev 25/10 (2); BudBibKaw A3; CzechRozm 48 (6); Z tądći rośćie oná nazacnieyſza cnotá ſpráwiedliwość [hinc iustitia virtutum clarissima]: ktora roſkázuie/ áby nikomu krzywdy niecżyniono ModrzBaz 8 (3); SkarJedn 8 (2); zoſtał wiernym Chrześćiáninem/ zá łáſką Boſką y mądrośćią á bogoboynośćią onego miłego towárzyſzá żony ſwey. SkarŻyw 102 (3); StryjKron 380; CzechEp 144 (4); NiemObr 125 (3); ReszPrz 21 (5); ReszHoz 122; ActReg 70; GórnTroas 11; KochCzJan A2; Bog pokoiu ktory wywiodł od vmárłych wielkiego onego páſterzá owiec we krwi teſtámentu wiecznego/ Páná Ieſuſá Chriſtuſá [pastorem magnum ovium ... Dominum nostrum Iesum Christum] WujNT Hebr 13/20; GosłCast 23; SkarKazSej 661a; KlonFlis B3.
α. Określany wyraz jest imieniem własnym (76): Tákowe mátki rowne ſą oney Semirámidzye żenye Ninuſowey krolá Aſyriyſkyego GliczKsiąż E3; LubPs dd5; KrowObr 120v (2); A wſzák też to bywáło y zá cżáſu mego/ Zá onego Achábá krolá złośćiwego RejWiz 181; VLixeſá zacnego/ Penelope oná/ Iednego Krolá z Grekow/ cna pocżćiwa żoná. RejZwierz 47v (3); Ten koſcioł Sárdińſki/ był naprzednieyſzy koſcioł w Lidiey gdzie on Krezus bogacż wielki krolował RejAp 34v (4); A weźmi ſobie ná przykład onego Saulá wielkiego krolá żydowſkiego. RejPos 39v (12); GrzegŚm 11; gdy krolował on Dionizius okrutnik Sirákuzáńſki RejZwierc 92v (19); WujJud 9v; MycPrz II B (2); Co z onego pierwſzego Adámá oycá náſzego poznáć możeſz. CzechRozm 218 (2); PaprPan Ev (7); ModrzBaz [41]v (2); przyſzedł do niego on zacny Bruno ś. y vcżony oćiec pierwſzy Kártuzow SkarŻyw 291 (4); KlonŻal B3; WerGośc 237; WerKaz 290; BielSjem 8; GórnRozm E2; Cżego też y on Chilo Lácedemońcżyk ieden s Philozofow pothwirdził Phil S3 (3); LatHar 203 (2); Toż czyni y oná Sará Ráguelowá corká/ w ćięſzkośći y modlitwie ſwoiey/ wylicza vczynki dobre ſwoie SkarKaz 351a; CzahTr F3v; Ieſt to on Iſzkáriot Chriſtuſow ſpiżárny, Szafarz, lecż ná ſwą ſtronę, wielmi goſpodárny. KlonWor ** (2).
c. Zapowiadane bliższe określenie rzeczownika jest nazwą własą pozwalającą zidentyfikować nazwę ogólną lub peryfrazę, jaką jest określany rzeczownik (301): Vſlyſſala to ona bogatá/ ſwietſká/ a rozpuſtná panij/ Mariá ijmieniem/ przezwiſkiem Magdaléna OpecŻyw 45v (3); PatKaz III 112v (2); FalZiołUng V 119; iáko bych mieſzkał w oney ćiemney kráynie cedar RejPs 189v; LubPs gg6v (5); oná Páni Swięta Anná/ Proroká Sámuela mátka mowiłá KrowObr 35v (10); Pátrzay wnet co ſie sſtáło onemu krolowi/ Kiedy Páná odſtąpił/ nędznemu Saulowi. RejWiz 156 (4); Leop *B2; RejZwierz A2 (2); BibRadz *2v (2); OrzRozm Ev (4); Ieźioro wielkie wychodźi Meotys/ w ktore oná rzeká wpada Tánais BielKron 461 (4); OrzQuin G4v (5); SarnUzn D (2); SienLekAndr a2; LeovPrzep b (2); Biedá/ biedá miáſto wielkie ono Bábilon RejAp 151 (15); GórnDworz L14v; gdy ſie był Pan rozgniewał ná ono ſwowolne miáſtho ná Ieruzalem RejPos 50v (33); BiałKat 123v; GrzegŚm 41; KuczbKat 170; kthory [lud] tám był záſzedł zá onym Pátriárchą ſwięthym zá Iákobem zá oycem tego Iozephá zacnego RejZwierc [203]v (30); WujJud 10v (2); RejPosRozpr c; RejPos [413]v; BudBib b (3); HistHel B3v; BiałKaz L3 (2); przypomnięć tu iaśniucżki znák takiego głupſtwa/ z onego zacnego mężá przypiſkow Eráſmá Roterodamſkiego. BudNT przedm b5 (3); StryjWjaz B3v; mowiąc o ſtáruſku onym świętym Symeonie/ iż był ná nim Duch swięty. CzechRozm 157 (17); ON bog Bachus rad cżynił kto go o tho żądał PaprPan O (15); Wiádomy ieſt wielu ludziam onego w Práwie wielce biegłego cżłowieká Gáiuſá [Cai iuriconsulti] ártykuł ModrzBaz 4v; vcży nas y on ſzcżerey prawdy Miſtrz CHRISTVS IESVS [ille magister verae veritatis Christus Iesus] ModrzBaz 67 (6); SkarJedn 15 (2); Miáſto ono krolewſkie Alexándryą obrzidziłem ſobie SkarŻyw 13 (20); MWilkHist B4; StryjKron 442; Ono ſłońce ſpráwiedliwośći pan Chriſtus wiecżny/ ſyn Boży CzechEp 160 (10); NiemObr 3 (2); KlonŻal B4; ktorą [wiarę] wſpomina w złotych ſwoich kſięgách ſławney pámięći święty on Kárdynał HOSIVS ReszPrz 12 (10); ReszList 154 (2); WerGośc 241; WerKaz 302; GórnRozm D3v (5); PaprUp A2 (5); Phil I (4); A do inſuły onéy koſztownéy wſzyſtkim dobrym opływáiącym Rhodis/ kto Turká przywódł OrzJan 27 (4); OstrEpit A3; LatHar +2 (24); KołakSzczęśl Cv; WujNT Apoc 21/2 (7); przy wielkiey wodźie/ iáka byłá rzeká oná Nylus pod Egiptem WysKaz 9 (3); JanNKar A2v (2); SiebRozmyśl F (2); PowodPr 5; SkarKaz 387b (2); Przypomnę tu kąſzcżek Monárchę onego/ Polſkiego Węgierſkiego pod Wárną zeſzłego. Włádyſłáwá od Bogá ták náwiedzonego CzahTr Gv (2); SkarKazSej 681a; SapEpit Bv Klon Wor ded **2v (2).
d. Zapowiadane bliższe określenie rzeczownika jest wyliczeniem elementów wcześniej wymienionego zbioru (117): Tu yuż Poſel vpomina pirwey ony pozwáne. Xiąze/ Bjſkupa/ Gardiana aby wſiadali RejKup Tv; iż ony trzy częſći doſyć vczynyenya/ Poſt/ modlitwá/ yáłmużná/ ſą częſći pokuty Ewángeliyſkyey. KromRozm I I2v; Iuż ſie dziś nie ták iáśnie w nas okázuią ony dáry Duchá ſwiętego/ to ieſt/ mocna wiárá/ boiaźń y miłość miłego Bogá. LubPs A3 (2); KrowObr 87v; RejWiz 10v (2); BielKron 330; RejAp 165; GórnDworz X4 (2); Oni nieſláchetni łotrowie/ Grzech/ Cżart/ Swiát/ Ciáło rozbili ią [duszyczkę] ná tey márney puſzcży tego zdrádnego Hierichá/ tego to ſwiátá omylnego. RejPos 210 (5); KuczbKat 370; RejZwierc 37 (6); tákową [wieczerzą Pańską] záchowuiemy/ iáka byłá w pirwſzym onym Kośćiele Láćińſkim y Greckim. WujJudConf 225 (2); BudBib b; BudNT przedm b8; CzechRozm 135v (2); Ztąd też one tytuły [tituli illi]/ Oćiec oycżyzny/ Numidyſky/ Afrykanſky. ModrzBaz 118v (4); Tyránny one ktore ſercá ludzkie niewolą y wiążą: to ieſt łákomſtwo/ cżći prágnienie/ y roſkoſz ćieleſną/ dáleko od śiebie zwoiowáne/ odegnał. SkarŻyw 317 (3); CzechEp 160 (3); NiemObr 147; PaprUp G; Wyrzucono z wáſzéy Rzeczypoſpolitéy imioná oné górné y niezgodné: Wódz/ Grábiá/ Kśiążę OrzJan 16 (2); ná one ſię trzy Boſkie cnoty zdobywamy/ wiárę/ nádźieię/ y miłość. LatHar 508 (5); Grzegorz S. cztery one pierwſze zbory ábo koncylia (Niceńſkie/ Konſtántynopolſkie/ Epheſkie y Chálcedoneńſkie) ták przyimuie/ iáko cztery Ewángelie WujNT 463 (2); WysKaz 39; SarnStat 872; ony cztery głowne cnoty. Mądrość duchowna/ ſpráwiedliwość/ czyſtość y męſtwo SkarKaz 457a; Czym ſtały one wielkie Monárchie/ Aſſyryiſka/ Perſka/ Grecka/ Rzymſka. SkarKaz 690a (2).
α. Wyliczane elementy są nazwami własnymi (62): a ony dziátki náſwiętſſé/ Iezus ij Ián/ laſkawie na ſię poglądali OpecŻyw [27]; iż one połnocne krainy, iako Pern, Iuhra, Ciremiſſa, Korela, Swecia, Filandia, Norwegia, ſą ſtrony barzo zimne MiechGlab *4; RejPs 124 (2); HistAl I7v; KromRozm III B3v; Co ſie przydawáło zá onych Heretikow/ Ariuſá/ Sámoſátenuſá/ Mánicheuſá/ Serwetuſá/ Pelágiuſá/ Celeſtinuſá y inſſych GliczKsiąż L4v (3); RejWiz 46; BielKron 266 (3); OrzQuin L (4); LeovPrzep I2v; GórnDworz R2 (3); my [...] z onymi wſzytkimi ſtárodawnego koſciołá Páńſkiego członkámi/ trzymáć będzyemy/ s Páwłem s. z Auguſtynem/ y z inymi Doktory ſwiętymi RejPos 88v (4); Albo ony ſwięte pánie Iudyt álbo Heſter/ iáko nie ſie nie záfráſowawſzy w okrutnych przygodach/ ſtáráły ſie co cżynić RejZwierc 154 (6); WujJud 16; BiałKaz I2; BudNT przedm d2; CzechRozm 6v (2); SkarJedn 224 (4); SkarŻyw 139 (4); StryjKron 1 (2); CzechEp 366; iż oni dawni heretycy/ iáko Márcion/ Wálentynianus/ Montanus/ trádycyámi Apoſtolſkimi/ nárabiáli NiemObr 75 (2); Ták cżytamy w Hiſtoryách/ o onych dwu zacnych wielkich Biſkupách y Doktorách ś. Bázylem y ś. Grzegorzu Názyánzenie ReszPrz 101 (2); PaprUp E3; Phil Q4; KołakCath A4; Zákázuiących małżenſtwá. [1.Tim 4/3] Tácy byli haeretycy oni/ Tácian/ Márcion/ y Mánicheuſz: ktorzy małżeńſtwá y niektorych pokármow/ iáko rzeczy złych/ zgołá wſzytkim zákázowáli. WujNT 728 (4); WysKaz 43; SkarKaz 315b; SkarKazSej 658b (2).
e. Zapowiadane bliższe określenie rzeczownika jest przytoczeniem (708): Y pocżął ſie dlużéy modlitz/ mowiątz on żálm. Boże boże móy ij cżemus mie opuſcil/ aże do onego żalmu. Wtobiem goſpodinie nadzieię miál. OpecŻyw 102v (3); PatKaz I 17v; PatKaz III 87 (6); FalZioł I 44c; GlabGad B7 (3); WróbŻołt 28/3; LudWieś A4; SeklKat S4v (2); KromRozm I Bv; MurzHist F3v (3); KromRozm II i3 (14); Bo ták ſye rozumye ono Greckye ſlowo idiotes. KromRozm III K6 (10); Karz ſie błaźnie przypowieſcią oną/ Kozy ſkacżą ná yedl pochyloną BielKom F5; GliczKsiąż E4 (7); LubPs hh3; GroicPorz Bv; KrowObr B4 (34); RejWiz 40v (3); Pámiętayćie ná one słowá [Mementote sermonis] kthore wam roſkazał Moizeſz sługá Páńſki/ mowiąc: Pan Bog wáż da wam iuż odpocżynienie/ y tę wſſyſtkę źiemię. Leop Ios 1/13 (2); OrzList b2 (2); RejZwierz 67v (3); BibRadz Iudic 9/38 (2); ludźie ſye po proſtu ſądźili/ dwiemá onymi ſłowy/ ieſt/ ieſt; nie ieſt/ nie ieſt OrzRozm E2 (9); BielKron 118 (8); GrzegRóżn B3v (14); Mącz 473c; którzy rozum w nożnách/ á rádę w rękách/ nie w głowie chowáią: których oná oſtátnia bywa przy Wotowániu Concluſia/ Boday zábit kto przećiwko temu/ vtopię Kórd w niem ſwóy do iedlec. OrzQuin F2v (17): SarnUzn B6v (9); SienLek 4; RejAp 9 (17); GórnDworz L8 (7) HistRzym 3v (13); A czemu ſobie nie nápiſzeſz ná drzwiach ſłow onych Páńſkich: Iż w pośrzodku roſkoſzy twoich/ poſlę po duſzę twą RejPos 163 (75); RejPosWiecz2 94v (2); BiałKat 51 (9); pomniąc ná onę ſtárodawą Polſką przypowieść. Lepſzy chleb s ſolą z dobrą wolą/ Niżeli Márcypan zá niewolą. KwiatOpis A2v; Corpus/ Ciáło naprzod známionuie trupá álbo śćierw/ iáko ná onym mieyſcu: Gdźieby kołwiek [!] było ćiáło tám śię zlátuią y Orłowie. GrzegŚm 19 (18); niektórzy Doktorowie mniemáiąc żeby to drugim (od onego pierwſzego/ Niebędźieſz miał Bogow obcych) Przykazánim było KuczbKat 275 (30); RejZwierc 13 (14); BielSpr c2; WujJud A5 (12); WujJudConf 29v (6); RejRozpr cv; RejPosWstaw [213]v (4); BudBib b4v (3); BudBibKaw A3v; MycPrz II A3v; BiałKaz B4 (2); BudNT przedm a2v (20); CzechRozm 6v (17); iáko ieſt oná piękna powieść: Nie dla tego żyw ábyś iadł/ ále dla tego iedz ábyś żył: Abo y oná druga: Zle nábyte/ źle ginie. Y oná Ręká rękę myie: Miáſto miáſtem żywie: Y oná też: Cnotą trzebá vrzędow dochodźić/ nie forytarzmi/ doſyć ten ma forytarzow kto dobrze dźiáła. ModrzBaz 10v (14); ModrzBazBud π6v; Onego też tytułu/ Vniuerſalis/ przijąć niechćiał S. Leo/ ktorym go vcżćili SkarJedn 117 (14); wſzedł do Kościołá/ y vſłyſzał onę Ewángelią o bogátym młodzieńcu: chceſzli być doſkonáły/ idz á przeday wſzytko co maſz SkarŻyw 55 (53); CzechEp 31 (17); NiemObr 27 (14); KochFr 47; ReszPrz 16 (8); ReszHoz 137; ReszList 147 (3); WerGośc 212 (2); PudłFr 31; A zrżodło wſzyſtkiego złego ieſt on Státut/ nie imáć nikogo/ áż prżekonánego práwem. GórnRozm H3 (5); KochWr 19; nie dbali onei przeſtrogi Ciceronowei ktori mowi: Vbi quis ſemel peierarit/ ei credi poſtea/ etiam ſi per plures deos iuret/ non conuenit. PaprUp I2 (4); ActReg 101 (2); GrochKal 5; Phil D2 (8); OrzJan 50; LatHar 12 (25); gdyby one ſłowá (Iedno ieſteſmy) nie to znáczyły/ że iedná y táż ieſt ręká/ to ieſt moc y śiłá/ Oycá y Syná. WujNT 350 (54); WysKaz 16 (5); y to przypomnieć muſzę, że ſłowá onégo łączyć źle vżywamy JanNKar H4; SarnStat *6 (14); SiebRozmyśl D4 (2); Nawłaſniey tedy ná náſzę Polſkę niż ná wſzyſtek inſzy świát/ ściąga ſie ono żáłoſne gromienie Iákubá S. w te ſlowá: Pocżuwayćie ſie teraz Bogacże PowodPr 69 (5); SkarKaz 7a, (7); Threń ku Pánu Bogu álbo Pieśń ná tę notę iáko y oná dawna/ Páńſka mię ręká dotknęłá. CzahTr H3v (2); PaxLiz B3; Nie ruſzyło ćię ono złoto/ y dobre mienie/ y cześć oná po krolu wtorym być/ y świát rządźić/ y v ludźi ták wielką ſławę mieć SkarKazSej 668b (11); KlonFlis H3v; Azaż nie cżęſto ſłychamy onych iedwabnych y pozłoćiſtych ſłow: Moy drogi: moy złoty: moie ſerce KlonWor ded **3 (5); SzarzRyt Av.

W przeciwstawieniu: »on ... ten« (5): Iáko ieſt ono ſłowo: (IA) ktorego moc/zámyka śię w thym ſłowie (Krzcżę) KuczbKat 125; Tu ſię zda/ żeby ſię te słowá Od pierwſzego dniá/ rć śćiągały do onych [słów]/ Będzie wykorzenioná/ áno ſię do dálſzych ſłow śćiągaią. BudNT Kk8; Biorą przedſię ſłowá te: Duch święty przyidźie w ćię/ Luk: 1.ꝟ 35. potym ony z wierſzá 31. Oto pocżnieſz w żywoćie. CzechRozm 156v; WujNT 773 (2).

Połączenia: »onci« (2): KromRozm II r2; Onegoć ſie wirſzyku chce/ Da Bog ná piecu komu chce. RejZwierc 231.

»on to« (1): Piſzą też w Tálmućie/ iż ſie Bog gniewá wielekroć przez dźień/ z onych to ſłow rozumieiąc ktore ſą v Moiżeſzá fortis iraſcitur quottidie. BielKron 465v.

f. Zapowiadane bliższe określenie rzeczownika jest zdaniem podrzędnym względnym lub spójnikowym, w stosunku do którego zaimek „on” pełni funkcję zapowiednika lub odpowiednika (5039):

Połączenia: »on ... aby (a. by, a. iżby, a. żeby)« (28): KromRozm I N4v; Z tych żadnemu właſnye á poyedynkyem ony obyetnice boże nyeſlużą/ iżeby on był ſlupem y gruntem prawdy KromRozm III D8; OrzQuin C3; GórnDworz Bb7; A toć ſą ony ſłowa Páwłá s. áby ſie káżdy doſwiádcżył/ kto ma idź do tego ſtołu. (marg) j. Korint. w xj. (‒) RejPos 90 (5); áby śię on chwalebny ſtárego Kościołá zwycżay odnowił/ żeby tę Swiątośc nie inácżey iedno ná cżcżo prziymowáli KuczbKat 155 (4); Przeto ſie wam trzebá ſtrzedz onego Luterſkiego błędu: Żeby káżdy cżłowiek/ choć ſpráwiedliwy/ w káżdym vcżynku dobrym grzeſzyć miał. WujJud 113v; BudBib Sap 18/5; Ale káżdego karánia przycżyná ma być oná/ áby [ratio debet esse illa, ut] złych ludźi śmiáłość/ á ſzkodzenia możność powśćiągáłá/ á od grzeſzenia odſtraſzáłá. ModrzBaz 79 (3); SkarJedn 187; A gdy on niezbożny wyrok Vcżyniony był: áby żaden Chryſtuſa nie wyznawał; wielkie męki ná karánie tákich vſtáwione były SkarŻyw 206; CzechEp 305; NiemObr 82; ReszList 176; Aleby trzebá wroćić záśię názad onę Conſtitucia/ iżby Krol dáwſzy ná drżewo mogł was poćiągnąć zá gránice GórnRozm M; Phil E3; OrzJan 137; SarnStat 245; Lecż muſzą być fałſzywe ony ſłowá twoie/ Abyś ty oycá brać miał ná rámioná ſwoie. PudłDydo B3.

