[zaloguj się]
[pdf]

POBOCZNICA (28) sb f

Oba o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N pobocznica pobocznice
G pobocznice pobocznic
D pobocznicåm
A pobocznicę pobocznice
I pobocznicą pobocznicåmi
L pobocznicy pobocznicach

sg N pobocznica (2). ◊ G pobocznice (5). ◊ A pobocznicę (4). ◊ I pobocznicą (6). ◊ L pobocznicy (1). ◊ pl N pobocznice (3). ◊ G pobocznic (4). ◊ D pobocznicåm (1). ◊ A pobocznice (1). ◊ [I pobocznicåmi.] ◊ L pobocznicach (1).

Sł stp brak, Cn s.v. łoszkowa deska poboczna, Linde XVI – XVIII w.

1. Część boczna, coś umieszczonego po bokach (26):
α. W funkcji przysłówka: »pobocznicą« = po bokach (2): á zbudował to (ſtegoż) domu pobocżnicą [u lateribus] BudBib 3.Reg 6/16, I 187b marg.
a. Pomieszczenie boczne, przybudówka; thalamus PolAnt (16): Zbudował też [Salomon] pobocżnicę po wſzytkim domie/ pięć łokiet wyſokośći iey/ á dzierżáłá ſię domu BudBib 3.Reg 6/10, 3.Reg 6/5, 6, 8 [2 r.], Ez 41/5, 6 [4 r.] (15).

pobocznica czego (1): á co zbywało domu to (przybywało) pobocżnicam (onego) domv. BudBib Ez 41/9.

b. Wal ziemny umieszczony z boku rzeki lub stawu, grobla (3): á ſtaw by chćiał miéć z Pobocznicą záwárty Strum Dv, H3v, I4; [A przerzeczony Thomas bedze powinowath pobocznyczę ssypacz, yessli by roli yego myalo czo sskodzycz. ProtokWoźnik 1547 nr 89].
c. Skrzydło w szyku bojowym (5): także też iezdnemi każdy rog záſádzono áby pobocżnic bronili BielSpr 14; bo tu [w szyku w kształcie karasia] cżołá iednáko oſtre/ pobocżnice na vkoś/ obrot prędki na káżdą ſtronę w mierze wſzyſtko ſtoi BielSpr 23, 19, 20v.
Wyrażenie: »pobocznica wojska« (1): iezdni ná rogach bywáli w zupełney zbroi z drzewcy kthorzy bronili pobocżnic woyſká BielSpr 17.
d. [Boczna strona obozu wojskowego: Oſtátek rozumowi porucżam/ iákim obycżáiem/ ieſli w dłuż/ ieſli w ſzerz/ ieſli ná gráni/ ieſli ná trzy/ ieſli ná cżterzy węgły/ á z iákimi pobocżnicami/ przednicámi zakopy/ a thabory cżyniony [ma być obóz wojskowy] ŁaskiSprRyc K4, K4.]
e. [Boczna część sieci: maſz iey [siatki] mieć ſążeń ábo trzy/ v pobocżnice maſz iey mieć łokieć álbo pięć CygMyśl E2v, F2v, F3, F3v, F4.]
2. Konkubina (2): A kyedy kto ſobye ná vrząd pobocznicę chowa? KromRozm I C3.

W połączeniu z imieniem (1): iáko Iulianus Apoſtátá/ y Symon Cżárnokśiężnik zſwoią pobocżnicą Heleną cżynił WujJud 47.

Synonimy: 1.a. ganek; b. grobla; 2. konkubina, nałożnica, założnica.

Cf POBOKA

MMk, RS