Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ROZMIERZANIE

Następne hasło: ROZMIERZON »

ROZMIERZENIE (14) sb n

o oraz pierwsze i drugie e jasne; końcowe e z tekstów nieoznaczających pochyleń lub oznaczających niekonsekwentnie.

Fleksja

	sg
N	rozmierzeni(e)
G	rozmierzeniå
D	rozmierzeniu
A	rozmierzeni(e)
L	rozmierzeniu

sg N rozmierzeni(e) (6). ◊ G rozmierzeniå (5). ◊ D rozmierzeniu (1). ◊ A rozmierzeni(e) (1). ◊ L rozmierzeniu (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. rozmierzyć.

Znaczenia

1. Dokonanie pomiaru (pomiarów), zmierzenie (12)
- a. Zmierzenie powierzchni gruntu (2)
- b. Rozdzielenie, wyodrębnienie (zwłaszcza o majątku) (4)
2. Poznanie, osądzenie, rozważenie (1)
3. Postać, wymiar (1)

1. Dokonanie pomiaru (pomiarów), zmierzenie; dimensio Mącz, Calep; mensura PolAnt; metatio Calep (12): Modificatio, rozmyerzenye, myernoscz BartBydg 92; Y záłożył Sálomon grunty tákowe poczynáiąc budowáć koſćioł Páńſki/ ták iż pierwſzego rozmierzenia było wzdłuż ná ſześćidzieſiąt łokiet/ á ſzerza ná dwádźieſćiá łokiet. BibRadz 2.Par 3/3; Calep 659a.

Wyrażenie: »rozmierzenie ziemie« (3): Kozmográphia: tho ieſth rozmierzenie wſzytkiey źiemie według ſłopniow y inych znamion w okręgoch niebieskich. BielKron 263, 263, Lll2v.

a. Zmierzenie powierzchni gruntu (2):

Wyrażenie: »rozmierzenie ziemie« = terrae dimensio, geometria Calep (2): Geometricus – Do rozmierzenią zemie przinalezący. Calep 452b, 452a.

b. Rozdzielenie, wyodrębnienie (zwłaszcza o majątku) (4): czy panovie Iednacze vyssey pisany vyednali y wssythko Imienie napoly dzielicz maią y Miarnika zwiescz ku Rozmierzenyv spolnym nakladem ZapWar 1550 nr 2655; Mącz 219d.

Szeregi: »okazanie a rozmierzenie« (1): A pani wdowa zdziadkami takze, do domow takze przylieglich ma trzimać wedlug okazania, a prawnego rozmierzienia ZapKościer 1580/6v.

»albo rozgraniczenie albo rozmierzenie«: (1): tedy Aktią záwieſzáią dotychmiaſt, áż ſie ſtrony rozeprą piérwéy o właſność dźiedźicztwá, álbo do rozgrániczenia álbo rozmierzenia. SarnStat 1284.

2. Poznanie, osądzenie, rozważenie [czego] (1):

Szereg: »sąd a rozmierzenie« (1): iż ten Pan nic bez przycżyny nie cżyni/ nic bez ſpráwiedliwego ſądu á bez rozmierzenia ſpráwiedliwośći ſwey nic nie ſpráwuie. RejAp 47.

3. Postać, wymiar (1): Ták ſpoſobił bog wſzelkie ſtworzenie/ Aby miáło ſwoie rozmierzenie BielKom F8v.

Cf ROZMIERZYĆ