»on ... co« = ille ... qui(s) HistAl, Vulg, PolAnt [w tym z elipsą rzeczownika określanego 10 r.] (438): MetrKor 34/134v; A komuś ty on kołacż dał/ Com ia ſwey powolney poſłał? BierEz C4; PatKaz III 134; Vcżyń proch barzo miałki iako alkohol/ to ieſt na podobieńſtwo onego prochu czo gi w ſlończu widać. FalZioł V 111v (2); MiechGlab 38; ComCrac 20; Czym pomoc chudemu brátu Abo oney ſieſtrzenicy Co tám mieszka na vlicy RejRozpr C (4); RejJóz A7 (6); RejRozm 402; RejKup c3 (22); HistAl F; KromRozm II pv; LubPs B5 (8); KrowObr 59v; Albo gdy ciepły kąſek á práwie od ogniá/ Zaſz nie lepſzy niżli on/ co w kotle mokł do dniá. RejWiz 14v; Nie boy ſie/ iamći to on Płánetá łáſkáwy/ Merkuryuſz/ co mnożę tu pocżćiwe ſpráwy. RejWiz 143; Oni też rozboynicy/ y złodzyeie oni/ Co byli pilni ſkrzynek/ álbo cudzych koni. Wierz mi że tám ſzalone źrzebce obieżdzáią RejWiz 163 (62); Leop Ioann 9/11 (5); UstPraw B2v (7); RejFig Aa5 (2); RejZwierz 26 (13); Tákże iedli y pili/ on y oni ludźie co [ipse et viri qui] z nim byli BibRadz Gen 24/54 (5); OrzRozm M; BielKron 52 (9); GrzegRóżn L4v (2); Ale kiedy ſobie wſpomnimy co ieden Anyoł vcżynił w woyſce Sennácheribowey/ gdy zábił iedney nocy ſto oſḿdzieſiąt y pięć tyſięcy ludzi. Albo on drugi co też iedney nocy pobił wſzytki pirworodniki w Egipcie. RejAp 147v (20); Widziſz onę niewiáſtę/ co gárcze przedáie: (y vkazał ią z gory) tá/ gdy iá kilká coniuráciy zmowię/ potłucże hnet/ te wſzytki garki kijem. GórnDworz T4v; nie miłość thego przycżyną ieſt/ ále oná chćiwość nápełnienia żądzy cieleſnych/ cżym ze źwirzęty nápoły ludzie máią GórnDworz Ll (3); GrzepGeom M4v; że tłuſzcże/ to ieſt/ oni proſtacżkowie co ſie byli ná ten dziw zbiegli/ vwierzyli RejPos 235v (42); RejPosWiecz3 96v; BielSat B4v; GrzegŚm 38; HistLan B; KuczbKat 90; A ſą podobni ku tám tym ludziom co pod ziemią mieſzkáią á ſłońcá máło widáią. Albo ku onym żydowſkim gąſiorom/ co ie záſlepiwſzy gałki im z ięcżmieniá w gárdło tkáią áby rychley pothyły. RejZwierc 61v; Proſto ieſtechmy iáko on dziad co o nim Ezop báiáł/ ktory nioſł w gorący dzień brzemię drew z láſá ná ſobie. RejZwierc 170 (74); WujJudConf 15v; HistHel B3; Strum B2v (4); BudNT Matth 25/3 (2); CzechRozm 43 (4); Boeton Archelaus oni Troiánowie/ Co byli w ony cżáſy wyborni mężowie PaprPan Dv; Chociażći go y Wenus bez potrzeby draźni/ Oná páni miłoſcią co więc ludzi błaźni PaprPan L3 (23); ModrzBaz 2 (2); SkarJedn 50; A górá albo strużká namnieyſza z ónych co ie Bóg zbudował Oczko 3 (6); KochPs 97; SkarŻyw 262 (3); MWilkHist E (2); Halcyone nárzeka/ oná wdowá ſtradna: Co iey ná morzu Ceyx małżonek vtonął KlonŻal B2 (3); WerGośc 223 (2); PudłFr 62 (2); ArtKanc K18 (3); BielRozm 14; On mędrzec co go ták záwżdy zowią Ariſtoteles, ták Rzeczpoſpolitą wykłáda. GórnRozm B3v (6); PaprUp A3; ActReg 125; GostGosp 24 (4); GórnTroas 19 (7); Ze/ gwiazdy one/ co świecą wyſoko Námi tu rządzą/ co ná źiemi śiedźiem GrabowSet D4v (11); KochAp 10; WujNT Luc 15/4; Iż gdyby mąż vmárł on co trzy żony miał SarnStat 1270 (7); SiebRozmyśl I (3); KmitaSpit A2v; PowodPr 52; SkarKaz 206a; CiekPotr 35; KlonFlis D (2); KlonWor 11 (5); SzarzRyt C2 (2).

~ W szyku przestawnym: on, co ... + rzeczownik (4): Bá y ony coś ie łupił z Sąſyádow ſwych groſze/ Będąć vbywáć z innemi obroki potroſze. GroicPorzRej C3v; SarnStat 17; Nie mogł przechowáć ſzcżęśćia ſwego y on/ co w niebo był wźięt od bogow Ixion KlonFlis C2; KlonWor 49.

W przeciwstawieniu: »ten (to) ... on« (9); FalZioł IV 45d; Tedy one wnet wbiegły w zboże Filiſtyńſkie/ á zapaliwſſy ie/ ták ono co ſtáło w kopach/ iáko to kthore ieſzcże było nie pożęto/ wſſyſtko pogorzáło Leop Iudic 15/5; Chociay mowiſz iżby tá/ aqua benedicta/ Miáłáby náſze zgłádzić/ omnia delicta. Pewnieyſza nam wſzem oná/ co iuż przeminęłá/ Ktora s Páńſkyego boku/ dla nas wypłynęłá. RejZwierz 106v; BibRadz 4.Reg 14/26; RejAp 78v; Gdyż tedy ten to kąt między Lineámi d.f. y f.c. ieſt proſty/ á on téż tákże co ieſt między a.e. y e.b. ieſt proſty GrzepGeom G3v (2); RejZwierc 84v; BudBib 4.Esdr 11/35.

Połączenia: »on(ci) to« (5): RejWiz 130; PaprPan K; Przypátrzmy ſię dobrze Iudaſzowi: onći to Iſzkáryotowic: onći to izmiennik co miſtrzá ſwego targował/ co kupcżył odkupićielem: on to Mártahus/ co ſyná Bożego przedał KlonWor ded **2v.

»on wszytek« (2): Potym zopytál patryarchow/ prorokow/ ij onych wſſytkich ſwiętych oyttzow tzo w otchlani piekielné byli OpecŻyw 103v; MetrKor 40/813. ~

»on ... gdy (a. kiedy, a. gdyż, a. aż, a. poki, a. niż)« = ille ... cum Modrz [w tym z elipsą rzeczownika określanego 3 r.] (335): Y gdzie on dzień gdym cie na lonie tzaluiątz piaſtowala OpecŻyw 147v (3); PatKaz I 7v; BielŻyw 30 (2); WróbŻołt E6; RejPs 63v (2); RejJóz A8; KromRozm II d3v; LubPs V4v; iż Ieronim piſał ále niedziwuię ſię temu iż thák piſał onego wieku/ kiedy iuſz był przyſzedł nieprzyiaćiel/ y ſiał kąkol miedzy pſzenicą. KrowObr 216v (4); Bo więc ſtąd kordiáká y ſtąd oná roſkoſz/ Kiedy ná łeb drugiemu kłádą cżamą kokoſz. RejWiz 16; A gdzyeſzby ſie podzyáłá oná Boſka wola/ Gdyż chce áby tá puſta oſiádłá mu rola. RejWiz 38 (5); iákoś mowił przez ſlugę twego Moizeſſá/ w on dzień gdyś [in die qua] mu roſkazał piſáć Zakon twoy Leop Bar 2/28 (4); Abowiem wam nie chćieli vżyczyć áni chlebá áni wody w drodze oney gdyſćie [in via quando] ſzli z Egiptu BibRadz Deut 23/4; Ale oná płákáłá przed nim przez onę wſzytkę ſiedḿ dni poki gody były BibRadz Iudic 14/17 (11); BielKron 464; RejAp 84 (3); chybá pámięć tylko zoſtánie/ á iákoby obraz onego lubego wieku/ gdy cżłowiek był młody: bo then cżás ieſth iáko wioſná GórnDworz H5v (3); Wiem miły Pánie iż zmartwych wſtánie w on oſtátecżny dzyeń kiedy wſzyſcy wſtáną. RejPos Ooo (21); Ono też mátáctwo ieſt bárzo pełne niepobożnośći/ kiedy kto przećiwko Wierze álbo też o wierze mowiąc/ kłamſtwo powieda. KuczbKat 340 (5); Święte to cżáſy w ony látá były/ Gdy s cnoty nie s praw ludzie ſie ſądzili. RejZwierc 225 (3); WujJudConf 144v; RejPosWstaw 44 (2); BudBib Ps 17/1 (5); Strum D4 (2); CzechRozm 238; Boć oná ieſt bárzo ſproſna/ á narodowi ludzkiemu ſzkodliwa wolność/ gdy kto popuśći wodze niesłuſznem pożądliwośćiam ModrzBaz 72 (4); więcey ſłużą po[t]omkom iego y cżáſom po Apoſtolſkim ześćiu náſtępuiącym/ á niżli onym/ gdy tu ná świećie Apoſtołowie żyli. SkarJedn 80; á oney tylo sławy prágniemy/ ktorey ná dzień ſądny słudzy Boży doſtąpią/ przed Bogiem y Anioły iego: oney ſię tyło niesławy boymy/ gdy świát wſzyćiek/ złośći y grzechy náſze natáiemneyſze widzieć będzie. SkarŻyw 185; StryjKron 16; CzechEp 64 (3); NiemObr 14 (6); KlonŻal A4; Zákłáday korab/ ćieślá náuczony/ A kto wié ieſli nie wrócą ſye ony Nieſczęſné czáſy/ kiedy powódź byłá Swiát zátopiła KochPieś 31; GórnRozm L4v; PaprUp A3 v (2); GrochKal 15; GórnTroas 46; Niemowiątká chowáć rácż/ do onego wieku/ Aż znioſą w twoiey chwale/ kres dány cżłowieku. GrabowSet P3v (2); ktorąś dla mnie bárzo mizernego ćierpieć racżył ná krzyżu/ á zwłaſzcżá w onę godźinę gdy duſzá twoiá przenaśláchetnieyſza z błogoſláwionego ćiáłá twego wyſzłá LatHar 280 (6); Pan náuczył vczniow ſwych przez one czterdzieſci dni/ niż do niebá wſtąpił. WujNT 391 (9); SarnStat 689 (2); SiebRozmyśl [A4J; O iáki to czás w on wiek złoty bywał Gdy kázdy chlebá zá cnotą nábywáł. KlonKr A4v; PowodPr 16 (2); SkarKaz 205b (5); W bitwie oney gdy zá náſzych wiekow Turki ná morzu poráżono/ żadnego heretyká rotmiſtrzá áni wodzá nie było. SkarKazSej 685b.

~ W przeciwstawieniu: »ten ... on« (1): Lecż y te słowa ſą ſercá nádętego: á one nie bárzo obycżáynego/ gdy kto vdawſzy ſię ná zbytnie ſtroie y ná wſzeláki zbytek/ chce áby ná drugie vſtáwy ſkępſtwá piſano. ModrzBaz 50.

Połączenia: »on to« (1): W onem to noc dobrze poznał Gdym sie z kogi w morze urwał. BierRozm 25.

»na on czas (a. onego czasu, a. od onego czasu itp.) ... gdy (a. kiedy itp.), kiedy w on czas« = in diebus ... quando PolAnt (195:3): BierEz K2v (2); ForCnR A3; MiechGlab *2; BierRozm 25; LibLeg 7/34; Tam więc taki ſie vraduie onego cżáſu gdy rzecże pan Ieſus, podzcie bogoſlawieni oſſiągnicie kroleſtwo. WróbŻołt R3v (2); ábich niebył policzon won czás miedzy złoſniki gdy będą bráć pomſtę zá nieſluſſne ſpráwy ſwoie. RejPs 184v (2); ComCrac 18v; LibMal 1543/72 (3); RejKup 17v (2); ZapWar 1550 nr 2664; KromRozm II i3 (2); KromRozm III P7; DiarDop 103 (2); LubPs N3v (3); GroicPorz 1; Abowiem ná on tzás wſzyſtki znaki y figury vſtáły/ kiedy Kryſtus ná krzyżu wiſiał KrowObr 114 (3); Leop *A3v (5); BibRadz Ruth 1/1 (20); BielKron 284 (2); Prot A4; á ták iuż będzie záwżdy aż do onego cżáſu gdy Pan przydzie mśćić ſie tey nieznoſney krzywdy ſwoiey. RejAp 94v (5); GórnDworz Q2v (4); RejPos 4v (37); BiałKat 133v (4); Mieli náſzy ſynowie/ w on cżás święte cżáſy/ Gdy moie wino pili/ po pieniądzu Máſsy. BielSat G (2); KuczbKat 135 (2); RejZwierc 110 (2); BielSpr 68v (2); WujJud 138 (3); RejPosWstaw [213]; Dałeś weſele w ſercu moiem od (onego) cżáſu (gdy) ſię zboża ich (y) moſzcże rozmnożyły. BudBib Ps 4/7[8] (4); BudBibKaw A2v; Strum E4v; BiałKaz D2v (2); BudNT przedm b6v (7); CzechRozm 40 (13); PaprPan V2v (2); SkarJedn 128; KochOdpr Cv; SkarŻyw 161 (4); MWilkHist G (3); StryjKron 250; ZapKościer 1582/27; CzechEp *2 (4); NiemObr 59 (2); KochFr 94 (2); BielSen 13 (2); KochPam 84; PudłFr 54; ArtKanc Mv; KochWr 35; PaprUp B4; ActReg 53 (4); KochCzJan A2v; prze twoiey wylanie krwie drogi/ W on cżás/ gdyś odkupował narod náſz vbogi GrabowSet P; podle śiebie kiedy ćię poſtáwi/ W on cżás/ niechći ſię/ iák kto racży/ ſtáwi GrabowSet Q4 (5); KochFragJan 3; OrzJan 39 (2); WujNT 237 (4); SarnStat 109 (3); A przez ono śiéroctwo/ którémeś byłá ná on czás ogárniona/ gdy ſyn twóy namilſzy poléćił ćię Ianowi. SiebRozmyśl K; KlonWor 60; SzarzRyt Dv. ~

»on ... gdzie (a. kędy, a. skąd, a. dokąd)« [w tym z elipsą rzeczownika określanego 6 r.] (253): BierEz C4v; OpecŻyw 88v (6); MetrKor 40/817; FalZioł V 9 (2); WróbŻołt I7v; LibLeg 6/117; ábowiem ná onych drogách/ kędiś ty wiódł/ przebrane ſwoye ſrogoſć ie morſka pożárłá. RejPs 157 (6); HistAl A8v (3); KromRozm III B3 (4); LubPs Sv (2); A ták Sędźia s Przyſyężniki poydźie do domu onego/ kędy ma być wwiązánie GroicPorz 13; przywoła mężoboyce w poſrzod drogi/ między mieyſtcem Sądowym/ á między onym gdźie ſye żámordowánie [!] sſtáło. GroicPorz nv (4); KrowObr 41v (2); RejWiz 3 (2); Stároſtowie y inſzy vrzędnicy máią być oſiedli w oney ziemi gdźie ſtároſtwá álbo vrzędy dźierżą UstPraw A3 (7); BibRadz Gen 35/15 (3); BielKron 16v (4); SienLek 156v; Ale iż to trudna ná ſwiecie rzecż/ poznáć iáko dáleko cżłowiek ieſt/ od onego środku/ gdzie cnotá mieſzka GórnDworz Ii6 (5); GrzepGeom K3; Ale iuż przydzye ná on wdzyęcżny á prawie kwithnący wiek zakonu nowego/ gdzye iuż będzye krolowáło to Kſiążę pokoiu. RejPos 17 (25); BiałKat 158v (2); GrzegŚm 12; HistLan C2; KuczbKat 15; RejZwierc 19 (12); RejPosWstaw [1102]v; BudBib Ex 12/7; Strum C4 (3); BudNT przedm a3v (3); CzechRozm 60 (6); áby miáſto/ ktoreby nabliżey było onego mieyſcá gdźie [loco, ubi] trupá náleźiono/ zábiło ćielicę/ dla vbłagánia Bogá. ModrzBaz 79 (4); SkarJedn 64 (2); SkarŻyw 27 (10); CzechEp 46 (3); pámiętáiąc ná one ſłowá Páná náſzego/ kędy ſię nam każe weſelić/ gdyby wſzytko złe zmyſláiąc przećiwko nam mowiono. NiemObr 5 (2); TO ieſt on brzég ſczęśliwy/ gdźie ná czáſy wieczné Litwá/ y Polſká máią ſéymy mieć ſpołeczné. KochFr 88; WerGośc 249; PudłFr 7; ArtKanc O14v; GórnRozm F2v; ActReg 18 (2); Phil B; Obroć tę ſkázę rádniey w kráie one/ Gdźie imię twoie wielebne/ wzgárdzone/ W páńſtwá/ ktore ćię/ o łáſkę/ nie proſzą GrabowSet V (3); OrzJan 135; OstrEpit A3; LatHar 184 (2); WujNT przedm 14 (4); WysKaz 5 (3); iáko iest oná diwizia kędy Státut dzielą in perſonas, res, et actiones SarnStat *6; którému należy zeznánié/ weźmie liſt od onégo ſądu/ gdźie [a iudicio illo, ubi JanStat 525] bywa zeznánié/ do ſądu drugiégo/ do którégo ma bydź wiedźión Woźny. SarnStat 575 (30); WitosłLut A3; PowodPr 33; Nie godźiło ſię nikomu ná inſzym mieyſcu ofiar czynić y ołtarzá budowáć/ iedno ná onym/ gdźie mieſzkał ieden nawyżſzy kápłan SkarKaz 40a (2); KlonFlis Dv; ktory ku chwale świeći lámpą/ oney w ſobie chwálebney/ świętey/ niezmierzoney Świátłośći/ świátłá ſkąd láſność káżdego. SzarzRyt A2v.

~ W przeciwstawieniu: »ten ... on« (1): nie tego cżáſu gdzie grzech ieſzcże mieyſce ma: ále onego [czasu] gdzie bezgrzeſzni iuż zoſtániem SkarJedn 299.

Połączenia: »na on czas ... kędy« (1): Mowił nie bácznie/ á to ná on czás kędy powiedźiał/ Izaż wam może Bog wywieść wodę z tego kámieniá. BibRadz I 321a marg.

»na ono miejsce (a. na onym miejscu, a. od onego miejsca itp.) ... gdzie (a. kędy, a. skąd itp.), gdzie ... ono mieśce« = ad locum ubi HistAl; in loco, in quo, in his locis, in quibus, in eum locum, ubi Vulg (59:1):a vſtąpil za Iordán/ na ono mieſce gdzie ſwięty Ián krzcil OpecŻyw 65 (4); OpecŻywSandR nlb 4; FalZioł I 148b; MiechGlab 87; RejPs 205v; HistAl H7v (2); KromRozm II 1; gdy złodźieiá nie poimáią ná złodźieyſtwie/ áni ná onym mieyſtcu gdźie kradł GroicPorz kk (4); Leop Lev 1/16 (4); nie dáleko od onego mieyſcá gdźie z Pánem mawiáli. BibRadz I 41a marg (5); BielKron 185; ſzukay gdźie ſye ropa zákrádłá [...] á day mu vybráć ono mieſtce do żywégo/ iż ropę otworzy SienLek 178 (5); GórnDworz Q; A Mária przyſzedſzy do mieyſcá onego gdzye był Pan Iezus/ vźrzawſzy go/ vpádłá przed nogi iego RejPos Ooov (2); Gołąb z rádośćią lećiał/ bo dawno niewidział światłośći/ proſtho ná ono mieyſce s kąd go wźięto BielSpr 47v; BudBib Iudith 5/17; Strum C4v (4); BudNT przedm b8 (2); ModrzBaz [38]v (2); SkarŻyw 70 (6); StryjKron 155 (2); NiemObr 49; WerGośc 246; GórnRozm G3v; KochPropKKoch 3; GrabowSet Q3; LatHar 737; WujNT Ioann 10/40 (3). ~

»on ... iż (a. że)« [w tym z elipsą rzeczownika określanego 4 r.] (169): BielŻywGlab nlb 14; Dziękui á nieprzeſtáway záſlugowáć iemv żá ony łaſki/ iż on dobrowolnie bez wſſey godnoſći odpuſſcża wſſytki wyſtępki rozliczne twe RejPs 150; RejKup m8; KromRozm III D4v; KrowObr 12 (2); Nád nimi [szpalerami] hiſtorie onym málowaniem/ Iż gdzye ſie kto obroćił/ káżdy pátrzył zá nim. RejWiz 24v (3); Leop Iudic 9/24 (2); OrzRozm H3v; KwiatKsiąż H2v (2); SarnUzn C2; Oto to ieſt oná obietnica Páńſka/ iż wiernym będzie dano znáć táiemnice piſmá ſwiętego RejAp 86 (4); GórnDworz F (3); Y nálasł on liſt. A gdy go przecżedł zlękł ſie dla onego grzechu że ná onym liśćie było przykazano tegoto młodzieniaſzká zábić. HistRzym 134 (2); opowiedáli mu onę rádość nową/ á onę pociechę ſwoię/ iż Pan ich záſię żyw ieſt RejPos 207v (86); RejPosWiecz2 92; BiałKat 116; GrzegŚm 29; KuczbKat 185 (2); Bo dawno to ieſt oná ſtára przypowieść/ iż ſtári od rády a młody od zwády. RejZwierc 162v (12); WujJudConf 210; BudBib Eccli 44/18; BiałKaz L4v; BudNT przedm b2; CzechRozm 164 (2); KarnNap D4; ModrzBaz 90 (7); SkarŻyw 2 (4); CzechEp 73; NiemObr 163; ReszPrz 34; WerKaz 300; ActReg 140 (3); GostGospSieb +3; Phil H2 (2); Sypćie źiemię ná głowy/ ná pámiątki one/ Ześćie z źiemie ſtworzone/ w proch ſię obroćićie GrabowSet D4; OrzJan 16; WujNT przedm 6 (6); WysKaz 36; Czym ſię właſnie ſpełniły iuż proroctwá ony: Iże Pan między łotry miał bydź policzony. SiebRozmyśl H4 (4); Ale wiem iż wżdy práwá ták złego nie maćie/ chybá onego ná tę táką ſwowolność nakręcaćie: iż mię nie może poimáć/ áż práwem przekonánego SkarKazSej 692b.

