[zaloguj się]
[pdf]

ROZPUST (2) sb m

o prawdopodobnie jasne (tak w rozpusta).

Fleksja
sg pl
N rozpust
G rozpustu
A rozpust rozpusty
L rozpuści(e)ch

sg N rozpust (1). ◊ [G rozpustu.] ◊ A rozpust (1). ◊ [pl A rozpusty. ◊ L rozpuści(e)ch.]

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Huczne, swawolne, nieobyczajne zabawy, zwłaszcza odbywające się w czasie zapustów (1): Bacchanal – Mieſsopustni y poganski rozpuſt. Calep 121a; [A ieſli pod ktory cżás Krześćiánie [...]/ pokázuią Pánu niewdzięcżność/ vdawáiąc ſie w roſpuſtne práwie ſzaleńſtwo/ zbytki/ wſzetecżnośći/ pijańſtwá/ máſzkáry/ thańce/ y rozmáithe komediyne ſproſnośći/ tedy tych cżáſow mięſopuſtnych przeſzłych nád Epikurſkie Pogány roſpuśćili ſie [...]. Przetoż ſłuſznie Páſterze Koſciołá Bożego tę cżąſtkę Epiſtoły ná tę Niedzielę pirwſzą w Poſt po tych roſpuſciech/ wzięli ku rozcżythániu ludowi/ iże w niey ieſt s thego ſtrofowánie/ [...] żeby ſie obacżyli ludzie co cżynią/ á vpámiętáli od tego ſzaleńſtwá GilPos 49].
2. Zło, zepsucie moralne, grzech (1):
Zwrot: »[co] na rozpust dawać« = skazywać, przeznaczać na zatracenie, kierować ku złu, grzechowi, wystawiać na wpływ, działanie zła (1): Wſſak ſą na tho wyſtawienj [= przeznaczeni do czegoś]. Ktorzy nauk ſwietych vczą [...]. A Gdy by wczem zameſzkali [!] Albo Iako zaniedbali. Sſą nadniemi pṙzełożeny A prawie nato ſtwoṙzeny. [...] By ċzinili rząd na Ziemy. A czos wzdy ſtem tak działaią Is tak Swiat naroſpuſt daią. RejKup o5.
3. [Opłata od rozwodu wnoszona na Rusi na rzecz władzy:

W połączeniu szeregowym: Tamże przypadłe dochody dawają, jako rozpusty, pojemszczyznę, kunice. LustrRus I 233.

Szereg: »rozpust i pojemszczyzna«: Rozpustu i pojemszczyzny do roku bywa pożytek dobry LustrRus I 247. [Ponadto w połączeniu szeregowym.]]

Synonimy: 3. rozpustne, rozwodne.

Cf ROZPUSTA

MPi, SBu