[zaloguj się]

PAW (62) sb m

-w (24), -ẃ (1); -w : -ẃ SienLek (1:1). ◊ påw (32), paw (1); påw : paw Murm (1:1); påw- (32), paw- (1) RejRozpr.

Fleksja
sg pl
N påw påwy, påwi, påwowie
G påwa påw(o)w
D påwowi
A påwa, påwu påwy
I påw(e)m påwy
L påwie påwi(e)ch
V påwie, påwiu

sg N påw (36).G påwa (1).D påwowi (2).A påwa (2) BierEz, HistAl, påwu BielKron (2).I påw(e)m (1).L påwie (2).V påwie (1) RejWiz, påwiu (1) BierEz.pl N påwy (2) BielŻyw, GostGosp, påwi (2) RejWiz, RejZwierz, påwowie (2) BielSat, BielSjem.[G påw(o)w.]A påwy (5).I påwy (2).L påwi(e)ch (1).

stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

zool. Pavo cristatus L. (Rost); ptak z rodziny bażantów (Phasianidae); pavo Murm, Mymer1, BartBydg, HistAl, Mącz, Calag, Calep, Cn; Iunonia avis Mącz, Cn; Martia avis Mącz; Medica avis Cn (62): Paw gdy ſłowiká vſłyſzał/ Bárzo tey rzecży żáłował: Máiąc pierze ták wyborne/ Iż ma pienie ták potworne. BierEz N4v, N4v [2 r.]; Murm 87 [2 r.]; Mymer1 25v; BartBydg 109; Zołć Pawa iako y kapłonia na zakrwawienie ocżu [pomaga]. FalZioł IV 21d, +7, IV 21c; GlabGad B2v; HistAl Kv; Chciáłáć też byłá s Pawy porownáć ſie Wroná/ Káżdemu wyłámuiąc po pyorku z ogoná RejWiz 98; RejZwierz bb2v, 126; Iuno pobráłá ocży Arguſowe y włożyłá ie ptakowi ſwemu Pawowi w ogon/ ktore ieſzcże dziś znáć BielKron 20v; Apollo [przemienił się] w Kruká/ [...] Iuno w Pawu BielKron 24, 20v marg, 21; Mącz 178b, 210c, 285a, [305]b; SienLek 246v, Xxx [2 r.]; BielSat D3; Calag 375b; Calep 764b; Pawy lepiey y rychley wylęże kokoſz GostGosp 120, 167; [Item pawów trzej, item pawic cztery, item kur indiński ze dwiema kokoszami InwZiemKrak 1577/31].

W połączeniach szeregowych (4): Nie ktorego cżaſu Creſus krol przyprawił ſie iak nakraſniej mogł [...] y rzekł Solonowi Solone widziałlis kiedy czo pięknieyſzego, á ſlachetnieyſzego, ktoremu odpowiedział. Kury kapłuny, cietrzewie, pawy, maią przyrodzoną barwę ſtokroć piękniejſzą niż ti. BielŻyw 6; Widźiał też w they tám źiemi doſyć ptakow náſzym podobnych/ zwłaſzcżá páwy/ ćietrzewie ſzpaki: y domowe/ kácżki/ gęśi/ y drugich wiele. BielKron 444, 448v; Kury Indyiſkie/ kury domowe/ kokoſzy/ pawy/ kácżki/ to wſzyſtko [dwórka] ma rozmnażáć GostGosp 120.

W porównaniach (19): Pocżęła go [kruka] táko chwalić. O ptáku wſzech nacudnieyſzy/ Y nád pawá śláchetnieyſzy BierEz K3; A iáko Paw przed kury w pierze ozdobiony/ Ták ſie też przed proſtaki ſzyrzy náucżony. RejWiz 8; A ſtrzeſz ſie rádzęć pilnie tych márnych roſkoſzy/ Co ſie to w nich tá páni iáko Paw kokoſzy. RejWiz 32; [szlachta] z dáleká obmija ony buyne pány/ Co iáko Pawi ieżdżą RejWiz 64; Y cżymże ſie maſz chłubić márna nędzna wiło. Buiáiąc po tym ſwiecie iáko Paw gdy pierze/ Tu ku pięknemu ſłońcu nadobnie rozſzyrzy RejWiz 84, 4; á [czart] práwie iáko paw roſthocżył po wſzemu ſwiátu ſproſne ty ſkrzydłá ſwoie. RejAp 171; on Amán Hetman krolá Aſweruſá/ ktory iáko paw pływał w roſkoſzach ſwiátá tego RejPos 127; Vpierzy ſie chłop by paw/ dobrze iż nie wzleći RejZwierc 244; Ci ſie w ten cżás naświetley s pocżtem okazáli. Iáko Srocżki Pawowie/ świetlno ſie byc zdáli BielSat L4 [idem] BielSjem 27; [iáko ludzie kochaią ſie záwſze w ſobie/ [...] zacność ſwoię/ dáry Boże wzgorę ná chłubę ſwą by paw ogon wyſtháwiáiąc GilPos 66]. Cf Przysłowie; »chodzić jako paw«.

Przysłowie: Ale ty bądź iáko Paw/ nędzniku vbogi/ Nie kochay ſie nic w pierzu/ gdy poźrzyſz ná nogi. RejZwierz 141v; RejZwierc 41.
Zwrot: »chodzić, kroczyć jako (a. by) paw« [szyk zmienny] (6:1): RejWiz 98v, 188; iż tu [człowiek grzeszny] ſobie chodzi iáko paw/ buiáiąc po ſzyrokoſciach ſwiátá tego RejPos 204; Iáko Paw krocży/ Kto ma cżyſte ocży. RejZwierc 239, 231, 86v, 241.
Przen (7):
Zwroty: [»pędzić pawy« = chodzić dumnie jak paw: A nasz pan Skinder przed się pędzi pawy, Jako to on ich dobrodziej łaskawy. Otwin(?)Erot 90.]

»popędzić pawy« = umrzeć (1): Zá żywotá łákomego/ Gdy vmrze nic mu lepſzego/ Bo gdy iuż popędzi pawy/ Vydzye nędze y złey ſławy. RejZwierc 231v.

a) Pyszny, próżny człowiek (6): O nędzny ſwiecki Pawie y z mięſem y s piory/ Iuż leżyſz oſkubiony RejWiz 84, 100v; Tákżeć też náſzy Pawi/ ze pſtremi ogony/ Chociay widziſz w poſtáwie/ dziwne zabobony. Moẃże co z nim áliśći/ iáko Oſieł krząka RejZwierz 126; Pierze ná Pawie/ Sláchćić w złey ſławie. RejZwierc [238]v; StryjKron 279.
Przysłowie: Nieczyńſie páwem ieſtliś kur Niemaſzli ſukniey wdziey káptur RejRozpr H4v.

HK