»on ... jaki (a. jakowy)« [w tym z elipsą rzeczownika określanego 2 r.] (10): RejAp BB2; bárzo by ſie podobáłá białymgłowam oná poſpolithość/ á pomieſzánie krwie/ iákie Plato w ſwych kſięgach ſtánowi GórnDworz Hh4v (3); á iżby ná cię nie przyſzły ony ſrogie dekretá/ iákie przyſzły ná tego bogacżá/ ktorego tu oto Pan tobie przekłádáć racży przed ocży twoie. RejPos 165; BielSat G; Przyidziem záśię ku oney pierwſzey ſwey wolnośći: Iákążmy w on cżás mieli/ gdy twoy ſyn krolował BielSen 13 [idem BielSat]; PaprUp G; którzy wzór teráznieyſzéy Rzeczypoſpolitéy/ którégo teraz vżywamy/ przekłádáią onému/ iáki był dawno. OrzJan 55.

~ W przeciwstawieniu: »on ... ten« (1): Niebędę tu nic o onych mnichách/ álbo Puſtelnikach ſtárádawnych przypominał iákowy był Antoni/ [...] ále thylko o thych Mnichách dziſieyſzego wieku będę mowił KrowObr 133v. ~

»on ... jako (a. jak), jakoby ... on« (32:1): nye záras one [synów] ná ſlużbę wypycháć/ ále pirwey yákoby ſlużyć/ á pánu godnemi ſie ſtáć myeli/ náuką oną obłożyć máyą. GliczKsiąż H5v; RejWiz 87v; á od onego dnia [a die qua] iákoſćie z Egiptſkiey źiemie wyſzli/ áżeſćie tu ná to mieyſce przyſzli/ byliſćie Pánu odpornemi. BibRadz Deut 9/7; A ták pámiętháć mamy záwżdy onę Regułę iáko mamy piſmo przez piſmo wykłádáć. SarnUzn G4; RejAp 112v (2); Pámiętaymyſz też ná on rozdział Páńſki/ iáko ná dwoie pod figurámi ſzalonych á mądrych dzyewic/ ſtany náſze rozdzyeláć racży. RejPos 343 (5); RejZwierc 126v; WujJud 70; BudBib Iudic 19/30; GórnRozm L3 (2); GrabowSet N3v; Nie mamy teraz Páná onym widomym ſpoſobem/ iáko ná świećie z vczniámi obcował/ y poſługi ludzkiey potrzebował WujNT 114; SarnStat 566 (2); SkarKaz 3b (2); nie boiąc ſię oney przymowki/ iákobychmy wolnośćiom ślácheckim życzliwemi nie byli SkarKazSej 691b.

~ Połączenie: »od onego czasu (a. na on czas) ... jako (a. jakże)« (10): Bo od onego cżáſu iákżem tu przynieſioná/ Aż do dniá dziſieyſzego duſzá ma záſmuconá. LubPs hh5v; UstPraw H; Iuż ſą czterdźieſći y pięć lat od onego czáſu iáko [ex eo tempore quo] tę rzecz mowił Pan do Moiżeſzá BibRadz Ios 14/10 (4); BiałKat 138v; SkarŻyw 225 (2); iż od onego cżáſu/ iáko pod ſtanem duchownym takich dołow nakopano/ nie ſie poćieſznego tey Koronie nie dźieie PowodPr 24. ~

»on ... ktory (a. ktorykolwiek)« [w tym z elipsą rzeczownika określanego 171 r.] (3773): BierRaj 16 (5); Pytałeś przecż ono źiele/ O ktorym ieſt pracey wiele: Nigdy ták prętko nie wſchodzi/ Iáko co ſie ſámo rodzi. BierEz Cv (4); OpecŻyw 2 (36); OpecŻywList C2v; MetrKor 40/812 (5); PatKaz I 15v; PatKaz II 50v (3); HistJóz B (2); Też kadzidło ieſth dobre thym ludziem ktorzy krwią pluią tak onę krew która zpierſi płynie do vſt iako też y onę kthora zgłowy podniebieniem j dziąſłami ſie ſącży. FalZioł III 32d (35); BielŻyw 57; BielŻywGlab nlb 11 (3); GlabGad A4v (19); MiechGlab *2 (3); BierRozm 18 (2); Kthorzyby s yedney zyemye vczyekly, nyemayą bycz w drvgyey zyemy przechovany, Alye mayą bycz vydany do zyemye oney s kthorey vczyekly LibLeg 6/156 (4); KłosAlg F3v; WróbŻołt H8v (5); RejPs 16 (79); ComCrac 16 (5); RejRozpr H4v; ConPiotr 32; SeklWyzn 2v; RejJóz F3v; LibMal 1547/133v; SeklKat M4v (7); RejKup n3 (8); HistAl B8v (6); KromRozm I A2 (6); MurzHist R (4); MurzNT 66 (4); KromRozm II c2 (27); KromRozm III B2v (26); Diar 20 (2); MrowPieś A3v; BielKom B3v; GliczKsiąż B4 (24); LubPs D4v (28); GroicPorz f2v (12); KrowObr 14 (120); RejWiz 29v (29); Wyſſedſzy drugiego dniá vzrzał dwu żydowinow á oni ſie wádzą: tedy rzekł onemu ktory [ei qui] cżynił krzywdę: Cżemu bijeſz blizniego twego? Leop Ex 2/13 (75); OrzList b2v (5); UstPraw B4 (11); LeszczRzecz A2v (2); RejFig Aa3v; Ia vmieram á wierzę w Kriſtuſá onego/ Ten ktory ma z żywotá wynidź pánieńſkiego. RejZwierz 15 (4); A był niektory z zwolenników Iezuſowych/ ktory ſię położył ná łonie iego/ on ktorego miłował Iezus [quem diligebat Iesus]. BibRadz Ioann 13/23 (99); OrzRozm A2 (23); BielKron 40v (20); GrzegRóżn A3 (19); KwiatKsiąż A3v (9); Mącz 202b; OrzQuin C2v (29); Prot A3v (2); SarnUzn H6v (5); z oliwą go [popiół] rozmieſzawſzy/ w vcho náláć/ w ono po ktorey ſtronie ząb boli. SienLek 77 (18); LeovPrzep H4 (2); RejAp AA2v (123); kuſzą ſie niektorzy zniewolić pocżćiwe ſercá/ á odiąć onę ſwobodę/ kthorą ma káżdy cżłowiek od Bogá nie iść gdy niechce w ogień. GórnDworz Bb4v (101); GrzepGeom K3v (3); záſtąpmy iemu ſkryćie ná oney śćieſzce ktorą przez lás poiedźie a tám go zábijem HistRzym 58v (19); RejPos 69 (817); RejPosWiecz2 91 (5); RejPosWiecz3 [97]; BiałKat a4 (38); BielSat C2v (2); zapłátá y pociecha fáłſzywa miáſto oney prawdźiwey zapłáty y poćiechy/ ktora ieſt zmartwychwſtánie ćiáłá. GrzegŚm 29 (10); HistLan A2v (9); iż to ieſt prawdźiwy Sákráment/ y ieden z onych śiedmi/ ktore Kośćioł Swięty záwżdy wyſoce ſobie ważył KuczbKat 160 (95); tedy záwżdy weſoł/ thedy záwżdy s przeſpiecżną myſlą ſobie ſtoi iáko ono mocne drzewo kthore ſie wiátru żadnego nie boi RejZwierc 88 (168); BielSpr 9 (9); Ceremonie y Sądy zakonne vſtáły. Ale oná cżęść zakonu/ ktorą Moralem zowiećie/ to ieſt/ Dźieśięćioro przykazánie/ poniewaſz ieſt zakonem przyrodzonym/ vſtáć nigdy niemoże WujJud 78 (40); WujJudConf 7 (12); A ći ſą pirwſzy budownicy Koſciołá miłego Bogá/ od ktorych v ſtarych wzyęły zbory to názwiſko Apoſtolſkie koſcioły/ ony mowię/ ktore napirwey fundowáli Apoſtołowie RejPosRozpr c2 (6); RejPosWstaw 21 v (24); gdzie vyzrzyſz teto parentheſes ábyś wiedział/ iż onego ſłowá/ albo y do kilka ſlow/ ktoreby kolwiek nimi były okreſzone/ niemaſz w tekście Hywreyſkiem BudBib b3v (52); HistHel B; MycPrz I [A3] (4); Strum B3v (11); WierKróc A2v (4); BiałKaz A4 (10); y ktemu znácżnieyſza ieſt rzecż w onem ięzyku. wktorem ią napiſano/ niż w onem do ktorego ią przelano. BudNT przedm c4v (17); CzechRozm A7 (167); PaprPan A3 (10); KarnNap B (9); Poſpolićie Pánowie wykłádáią niepożytecżnego ſzołtyſá być onego [sołtysa]/ ktorego źiemię ábo grunty ná ſwoy pożytek obroćić mogą. ModrzBaz 99v (103); SkarJedn 54 (29); KochOdpr C4; Oczko 2v (6); KochPs 65 (3); myſląc ſobie iſz mu inney potráwy iuſz było potrzebá: oney ktora żywot dáie wiecżny. SkarŻyw 203 (107); KochTr 13; MWilkHist A4v (6); StryjKron 11 (5); Bog ieſt świátłośćią niedoſtępną/ ćiemnośći żadnych nie máiącą. Páná Chriſtuſá zowie Ian świátłośćią nieprzyſtępną. A ták Pan Chriſtus ieſt Bogiem onym ktory ieſt świátłośćią nieprzyſtępną. CzechEp 321 (100); CzechEpPOrz *4v (3); KochJez A4; NiemObr 7 (56); KochFr 96 (2); ReszPrz 12 (8); ReszHoz 119 (3); ReszList 142 (15); doſyć mamy iáſną Kronikę Cżeſką o onym chłopie opiłym/ ktory ono przez noc y przez dźień iedno był Ceſárzem. WerGośc 244 (6); WerKaz 289 (2); BielSen 18; KochPieś 44; PudłFr 58 (2); ArtKanc I18v (6); BielRozm 19; W Niemieckiem ći to tylko głupiem práwię/ y w onem drugiem/ ktore zá Ceſarżow w niewoli vroſlo/ nie kazą ſądźić iáko wie Sędźia GórnRozm F3v (8); KochWr 27 (3); PaprUp A4 (10); ZawJeft 5; ActReg 29 (2); GostGospSieb +3; GrochKal 22; Phil B2 (24); GórnTroas 5 (3); KochCzJan A3 (2); GrabowSet C2v (7); Nie byłá wiecznie głádka ſławna páni oná/ Dla któréy mocna Troia z gruntu wywróconá KochFrag 21 (2); OrzJan 16 (4); LatHar 487 (76); KołakCath Bv (2); KołakSzczęśl A2 (4); Iż ten ieſt prawdźiwie on Prorok ktory [Quia hic est vere propheta, qui] miał przyść ná świát. WujNT Ioann 6/14 (162); WysKaz 19 (7); JanNKar B (5); SarnStat *5v (89); SiebRozmyśl Av (38); WitosłLut A4; GrabPospR L3v; KmitaSpit Bv; PowodPr 4 (13); Bom ia nie tylo człowiekiem/ ále y onym Bogiem w ktorego wierzyćie. SkarKaz 548b (55); CiekPotr 20 (3); CzahTr Cv; PaxLiz A3; SkarKazSej 658b (20); KlonFlis A3 (3); KlonWor ded **3 (5); gdy żądzą zwiedźione Myśli/ cukruią názbyt rzeczy one/ Ktore y mienić/ y muſzą ſie pſowáć. SzarzRyt A2v (3).

~ W szyku przestawnym: on, ktory ... + rzeczownik (8): ták iż nyewidzą/ áni ſlyſſą onego/ do ktorego ich zakon prowádźił/ páná náſſego Yezu Kryſtá/ Meſyaſſá y ſyná bożego KromRozm III B5 (2); Iuż s tákim záwżdy oni bywáią weſeli/ Ktorzy w piekle ſiadáią/ rogáći ányeli. RejWiz 156; Rozumiał Pan iż ie miáły więcey ruſzyć ktore o nim nápiſáne były ony proroctwá RejPos 10; KuczbKat 305; SkarŻyw 463; máiąc w nienawiśći y onę ktora ćieleſna ieſt/ pokaláną ſuknią [odientes et eam, quae carnalis est, maculatam tunicam] WujNT Iudae 23; GosłCast 22.

Z zaimkiem „ten(że)” jako dodatkowym odpowiednikiem zdania względnego (6): Kámyeń on ktory byli Pánye wſſechmogący/ Zárzućili ná ſtronę oni buduyący/ Ten ſye im mocnym węgłem á práwie głową sſtał LubPs aa3v; Náſtal záſię we włoſzech on Oćiec náſwiętſzy/ Nád ktorego ná świećie nie ieſt żadęn więczſzy. Ten mię ſprzodku iák Oćiec ſyná ſwego głaſkał Prot B; BiałKat 156; Niebądźmyż przeto mędrſzi niżli on Bog/ ktory oną mądrośćią ktorą ſtworzył wſzytkie rzecży/ tąż ie w cáłośći záchowáć chce [qua prudentia res condidit eadem illas vult conservatas]. ModrzBaz 80; NiemObr 135; GórnTroas 10.

W przeciwstawieniu: »on ... ten« [w tym z elipsą rzeczownika określanego 22 r.] (43): Auicenua [!] powiada/ przyrodzenie thego ziela ieſth według przyrodzenia onego ziela około ktorego ſie obwiia. FalZioł I 29a; ábowiem porrzebnieyſza [!] ieſt ta rzecż z ktorey ciało roſcie, krew ſie mnoży, niżli ona ktora telko pokarmowi na doł żeydz pomaga GlabGad F5; Drugie możem bacżyć, iż ieden ieſt ięzik y mowa tich Iuhrow ktorzy ſą w ziemi Wuherſkiey, iako y onych ktorzy zoſtali w Iuhrze. MiechGlab 60; KrowObr 184v; Y opánowali kroleſtwá thák one ktore były bliſko/ iáko the co były dáleko [regna, quae erant proxima et quae erant longe] Leop 1.Mach 8/12; BibRadz Ioann 4/14; KwiatKsiąż I3v (2); RejAp 163; GórnDworz Aa8v; Iáko bárzo podobny ieſt tento cżłowiek onemv ktorego ſzukamy. HistRzym 130; A ći ktorzy vwierzyli temu/ dopirko tych ſpráwiedliwość była obfitſza y hoynieyſza niżli onych náucżonych á onych Fárizeuſzow/ ktorzy tylko w nápiſánym zakonie położyli nádzyeie ſwoie RejPos 179v (8); Za tym Przykazánim około nie pożądánia rzecży cudzey/ ono też drugie idźie ktore nam zakázuie ábyſmy cudzey żony nieżądáli. KuczbKat 350 (3); CzechRozm 20 (4); KarnNap Ev; ModrzBaz 15; SkarJedn 351; SkarŻyw [197]; Ale widzę iż ták ſą dálecy od śiebie/ iáko dálekie ſą ty látá náſze od onych [lat]/ ktore iuż przed tyśiącem lat minęły CzechEp 128 (6); WujNT przedm 9 (6); SkarKazSej 660a.

Połączenia: »onci« (16): Onać cześć kochanie rodzi, Ktora z miłości pochodzi BierRozm 18; RejAp 85v; Abowiem onyć to ſą rogi o kthorych nam Dániel powiedział RejZwierc 263v (2); CzechEp 118; WujNT 546; PudłDydo B3. Cf »on to«.

»on sam« (4): CzechRozm 119v; Iż iáko zacnieyſzy ieſt ten co buduie dom/ niż on ſam dom/ ktory zbudował CzechEp 289 (2); ReszPrz 26.

»on to, onei to« (10:9): Onto święty którégo zácność/ ſám pán niżyi w II. cap. wyſłowył MurzNT 11 (3); Onić to Poetowie á popi zmyſlili/ Ktorzy práwie nieprawdą wſzytek ſwiát ſkryſlili. RejWiz 21v; á dzyecię porucżyli kápłánowi Heli. Rzekłá Anná do Heli: Niechay żywię duſzá twoiá w Bodze/ ono to ieſt dzyecię zá ktoreś ſie przycżyniał do Páná Bogá BielKron 62v; RejAp 161 (2); CzechRozm 169; PaprPan P3; BielSenJoach 2; Onći to ieſt ſmok wielki/ á płowy/ wąż ſtáry/ ktory dyabłem ieſt y ſzátánem názwány LatHar 590 (6); KlonWor ded **2v (3).

»onego czasu (a. w onym czasie itp.) ... ktory (a. ktorego)« = in tempore, quod PolAnt (6); Vkroćiłeś dni młodośći iego/ á okryłeś go záwſtydzeniem. Selá. (marg) to ieſt/ onego cżáſu ktorego kwitnęło kroleſtwo moie. (–) BibRadz Ps 90/46 (2); GórnDworz T5v; CzechRozm 103; ModrzBaz 98v; Y może bydź Sędźia o to vpómnión/ ieſli nie wypráwi pytánia w onym czáśie/ który miał y przeſzedł ku rozmyślániu [tempore medio, ad interrogandum habito JanStat 492]. SarnStat 791.

»onego dnia (a. od onego dnia itp.) ... ktorego (a. w ktory itp.)« = ad eum diem (a. ex eo die) quo, a die qua Vulg; in die qua PolAnt (17): Nigdy ſie tákowa rzecz nie ſtháłá miedzy ludem Iſráelſkim/ od onego dnia ktorego [ex eo die quo] wyſſli oycowie náſſy z Egyptu Leop Iudic 19/30 (2); BibRadz Lev 7/35 (4); LeovPrzep F2; HistRzym 124; Ten chleb náſz ćiepłyſmy wzięli ná ſtráwę z domow náſzych dniá (onego) ktoregoſmy wyſzli iść do was BudBib Ios 9/12 (8); WujNT Matth 24/38.

»na ono miejsce (a. z onego miejsca itp.), ktore (a. na ktore itp.)« = in eum locum, qui Vulg; e loco ipso, quem PolAnt; in iis locis, in quibus Modrz (20): OpecŻyw 25v (2); Takieſz krew nietoperzowa/ niedopuſzcża włoſom wyraſtać na onym mieſtczu ktore będzie pomazano. FalZioł V 77v (3); RejWiz 116; Leop Ez 10/11 (4); UstPraw F; Vcżynił tedy ołtarz y ofiarę pokoyną Dawid ku cżći á chwale Bożey ná onym mieyſcu/ nád ktorym Anyołá widzyał z miecżem ſtoiącego BielKron 73v; HistRzym 71; BudBib Deut 12/11 (4); ModrzBaz 33v (2); WujNT Ioann 19/17. ~

