[zaloguj się]
[pdf]

PENOWAĆ (4) vb impf

Zapisy: -ȩ- (2), -e- (1), -oe- (1).

Zapis -e- z tekstów nie oznaczających é; o oraz a jasne.

Fleksja
inf penować
indicativus
praes
pl
3 penują
conditionalis
pl
3 m pers by penowali
impersonalis
con by penow(a)no
participia
part praes act penując

inf penować (3). ◊ praes 3 pl penują (1). ◊ [con 3 pl m pers by penowali. ◊ impers con by penow(a)no. ◊ part praes act penując.]

SI stp brak, Cn notuje, Linde także XVII w. (z Cn).

Karać, wymierzać karę; irrogare multam, mulcare, multare Cn [poenare Łac śr] [kogo, co] (4): Iáko przykład pokázuie onégo pobożnégo żnego człeká, którégo gdy do práwá wołano, w kośćiele był ná pilnych modlitwách: potym gdy go penowáć miano, wedle práwá excipował ſie, że miał pro maiori ſpráwę z pánem Bogiem, y był abſolwowan. SarnStat 1287; penowáć kto nie każe herezyi SkarKaz Ooooc; [(marg) Kto heretyki penowáć zákázuie iákim ieſt. (–) Ci co wſzytkim herezyom do tego kroleſtwá wrotá otwarzáią/ y práwne im obrony dáią/ y penowáć ich nie każą/ wielką nieprzyiaźń chwale Bożey [...] pokázuią. SkarKaz 74a (Linde)].

[penować o co: Respons C2v; że [konfederacja] broni tego/ áby nikogoż o wiárę nie poenowano BronApokr 117.]

Zwroty: »penować peną, [karaniem]« [szyk zmienny] (1): SarnStat 345; [Y tu w Polſzcże Ewángelicy Ziemiánie przymuſzáią poddáne ná wiárę ſwoię/ poenuiąc je pieniądzmi á karániem Respons F2.]

»srodze, [surowie] penować« (1): tedy táki zá tego ma bydź rozumian, iákoby też ſądowému mieyſcu gwałt vczynił, y ſrodze tákiégo pȩnuią SarnStat 1285; [ále y vrząd powinien ſurowie dla dobrá poſpolitego tákie ſzkodniki penowáć. ŚmiglLichwa 74].

[Szereg: »(nie) penować ani (a) karać« [szyk zmienny]: (nagł) Kto ma być rozumian za gwałtownika [...] (–) [...] którzy by przyjętego do bractwa a cechu niewolili do obchodow, usług i nakładów nabożeństwa swojego, człowieka religii różnej przeciwko sumnieniu jego, a niepowolnego w tym gdzie by karali a penowali. ProjektEgzek 165; Respons C2v.]

Synonim: karać.

Formacja współrdzenna: penować się.

Cf PENOWANIE

JDok