[zaloguj się]
[pdf]

OŚLEP (30) av

-śl- (19), -ſl- (11); -ṕ (11), -p (5); -ṕ OrzRozm (3), Mącz, OrzQuin (2), KmitaSpit; -p ZawJeft; -ṕ : -p GórnDworz (1:1), CzechRozm (2:2), CzechEp (1:1).

o oraz e jasne.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

Czyniąc coś bez rozwagi, nie bacząc na ujemne konsekwencje; caecum et praecipitem ferri Cn (30): KromRozm III E5; á Bog przedſię z nich [ludzi] niektore ku żywotowi wiecżnemu vmiłował: y zbáwić ie chćiał/ ále ich záś nieporządnie/ áni przećiw ſpráwiedliwośći/ iáko oſleṕ zbáwić niechćiał CzechRozm 88v, 228; muśiał też podobno ták mniemáć/ iżby káżdy záraz temu miał oślep wiárę dáć/ rzecży tey nie doświádcżáiąc/ áni ſię o tym bádáiąc CzechEp 127; KochSz Bv; WisznTr 18; OrzJan 89; iż tákże pychą y chćiwośćią zwierzchnośći vnieśieni/ od iednośći ſię kośćielney odłączáią [heretycy]: á wiedząc y widząc iáko wiele złego broią/ oſlep do piekłá/ przez złośći á niezbożnośći sſtępuią. WujNT 836; [na Confederátią [księża prałaci] [...] niewſtydliwie á vpornie ſię rzucáią/ y onę z zgruntu wywroćić/ á wſzyſtkim zgánić/ oſleṕ vśiłuią. Respons przedm A3].

W połączeniu szeregowym (1): Iáko źle vieżdżony koń/ ieźdzcá nieczuiąc/ Oślep biega ſzalenie nic ſye nie hámuiąc ZawJeft 5.

Zwrot: »iść, biegać (a. bieżeć), drzeć się, lecieć, pość, bieżący oślep« [szyk zmienny] (6:2:2:1:1:2): pomni [Jordanie] że y o tych rádźić maſz/ kthorzy zwiedźieni/ y zaślepieni od Kácerzow/ w iáwny vpadek y ſámi ośleṕ idą/ y wſzytkę Koronę Polſką zá ſobą wiodą. OrzRozm A4v, N3, N4; w którym ſzturmie/ y w oſobliwym zwyćięſtwie/ tákié męſtwo Polſkié było/ że Hetman/ gárdłem y poczćiwośćią wielé Zacnych Mężow/ od dźiury Zámkowéy ośleṕ ná ſtrzelbę Zamkową bieżącé/ odgrażał. OrzQuin Rv, C; GórnDworz D5v; BielSpr 63v; bywa to/ iż [człowiek] do rzecży vcżćiwośći przećiwnych oślep idzie [praeceps feratur] ModrzBaz 6; Przyzwaláią ná to y wielcy á zbożni (Bog to wie) Theologowie/ ktorzi tákie ludźie iuż ná przelanie krwie bliżnego oślep bieżące [ad effundendum proximi sanguinem ruentes]/ Wiecżerzą ſyná Bożego ſpráwuią. ModrzBaz 62v; podły lud á motłoch: ktorzi/ kiedyby nád nimi śmierć/ ábo tárás/ ábo iákie ſrogie karánie niewiśiáło/ lećieliby oślep ná wſzelákie złośći [in omne genus sceleris ruerent]. ModrzBaz 73v; SkarŻyw 364; StryjKron 255; OrzJan 20; Tátárzyn z głodu mężny iáko y wilk/ ktory Choć pſy widźi/ ośleṕ ſię drze miedzy obory. KmitaSpit A3.
Wyrażenie: »prawie oślep« [szyk 3:2] (5): po nim [po moście] idą ku ſturmu/ práwie iáko mówią oſlep/ iedni zá drugimi BielSpr 63v; CzechRozm 151v, 164v; CzechEp 81; W Tym twárdym wieku/ rozum vſtępuie Gniewom: ten wzruſza źiemię z niebem złośćią/ A práwie oślep/ wſzeláką możnośćią Ná cudzą ſkázę/ śiły ſwe gotuie. GrabowSet F2.
Szeregi: »oślep a bez obłaźniej« (1): Sese iactare et alios coeco impetu incurrere, Sam ſobie tylko przeſtwor czynić á ná ynſze oſlieṕ á bez obłaźniey pádáć. Mącz 161c.

»oślep i bez pamięci« (1): niech ſie iáko chce [cesarz turecki] ták ſczęſnym rzeczy powodem oślep y bez pámięći vnośi OrzJan 81.

»oślep a bez rozumu« (1): Siłá tych męſzcżyzn naydzie/ ktorzy ſie nie boią/ áni mąk żadnych/ áni ſmierći/ á przedſię niemamy ich zá mężne/ zá przeważne/ bo to cżynią oſlep/ á bez rozumu/ nieznáiąc/ áni bacżąc/ prze gnuſność ſwą niebeſpiecżeńſtwá. GórnDworz X8v.

Wyrażenie przyimkowe: »na oślep« (1): Rowne były zołnierzom gory/ rowne rowy. Iuſz ſię ná oſlep dárli ieden ná drugiego StryjKron 255.

EW