5. Określa rzeczownik odwołując się do wiedzy i pamięci słuchacza (identyfikację odpowiedniego desygnatu ułatwiają pewne wyrazy w kontekście naprowadzające słuchacza na znane z Biblii, historii, mitologii itp. osoby, obrazy, sytuacje, przy których lub w których dany desygnat gra określoną rolę) (517): PRzeklęty Heród/ ij mizerná ona tzudzolożnitza/ zmowili ſie aby Iána zabili OpecŻyw 47v (4); TarDuch C5; FalZiołUng V 119; GlabGad N6; WróbŻołt aa4v; RejPs 42, SeklWyzn d2; RejJóz L8; MurzHist I2; niechái pana Boga prośi aby mu zeſłáł Philippa drugiego iako onęmu s Aethiopjiéi człowiekowi MurzNT 28v; KromRozm II t (3); KromRozm III A7v (3); GliczKsiąż G8v (3); pan [...] Ktorego ná czás káżdy wyſławia lud wyerny/ W onym ták ſławnym myeyſcye v Bogá náſſego/ A ná oney wyſokyey gorze ſwyętey yego. LubPs N (5); KrowObr 1v (14); Iużby ſądy vſtáły/ burdyby vſtáły/ A ony złote látá práwieby náſtáły. Gdyby wſzyſcy powinną cnotę miłowáli RejWiz 137v (4); Leop *B2 (3); RejZwierz 55 (2); Przeto iż Dawid czynił wſzytko co ſię nalepiey Pánu podobáło/ [...] oprocz tylko oney ſpráwy z Vryaſzem Heteyſkiem [praeter rem Vriiah Chitthaei]. BibRadz 3.Reg 15/5 (11); bo y Pòéta on wyborny śpiewa/ A ÌOue principium Muſȩ, IOVis omnia plena. OrzRozm Fv (2); BielKron 231 (2); GrzegRóżn L3v; KwiatKsiąż F3; Nicea, Główne miáſto w Bitiniey w którym sławne ono Concilium było miano Mącz 246c; OrzQuin P3; SarnUzn Fv (4); Iż vkaże ſie gwiazdá ktora oſwieći wſzytek ſwiát zá ktorą ſzli oni Mędrcowie do Ieruzalem. RejAp 194v (18); Gdy Herkules dawno kiedyś/ zwyciężył był Augiáſá krolá Eliſkiego/ y wycżyśćił onę ſtáynią GórnDworz V4 (6); Bo to dał vznáć w przypowieśći o oney wiecżerzy/ iż nie tylko wezwánym/ ále y tym ktorzy byli w opłotkoch y ná vlicach/ tá wiecżerza byłá zgotowaná RejPos 130 (88); RejPosWiecz2 92; BiałKat 133v; ále thám możeſz być/ gdźie on Bogacż pyſzny będąc weśrzodku vtrapienia widźiał onego vbogiego wrzedliwego zdáleká/ odpocżywáiącego. GrzegŚm 14 (4); KuczbKat 160 (7); Tákże też tego pátrz y ná Danielu w onym dole miedzy ſrogie Lwy wſádzonym. RejZwierc 174 (25); Sálomon/ ktory w onym ſławnym Kośćiele ták wiele obrázow y rytych y málowanych nádźiáłáć kazał WujJud 47 (7); WujJudConf 81v (6); RejPosRozpr b3v (2); RejPosWstaw [412]; MycPrz II A4v; BiałKaz C4; BudNT przedm a4 (4); StryjWjaz A2; iż to Prorok mowił o onym/ ludu Izráelſkiego z Egiptu wyprowádzeniu. CzechRozm 143v (23); PaprPan Bv (4); Bo iáko powieda on Orator, Philoſoph, Senator y Hetman [ait Orator et idem Philosophus Senator et Imperator] [...] (marg) Ciceroná rozumie we 2. kśięg. O powinnośćiách. (–) ModrzBaz 127 (7); Bo ponieważ/ iáko známienićie (on sławny) Wymowcá mowi [ut praeclare inquit Orator]/ káżda rzecż z máteriey á ze słow wiąże ſię (marg): Cicerona rozumie (–) ModrzBazBud π6; SkarJedn 372 (3); iáko oney niewiáſty Aegipſkiey ſłowá ktore do Iozephá táiemnie w komorze gdzie nikt nieſłyſzał mowiłá wſzytkiemu świátu iáwne ſię ſtały SkarŻyw 131 (25); MWilkHist A3; iákom wielką/ fraſowliwą/ przeważną/ trudną pracą/ y węzłowátſzą nád on Gordiyſkiego wozá od Alexandra roſcięty [...] węzeł/ podiął StryjKron 86 (4); CzechEp 23 (28); NiemObr 8 (14); KlonŻal B2 (3); KochBr 150; Bo w nim [w kościele Bożym] ſą/ źli y dobrzy: co ſię w Ewángelijey znácży przez one trzody/ przez onę rolą/ przez one ſieći/ przez on dom/ przez on ſkarb/ przez one dźieſięć dźiewic ReszPrz 23 (10); ReszHoz 117; ReszList 184; WerGośc 221; ſtárałem ſię o to/ iákoby tá moiá praca nie byłá dáremna/ áni z oną grzywną/ od Páná zwierzoną/ byłá zákopána. WerKaz 276 (2); BielSjem 5; KochTarn 75; ArtKanc K12; GórnRozm L2; KochWr 21 (4); PaprUp C2 (11); ActReg 86 (3); Phil D4; OrzJan 120; LatHar [+10] (36); KołakSzczęśl Bv; WujNT Mar 8/19 (17); WysKaz 29 (2); SarnStat 111 (3); Pierwſza Drogá twoiá byłá o moy namilſzy Pánie Iezu Kryſte/ którąś ſzedł [...] z onégo wieczernika do onégo Ogrodźcá SiebRozmyśl B3 (4); PowodPr 25 (7); SkarKaz 3a (22); VotSzl A3 (3); Mikołay Papież [...] vpadek ich [greckich państw] opowiedźiał: [...] á oną im śiekierą y wyćięćim drzewá niepożytecznego ná trzeći rok wedle Ewángeliey groźił. SkarKazSej 706b (10); KlonFlis A3v (2); SapEpit A2; KlonWor 43.
Wyrażenie: «on (to) dzień« = dzień Sądu Ostatecznego [szyk 5:4] (9): MurzNT 31; CzechRozm 204; CzechEp 29 (2); ták ſam pan powiedźiał/ v Máth. 7. rozdźiale. Wiele ich rzecże mi dniá onego Pánie/ Pánie/ izaliſmy imienim twoim nie prorokowáli? NiemObr 115 (2); zgotowan mi ieſt wieniec ſpráwiedliwośći/ ktory mi odda Pan ſędźia ſpráwiedliwy w on dźień [in illa die] WujNT 2.Tim 4/8 (3).
6. W funkcji emfatycznej uwydatnia całą grupę wyrazów, z którymi się łączy, albo tylko wchodzące w jej skład dodatkowe określenia rzeczownika, czasem wyraża postawę emocjonalną mówiącego (3818):
a. Uwydatnia sam rzeczownik (lub przymiotnik w funkcji rzeczownika) bez przydawki (467): OpecŻyw 24v; TarDuch G8v; iż then wſſyćko widzi y ſlyſſy/ ktory wam ony vſſy przypráwił ku głowam wáſſym. RejPs 139v (3); MurzHist K; GliczKsiąż G8; LubPs aa3v; Iż wy pomázánie maćie/ od Swiętego onego [A Sancto PolAnt, Vulg 1.Ioann 2/20; od Swiętego Leop, WujBib]. KrowObr 84v (4); Iuż Słowicy/ Koſowie/ iuż oni Drozdowie/ By też mieli wymawiać/ ſpiewáiąc po ſłowie. RejWiz 24 (34); Leop *A3v; OrzList ev; KochZuz A2v; Przydzye ſtárość zázyębła/ liſtki pádną z roſą/ A oná ſmierć iáko chłop/ dybie s tyłu s koſą. RejZwierz 127v (6); OrzQuin T; Przecż á dla cżego ony cielce y ony ofiáry [Bóg] kazał im bić y ſobie ofiárowáć vſtáwicżnie? SarnUzn D3 (3); A tu ſie przyſłuchay ty on beſpiecżniku/ ktory powiádaſz iż nie wſzytkiego Pan tu będąc poſtánowił ná ziemi RejAp 32 (21); ábowiem ſzerokie pole mam chwalić muzykę/ mogę to pokázáć/ iż v ſtárych onych/ w thákiey powadze byłá/ że ią mieli zá rzecż ſwiętą. GórnDworz Hv (7); A ktoreż to były łupy iego [czarta złego]? Ono niedowiárſtwo oná nieſpráwiedliwość/ ono morderſtwo/ cudzołoſtwo/ y ine niecnotliwe ſpráwy ſwiátá tego RejPos 19 (104); BiałKat 321 (2); BielSat C4; KuczbKat 130; Więcz záſię znowu lać w gárdło ony ſoki/ ony witpáchery/ ony rozekeri/ ony rywuły/ máłmázie/ muſzkátełły/ á iákoż tu chłop zgorzeć nie ma? RejZwierc 59 (44); Y włos nie zginie ná głowie/ Kto ſie iego właſnym zowie. Bo iuż Anyołkowie oni/ By ſzwagrowie przyrodzeni/ Będą go ſtrzedz iáko oká RejZwiercPodw 183v; WujJud 16v; WujJudConf 9v (2); RejPosWstaw 44; BudNT Hh6v; StryjWjaz A3 (2); CzechRozm 190 (9); PaprPan L4v (5); widźi on Bog [Deus ille]/ złośćiwey tey ćierpliwości wáſzey złośćiwe przycżyny ModrzBaz 85; SkarJedn 34 (4); KochPs 201; iſz Syn Boży [...] wzywa nas do Ráiu roſkoſzy ſwoich gdzie ony ſády/ ony owoce/ ony iábłká/ ony roże/ kwitną záwżdy SkarŻyw 125 (16); KochTr 24 [2 r.]; StryjKron 265; CzechEp 158 (3); NiemObr 18 (2); Bo tego sláchćicá praca y Pòéſis oná/ V was według ſwey godnośći byłá vważoná. KlonŻal A2; ReszHoz 127; iedno ſobie przywiedź ná pamięć oné ieſzcże Sámſony/ one Sálomony/ one Alexándry/ one Báltázáry/ one Herkuleſy/ wſzyſtko to pijańſtwo á białegłowki poráźiły. WerGośc 257 (7); BielSjem 25; PaprUp D2v; ActReg 83 (2); GrochKal 19; Phil G; GórnTroas 34 (2); OrzJan 131; Wiárą/ opuśćił [Mojżesz] Egypt: [...] ábowiem onego niewidźiálnego [invisibilem; niewidomego Bogá Leop] iákoby widząc ſtátecznie oczekawał. WujNT Hebr 11/27 (2); JanNKar B (3); SiebRozmyśl [A2]v (10); SkarKaz 38b (6); CiekPotr 87 (2); SkarKazSej 669a (3); KlonWor 7 (2).
α. Przy imieniu własnym (130): OpecŻyw 66; KromRozm I D4v; GliczKsiąż I3v (2); LubPs Xv; Vkazałeś tu ſwoię náukę być podobną/ ku náuce onego Káifaſzá/ Annaſzá/ y Fáryżeuſzow. KrowObr 23 (3); Nie vmrze on Cicero/ nie vmrze Seneká/ Bowiem ſława pocżćiwa brzmi záwżdy do wieká. RejWiz 99v; Ano też on Iozue kiedy bitwá byłá/ Cálucżką noc ſłonecżna ſwiátłość mu ſwiećiłá. A ták iáko on Dawid z dawná prorokuie/ Iż kto ſie boi Bogá/ niebo opánuie. RejWiz 137 (7); RejZwierz 65 (4); zali prawdźiwie poználi Kſiążętá iż ten ieſt prawdźiwie on Kryſtus [quia hic est Christus]? BibRadz Ioann 7/26 (2); SarnUzn H3; RejAp 156v (3); kto ná tho vſzu ſobie dobrze nie zátka/ iáko on Vliſſes/ áby głoſu Syren nie ſłiſzał/ vłowi ſie ſam/ y zábije. GórnDworz G6v; RejPos 16 (19); BiałKat 111; BielSat G4v (5); GrzegŚm 38; iáko mowił [Bóg] nád zginieniem Sodomy oney RejZwierc 192v (10); KochList nlb 2; RejPosRozpr b4; HistHel B3; MycPrz I Bv (2); WierKróc A2 (2); StryjWjaz B2 (3); Iudás vrodźił Fáreſá/ y Zarę/ z Támáry: [...] Dawid Sálomoná z oney Vryáſzowey. CzechRozm 158; A nie odważyſz zdrowia iáko on Kurcius/ Sławy nie vmiłuieſz iák on Atilius PaprPan Cc4 (23); Abowiem on Solon [Solon enim ille] w Práwách Athenieńſkich nápiſał ModrzBaz 18v; SkarŻyw 114 (6); StryjKron 792; Aby znano iżeś z Bogá/ y z oney Polſki rodem. NiemObr ktv; ReszPrz 62; BielSen 18; Phil K (2); OrzJan 55 (2); LatHar 4 (4); KołakCath B2 (2); WujNT 716; bo ſtrzałę poiedynkiem łácno złamáć, ále związáné trudno. Czego iest wizerunk málowány w onym Támerlanie. SarnStat 121; WitosłLut A4v; SkarKaz 120a (3); SkarKazSej 660b (2); KlonFlis B (2); Radby iáko on Ianus miał y w tyle ocży/ Kiedy ná znacżną korzyść ćichucżeńko krocży KlonWor 2 (3).
b. Uwydatnia rzeczownik z dodatkowym określeniem (2333): Y gdzie ieſt ona przeſmierná pokora ſyna bożégo OpecŻyw 84 (5); PatKaz I 6v (5); TarDuch Cv; Na Freneſim/ to ieſt gdy człowiek rozum traci: w ony dni gorącze. Naprzód trzeba aby woniał Camphori FalZioł V 94v; BielŻyw 126; GlabGad A5 (2); KłosAlg A4; WróbŻołt 47/10 (2); RejPs 55 (11); LibLeg 11/93; RejRozpr B3 (4); Właſni mię byli bracia nieboraczka przedali Z oney ſłodkiey wolnoſći w wiecżną niewolą wdali RejJóz 16 (2); SeklKat A4v; RejKup m5 (7); HistAl Lv; MurzHist Mv; KromRozm II f3 (2); KromRozm III A8v (3); Diar 20 (5); GliczKsiąż D8v (2); ázaliby ſie ieſzcże ſtárość iego [kościoła Pańskiego] [...] ku pirwſzey cżerſtwośći/ á ku oney kwitnącey młodośći przywroćić mogłá. LubPs A4v (75); KrowObr 177 (9); Przyſzli potym do domku áno ogrodzono/ Onym nadobnym płotem drzewki oſádzono RejWiz 64v (65); Leop *A3v (11); Bo do tego przekaża/ miłość latáiąca/ Albo oná Wołowa/ leniwość leżąca. RejZwierz 115 (15); a nie tylko ſię to v nas przygadza/ ale y w onych zacnych oficynach cżęſtokroć ſię onym zacnym á pilnym miſtrzom to trefuie/ iż prze niedozor wiele rzecży opuſzcżáią BibRadz *5v (27); OrzRozm C (7); BielKron 266v (3); GrzegRóżn C2v (2); KochZg A2; Mącz 251a; OrzQuin B3 (5); Prot B (4); SarnUzn B4v (5); SienLek 30v (2); iáko Lotowá żona s Sodomy co iey było żal od onego domu ſwego, y zebránia ſwego. RejAp 149v (123); GórnDworz L18v (19); GrzepGeom B2; ále coż gdy ie thák były oſlepiły ony rozumy ich/ ony pożytki ich/ ony doſtátki ich/ że nigdy zá tym Pánem iść niechcieli RejPos 277v (764); RejPosWiecz2 92v (3); BiałKat 1 (4); BielSat B4 (5); GrzegŚm 12 [idem GrzegŚm 37] (9); HistLan A3; KuczbKat 5 (15); Y dla cżegoż záwżdy karał ſrodze ony możne krole ſwiátá tego? [...] Y dla cżegoż ſie pádáły á práwie ſie z gruntu wywrácáły ony mocne miáſtá? ony twárde zamki? á ony roſkoſzne kráiny záwżdy poſiadáli ſproſni á nikcżemni ludzie RejZwierc 260 (216): WujJud A3v (12); WujJudConf 153 (19); RejPosRozpr b3v (6); RejPosWstaw 21v (6); BudBib b4 (7); HistHel ktv (3); MycPrz I A2v (3); Strum D2v; BudNT przedm a2v (9); gdy iuż ono rodzicy náſzy napierwſzy/ z ſádu onego wybornego/ prze grzech wygnáni byli CzechRozm 163 (56); PaprPan C4 (19); KarnNap B; wychodźiliby [ćwiczeni ludzie] przed inſzemi iáko herſtowie ná plác/ ábo iáko oni dawni bohátyrowie [delecti heroes] ModrzBaz 14v (19); SkarJedn 19 (15); KochDryas A2 (2); Nérek y vryny zápalęnié/ też w thym bywa/ kiedy kolerá á óné wilgotnośći gorącé tám tędy ſye obróćiwſzy/ zránią meaty ſwé Oczko 32 (4); KochPs 30 (11); Iuż ći niewſtydliwcy [heretycy] nad Turki y ono ſtáre pogáńſtwo gorſzy. SkarŻyw A4 (64); KochTr 9 (2); MWilkHist F3 (3); StryjKron 355 (2); CzechEp 13 (35); CzechEpPOrz **v; KochJez B4 (2); NiemObr 4 (34); KochFr 83 (2); KlonŻal B3v (3); KochMRot A3; ReszPrz 52 (7); ReszHoz 127; ReszList 147 (4); WerGośc 209 (5); WerKaz 293 (4); KochPieś 8 (2); KochTarn 77; ArtKanc I16v (3); BielRozm 13 (2); GórnRozm D2v (6); KochWr 16 (2); PaprUp B3 (2); ZawJeft 7 (3); ActReg 27 (3); GostGospPon 159; GostGospSieb *3 (2); GrochKal 5 (5); GórnTroas 20 (7); GrabowSet G2v (6); KochFrag 49 (2); kto Turká przywiódł/ ieno ono krwawe między Maximilianem á Wenety záſzćie ſrogié? OrzJan 28 (7); OstrEpit A3v; LatHar 596 (57); KołakCath A3v (4); KołakSzczęśl A4 (4); RybGęśli A3; Gdźie ieſt ”ktory ſię národźił [qui natus est] (marg) ”on narodzony G. [῾οτεχυείς] (–) Krol Zydowſki? WujNT Matth 2/2; Abowiem weſzło ſlońce z vpalenim/ y vſuſzyło trawę/ y kwiát iey opadł/ y zginęłá oná śliczność oblicza iego [decor vultus eius; ochędozność poſtáći iego Leop] WujNT Iac 1/11 (39); WysKaz 6 (6); JanNKar G (6); SarnStat 134 (3); Iáko Sálomon vczynił mátce ſwéy vczćiwość/ Chcąc iéy oddáć onę iéy máćierzynſką miłość SiebRozmyśl K4 (36); KlonKr A2 (2); PowodPr 9 (6); SkarKaz 6b (20); VotSzl A4v (3); GosłCast 58; PaxLiz D3; SkarKazSej 662b (13); KlonFlis B3v (4); KlonWor 21 (2); RybWit C2; ZbylPrzyg B4; SzarzRyt B4.

Połączenia: »on sam« [szyk 12:1] (13): iż to cżyni [...] ſámá oná nieſkońcżona mądrość Bog żywy od wieká RejAp 196v; RejPos 101 (2); CzechRozm 11v (5); PaprPan M3v; żeby to było v nich ozdobą ábo znákiem/ nie bogáctwá/ áni zacnośći rodu/ [...] ále tylko onego ſámego męſtwá [virtutis solius] w ſpráwách wielkich á trudnych doświádcżonego. ModrzBaz 51v; CzechEp 73 (3).

»on tam« (1): Drudzy też co pyoſnecżki pocżćiwe ſpyewaią. Albo iákie wierſzyki álbo iákie dzyeie [...] Ale wierz mi nie ony o ſercu we mdłośći/ Albo o oney wáſzey thám márney miłośći. RejWiz 66v.

»on to, onci to« (5:6): Ono to zielie ſwieczone Y one ſwieczky kręczone Częſto iemi pod nos kurzył RejKup r3v; RejAp [14]v (4); BudNT przedm d2v; PaprPan Iv; NiemObr 144; KochFr 116; gdy mi to mowiono. Kędyż on to ieſt Bog twoy? ArtKanc Q8v; Lecż mali ſie prawdá rzec/ onáć to doyźrzáłość/ Latek pięknych w niey buia PaxLiz B2.

α. Przy imieniu własnym (229): FalZioł +2v; cznota [...] ieſt wypiſana/ onego od Boga przeyrzanego w ſtharym zakonie Iożepha RejJóz A2; do koſciołá Bożego/ ktory zbudował on namędrſzy Salomon [ille sapientissimus Salomon] HistAl C2v; LubPs G3 (3); KrowObr 11 (4); RejWiz 17 (2); RejZwierz 55v (3); BibRadz 1.Mach 10/1 (3); OrzRozm Q2; KwiatKsiąż E4; Prot A3; RejAp 8v (7); GórnDworz Ggbv; Iáka ſie byłá sſtáłá rádość y pociechá onemu Iákobowi pátriárſze s. y wſzythkiemu narodowi iego/ gdj vyrzeli onego Iozephá kreẃ ſwoię á brátá ſwego RejPos 20 (45); BielSat H (3); KuczbKat 430; żeby teraz Pan práwie mogł záwołáć ná Polſkę náſzę/ iáko wołał ná onę nędzną á vpádłą Sodomę RejZwierc 260 (10); BielSpr 5; KochMon 25; WujJud 229; WujJudConf 9; RejPosRozpr [c2]v; Wołochowie zwykli záwſze ſzkody czynić/ y o co byli przypráwili onego Ianá Olbruchtá Krolá. MycPrz II C2v (5); BudNT przedm c4v; CzechRozm 48 (2); Serce więtſzey ſmiáłośći niż kiedy onego/ Kurciuſá oycżyznę ſwą miłuiącego. PaprPan A4v (30); KarnNap C; ModrzBaz 34v (2); SkarJedn 200 (2); Oczko 2v; SkarŻyw 348 (11); KochTr 23; Powiádáią że zmartwychwſtał Y niewiáſtom ſię vkazał. Onym trzem Máriam świętym V grobu iego będącym. MWilkHist I3v; StryjKron A6 (3); CzechEp 44 (2); NiemObr 162; KlonŻal A2 (3); KochPhaen 22 (2); ReszList 186; WerKaz 297; BielSen 18; PudłFr 60; PaprUp C4v (4); GrochKal 23; Phil F (3); GórnTroas 10 (3); KochFragJan 3; Ato ón [Dawid] nie ſzedł zbroyno/ áni z hárkábuzy/ Przedśię polégł od niego ón Goliath duży. WyprPl A3v; LatHar +2v (10); Co [...] onemu ſtookiemu Argowi w iego ſtraży ſię przygadzáło RybGęśli A4 (3); JanNKar B (5); SiebRozmyśl B4 (7); KlonKr E (2); KmitaSpit B4v (3); PowodPr 47; SkarKaz 159b (4); CiekPotr 48; GosłCast 4 (3); SkarKazSej 689b (2); Zbudował okręt/ ieſli prawdá/ y on Z Pyrrhą żoną ſwą ſławny Deukálion KlonFlis D3 (5); SapEpit A4v; KlonWor 16.

Połączenia: »on sam« (1): Y on ſam Solon mądry pewnie żeby vſtał PaprPan M2.

