[zaloguj się]
[pdf]

ROZRADZIĆ (6) vb pf

roz- (6), [roſz-].

o prawdopodobnie jasne (tak w roz-); a jasne.

Fleksja
inf rozradzić
praet
sg pl
3 m rozradził m pers rozradzili
impersonalis
praet rozradz(o)no

inf rozradzić (3). ◊ fut 3 sg rozradzi (1). ◊ [1 pl rozradzim.] ◊ 3 pl rozradzą (1). ◊ [praet 3 sg m rozradził. ◊ 3 pl m pers rozradzili.] ◊ impers praet rozradz(o)no (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII w.

1. Odradzić, odwieść od czegoś (5): [precamur ergo dissuadeas omnibus {(disuadeas roſzradzym)} convenientibus ... Glosy II nr 30/7; A iże látá tych młodźieńcow po temu były/ nálázły śię do nich młodźiuchne/ co ie po Anglicku náucżáły: á iż tych tám doſtátek był/ gdźie ie wodzowie dowiedli/ doſtałli ieden głádźiuchnv/ ſzukał drugi ieſzcże głádſzey [...]. Y náſz Fortunat nie rozrádźił/ bo też ſobie dobę [!] nálazł HistFort B7.]

rozradzić komu (4): Skánderbeg ſpráwion był iż żywnośći idzie do woyſká Tureckiego doſyć z Mácedoniey/ záſthąpił im y odebrał ią/ takież y Wenetom chćiał vcżynić/ ále mu rozrádzono iż byli zſobą dobrze/ bo Turcy drogo ſpiżę płáćili BielKron 250v; [BielKron 1597 310]. Cf rozradzić komu co.

rozradzić komu co (3): WIele o thym piſáć álbo mowić co nie może być żadnym rozumem ogárniono/ thedy ſámá tá rzecż to ſnádnie káżdemu rozrádzić może. RejAp AA2; Tákże y my moglibychmy ſie rozmyſlić/ iż bárzo w ſłábym okręcie pływamy po tym burzliwym morzu ſwiátá tego/ á iuż ledwe ſie deſki nie chwythamy/ [...] á wieſz to pan bog ieſli nas gdzie y z deſkámi ſtráſznie nie zátopią. Ale to wſzytko nic/ ſláchetne przyrodzenie wſzytko nam to ſnádnie rozrádzi. RejZwierc 67; Tedy przyſzedł do niego [do Solona] ieden zacny mieſzcżánin ktoremu ſie thy vſtáwy Solonowe nie podobáły [...]. Y chcząc mu tho rozrádzić powiedział mu [...] RejZwierc 83v; [Lecż Pruſowie Pogáni/ záſtąpiwſzy im w mieyſcu ćiáſnym/ do tego Krzyżaki przywiedli/ że ſie im poddáć muśieli: cżego ſwoim Miſtrz Pruſki y Márſzałek rozrádźić żadną miárą nie mogli/ ále rácżey żeby ſie do gardł ſwych bronili. BielKron 1597 175].

[Ze zdaniem dopełnieniowym [aby nie]: BielKron 1597 310 cf W przeciwstawieniu.

W przeciwstawieniu: »rozradzić ... radzić«: Potym ſie ruſzył [król] do Włocſłáwiá/ gdźie przyiechał do niego Witułt z ſwą Litwą/ ktory rozrádźił Krolowi áby nieoblegał Toruniá/ gdźie ná ten cżás był Miſtrz z ſwemi Kommendory/ ále rádźił áby pierwey tráktował około pokoiu. BielKron 1597 310.]

Przen: Zniszczyć, zniweczyć, wyprzeć [co] (1): (nagł) Zbytnie vtráty. (–) NIewiem kto nam Polakom dobrą myſl popſował/ Lecż zdá mi ſie iż mieſzek/ co hoynie ſzáfował. [...] Lecż nam ſnadź mieſzek nie krzyw/ mychmy krzywi ſámi/ Zechmy ſie przeſádzili/ názbyt pſtroćinámi. Więc y dobre bieſiády/ giną miedzy námi/ Rozrádzą ie połmiſki/ co idą parámi. RejZwierz 110.
2. [Uradzić, powziąć decyzję po naradzie [ze zdaniem dopełnieniowym [by nie]]: Są tego znaki jasne z tej wojny moskiewskiej, Gdy ten zwierz [tj. książę moskiewski] [...] naparł się obraza Z Wilna Preczystej ruskiej [...]. Rzymianie [= katolicy] rozradzili, by jej stąd nie puścić. Apolog 46.]
3. W funkcji strony biernej: Zostać powstrzymanym od realizacji (o zamiarach) (1): Ale wżdy oſtrożnoſcią przedſię wiele złego/ Może ſie y przekáźić/ może ſie rozrádzić RejWiz 42.

Formacje współrdzenne cf RADZIĆ.

Cf ROZRADZENIE

MPi, SBu