Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ROZPISANY

Następne hasło: ROZPISOWAĆ SIĘ »

ROZPISOWAĆ (8) vb impf

roſ- (7), roz- (1).

Oba o oraz a jasne.

Fleksja

indicativus
inf	rozpisować
praes
	sg	pl
1	rozpisuję
3		rozpisują

praet
	sg		pl
3	m	rozpisowåł	m pers	rozpisowali

fut
	sg
3	m	będzie rozpisowåł

imperativus
	pl
3	niech rozpisują

inf rozpisować (1). ◊ praes [1 sg rozpisuję.] ◊ 3 pl rozpisują (2). ◊ praet 3 sg m rozpisowåł (3). ◊ [3 pl m pers rozpisowali. ◊ fut 3 sg m będzie rozpisowåł.] ◊ imp 3 pl niech rozpisują (1). ◊ part praes act rozpisując (1), [rozpisująć].

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. s.v. rozpisać.

Znaczenia

1. Pisać w celu opublikowania; przekazywać na piśmie (4)
2. Pisząc, dzielić coś na różne kategorie (1)
3. W zwrocie: »rozpisować rok« = przesuwać na później termin rozprawy (1)
4. Przen: O Bogu: ustalać, utwierdzać (2)

1. Pisać w celu opublikowania; przekazywać na piśmie (4):

rozpisować co [= rodzaj tekstu] (2): Teras ieſce roſpiſuiac karteluſze nato namawia abiſcie porzadku poſtanowionego na conuocatijei Warſzewſkiei nietrzimali PaprUp K; [BzowRóż 127]. Cf »listy rozpisować«.

rozpisować co [= przedmiot wiadomości] (2): Niech ty rzecży roſpiſuią w inych narodzyech wſzędzye LubPs X3v; [GilPos 157]. Cf rozpisować co komu.

rozpisować co komu [„sobie”, tj. wzajemnie] (1): Aż więc gdy ſie iuż co złego sſtánie/ toż dopirko roſpiſuią ſobie nowinki RejZwierc 186v.

[rozpisować do kogo: Tenże [pisarz] kártki będźie rozpiſował do chorągwie dla oznáymienia Proceſsiy wſzelákich BzowRóż 127. Cf »listy rozpisować«.

rozpisować o kim: ktorego s Koſciołá wyganiáią/ z Miáſtá wyſwiecáią [...] y ná bronach/ ná Ratuſzoch/ ná drzwiach Koſcielnych o nim/ iego złocżyńſthwá roſpiſuią GilPos 157.Cf Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym.

Ze zdaniem dopełnieniowym: bo się [Prusacy] dawają słyszeć i rozpisują, żeby ich to namniej doląc miało, co się po ty sejmy stało Diar 1566 8.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia dalszego w zdaniu nadrzędnym [z zapowiednikiem: to; o kim, że]: [...] wszakże to rozpisująć o nich [Niemcy o Polakach], że jest naród nędzny, chciwy i łakomy, a że weźmie by i z ołtarza PismaPolit 472.

W połączeniu szeregowym: tedy tym testamentem mym tak rozrządzam, rozpisuję i mieć chcę. TestEwang 1599/84.]

Zwrot: »listy rozpisować« [w tym: po czym, [do kogo]] (1): wſzák Ceſarz ná przodku liſty roſpiſował po wſzytkiey Germániey/ iż on o wiárę niecżyni ani chce czynić BielKron 233; [BielKron 1597 699].

2. Pisząc, dzielić coś na różne kategorie; describere Cn (1):

Zwrot: »[co] na [ile] części rozpisować« (1): Bo dobrá/ ná trzy częśći mądrzy roſpiſuią/ Iedné w vmyſle/ drugie w ćiele vkázuią: Trzećie z ſtrony przychodzą KochDz 105.

3. W zwrocie: »rozpisować rok« = przesuwać na później termin rozprawy; actionem depellere Cn (1): In criminalibus ſtrzegą ſie rozpiſowáć roku ob ſpem concordiae, ále ráczéy w Tránſlaps puſczáią SarnStat 802.

4. Przen: O Bogu: ustalać, utwierdzać [co] (2): Gdy gotował niebioſá támem [ja, Mądrość] byłá/ y gdy w krąg roſpiſował [describebat] wierzch przepáſći. [...] Gdy zákładał morzu kres iego/ [...] thakże gdy roſpiſował grunty źiemie. BibRadz Prov 8/27-29.

Formacje współrdzenne cf PISAĆ.

Cf ROZPISOWANIE