»on to, onci to« (1:1): Boć to nie lárwy ktore ludźie wymyſlili/ Nie onáć to Chimerá ogniem dycháiąca/ Ani Scyllá/ ni Hidrá wiele głow maiąca GrzegRóżn O2; WierKróc A3.

c. Uwydatnia peryfrazę (142): Iezu ktorys onę wniebie naſzę prokuratorkę łafkawą vſtawił. ſmi. ſie nad. TarDuch D; KromRozm II O3; Diar 21; LubPs D2v; A toć ieſt Ewánielia z oney gory niebieſkiey przynieśioná/ przez Páná Iezu Kryſthá Syná Bożego KrowObr 48v (5); RejWiz 21v; SarnUzn B4v; LeovPrzep I4v; RejAp 105v (5); bo ſie iuż náſz on nędzny wiecżor nie dáleko do nas przybliża. RejPos 110v (58); KuczbKat 110; Nie dziwuy ſie miły brácie/ Iż tu leżę w tey komnácie/ Snádnie oná páni s koſą/ Spráwi że cie też ponioſą. RejZwierc [238] (11); WujJudConf 129v; BudBib 2.Mach 7/9; CzechRozm 170v (2); ModrzBaz 50v (4); SkarJedn 82; chcemyli do oney właſney náſzey gorney oycżyzny tráfić/ przez tegoſz Iezuſa Páná náſzego SkarŻyw 28 (8); CzechEp 106 (2); NiemObr 43 (3); Wtéyże ieſt liczbie [królów polskich w niebie] ón zakonnik święty/ Z ćięniów klaſztornych ná króleſtwo wźięty. KochPieś 13 (2); Wieſz żeć rękoymie nie będźie/ ieśli w on wiecżny ogień/ twoy żywot poddan będźie. ArtKanc M14 (2); ActReg 139; GórnTroas 56; kto [...] mnie przychylnym będźie/ Gdy on oſtátni Sędźia ná ſąd ſiędźie? GrabowSet X3v (3); kto pod zaſłoną ſkrzydeł twych/ iáko duchowney oney kokoſzy/ przyſtoynie vlęże. LatHar 642 (9); Tą [cnotą] on możny Pſálmodźiey dźiwnie probowány Trwa w pámięć poki Słońce świeći nie obrány. RybGęśli D4; WujNT 1.Ioann 2/13 (3); Abychmy w cżás tu gotowáli/ cżego będźie potrzebá na on oſtátecżny á barzo ſtráſzliwy cżás. WysKaz 3 (2); SkarKaz )(2 (4); Przez te ſześćſet lat żadnegośćie tyránná/ okrom onego morderce ś. Stániſłáwá/ y to krotko/ nie mieli. SkarKazSej 693a; KlonWor 40 (2); on ſrogi ćiemności Hetman/ y świátá łákome márnośći/ O náſze pilno czynią zepſowánie. SzarzRyt A2 (2).
d. Uwydatnia przymiotnikowe określenie predykatywne (330): GDy byl wiécżor dnia onego pirwſſégo po ſobocie [...] Przyſſedl Iezus OpecŻyw [170]; OpecŻywSandP ktv; Zza kthoreż tho cznoty ſwe/ pewna rżecż ieſt iż odpłaty oney wiecżney doſtąpiła [pani Anna z Gorki] po ſmierci WróbŻołtGlab A3; RejKup i3v; LubPs Mv (3); ále niewiem áby wam [ozdobna wymówka] thák przed Sądem Bożym onym ſtráſliwym ſſlá/ iáko wam teras ſnádnie idzie/ przed proſtym ludem KrowObr 94 (2); [przyniesiono] Ręcżniki ony pyſzne złotem háfftowáne/ Wzory Adámáſzkowe ſrebrem przetykáne. RejWiz 27 (13); Leop Bar 2/27; Yuż to dwánaſćie lat/ iáko Zygmunt on Swięty vmárł OrzList h; RejZwierz 126; Bo ieśliże odpuśćićie ludźiam vpadki ich/ odpuśći theż wam oćiec wáſz on niebieſki [Pater vester caelestis]. BibRadz Matth 6/14 (5); ktory [Cicero] [...] przez dźielność ſwą ktemu był przyſzedł/ że Rzym on wielki zginął/ á Cicero Rzymſki zoſtał OrzRozm Q2 (3); KochSat A3v; OrzQuin C3 (3); LeovPrzep F4; á iákie ſkárby á iákie bogáctwá ony wiecżne zámykáią ſie w tey obietnicy Páńſkiey. RejAp 23 (12); GórnDworz V5; Tu iuż wieſz okrucieńſtwo ono pirwſze/ niewiárę/ y wſzytki złe ſpráwy Páwłá onego RejPos 284v (25); RejPosWiecz2 92v; BiałKat 108v (4); BielSat C4 (2); GrzegŚm 13 (5); gdy poſyłáć racżył Anyoły ſwoie ná zginienie ono ſtráſzliwe miaſt Sodomſkich RejZwierc 265v (10); WujJud 175; Tákże w Kośćiele onym Antyocheńſkim wielki był ſpor WujJudConf 129 (6); RejPosWstaw [1102] (2); Za cżyni naſz ięzyk on przed laty tak zacny że go y ſam Papież zgánić nie śmiał/ bárzo z chodzi BudBib b4v (2); MycPrz I B3v; BudNT przedm dv; CzechRozm 6v (63); KAmbiſes on okrutny zárazby gniewu zbył/ Kiedyby s tymi pány kędy w gromádzye był PaprPan L (21); Iáko Vlyſses, on miedzy Kśiążęty Grecſkiemi nasławnieyſzy [Ulysses ille ducum Graeciae clarissimus] [...] mowił ModrzBaz [41]v (7); (dla iednośći wiary y nabywánia rzecży onych wiecżnych/ y kroleſtwá onego bez końcá) SkarJedn 202 (9); Oczko 3 (3); KochPs 161; nálazwſzy go [Kalistus Epifaniusza]/ znim mięſzkał/ żywot on Anielſki wiodąc. SkarŻyw 453 (17); MWilkHist K3v; StryjKron 517; Iáko wodá oná w Kanie Gálileyſkiey od Chriſtuſá w wino przemienioná/ gdy ſię ſtáłá winem/ iuż winem wybornym zoſtáłá CzechEp 212 (33); CzechEpPOrz **2v; NiemObr 16 (12); KochFr 62; KochPieś 11 (4); ArtKanc J3v (3); BielRozm 22; GórnRozm Dv (5); KochWrJan 18; PaprUp C3; ActReg 17; GrochKal 13; áż ſobie wytchnieſz [...] w chwale/ mowię/ oney wiecżney/ niedośćigłey rozumem ludzkim/ á w cenie nieoſzácowáney. LatHar 192 (4); KołakCath B3; KołakSzczęśl C2; Tenći ieſt oná moc Boża ktorą zowią wielka (marg) oná wielka. G. (–) WujNT Act 8/10 (14); WysKaz 24; SiebRozmyśl H2v (2); KlonKrGum Av; KmitaSpit B; On Moyzeſzow namiot dla ołtarzá/ zwłaſzczá onego kádzenia/ vczyniony był. SkarKaz 455a (4); GDy Pan Bog wywiodł lud ſwoy z Egiptu y niewoley oney ćięſzkiey/ ná wolność SkarKazSej 677a (3).
e. Uwydatnia rzeczownikowe określenie predykatywne (355): Ezop on niewolnik ſproſny/ Stałći ſie bárzo wymowny BierEz A3v; BierRozm 23; RejPs 162; Sárá też oná żydowká Abrámowá żoná/ Izmáelá [...] bárzo nierádá widzyáłá GliczKsiąż B2v (3); Pan Bog W. W. oſobliwą chuć s przyrodzenia ku Muzycze/ oney iedney s ſiedmi nauk wyzwolonych/ dáć racżył. LubPs A2 (10); KrowObr 118v (13); Iż Ipokrátes/ on Philozoph zacny/ vcżynił rzecż do diſcypułow ſwoich RejWiz A5 (5); Leop Apoc 18/10; RejZwierz 11 (5); Thenći ieſt [...] Ieremiaſz on Prorok Boży [Hieremias Dei propheta] BudBib 2.Mach 15/14 (5); co był Dionyzyus Tyránnus on wielki w Sycyliey vczynił OrzRozm Ov (2); BielKron 273v (2); GrzegRóżn F4; KwiatKsiąż B4; OrzQuin R2 (2); Aby tu wieczna wolność/ oná perłá droga/ Miedzy wámi mięſzkáłá Prot D4 (2); LeovPrzep I3v; RejAp 48v (20); GórnDworz H2v (3); Y długo cżekał Niniwen miáſtá onego RejPos 195v (54); áby rozeznánié vczynił [...] miedzy Bogiem prawdźiwym/ ónym Stworzyćielem [...] od Bożków Pogánſkich BiałKat 3v (2); BielSat G4v; GrzegŚm 11 (7); RejZwierc 82v (39); WujJud 16v (3); WujJudConf 193v; RejPosWstaw [1432]; HistHel B3 (2); WierKróc A2v; BiałKaz H3v; BudNT przedm d2 (2); StryjWjaz Bv; o duchu Bożym wodzu onym/ do wſzelkiey prawdy/ áni pomyſláią. CzechRozm 223 (23); STácius y Lukanus oni Poetowie/ Trzebá by ſie złożyli tu po iednym ſłowie PaprPan F3 (34); Bo Sálomon on mądry Krol [Salomon, rex sapientissimus]/ mowi ModrzBaz 11; Dla cżego też wſzytcy Krolowie Polſcy (okrom Bolesłáwá onego mężoboyce [Boleslao illo homicida]) áż do śmierći zacność ſwoię w cáłośći záchowáli ModrzBaz [16] (16); SkarJedn A6v (3); Drudzy go do Pátryárchy Alexándryiſkiego/ to ieſt/ Ianá onego Iáłmużniká odnośili. SkarŻyw 107 (8); MWilkHist I4v; (3); StryjKron 406 (2); CzechEp 63 (11); CzechEpPOrz **3v (2); NiemObr 3 (10); KochFr 121; KlonŻal A2; ReszPrz 12 (4); Solon Mędrzec on Pogáńſki/ to był vſtáwił WerGośc 213; BielSjem 7; PudłFr 12 (2); ArtKanc D8 (3); GórnRozm Dv; PaprUp A3 (2); GórnTroas 39 (2); OrzJan 118 (2); LatHar 213 (5); Powiedźiał mu Iudás/ nie on Iſzkáriot [Iudas, non ille Iscariotes]: Pánie/ coż ſię sſtáło/ że ſię nam obiáwić maſz/ á nie świátu? WujNT Ioann 14/22 (9); SarnStat 863; KlonKr D4v; SkarKaz )(3; GosłCast 3; SkarKazSej 678b (4); KlonFlis D2v; Ow twierdźi/ że Cygáni on lud bárzo gładki/ Są od onych Wándálow Afryckich oſtátki KlonWor 7 (6).
f. W strukturach przeciwstawnych lub porównawczych uwydatnia jedno z różnicujących określeń (zwykle z elipsą rzeczownika) (169): RejPs 79; wyráźił kápłáńſtwo Páná Kryſtuſowo/ ktore cżyni dáleko roznieyſze niż ono Lewitickie. LubPs Z3; KrowObr 77v (2); Tákżeć ſobie rozmyſláć będzye cżáſy przyſzłe/ Y ony przeminęłe iáko iey theż wyſzły. RejWiz 121; RejZwierz 60v (2); Mącz 222d; RejAp 9v (2); GórnDworz H5; iż przyſcie Meſyaſzá tego/ nie miáło ſie ſciągáć ná wybáwienie docżeſne/ ále ná ono wiecżne/ ktore nie rowne było ku nędznemu ſwiátu temu. RejPos 231 (9); ták zwierzchné iáko wnętrzné/ obrządki poſtánawiáli: zwierzchne/ áby widomymi rzeczámi ku onym niewidomym nas przywodźiły BiałKat 36 (3); by ſnadź ieſlibyſmy niektorych [grzechów] tylko żáłowáli/ zmyślona y obłudna/ á nie oná zbáwienna Pokutá w nas niebyłá. KuczbKat 205 (2); Azaſz nie lepiey być iáſną pochodnią niżli ſwiecą ſmierdzącą zágáſzoną? Tákże y ſolą prawdziwą niżli oną [solą] zákáżoną? RejZwierc 131 (5); że záſługi náſze [...] wſzyſtkie docżeśne dla Páná Bogá podięte/ bez łáſki á miłośierdźia Bożego/ nie ſą godne oney wiecżney chwały. WujJud 113v; WujJudConf 162v; RejPosWstaw [1102] (4); MycPrz I Bv (2); CzechRozm 13 (35); SkarJedn 60 (2); SkarŻyw 82 (6); CzechEp 22 (5); Phil R4; Gdyż Melchiſedechowe kápłáńſtwo było zacnieyſze nád ono zakonne. WujNT 763 (9); WysKaz 11; SarnStat 956 (2); SkarKaz 45a (5); SkarKazSej 681a(4).

W przeciwstawieniach: »on ... ten (59), ow (2)« (61): LubPs C marg (2); nie wtey my Wodzie/ pokłádamy odpuſztzenie grzechów/ ále w oney Kryſtuſowey KrowObr 71 (5); A nędzny cżłowiek płácże/ chociay ſie nádzyewa/ Po tym márnym żywocie/ onego lepſzego RejZwierz 125; BibRadz I 478c marg; OrzQuin B3v; káżda perſoná ma w ſtanie ſwoim ſwoie bycie. A tho oſobne bycie zowiemy Hypoſtaſis. A ono poſpolite zowiemy Iſtnoſcią. SarnUzn B5v; GórnDworz Z6 (2); RejPos 2v (11); BiałKat 353v; GrzegŚm 19 (3); iż ſie boimy áby nam [starość] ciáłá nie zemdliłá [...] A wſzákoż y ono [ciało] názbyt poſkocżne álbo názbyth buyne á ſzalone/ niewiem co też ma naprzod przed owym ſtátecżnym á ſpokoynym. RejZwierc 164 (4); RejPosWstaw 110v (2); BudBib Is 40/7; CzechRozm 5 (8); ModrzBaz 8 (3); Oczko 2; SkarŻyw 126 (3); ReszList 149; Phil I4; WujNT 396 (7); SkarKaz 6a; SkarKazSej 658a.

g. Przy dwu lub więcej określeniach rzeczownika uwydatnia określenie wyjaśniające, precyzujące treść poprzedniego (22): KrowObr 41v; [Apollonijus] przebogate one Indiyskie Kroleſtwá przeſzedł á na koniec [...] záſſedł áż do Bráchmánow Leop *B2; iákoż y ſtárzy oni wieldzi ludzie/ iáko mamy w hiſtoriach/ bárzo ſie tym paráli. GórnDworz E3v; Gdyż cokołwiek ſie vrodziło wedle biegu przyrodzonego/ wſzytko ſie rodziło w gniewie á w przeklęciu pirwſzym onym przodkow náſzych. RejPos 16v (2); RejZwierc 60; kiedym cie [Parys Helenę] naprzód w nawach wodopławnych Z lacedomońskich uniosł onych krajow sławnych KochMon 34; HistHel C4; Stáre ono ná trzy częśći zákonu dzielenie niedoſtatecżne á Chriſtiánom niepożytecżne CzechRozm 96v marg (4); PaprPan Y; Iáchał [...] w Papieſkim onym ogromnym y świętym vbierze Leo SkarŻyw 317 (2); CzechEp 370; Póki płynął chwálebny ón piérwſzy wiek złoty KochPhaen 5; ReszPrz 77; hiſtorye/ ktore nam w wielki on przed Wielkąnocą/ tydzień/ po wſzyſtkim Chrześćijáńſtwie/ w Kośćiele Kátholickim/ przekłádáią LatHar 682 (2); SkarKaz 311b; Iudaſzow mu ná myśli on nienáſycony mieſzek KlonWor 15.
7. W funkcji zaimka nieokreślonego: pewien, niektóry, jeden z wielu (w korelacji z „ten”: jeden z dwu) (11): RejRozpr F2 (2); Sokoł leciał wzgorę/ Ze mu prawie sſzedł z ocżu precż zá onę chmurę. RejWiz 126; A gdy was przeſládowáć będą w onym mieśćie/ vćiekayćie do drugiego [in civitate ista fugite in aliam] BibRadz Matth 10/23; Latissimus tibi patet campus, Szeroką á przeſtroną máſz rzecz ku wiwiedzieniu w tey albo onei rzeczi Mącz 32d; Exemplar huius vel illius libri, Xięgi ty álbo ony. Mącz 110c (4); Bo y ſam ſie może przeſtrzedz onym złym przykłádem drugiego RejZwierc 83; BudBib Ier 36/4; Bylić Mędrcowie óni ták do tego chćiwi/ iż w iáſkinié ſye z láterniámi bárzo głęboko wpuſzczáiąc/ chćieli ſye tego dowiedźieć Oczko 9v.
8. Jako odpowiednik hebrajskiego określnika „ha” (5): Szcżęſliwy (háiſz) ten ábo on mąſz (mowi on ábo ten/ iáko y v Ezáiaſzá/ há Almá: tá ábo oná pánná) CzechRozm 134; y przyſtąpiłem do tey ábo do oney (bo też także ieſt tám ártykuł Háiedia iako y wyżſzey káp: 7.ꝟ 14. há Almá) Prorokini y pocżęłá CzechRozm 134v (5).
** Bez wystarczającego kontekstu (14): Cepit eum satietas huius rei, Steſknił ſie nad oną rzeczą. Mącz 35a; Causa illa defensa, Rzecz oná obroniono [!] yeſt Mącz 80a; Quopacto Rhodum tetigerim in convivio, Yákom onego Rodeyskiego młodzieńczyká ná bieſiedzie słowy zágadł Mącz 439c (13); A Ian 9. v 25.36.37. gdzie ſie Ekeinos on/ miáſto Hutos ten kłádzie. A zás Hutos miáſto Ekeinos/ to ieſt/ ten miáſto on/ ábo miáſto onego. CzechRozm 63.
II. Zaimek rzeczowny (we wszystkich rodzajach i przypadkach); ille HistAl, Vulg, PolAnt, Mącz, Modrz, JanStat; ipse, is HistAl, Vulg, PolAnt, Modrz, JanStat; hic HistAl, Vulg, PolAnt; iste PolAnt; idem JanStat (3273):
1. W funkcji wskazującej: ten, który jest znany z konsytuacji, ale nie nazwany, ten wskazany (62): Iakom ya go nyesbyl y nyezadal yemv dw ran, synych w prawą rąka gwalthem. – Iako my vyemy isze on nye sbyl onego. ZapWar 1517 nr 2204; Iakom ia onemv nyezayachal na dobrovolną drogą dnya rocznego a nym onego rosbyl ani mv zadal rani sinei w palecz vyelki v rąki pravei ZapWar 1517 nr 2235; Iakomw ya nyezastapyl zamotrzecz drogy y honegom nyevbyl y nyezadalem honemw pyaczi ran ZapWar [1547] nr 2644 (49); A oná vkázawſzy ná Appolloná rzekłá krolowi: Dokąd onego żywego widzę/ weſołá być nie mogę. HistRzym 13 (2); BiałKat 293v; BudNT Mar 14/69; KochOdpr B4; LatHar 696; A máluczko potym vyźrzawſzy go drugi/ rzekł; Y ty ieſteś z onych [Et tu de illis es]. WujNT Luc 22/58 (3).

Połączenie: »on sam« (1): Puśćiſzli to W.M. Miłośćiwy kſięże/ ná one ſame/ nie rychło ſie ná to zgodzą/ kto będzie miał z nich the gry pocżąć: áleby lepiey żebyś to W.M. iednemu roſkazał GórnDworz C2.

a. Z przydawką określającą (2): RejKup y4v; Pátrzayże oney w kąćie co też ma ná ſzyi/ W iáki ſię oná kołnierz miáſto krezow ſtroi. ZbylPrzyg A2.
b. Wskazuje na osobę wcześniej wskazaną zaimkiem „ten” (bliskie funkcji anaforycznej) (1): Tej podobno tá powieść gmyſli: mnie by namniej. Y oney nie wiem ná co tá radość wynidzie. KochOdpr C2v.
2. W funkcji anaforycznej: ten wymieniony wcześniej (1996):
a. Zastępuje rzeczownik (przymiotnik lub zaimek w funkcji rzeczownika) (1933): Yakom ya nyenayachal [...] na dom Slachethney margorzathy [...] y gdze oney mąz oth vmarl ZapWar 1532 nr 2415 (27); BierEz A2v (9); OpecŻyw 3 (13); OpecŻywList Cv (4); MetrKor 40/812 (3); PatKaz II [542] (2); yſz przeſz maryą tobye zyuod przeſz oną myloſyerdzye przeſz nyą laſka pokoy y tobye chwała ma bycz dana PatKaz III 107 (3); Ktorzy ſie boicie pana chwalcie iego/ wſzitko naſienie iakubowo wielbi onego TarDuch A3v (9); FalZioł I 2b (31); BielŻyw 15 (4); BielŻywGlab nlb 14; GlabGad B3v (6); March2 Dv; LibLeg 6/55 (33); WróbŻołtGlab A3v; RejPs 26 (3); takove dzieczi gdyby kvliatom przyſly vrząd povinien będzie onem ſpraviedlivoſcz vczynicz. ComCrac 19v (2); LibMal 1543/73v (61); RejJóz Iv; HistAl A3v (18); MurzHist B3v (3); MurzNT A4 (3); KromRozm II q3; KromRozm III L2v (2); DiarDop 102; Yákoby cyeslá okręt ábo ſzkutę yáką vrobiwſſy y vbudowawſſy/ dotąd yey ſtrzeże á o oney pyecżą á ſtáránye ma/ pokąd yey ná brzeg morſki nye przyprowádzi. GliczKsiąż Q2v (137); LubPs O3v (2); GroicPorz b2; KrowObr 18 (10); Ale żeś był wſpomionął Saulá s Fáráonem/ Mnie ſie zdá iż to trudno było przyſzło onym/ Aby ſie w ſwych omyłkách co obacżyć mieli RejWiz 132v (5); Leop Gen 26/21 (11); OrzList b2v (2); Kto komu pieniędzy bez zapiſu pożyczy/ á onego o nie pozowie potym: w tákowey rzeczy pozwány bliżſzy ſię odwieſć długu. UstPraw I2v (5); LeszczRzecz A2v (2); RejFig Aa5 (4); RejZwierz 3 (3); BibRadz *2 (16); OrzRozm F3v (2); gdy do niego poſłowie Tátárſcy przyieżdżáli/ ſtoiąc ich ſłuchał/ á onym ſiedźieć kazał. BielKron 428v (15); KochSat B2v; KwiatKsiąż H3v (2); Defungi praelio festinat, Kwápi ſie bitwę zwieść y onę wygráć. Mącz 140c (10); OrzQuin K4 (2); SarnUzn E5v (2); SienLek 21v (5); RejAp [13] (3); GórnDworz E8v (48); HistRzym 5 (2); RejPos 1v (11); RejPosWiecz2 95; RejPosWiecz3 99; BiałKat 121 (3); KuczbKat 15 (5); RejZwierc 2 (9); BielSpr 24; WujJud A2v (35); WujJudConſ 14 (4); RejPosWstaw [212] (4); BudBib Gen 41/13 (13); BudBibKaw A2v; HistHel D3; MycPrz I A2v (7); Poſyłam tedi w.m. Kśiążki té proſząc ábyś w.m. óné y ze mną weſpółek w łaſkę ſwą przyiąć raczył. Strum B; WierKróc Av (3); BiałKaz L3 (2); BudNT Luc 22/6 (2); A cżemuż wżdy Iezus Pan vcżniom ſwym kordow ćierpiał/ y onym z nimi zá ſobą chodźić dopuſzcżał? CzechRozm 234v (189); (nagł) Symon Chodorowſki. (–) STátecżność tu y dobroć ſpołem ſie zmieſzáłá/ A ſnadź ieſzcże w pieluchach onego záſtáłá PaprPan D (6); ZapMaz II G 61/159 (2); ModrzBaz 1 (14); SkarJedn 64 (22); Oczko 3 (2); KochPs 65 (5); A Plácidus mowił/ iſz mu ſię zdáło iáko by płaſzcż S. Benedicta ná iego głowie był/ á onego zrzeki ćiągnął. SkarŻyw 250 (39); ZapKościer 1580/9 (16); KochTr 13; MWilkHist Cv (2); StryjKron 537; práwie znácżnie tęż rzecż Páweł ś. wywodźi: vkázuiąc Atheniencżykom bogá onym przedtym nieznáiomego CzechEp 274 (204); CzechEpPOrz *2 (6); NiemObr 4 (46); KochFr 133 (2); KochBr 151; KochPhaen 5; ReszHoz 118 (2); ReszList 172; WerGośc 203 (2); KochPieś 40; HOynie ćię Bóg obdárzył cnotámi wielkiémi/ Których ia nie dośćignę wiérſzámi ſwoiémi/ Sam tylko Kochánowſki Skłádácz doświádczony/ Mógł piórem wymálowáć doſtátecznie ony. PudłFr 42 (2); ArtKanc A14v (9); GórnRozm A2 (14); KochWr 16; PaprUp B (2); Chwali bogáty pokóy vbogiégo/ Zayrząc mu/ iże głos trąby/ ónégo Nigdy niewzbudźi ZawJeft 26 (3); ActReg 39 (10); GostGosp 1 (2); GostGospPon 169; GrochKal 2; Phil B (7); GórnTroas 6 (8); GrabowSet A3v (19); KochFrag 47; Abyś vrodzáie źiemſkie dáć/ y one w cále záchowáć racżył wyſłuchay nas. LatHar 178 (54); Moc twoiá Boſka cżłeku ná świećie żyć dáie/ Przez nię pocżątek bierze y przez nię vſtáie. Ktorey iżem podległá oney ſię poddawam KołakCath B3 (8); KołakSzczęśl kt (18); WujNT przedm 27 (37); WysKaz )?(3 (6); SKárżył ſie Piotr ná Ianá/ iż onégo ochrómił ná cztérzech pálcách v ręku: czego ſie Ian záprzał SarnStat 620; To ſą ſtáré Státuty, ále zwyczáie Krákowſkié, té teraz pánuią, y onych ſie dzierżą. SarnStat 693 (262); SiebRozmyśl F4v (4); KmitaSpit A2v (7); te kieliſzne/ winne/ mięśne/ y ćieleſne ſekty/ iáko ſą/ Huſsitow/ Luteránów/ Waldencżykow/ y onym podoebn [!] PowodPr 37 (21); SkarKaz )(2v (18); VotSzl A4v (13); CiekPotr 23 (6); CiekPotrHerb )?(3v; CiekPotrŚredz )?(4; CzahTr Ev (2); GosłCast 44 (9); PaxLiz A4v (2); SkarKazSej 661a (17); SapEpit A3 (5); ZbylPrzyg ktv (2).

Brak zgody gramatycznej (7): Wcżym yeſſcże pan Bog chuć á ſerce nieyákye rodzicom przećiw płodu ſwemu wlał á przydał/ áby ták ono miłowáli y ſſánowáli yáko kyedy ſámi ſiebye. GliczKsiąż D2v; BudBib Deut 7/26 (3); SkarŻyw 299 (2); Częſtokroć przydawa ſie: iż gdy dźieći w śiéroctwie zoſtáną/ niektórzy iákoby nád niémi miłośierdźié máiąc/ ono imieniém opieki ná ſwą pracą y w obrónę biorą SarnStat 584.

W przeciwstawieniach: »on ... ten (86), ow (1)« (87): FalZioł I 147c; Bo hnet ſzatanowi ięli przypiſowac práwdę/ bogu fałſz/ gdyſz tego ſłowo iako fałſzywé porzucili a onęmu wierzyli/ bógu [!] przyczytali zázdrość/ ſzatanowi ſzczérą przyiáśń MurzNT 31 (3); KromRozm II r; Złodzyey kiedy s przypadkiem okrádnie drugiego/ Iż tego był źle nábył/ iuż ſkarał onego. A owego też záſię potym drugi ſkarze/ Gdy go pięknie vwiąże przed miáſtem ná wſparze. RejWiz 140v; nie przyſtoi bogatemu z vbogim/ tego miną onego ważą. Leop Eccli 13 arg (2); RejFig Bb2; RejZwierz 6 (2); BibRadz Luc 18/14; KwiatKsiąż A2v (5); GórnDworz L5v; HistRzym 4; RejPos 264 (3); KuczbKat 430; BielSpr 59; Ták trzymał Hus y Luter/ on ná Konſtáncyeńſkim/ á ten ná Trydentſkim Concilium zwyćiężony y zniſzcżony. WujJud 58 (5); RejPosRozpr e2v (2); BudNT przedm b2 (3); CzechRozm 84v (11); Boć záprawdę ſerdecżne niemocy/ niebezpiecżnieyſze ſą niżli ćieleſne/ á cżęſtokroć one bywáią przycżynámi tych [illi sunt causae istorum]. ModrzBaz 66 (8); Oczko 6v; Bo nie tjlo ty pieniądze/ y tá máiętność ktorą dáiem ná iáłmużny wniebo idzie: ále y ztego cżego nam nieprzyiaćiele wiáry S. y przenáſládowce dobrych wydrą/ ſkarb mamy wniebie. Niemnieyſzy to ieſt nád on. SkarŻyw 131 (2); CzechEp 4 (10); ReszPrz 5 (2); GrabowSet G2v; ábym ſię w ſzcżęśćiu y w nieſzcżęśćiu niepotknął: w tym ſercá nie trácąc/ w onym ſię nie podnoſząc LatHar 21 (2); Tę rozność tylko żywi máią z vmárłemi/ Ze onych ćiáłá chodzą/ á tych leżą w źiemi. KołakCath C; Imię mi ieſt Chrześćijánin/ á Kátholik przezwiſko. Ono mię miánuie/ á to mię pokázuie. WujNT 444 (12); SarnStat 907 (2); SkarKaz 158b.

Połączenia: »onci« (3): Oneycij daię ſyna mego iedinego/ aby iemu matką była OpecŻyw 7; LubPs F4; CiekPotr 33.

»on isty« (1): Niepotrzebnie przeto on iſty woła ná Laćinſkie kśięgi/ y nie ſluſznie nád nie Słowieńſkie wywyſza BudNT przedm c6.

»on sam« (44); LibLeg 11/138; LibMal 1552/167; GliczKsiąż B3 (3); BibRadz *3 (2); BielKron 451v; ná tho ſie zgodziły [białegłowy] iż miáły ſpalić wſzytki okręty: rozumieiącz iż to miáło być thák onem ſámem/ iáko y małżonkom ich ku dobremu. GórnDworz Zv (2); RejPos 200; BiałKat 98v; KuczbKat 220; BudBib Ios 5/7; właſnym Oycem iego [Chrystusa] ieſt Bog oćiec. A właſnym ieſt Oycem nie tylko onego ſámego: ále też y náſzym CzechRozm 61; Owſzem nam potężnie ſamę łáſkę Bożą w tey zbáwienney ſpráwie záleca/ onę ſámę wyſtawia/ y do niey nas odſyła. CzechRozm 213v (11); ModrzBaz [41]; CzechEp 61 (2); CzechEpPOrz **3v; NiemObr 67 (2); Pánná przenadoſtoynieyſza wyſławia w Pánu Bogu: Wielmożność/ doſtátek/ Miłośierdźie oney ſámey pokazáne LatHar 66 (2); WujNT 44 (3); SarnStat 201 (5); Podobni záślepionym Zydom/ gdy vrádźili Chryſtuſá zgłádźić/ by ſnadź Rzymiánie źiemie ich y onych ſámych nie pośiedli PowodPr 40 (3).

»on tam« (1): Nie ſromotá Miáſtom zacnieyſzym w Europie (iż inſzych nietknę) y ozdobnieyſzym/ mieć w pośrzod rynku álbo Ratuſzá mieyſce tákiey ſpráwiedliwośći: niewiem cżemu ſie náſze kucżki przećiw onym tám/ tego wſtydźić máią. PowodPr 80.

»on to« (1): Gdźie téſz nigdći nie wſtąpił do nieba/ iedno ten ktory znieba s ſtąpił ſyn człowieczy/ (marg) onto będący (–) ktory ieſt wniebie MurzNT Ioann 3/13.

»on wszy(s)tek« [szyk 12:3] (15): On [lew] ſie oto bárzo gniewał/ Vbogie źwierzę rozerwał [...] Drudzy choćia pochlebiáli/ Wonne vſtá powiádáli. Wſzákoż iáko pochlebniki: Tedyż poiadł ony wſzyſtki. BierEz R3; KromRozm II qv; Leop Is 57/13; Gdy będzieſz wołáć/ niech wybawią ćię zgráie dwoie/ lecż wſzytkie one ponieſie wiátr pochwyći prożność BudBib Is 57/13; CzechRozm 8; SkarŻyw 68; Krolem będźie nád nimi: on ie paść będźie/ y on będźie zá Páſterzá onych wſzytkich. CzechEp 299 (3); ták ſłowo Boże przez pożywánie Ciáłá iego w S. Sákrámencie z náturą náſzą ſkázitelną złączone/ czyni áby oná wſzytká powſtáłá nieśmiertelna y chwálebna. WujNT 331 (2); SarnStat 163 (3); PowodPr 50.

b. Zastępuje rzeczownik zbiorowy (11): Ezop gdy przyſzedł do łáźni/ Oglądał wielką ćiżbę wniey: A kożdy śię w nogę zábił/ O kámień ktory we drzwiách był: Iedenże ſie z onych wybrał/ Ktory wżdy on kámień vźrzał BierEz D3v; BibRadz Ex 18/20; RejAp 27; gdyż Narod Miemiecki káżdego ſobie lekce waży/ á one też tákże káżdy Naród MycPrz II C; Mogł też bes wſzego środku lud o woley ſwey wyucżyć y miłość im ſwą zálećić/ y ony w kárnośći mieć CzechRozm 122v (2); SkarJedn 379; NiemObr 99; KmitaSpit B3.

Połączenie: »on to« (1): Alé Ieſus poznawſzy to poſzedł zonąd i ſzło za nięm rzéſz wielé gdźie téſz vzdrowił ony to wſzyſtki MurzNT Matth 12/15.

c. Zastępuje rzeczownik w G, który w kontekście wyrażony jest przez przymiotnik dzierżawczy (5): RejZwierc 101; StryjKron 437; Zowąc ſię Piotrowym namiástkiem onego nie náśláduie. CzechEp 107 marg; Nie pokázowáłá ſię w Piotrze Papieſká hárdość/ y nádętość/ ktorzy to o ſobie twierdzą/ iż oni wſzytkich ſędźić/ á onych nikt winowáć/ by też co naygorſzego vcżynili/ nie może. NiemObr 41; OrzJan 119.
d. Zastępuje rzeczownik nie wyrażony wprost ale implicite zawarty w poprzednim kontekście (11): w każdey z tych niemoczy. [...] gdy vrina biała będzie przez kielko dni odchodzić. Smierć onemu płaci. FalZioł V 4v; ANtigon gdy v ſzturmu z muru mu łáiáli. [...] Wziąwſzy miáſto/ więc ony/ połápáć roſkazał/ A co mu nie łáiáli/ wolno puſzcżáć kazał. RejZwierz 26v; BudBib Ez 18/10 (2); Strum Lv; CzechRozm 248; A miáſtu záś Kámieńcowi łáſkę náſzę pokázuiąc/ iáko innym wſzyſtkim kupcom koronnym/ ták y onym nie ma bydź broniono/ ieźdźić SarnStat 437 (4); VotSzl D2v.
e. Odnosi się do osoby lub rzeczy określonej zdaniem względnym (bliskie funkcji odpowiednika w postpozycji) (23): Kiedy ſie kto z ſzcżeśćia zwáli/ Przyiaćiele co nie cáli: Ciężſzy onemu bywáią/ Niżli ktorzy go nie znáią. BierEz L4; TarDuch A5v; LibLeg 10/91 (2); GliczKsiąż O5v; Y tenże tho ieſth/ co ſiedział á żebrał? Tedy iedni powiádáli: Iż ten ieſt. A drudzy/ Nikaki/ ále onemu podobny. Leop Ioann 9/8; MycPrz II A3v; BudNT przedm bv; żeby ſie tobie nie tylko godźiło bronić temu/ ktoby ćię bić chćiał/ y onego w obronie zábić CzechRozm 232v; Niechay ſromotnie názad vćiekáią/ Co mi źle myślą. Iáko gwałtowny wicher niezgoniony Proch po powietrzu nieśie: ták y ony Anyoł niech pędźi. KochPs 48 (2); CzechEp 16 (3); iż Małżeńſtwo święte/ [...] ieſt święty ſtan/ y ći ktorzy w nim mieſzkáią/ ſą ludźie święći/ cżyśći/ Bogu mili/ y Pan Bog ná nie łáſkaw/ y one miłuie WerKaz 283; GórnTroas 64; Ze wſzyſtkich/ którzy in hoc exilio ſą/ [...] decreta poenarum infamiae znośiémy [...] y oné in priſtinum ſtatum reſtituiemy SarnStat 153 (5).

Połączenie: »on(ci) sam« (2): áby on przezpráwie cżynić mężowi/ oicu/ brátu/ ábo przyiaciołom tej/ ktorą kiedy vmiłuie/ tákież y onę ſámę o złą ſlawę przypráwić miał GórnDworz Mm4; CzechEp 41.

f. W specjalnych konstrukcjach anaforycznych (13):
α. W połączeniu z określeniem predykatywnym (9): biorącz w ſię wiatr ku ochłodzie ſerdecżney, zaſię on zagrzany wydychaiąc aby ſie tak ſerce nie zatchnęło. GlabGad E; HistAl E3v; RejZwierz 45; á Sáráiaſzowi vrodźił ſię Ioáb oćiec Doliny rzemieſnikow/ bo tám oni mieſzkáli rzemieſnicy. BibRadz 1.Par 4/14; tu Apoſtoł powiedáć racży/ iż po dnioch trzech Pan ożywił ie. Nie mnimayże áby Pan ony iuż pomordowane ożywić miał RejAp 94; BiałKat 213v; ModrzBaz 46; GórnRozm B4v; SarnStat 919.
β. W konstrukcjach z podwojonym dopełnieniem (4): poddany waſchi [...] ktorzibi miely prziſtąpycz, kv zakonv naschemv thichesmi przikazaly moczno, onich od panow ych v ktorich bi ony bily bracz, y wolnie one odpvſczacz LibLeg 10/91; Olimpiadę zácną Philipowę żonę/ W Mácedoniey prętko tám oſzukał onę. PaprPan Hh5; gdy Conditie od nas Podane one dzierzeć będziesz. ActReg 31.

Połączenie: »on wszytek« (1): wſzeliakie zapisy [...] y gdzie się indzie cżynily [...] one wſzytkie vmarzaiąc. ZapKościer 1580/13.

3. W funkcji epiforyczej (1182):
a. Jako ogólna nazwa elementów w dalszym kontekście wymienionych (2): Zydowſki ſam kwitnął zá wieku ſtárégo lud: [...] A oni záśie/ Moab et Agareni, Eſau, Amalec, Chananei, przeklętymi ludźmi byli OrzQuin Q.

Połączenie: »on wszystek« (1): przywabiwſzy ſobie do they rády piętnaſcie co celnieyſzych mężow/ z nimi przeſłuchał ſpraw onych wſzyſtkich/ y tych ktorzy máiętnośći cudze trzymáli/ y onych kthorzy byli máiętnośći ſwych odbieżeli. Phil Q4.

b. Jako odpowiednik (w antepozycji) zdania względnego lub dopełnieniowego (1180):

Połączenia: »on (...) co, on (...) czyj, on ... cokolwiek« (247:4:1): Nie ſtoy nigdy z onym w ſporze/ Cżyiá śiłá więcey może BierEz N3 (6); OpecŻyw 148 (2); MetrKor 40/813 (3); y mowili ſpołem/ ánotz ydzýe on co ſye mu ſni HistJóz A2 (4); FalZioł I 104d; GlabGad G3v (2); MiechGlab 16; LibLeg 6/115 (2); Onym to więcey przyſtoy Co ie ná to ſſcęſćie ſtroy RejRozpr K (2); RejRozm 404; RejKup r8 (2); iż trzebá vcżonego ná to / áby mogł cżego náucżyć/ á on coby ſie vcżył náucżyć ſie cżego mogł. GliczKsiąż L6; LubPs dd5; RejWiz 13v (14); A poznawáli go że tho on był co na iáłmużnie ſiadał v Ozdobnych drzwi kośćielnych Leop Act 3/10 (12); UstPraw B4 (13); RejFig Dd5 (3); Kthoryż on ieſth co od wſchodu ſłońcá wzbudźił ſpráwiedliwoſć BibRadz Is 41/2 (9); Kto by kogo wrzućił w doł związawſzy á dał mu tám drábinę/ á drugi przyſzedſzy odiął drábinę/ tedy nie on będźie winien co go wrzućił/ iedno on co drábinę odłożył/ ieſli vmrze. BielKron 465v (8); KwiatKsiąż G; SienLek 13 (2); RejAp 2v (9); RejPos B (17); iż Pan Bóg ma w nienawiśći grzéch/ y ónego co ij czyni BiałKat 216; KuczbKat 150; ogień ná cżterdzieśći łokći wypadſzy s piecá onego popalił ony cokolwiek ſtali bliſko piecá onego. RejZwierc 205 (26); RejPosWstaw [1433]v; BudBib I 8d marg (3); A ón co przy wodźie ſtoi/ ma pilno pátrzyć przez ón Inſtrumenth/ po wodźie Strum C4 (2); BudNT przedm a3v (11); CzechRozm 133 (3); ModrzBaz 1 (10); Poimay tego co ztobą mowi/ dáięć nád nim moc. [...] y ſtánie ſobą władnąc mocna/ y wiązáć onego co znią mowił pocżnie SkarŻyw 152 (7); StryjKron 225 (2); CzechEp 51 (5); ReszList 170; WerGośc 213 (2); GórnRozm B3v (11); ActReg 130; GostGosp 32; GórnTroas 34; Zrownałem ſie z onymi/ co w źiemi złożeni GrabowSet E4v (10); Gdźie y oni co złotá śrebrá wielkość mieli/ Izali tákże pomrzeć nie wſzyſcy muśieli? KołakCath C2v; Niewiáſto/ gdźież ſą oni co ná ćię ſkárżyli [ubi sunt qui te accusabant]/ WujNT Ioann 8/10 (7); SarnStat *6v (4); KmitaSpit C6; SkarKaz 3a (6); Lecż my błagaymy onego/ co w łodźi Záſnął/ gdy morſkie powſtáły powodźi. A ocknąwſzy ſię wiátry pohámował KlonFlis B3v; KlonWor ** (2); SzarzRyt A4v (2).

~ W przeciwstawieniu: »on ... ten« (6): RejKup g8; LubPs dd4; Bo ſam niewiem co zá moc á ſkutecżność iákąż táiemną ma/ żywy głos/ ták że do vſſu tego co ſie vcży z vſt onego co vcży przelany/ mocniey brzmi. Leop *B2v; RejZwierz 104v; RejAp 180; tedyć nieinácżey temu doſyć vcżynią/ iedno gdy ćiężey będą káráć onych co vbogim krzywdę cżynią [pauperum violatores]/ niżli tych co bogátym. ModrzBaz 73.

Połączenia: »on(ci) to« (2): Y on to ieſt tzoſmy go w niedzielę przywitali/ gdyſmy kwiátki ij rozgi przed nijm miotali OpecŻyw 117v; Ná ſzczyrey moiey rádźie chćieyćie iuż przeſtáwáć. Onći ia to wáſz dawny/ com wam pilno ſłużył ZbylPrzyg B4.

»on wszy(s)tek« (5): RejWiz 167v; Oni zá ſie wſſyſcy co wierzili/ byli poſpołu/ y mieli wſſytkie rzecży ſpolne. Leop Act 2/44; BibRadz Hat 2/8; Abowiem ſthrách ogárnął go był/ y ony wſzytki co z nim byli RejPos 174; CzechEp 71. ~

»on (...) jen« (2): ForCnR E2; Ocżekawałem onego ien mię wybawił/ od lichoſci ducha y od niepogody TarDuch A4v.

»on (...) kto« (53): BierEz K2 (2); OpecŻyw 43; MetrKor 40/814 (3); Gdy ty koſci ſtłucże á będzie ie pił on ktho chorobę cierpi w pierſiach/ albo w maciczy/ tedy będzie zdrow. FalZioł IV 39a (2); LibLeg 6/118; LibMal 1545/94; Pan powye/ iż kto przyymuye tego/ kogo on poſle/ yego ſámego/ y onego kto yego poſlał/ to yeſt bogá oycá przyymuye KromRozm III H2; GroicPorz f2 (5); A obiecał był onegoż dniá Dawid y poſtánowił zápłátę onemu/ kthoby iedno zábił Iebuzeuſſá Leop 2.Reg 5/8; BibRadz Ez 10/7; BielKron 9v (2); SienLek 19; GórnDworz Q5v (3); A iż nietylko ten co vkradł wrocić ma rzecż wźiętą onemu komu vkradł KuczbKat 330; Miedźwiedź ſkacże/ Lew ſie łaśi/ igra/ głáſkáć ſie dopuśći onemu po kim łáſkáwe á ochotne dobrodzieyſtwo zna. RejZwierc 97 (4); Bo ieſli onego ſłuſznie pápiernikiem zowiemy/ kto papir robi á cżemu też onego offiárnikiem nie nazwać/ kto offiary ſpráwował? BudBib b4 (7); BudNT Ioann 5/24 (2); Máią zá to/ że onę rzecż nie źle odpráwuią/ gdy widzą/ że on przy kim przyśięgáią pirwey przyśięga. ModrzBaz 86 (13); ón dźieśięćinę ma bráć z nowin [...] na kogo [...] dźieśięćiná z przodku przynależáłá. SarnStat 189 (2).

»on (...) ktory, on ktorykolwiek« (872:1): Smyluy ſyα tez myli panye nad onimy. Ktorzi przeſmyα w grzech vpadly BierRaj 19v (4); BierEz H2 (8); Iam ieſt on o ktorym to piſmo mowi. OpecŻyw 39v (8); OpecŻywList C (2); ForCnR C4; on yeſth vyątſſy w nyebye ktory tu yeſth namnyeyſchy na ſzwyeczye PatKaz III 148 (3); HistJóz A4v; FalZioł I 6a (8); Tenże gdy niekiedy od iednego przeciwienſtwo cirpiał odſzedł precż, á on ktorigo kłopotał rzekł BielŻyw 58; BielŻywGlab nlb 10 (4); przeto kto ſie nałożył za zdrowia wiele ieſć nie ſzkodzi mu y w niemoci, bowiem takowy nie może długo głodu cirpieć, á tak iemu thrzeba więcey pokarmu iuż [!] onemu ktori ſie nałożył morzić á mało iadać. GlabGad K6v (3); MiechGlab *2v (2); Iest opwitość zbytkow wielkich, O ktorych oni nie wiedzą, Ktorzy w małych domiech siedzą. BierRozm 4 (4); tak theż on od ktorego wſzytki rzecży pocżątek ma ią/ chćiał ſie pod iednoſćią iſtnoſći zamknąć KłosAlg Av; WróbŻołt 31/6 (6); LibLeg 6/118v; á v weſeliſz myſl moię weſelem onych/ ktorzy ſtrudriego więzienia bywáią wyzwoleni. RejPs 46v (34); SeklKat X2v; HistAl C2v (5); iż nye záwſſe ſye ták piſſe/ yáko ſluſſnye ma być piſano/ á nye to co onemu ktory piſſe/ ále co oſobye oney ktorey mowá przywłaſſczoná bywa/ przyſtoi KromRozm I A2 (2); MurzHist V2; MurzNT 18 (5); Iż widźyał w práwey ręce onego/ ktory ſyedźyał ná ſtolcu/ to yeſt Bogá/ kſyęgi piſáne we wnątrz y zewnątrz KromRozm II n4v (11); KromRozm III B4 (12); Jeno aby takie terminy tak zawite były, żeby tak sędzia, jako i on, ktory vpominek dał, na jednym roku i stawać i usprawiedliwić się byli powinni. Diar 97; Tákić był cżyſty obycżay/ iż gdy dzyecyę przyſzło do oycá ſkárżyć ná onego/ ktory go dla wyſtępku yákyego ſkarał/ zás mu yeſſcże ocyec przydał y popráwił. GliczKsiąż E7 (6); GroicPorz b3v (9); KrowObr Bv (20); RejWiz 124; Płákałem niegdy nád onym kthory był vtrapiony/ y luthość okázowáłá duſſá moiá vbogiemu. Leop Iob 30/25 (61); OrzList c (4); Oni ktorzy ſię karmili [Qui vescebantur] potráwámi roſkoſznymi/ pogineli w vlicách y oni kthorzy byli wychowáni w odźieniu ſzárłathnem/ przykryli ſię gnoiem. BibRadz Ier 4/5 (44); OrzRozm O3 (2); BielKron 12 (14); GrzegRóżn G4 (2); KochSat B2; KwiatKsiąż A3 (2); Mącz 440b; OrzQuin F2v (5); A niemowięć ia tu o onych ktorzy ſą grubego przyrodzenia/ o Kmiecioch/ oraczoch/ y co záwżdy śilnie prácuią SienLek 3v (3); LeovPrzep H4; Kto to ſiedzi ná tym iáſnym á wielkim máyeſtacie/ niktći inſzy iedno on o ktorym nam Anyeli powiedáli przy w niebo wſtąpieniu iego RejAp 172 (13); GórnDworz B8v (8); HistRzym 5v (8); RejPos 283 (33); RejPosWiecz2 92 (2); RejPosWiecz3 96v; BiałKat 258v (45); GrzegŚm 18 (2) KuczbKat 25 (11); RejZwierc 40v (4); BielSpr 26 (2); WujJud 5 (5); WujJudConf 125 (2); RejPosRozpr b4v (4); RejPosWstaw [412]; NA łożu moiem co noc ſzukáłám (onego) ktorego miłuie duſzá moiá BudBib Cant 3/1 (28); BudBibKaw A; BiałKaz B4v (10); A wyrwałby one ktorzykolwiek ſtráchem śmierći przez wſzytek żywot powinni byli niewoli. BudNT Hebr 2/15 (11); CzechRozm 7v (27); PaprPan V2; y o inſzych tym podobnych rzecżách/ trzebá cżytáć one ktorzi o tem piſáli/ iáko Vegetius, Aelianus, Frontinus, y inſzych zacnych piſárzow wiele. ModrzBaz 115v (80); ModrzBazBud π5v (2); SkarJedn 5 (7); Oczko 13v; SkarŻyw 20 (14); StryjKron A6; CzechEp 5 (25); NiemObr 20 (4); GórnRozm H (2); Kazimierz on ktori bel Sklaſztora wiproſzon/ [...] bel Panem dobrem ſprawiedliwem PaprUp B2 (8); ZawJeft 36; ActReg 109; GostGospPon 168; Phil Q4; GrabowSet B2v (5); LatHar 196 (7); KołakCath Cv; A Dawid krol zrodźił Sálomoná; z oney ktora byłá Vryaſzowá [ex ea quae fuit Vriae]. WujNT Matth 1/6; Y nátychmiaſt wyſzedł on ktory był vmárły [Et statim prodiit qui fuerat mortuus] WujNT Ioann 11/44; Odpowiedział Ieſus: On ieſt ktoremu ia omoczony chleb podam [Ille est cui ego intinctum panem porrexero]. WujNT Ioann 13/26 (81); SarnStat 62 (56); SkarKaz 44a.

~ Z zaimkiem „ten” jako dodatkowym odpowiednikiem zdania względnego (1): á przetoż onego ktorego miedzy wſzytkiemi namędrſzego á nayſpráwiedliwſzego być rozumieli/ y o ktorem tę nádźieię mieli/ że ſię wſzytkiey Rzecżypoſpolitey dobrze záchowáć mogł/ tego Pánem wſzytkiey źiemie obieráli/ á iemu rządzenie zlecáli. ModrzBaz 15v.

W przeciwstawieniu: »on ... ten« (26): BierRaj 17; Owſſem záchoway ná ony niełáſkę twoię/ ktorzy ſie chłubliwie podnoſſą przećiwko ſwiętemu máieſtatowi twemu á nád tymi okázuy miłoſierdzie twoie ktorzy doſtátecznie dufaią tobie. RejPs 22; Dobrze czyńcie/ tym ktorzy wás nienáwidzą/ Błogoſławćie onym ktorzy wás przeklinaią MurzNT Luc 6/28; KromRozm II p2v; KromRozm III E7v (2); Then co chodzi proſtą drogą obawáiąc ſie Páná/ bywa wzgárdzon od onego/ ktory bezecną drogą chodzi. Leop Prov 14/2 (6); Kto miłuie onego ktory vrodźił/ miłuie y tego ktory ſię vrodźił. GrzegRóżn Bv marg; RejPos 29v (2); RejPosWiecz2 92v; BudBib 1.Reg 30/31 (2); że by ſię tyráńſtwu tym ſpoſobem zábieżeć mogło/ gdyby nie ći byli obráni ktorzi ſię tego domagáią/ áni oni/ ktorzi ſię w inſzych rzecżách nieſpráwiedliwie záchowáli. ModrzBaz 92 (4); CzechEp 241; Phil Q3v; WujNT Ioann 17/20 (2).

Połączenia: »onci« (5): On ci ieſt ktory ſwym cżarnokſięſtwem/ przywiodł oyttza twégo ku gniewu OpecŻyw 121v; KromRozm III D4; Pánie ktoryż to ieſt? Odpowiedźiał Iezus/ onći ieſth ktoremu ia omoczywſzy ſztuczkę chlebá podam BibRadz Ioann 13/26 (2); WujNT Ioann 9/37.

»on sam« (3): KwiatKsiąż G2v; WujJudConf 35v; Lecż to tylko odćina y vmarza/ coby było ná przekáźie/ ták onym ſámym/ ktorzy ták mowią iáko y bliźnim ich/ ku onemu przyſzłemu żywotowi wiecżnemu. CzechRozm 240v.

»on wszy(s)tek« [szyk 11:4] (15): Aże iutro wſzyſcy oni/ Ktorzy nie byli w puſzcżeni: Skoro Xántuſá vźrzeli/ Wnet ku niemu przy bieżeli. BierEz E2v; OpecŻyw 167; BielŻyw 55; BierRozm 21; A lud oney źiemie pomordował ony wſzytki ktorzy [omnes qui] ſię byli ſprzyſięgli przećiwko Amonowi BibRadz 4.Reg 21/24 (3); ále wnieſieſz przy ſobie powagę y chwałę onych wſzytkich ktorycheś pozyſkał Pánu ſwemu RejAp 186v (3); RejPos 88; RejPosWiecz2 92v; CzechRozm 132; A pátrząc nań pilnie oni wſzyścy ktorzy śiedźieli w rádźie/ widźieli oblicze iego iáko oblicze ánielſkie. WujNT Act 6/15 (2). ~

4. Ten (ktoś), ten (jakiś) (nadaje przymiotnikowi lub wyrażeniu przyimkowemu, przy którym stoi, charakter rzeczownika) (11): Pátrz ſobie potym onego/ Ták iákoś ſam dwouſtego. BierEz S3; RejJóz K5; RejFig Dd7; Bo oni ná gránicach/ będą trzy kroć bići/ A niżli ich ratuią/ ty záwiędłe wići. RejZwierz 103; áby záſye pan Bóg nie nárzékał ná nié/ iáko ná óny nárzékał w ſtárym zakonie BiałKat 236; WujJud 237v; Przecz widziałem ony lękliwe [eos pavidos] BudBib Ier 46/5; GrabowSet Rv; KlonKr E3v.

W przeciwstawieniu: »on ... ten« (1): iż noſzą znák iego na cżelech ná ſwoich/ ták oni ná niebie iáko y ći ná zyemi. RejAp 118.

Połączenie: »on wszystek« (1): Nádziáłáli tedy oni wſſyſcy ſercá mądrego/ ku wypráwieniu Przybytku/ Oppon dzieſięć Leop Ex 36/8.

5. W funkcji zaimka nieokreślonego: jeden z wielu (w korelacji z innymi zaimkami wskazującymi, zwłaszcza z „ten”) (15): Tu pilnie zaſie w ręku/ w nogach/ ij w boku rany oględuie/ iuż tę/ iuż onę tzaluie OpecŻyw 156; Ale ten z Melánchtonem dźyerży/ on z Ozyándrem/ ow z Bucerem/ drugi z Brencyuſem KromRozm I Gv (2); Yeden ſye tych wykłádu dźyerży/ drugi onych. A przedſyę y ten y on/ nye ná pewnym ſye grunćye ſádźi/ ále ná człowyeczym rozumyé KromRozm II q3v; á iuż teraz tego/ iuż záś onego zábia miecż Leop 2.Reg 11/25; Alteruter, Ani ten ani ón z onych dwu. Mącz 7b (3); StryjWjaz Bv; ModrzBaz 140; A dwie [wiary] ſobie rozne być dobre nie mogą: álbo tá dobra/ á oná zła: álbo tá zła/ á oná. dobra. SkarJedn 349; CzechEp 144; LatHar 478.
6. W funkcji emfatycznej: ten właśnie (3): ábyśćie wierzyli izćiem ią on ieſt [quia ego sum]. (marg) To ieſt Kryſtus odkupićiel świátá. (–) BibRadz Ioann 13/19; BudBib 4.Esdr 13/57; Tráfiło ſię iſz corkę goſpodárſką/ ktorą onę iednę miał/ żołnierz ieden w teyże gofpodzie nocuiąc/ ku ſwey woley námowił SkarŻyw 183.
** Bez wystarczającego kontekstu (4): OpecŻyw 189; Ne comparandus hic quidem est cum illo. Nie ma ten co s onym czynić. Nie yeſt mu nic podobien. Nie ma być ku onemu przirownan. Mącz 62a (3).
III. Zaimek rzeczowny (tylko n sg: ono, onego itp); id Vulg, PolAnt, Modrz, JanStat; illud PolAnt, Mącz, Modrz, JanStat; hoc PolAnt, JanStat; idem JanStat (901):
1. W funkcji wskazującej: ten, który jest wskazany jako podmiot (o osobach) (14): A iedno zá nim pátrzáiąc/ Pytáli ták rozmawiáiąc: Miły bráćie co ty mniſz/ Náſzli ono ieſt towárzyſz. BierEz Bv; pytał co by była ono za nyewiaſta ktora wyglądała zwyetzernika/ ktoremu xyążę odpowyedzýało/ panye dzýewka ono moia ieſt panna tzyſtá á miłuiąc tzyſtoſtz HistJóz B4 (2); Wſſytko mi ſyę zda jż Pawlik Bo ono chytry pacholjk Snacż był tego gdzieś załapił RejKup x7v; RejZwierz 30v; A Czo ſie w.m. widzi: nie byłá też ono ſtała [białogłowa]/ ktorey Atheniánie [...] lwicę bez ięzyká vlać z moſiądzu dawſzy/ ná wiecżną pámiątkę poſtáwili? GórnDworz Y4 (2); HistRzym 12; Támże ná oney puſzcży/ iż ono był zły á ſwowolny narod/ dziwne plagi [...] Pan ná nie dopuſzcżáć racżył. RejPos 56; CzechRozm 153; Nie tyś to/ ô Zofia [...] Któréy ia przed śiedmią lat pomnię w ſercu miárę. Ono byłá nadobna/ ono wdźięczna byłá/ [...] Ciebie niewiem iáko zwáć KochFr 115; RybWit C2.

W przeciwstawieniu: »ono ... ten« (1): Ponieważ ono cżłowiek był/ ktorego ſzátan chytrośćią ſwą w śmierć wprawił/ przetoż y ten cżłowiek był/ ktory ſzátáná poráźił. CzechEp 295.

2. W funkcji anaforycznej (151):
a. Zastępuje nazwę wcześniej wymienionej czynności (stanu), ujmuje ogólnie treść całego poprzedniego kontekstu (54): Z Xántem ſie potym ziednáłá: Ien z onego poćieſzon był/ Swych vcżniow ná obiad prośił. BierEz C4v (2); BielŻyw 60; Teżći czáſem porządny ſlub z drugą byerze/ ktory pirwey ma żonę. A wżdy ono małżeńſtwo nye yeſt/ ále cudzołoſtwo KromRozm I C2v; Więc ptaſzkowie rozlicżni cochmy ich nie ználi/ Skacżąc po onych drzewkach ták pięknie ſpiewáli. Ze ſie drugi zápomniał ſłucháiąc onego RejWiz 25 (2); RejFig Cc3; BibRadz Num 30/14; OrzRozm Sv; GórnDworz N5 (13); A on prośił o thablicżki/ y nápiſał: Iż Ian niechay będzye imię iego. A zádziwowáli ſie onemu wſzyſcy. RejPos 296 (3); BudNT przedm c3v; gdyby w ſámym ſobie vffáiąc/ wynoſić ſie miał/ o ſobie nieſkromnie iáko rozumieć: iáko ono vcżynił był on Fáryzeuſz/ o ktorym Lukaſz piſze kap: 18. ꝟ 10. CzechRozm 211 (2); kazał go potym y żelázámi oſtremi tárgać/ y grzbiet iego rány/ ſrogiemi z orány był: ále męcżeńnik zweſołą twarzą ono ćierpiał SkarŻyw 403; CzechEp 97; WerGośc 246 (3); Y wezwawſzy rotmiſtrzá/ ſpytał go/ ieſliby vmarł. Y dowiedźiawſzy ſię od Setniká (onego): dárował ćiáło Iozefowi. LatHar 714; SarnStat 626.

Połączenie: »ono ... to« (19): Orzeł z gory nań ſie ſpuśćił: Pochwyćiwſzy precż z nim lećiał/ On v niego w nogách ſkrzecżał. Widząc to kur zwyciężony/ Był z onego poćieſzony BierEz K4v; KromRozm I Cv; MurzNT Matth 23/23; Bog ći koſcyoł zbudował/ y rząd w nim ſtánowił/ y ſąm go doźira: Ale yáko ono/ ták y to przez ludźye ſpráwował y ſpráwuye. KromRozm III G2v; RejAp 12v; GórnDworz Kv; RejPos 45v; RejPosWiecz2 90v; RejZwierc 5v (2); CzechRozm 250; ModrzBaz 2; aſz rozgniewány Alexander/ w ogień ią [Martynę] wielki wrzućić kazał. Ná ktory tákie wiátry y deſzdż zniebá ſpadł/ iſz ogień rozmiotał y pogáśił. Widząc to Ceſarz/ Cżárom ono przycżytał/ y włoſy iey zgłowy ogolić roſkazał. SkarŻyw 21; CzechEp 175 (4); LatHar 128; WujNT 362.

b. Jako nazwa ogólna zastępuje nazwy szczegółowe wcześniej wymienione lub ogólnie nazywa wytwór czynności wcześniej opisanych (69): Też kto ma bol w poł głowy varz żółcień sſzałwią á zwłoſkim koprem w winie á onym głowę okładay FalZioł I 15c; vpiec w popiele kielko cebul, á potim ie ſtłucz á z maſlem maiowem zmieſzay/ tak iż będzie z onego plaſtr/ kthori na maciczę ciepło przyłoż. FalZioł V 27v (18); FalZiołUng V 119; y włożył mięſo w koſz/ á polewkę wlał w gárnek/ tákże ono przynioſł do niego pod on dąb á położył przed nim. BibRadz Iudic 6/19; SienLek 17v (20); więc o rzecży ſłuſzne/ y przyſtoyne/ prośić będzie/ odiąwſzy od prośby od ſwey to/ coby páná obráźić mogło/ ktemu vłatwiwſzy wſzitko/ áby pan bez trudnośći żadney/ mogł ono vcżynić. GórnDworz K7; RejZwierc 160; SarnStat 681.

W przeciwstawieniu: »ono ... to« (5): FalZioł V 91; Náwarz kobylégo ſzczawiu z śiárką/ áż wodá wywré/ pothym ono vtłucz/ á z ſádłem álbo z máſłem nieſolonym zmieſzay/ á tym pomázuy SienLek 135 (3); CzechRozm 245.

Połączenie: »ono wszy(s)tko« [szyk 16:5] (21): A owaćiem nálazł kobielą/ Brzoſkiń y orzechow pełną: Nátychmiaſt podle drogi śiadł/ A tám ono wſzytko poiadł. BierEz L3; FalZioł I 12d (2); KromRozm III B4v; BibRadz 3.Esdr 4/19; OrzRozm Ov; GórnDworz B (2); RejPos 62v (4); thák iż on pápier/ y ſłowá nápiſáne/ y piecżęći/ wſzytko ono ieſt teſtáment RejPosWiecz3 96v; Bo tho nie może być gdy ſie cżłowiek nie obacży/ áby ſie y rozgniewáć/ y przeſtráſzyć/ y zápłonąć nie miał / kiedj nań co z nieobacżká przypádnie. Ale wnet ſkoro ſie obacży á rozum go przeſtrzeże/ thedy wnet wſzytko ono ſnádnie s ſiebie otrząſnąć może. RejZwierc 73v (3); BudBib Lev 1/9; CzechRozm 92 (3); niech publicae perſonae nápiſzą káżdego mowę/ y onę záraz propter firmiorem fidem támże przecżytáią. A potym ono wſzyſtko autentice wydáć/ áby káżdy y ktoby przy tym nie był/ wolniey to ſobie rozbieráć mogł. PowodPr 47.

c. Zastępuje zaimek „co”, „wszystko” lub wyrażenie typu „co dobrego” występujące w poprzednim kontekście (11): Bo kiedy maſz co pewnego/ Trzymay ſie mocno onego BierEz H4; bo gdy ſie cżego zá dzyećińſtwá náucży/ dobrze á długo ono ſobye w pámyęć wpoi. GliczKsiąż K2v; á rozumieiąc/ iż cokolwiek o nim złego ſlyſzy/ wſzytko ten o nim iáko nieprzyiaciel głowny/ z waśni ſieie/ chociaż będzie y prawdá/ przedſię onemu wiáry nie da GórnDworz Cc6v (3); CzechRozm 241; ModrzBaz 106v; Więc iesli z niebá nam co vżycżono Dobrego/ zá grzbiet ono Nie bacżąc zárzucamy RybGęśli Dv; SarnStat 943 (2).

Połączenie: »wszytko ono« (1): A ták Dworzánin/ zwycżáiem naprzod ma włudzić w páná cznothy. [...] A tho kiedy Dworzánin ſpráwi/ tedy dopiero wſzytko ono vgruntuią mądre ſłowá iego GórnDworz Hh4.

d. Zastępuje zdanie względne zaczynające się od „co” (a. „cokolwiek”), „ono” pełni funkcję odpowiednika w postpozycji (17): co zaś zuſt wychodźi/ wychodźić s ſérca/ i to (marg) ono (–) nieczyſtęm czyni człowieka MurzNT Matth 15/18; KromRozm II p3; KromRozm III E2; Ták cżego ſie ono zá noworoſlych lat náucży/ długo ono pámyętáć będzye. GliczKsiąż I7v; RejZwierz 102 (2); GórnDworz G7 (2); RejZwierc 16; BudBib Num 18/10; ábym z tego wſzytkiego co mi dał nie ſtráćił/ ále bym wzbudził ono oſtátecżnego dniá. BudNT Ioann 6/39; A co przyrzekł/ ná ſwey piecży ma ono/ Niechcąc/ by to fałſzem było rzecżono. GrabowSet H3v; WujNT Gal 3/10; SarnStat 36 (3).

Połączenie: »ono wszytko« (1): tedy nie to będźie prawdá co tám ſtoi: ále to co onemu wſzytkiemu ieſt przećiwnego. PowodPr 65.

3. W funkcji epiforycznej (720):
a. Ogólnie zapowiada bliższe rozwinięcie tematu w dalszym kontekście (szczególnie przy egzemplifikacji), odsyła do bezokolicznika w funkcji podmiotu (42): Wſzák ono pomnimy gdy Apoſtołowie prośili Páná áby im bez przipowieśći powiedał ſłowá ſwoie/ tedy im ták powiedzić racżył RejAp 3 (2); RejPos 10 (7); GrzegŚm 7 (2); NAdobnie ono ieden Philozoph powiedział gdy mu ſługá [...] przynioſł nowinę/ iż mu ſyn vmárł/ thedy mu rzekł: A cżemużeś ſie záſępił? wiedziałciem ia tę nowinę dawno RejZwierc 153v (4); ále iż też do pewnośći piſmá ś. (o ktorą mi tu idzie) y ono ſłuży/ wiedzieć ktore ſą kśięgi Nowego teſtámentu pewne BudNT przedm d2v; CzechRozm 7 (17); ModrzBaz 23v (2); CzechEp 43 (4); PaprUp H3; WysKaz 24; Iáko ono, gdy w ſámym mieśćie mrze, tedy y ná przedmieśćie zákázuią chodźić, choć tám nie mrze SarnStat 1274.
b. Zapowiada przytoczenie (254): PatKaz III 137; KromRozm I G (3); MurzNT Matth 9/13 (2); KromRozm II 13v (9); KromRozm III H4 (2); GliczKsiąż I6v; Támże rádość/ tám miłość/ tám widzenie tworcá/ Iáko ono ſpiewáią/ ná wieki bez końcá. RejWiz 154; ná koniec niech ſam w ſye Krol weyźrzy/ pomniąc ná ono/ Noſce te ipſum. OrzRozm F2 (7); GrzegRóżn D3 (2); OrzQuin B (18); SarnUzn D (8); RejAp 4 (4); GórnDworz H (3); RejPos 13v (6); RejPosWiecz2 93; Známionuie też w piſmie Duch/ dáry Duchá Swięthego iáko ono Páweł nápiſał: Duchá nie zágáſzayćie GrzegŚm 56 (7); A ſłuſznie też ono mowić mogą: On ieſt Pan Bog náſz/ á my lud Páſtwiſká iego/ y owce ręki iego. KuczbKat 270 (2); Iuż wſzytki twoie rzecży iáko ono kmiotowny ſpiewáią będą iáko złothem przewijáne. RejZwierc 146v (2); WujJud 109v; BudBib b2 (3); O Homouſianiech lepak Epiphanius (ácż y ſam znimi trzymał) świadcży/ że byli ono wyrzućili: Widząc Ieſus miáſto/ plákał nad nim. BudNT przedm b8v; Iam ſię onego zawżdy bał y bać ſię będę. Nie przycżyniſz do tego/ áni vbáwiſz od tego. BudNT przedm dv (14); Abowiem tá mowá: przyiąć/ ábo wźiąć naſienie Abráhámowe/ mogłoby tákże być mowiono/ iáko y ono/ Wźiąć kſztałt ſłużebnicy. CzechRozm 34 (20); Boć prawdźiwie ono powiedźiano: Kto chce dobrze roſkázowáć/ potrzebá áby ſam wprzod dobrze posłuſzny był. ModrzBaz 47 (3); SkarJedn 13; SkarŻyw 140 (4); iáko w Papieſtwie o tym śpiewáią/ w onym ſwoim/ haec est dies quam fecit dominus CzechEp 247; wedle onego Ian. 1. Iednorodzony ktory ieſt ná łonie Oycowym etc. CzechEp 255 (5); PudłFr 43; Prżykryć ono/ był Státut z oſobná káżdemu wźiąwſzy ná drżewo ćiągnac [!] zá granice/ ále Rzeczypoſpolitey był bárżo zdrowy. GórnRozm Mv; KochWr 32; PaprUp I (4); Phil D4 (7); LatHar +4v (3); WujNT przedm 4 (23); WysKaz 3 (15); SarnStat *5v (5); PowodPr 16 (4); SkarKazSej 659b (2).

W przeciwstawieniu: »to ... ono« (7): To iako i ono około naſtawowaniá policzka/ broni włáſnyi pomſty i nienáwiścy przeciwko temu ktory krzywdę czyni MurzNT 176; OrzQuin C; Ieſliby tedy do káżdego ártykułu/ tym ſpoſobem przycżyná byłá przydána/ záiſteby niedopuśćiłá y onego nátychmiaſt/ y tego bez omieſzkánia złym wykłádem wykręćić. ModrzBaz 98v; ActReg 173; WujNT 760 (3).

Frazy: »jako ono mówią (a. powiadają)« (43): KromRozm III C3v (3); głupić nic nye náucży/ gdy ſam nic vmyeć nye może/ yáko ono mowyą/ swinyá swinye náucżyć nye może. GliczKsiąż L5v (4); któryby zgániwſzy tę wywrotną Exekucyą/ ku prawdźiwéy Exekucyéy/ proſtéy drogi/ pálcem/ iáko ono mówią/ Collegam ſwym nie pokazał? OrzQuin Cv (6); O krothkieſz to ſłowá ále węzłowáte/ iáko ono mowią RejPos 29; tu iuż ſnadź y duſzy y ciáłu twemu vmárłemu/ iáko ono powiedáią/ podobno nie pomoże kádzidło. RejPos 147 (8); Iużći vkradł y młode y śrzednie cżáſy twoie. Iuż/ iáko ono powiádáią/ ná oſtátecżnym ſzcżeblu ſwoim ſthoiſz/ iedno cie zepchnąć RejZwierc 131v (10); MycPrz II A2v; Strum E4; byſtrze zápalczywy gniew ſwoy (iako ono mowią miły ieżu nie kol) vſmierzywſzy/ onę przećiw Moſkwi wypráwę ná inſzy czás odłożył. StryjKron 697; ktory prze niezmierną chćiwość z myſlą ſwą buia/ iáko ono mowią/ pod niebem Phil I4v (4); LatHar +2 (2); JanNKar D3; KmitaSpit A4; KlonWor **2.

»jako ono stara (a. dawna) przypowieść« (8): nie thylko ſwiát/ ále ſnadź y źwirzętá ſtáráią ſie o zginienie iego. Y iáko ono ſtára przypowieść/ ſnadź y wrony nań kracżą. RejPos 265v; nie wſzetecżny/ ále coćby ſie et ad forum et ad corum iáko ono ſtára przypowieść przygodził RejZwierc 35v; że chodzą rotami młodzi ludzie iáko Lwi/ á ſnadźby ſie mogli/ iáko ono dawna przypowieść/ y z dyabły łámáć. RejZwierc 185v (7).

c. Jako odpowiednik lub zapowiednik (w antepozycji) podrzędnych zdań względnych lub spójnikowych (419):

Połączenia: »ono ... aby (a. żeby)« (12): RejKup n2; A ono by dobrze/ áby káżdy ſwego pátrzył. KromRozm III H6; KuczbKat 275 (2); RejZwierc 98v; CzechRozm 115; ONo też trzebá poſtánowić/ żeby [Illud ... ne] białe głowy do ſpraw Rzecżypoſpolitey niebyły przypuſzcżáne ModrzBaz 49 (6).

»ono ... co (a. cokolwiek)« (282): ListRzeź w. 9; Y to ſzalon kto ſie kuli/ Vydź onego co być muſi. BierEz Lv (2); z wielkim placżem rzekla/ ono tzo piſáno w ſſoſté kapitule v Malachiáſſa proroka. OpecŻyw 104 (2); PatKaz I 12v; PatKaz III 111v; HistJóz C3v; á zaſię tę wodkę wley na ono czo na dnie zoſthało: zową Feces FalZioł II 18a (3); GlabGad L5 (2); BierRozm 17; KłosAlg D4 (2); RejRozpr H4; LibMal 1545/96; Pomniż Prełacze ná ono Nacz czę było wyſſadzano RejKup bb4v (3); KromRozm I B2v (3); MurzHist S3v; KromRozm II b3 (21); KromRozm III C4v (6); DiarDop 110; A gdźieby onego żelaza roſpalonego w ręce wźiąć niechćiał/ iuż w onym o co go winowano vpadał GroicPorz z4; KrowObr 189; RejWiz 89v (5); Leop *B4v (4); OrzList b2; UstPraw C2 (9); Otworzył mu ſwięty Piotr/ to tobie zá ono/ Coś mi więc czáſem pośćił/ będzie otworzono. RejFig Dd5; RejZwierz 103; BibRadz 1.Reg 25/25 (2); OrzRozm E3v (4); Ale ábym przypómniał wam bráćiéy ſwéy ono/ co Clemens Papież s. nápiſał: Vnusquisque agnoſcat locum ſuum proprium. OrzQuin F4 (4); SarnUzn H; SienLek 3v (5); RejAp 110v (2); Teyże kuźniey ieſt y ono co Scipio Naſica/ Poecie Ennio powiedział/ czo oto ták było. GórnDworz R5; A gdzież tu ieſt [...] ono/ co v męſzcżyzny GórnDworz R7v (17); RejPos 46v (7); BiałKat 86 (2); GrzegŚm 37 (2); KuczbKat 380 (2); RejZwierc 247v; Przeto iuż ſámi widźićie/ iáko ono prawdá/ co niżey powiedaćie/ że ſie niegodźi inſzych Terminow vżywáć/ ktorych w piſmie niemáſz. WujJud 151v (6); RejPosWstaw [213] (2); BudBib b2 (3); HistHel C3v; BudNT przedm a2v (4); CzechRozm 4v (22); KarnNap Dv; áby y ono [illud] v nas w obycżáiu było/ co bywáło v ſtárodawnych Rzymian: to ieſt/ áby [ut] żadny vrząd niebył dożywotny ModrzBaz 44v (19); SkarJedn 78 (4); Oczko 30v; SkarŻyw 166 (10); CzechEp 22 (21); ReszPrz 21; ReszHoz 124 (3); GórnRozm B2v (2); KochWr 38; PaprUp C3; y chce y polną robotę y ono zrobić cżego omieſzkał GostGosp 34; Phil D2 (2); Ma tu mieśce y ono/ co poſpolićie o dobrych vcżynkách Polacy mowią: lepſza iedná świecká przed ſobą niżli dwie zá ſobą. LatHar 650 (11); WujNT przedm 18 (3); WysKaz 9 (3); SarnStat 380 (2); SkarKazSej 705b.

~ Z odpowiednikiem „to” w postpozycji (4); ále ono czo vyrzyſz pocżćiwego á pięknemi cnotámi záfárbowánego/ to ſobie ták vmiłowáć/ vcukrowáć/ á mocno w pámięć záſzrobowáć maſz RejZwierc 19; CzechRozm 88; Alexander Mácedońſki/ [...] ná Aryſtoteleſá Miſtrzá ſwego ciążył/ iż ono cżem wſzytkie inſze ludźi przechodźić chćiał/ to on drugim vcżąc y piſząc podawał. ModrzBaz [16]v; WysKaz 19.

W przeciwstawieniu: »to ... ono« (4): Gdyżeſmy od tego niepoczęli/ co ieſt w téy rzeczy piérwſzé/ tedy áni onego dowiedźiemy/ co ieſt w tym poślednieyſzé OrzQuin C; GórnDworz Aa7v; áby ono co ieſt śmiertelnego/ przyoblekło náśię to co ieſt nieśmiertelnego BiałKaz D3v; CzechEp 178.

Połączenia: »ono samo« (1): iż naſienie potomſtwo znácży á nie ono ſámo z cżego ſie ludźie zácżynáią? CzechRozm 155.

»ono wszy(s)tko« [szyk 20:1] (21): takież y miody na ogniſka lali, mnimaiąc aby duſze vmarłych miały onego wſzytkiego pożywać czo oni ſpalili MiechGlab [90]; MurzHist D2; KromRozm III K8v; Wydárł tedy Dawid ono wſſyſtko co [omnia quae] byli zábráli Amálechitowie Leop 1.Reg 30/18 (2); więc to/ w cżym ſą tákowi ochędożni/ zda ſie nie ich/ ále pożycżáne/ á ono wſzytko ine/ co ledáiáko ná nich leży/ to dopiero/ widzi ſie być/ ich właſne. GórnDworz L8 (2); RejPos 318v; RejZwierc 109; BielSpr 48; BudNT przedm b4v; CzechRozm 56 (5); ModrzBaz 26v (2); CzechEp 257; GórnRozm Iv; WujNT 453. ~

»ono ... gdy (a. kiedy)« (9): wźięłá Agár Egyptſką ſlużebnicę ſwoię/ wdzieſiąći lath po onym gdy mieſſkáć poczęli [post annos decem quam habitare coeperant] wźiemi Chánáneyſkiey/ y dáłá ią mężowi ſwemu zá żonę. Leop Gen 16/3; iż káżdy ktory tędy idźie rzući kámień ná thę śćiánę kámienia/ ná pámiąthkę onego gdy Abráám ſyná ſwego Izááká wiodł ku Ofiárze ná gorę BielKron 457; RejAp 106; GórnDworz H2v; CzechRozm 132; CzechEp 281.

~ Połączenia: »onoć« (2): Y onoć nye było bez ſpráwy duchá S. gdy ná yedno krotkye kazánye Pyotrowo/ trzy/ ná drugye dwá tyſyące ludźi ſye náwroćiło KromRozm II g4v; RejPos 135v.

»ono ... to« (1): A ono iáko mam rozumieć/ ábo iáko ná to Zydom odpowiedzieć gdy mowią: Wáſz Mátheuſz nápiſał/ iż Iezuſá przyprowádźili rodźicy do Gálileiey CzechRozm 144. ~

»ono ... gdzie (a. kędy)« (13): Item zeznali na ono gdzie Giebultowſky yemu rzeki yecz a doſtanyeſchli czo czudnego do mnye przinyeſz a ya thobye zaplaczą. LibMal 1544/91; KromRozm II o2v (2); BibRadz Ex 39/20; SarnUzn F6; BudBib cv; A onobys imo ſie puśćił/ gdźie ſie nam y od ſámego podobieńſtwá złey ktorey rzecży wſtrzymawáć każą. 1. Teſ: 5. ꝟ 22. CzechRozm 253 (5); ModrzBaz 121v; Abowiem táką moc y zwierzchność piſmo ś. ná wielu mieyſcách wyraża przez klucze/ iáko ono kędy opiſuie złożenie iednego Biſkupá naywyżſzego/ á obránie inſzego WujNT 69.

»ono ... iż (a. że)« (98): a tam pokutowała za ono iż bałwaný chwaliłá HistJóz B4v; pamyanthayancz na ono yſz przyacziel przyaczielowy pravemv by był na kray swyatha yesth powynyen LibLeg 7/31v; MurzHist M4v; KromRozm II d3 (7); KromRozm III E6v (4); GliczKsiąż F4; RejFig Aa5; BibRadz 2.Mach 8/19; LeovPrzep D; RejAp 19v (6); A przetho dobrze ono mowi Socrates in Platonis Phaedone około roſkoſzy á boleśći/ iż one poſpołu cżłowiekowi nigdy nie przychodzą GórnDworz H8 (4); RejPos 3 (17); A iż to co śię przyrodzeniu przećiwia ieſt gwałtowne/ trwáłym być niemoże/ thedyć zá tym przydźie/ iż śie z nowu [dusza] z ćiáły złącża: ztądże też ono przyść może/ że ćiał zmartwychwſtánie być ma. KuczbKat 90 (3); RejZwierc 17v (4); Iáko tedy to fáłſz co tu Kálwin powiáda/ [...] ták ono ſzcżera prawdá/ że miedzy Lutrem y Zwingliuſem wielkie á ſrogie o to ſwary y nieprzyiáźni były. WujJud 248v (4); RejPosRozpr c; RejPosWstaw [213]; BudBib b2v (3); Przećiw temu mowię iż ono wielki ieſt dowod y iáſny znák pokażenia/ że teto kśięgi miedzy ſobą nie ſą zgodne. BudNT przedm b2 (9); CzechRozm 57 (3); Stára ono miedzy ludźmi przypowieść/ że pocżćiwość chowa náuki [Vetus est verbum honore ali artes]. ModrzBaz 135 (15); SkarJedn 64 (2); A Iakob chćiał áby mu ono poprzyśiągł/ iſz mu pierworodność przedał. SkarŻyw 346; CzechEp 59 (4); ReszPrz 10; Z kąd y ono v Mędrcow/ iſz nie ieſt to męſtwo/ Bogáctwá zbieráć KołakCath C3v.

~ Połączenie: »ono ... to« (1): bezpiecznie ie cżytaią/ ná ono nie niedbaiąc/ áni o tem wiedząc/ że w tákiem mnoſtwie kśiąg [...] ieſt BudNT przedm b. ~

»ono ... jako« (4): KromRozm II f2v; Leop 4.Reg 7/17; Gdy do niego przyſzedł Náthan prorok po onym iáko ſię był zſzedł z Betſábee. BibRadz Ps 50/2; tedy ma ná ſwą ſzkodę ono poprzyśiądz/ iáko to bydło záięté ieſt na téy ſzkodźie SarnStat 1160.

»ono ... jesli« (1): Ono mię też by namniey nieobruſzy/ ieſli ſię komu nie wſzytko ſpodoba com tu nápiſał. ModrzBaz 1v.

d. Zapowiada pytanie zależne (5): Zażeś onego nie cżytał: Iáką Báchus przypowieść miał. BierEz D3v; każdą monetę oſobno przydawſzy przywiedź na więtſzą monetę przez ono yle nieſie. KłosAlg D3; BudNT przedm bv; wſzákże mi y ná ono powiedz cżemu ták Ian ś. mowi. CzechRozm 38v; CzechEp 191.
4. W funkcji zaimka nieokreślonego: jedno z dwojga (w korelacji z „to”) (15): Ina rzecz/ mowić znośnyeyſſe to niż ono/ niżli/ lepſſe to niż ono. Bo lepſſe yedno drugyego/ kyedy oboye dobre. Ale kyedy mowyę/ znośnyeyſſe to niż ono/ toć yuż dawam rozumyeć/ iż oboye złe/ ále to wżdy mniey złe/ ktore znośnyeyſſe. KromRozm I Cv; Yeſli powyeſz/ To yáſnyeyſſe niż ono/ A mnye ſye będźye widźyáło/ iż nye/ Ale ono yáſnyeyſſe niż to/ ktoż nas tu rozwádźi. KromRozm II r (4); gdyż też to nie jest żadnem prawem stanowiono, aby o tym abo o onym naprzod na sejmiech miało być radzono Diar 24; hoc magis afficit quam illud, To więcey człowieká poruſza/ Pobudza albo roskoſzuye nyżli ono. Mącz 114c; Perpetuo, Przewłaczam/ przet ſię trwam/ nieprzeſtawam tego álbo onego czinić. Mącz 292d (4); RejAp 180v; gdy ieden to lepiey/ a drugi ono obácżył y wypiſał. BudBib b3; CzechEp 179.
** Bez wystarczającego kontekstu (1): AEque turpe atque illud Ták żádnie yáko y ono. Mącz 4c.
IV. Zaimek rzeczowny (tylko f sg: ona, onej itp.): ta rzecz, to (2): Otoż niewiedźieć/ ktora tu z tych dwu ieſt prawdźiwa y ktorey wierzyć. Bo to ták ná mię rzecż trudna / iáko y oná. [...] Gdy fol. 153 znácżnie dwu ſobie Pánow y Bogow dowodźi CzechEp 178; gdyby iedno obaczyć w tey mierże niedoſtátki ſwoie chćieli/ y pámiętáć ná oną/ iż piękna rżecz ieſt/ kiedy człowiek wiele wie/ śiłá rozumie/ ále żeby y ſam śiebie znał. GórnRozm H3.
*** Dubia (2): Item wewroczlawyu ſtym tho wyerba spyotrkyem kuſznyerczikyem a zon [!] ſſtarzicze vkradli 4 koſſulie y 2 waczky LibMal 1550/157; A on poſtąpiwſzy zonąd mało/ virzáł Iakuba ſyna Zebedeuſzowego i Iána brata iego/ téſz i ony/ a oni śiéci oprawuią włodźi [et ipsos in navigio componentes retia] MurzNT Mar 1/19.

Cf 2. ONŻE

MB, AK, KK, IM